NOS Nieuws - Algemeen

Na dagen van gevechten in en bij de stad Sweida hebben het Syrische regeringsleger en leiders van de druzengemeenschap een wapenstilstand gesloten en heeft het leger zich teruggetrokken. De verhalen en video's uit het zuiden van Syrië schetsen een beeld van vernederingen en moordpartijen.

Op geverifieerde beelden is de executie te zien van mannen in burgerkleding op een centraal plein in Sweida. Ook is te zien dat het ziekenhuis in de stad vol lijken ligt, en hoe snorren van druzische mannen, een symbool van trots, worden afgeschoren. Huizen en winkels zijn geplunderd.

Door het geweld zijn zeker 370 doden gevallen, meldt het Syrische Observatorium voor Mensenrechten. Onder hen zijn zowel strijders als burgers. Er is nog geen compleet beeld van wat het leger en gewapende groepen hebben aangericht. Wel is duidelijk dat burgers niet zijn beschermd.

Er zijn al jarenlang spanningen tussen druzen en bedoeïenen over water en land en over de distributie van captagon, een synthetische drugs die veel in Syrië wordt geproduceerd. De laatste geweldsuitbarsting ontstond nadat een druzische groenteboer was ontvoerd.

Begin deze week greep het regeringsleger in. Daarop werd door de druzen wisselend gereageerd. Ze zijn het er niet over eens of hun loyaliteit bij de regering in Damascus moet liggen. Druzische milities gingen de strijd aan met het leger.

Correspondent Nasrah Habiballah sprak met druzen op de grens van Israël en Syrië:

"We zien niet alleen het doden, maar ook het vernederen van de druzische gemeenschap", zegt Mohammad Kanfash, onderzoeker aan de Universiteit Utrecht en Syrië-kenner. Hij wijst op het afscheren van de snorren. "Dit zijn acties die beledigend zijn voor de sektarische groep, wat weer tot meer geweld kan leiden." Kanfash ziet ook dat het leger niet als eenheid opereert.

De vele milities zijn een overblijfsel van ruim dertien jaar burgeroorlog. Het illustreert hoe ingewikkeld het is Syrië tot eenheid te brengen. Bovendien lijkt het centrale gezag onder leiding van president Sharaa niet sterk genoeg om de eigen troepen in het gareel te houden.

Wie zijn de druzen?

Druzen vormen een kleine religieuze groepering van zo'n miljoen mensen in het Midden-Oosten. Ze wonen verspreid over Libanon, Israël, Syrië en Jordanië.

In Syrië vormen ze zo'n 3 tot 4 procent van de bevolking. Ze wonen met name in het zuiden in en bij Sweida en op de door Israël illegaal geannexeerde Golanhoogten. De druzen hebben wortels in de sjiitische islam, maar hebben een sterke eigen cultuur en identiteit.

Het nationale leger werd pas dit jaar gevormd. Het is een samenraapsel van groeperingen en milities die nu gezamenlijk onder de Syrische vlag moeten opereren. "Het heeft nog weinig te maken met een modern, normaal leger in een rechtsstaat. Het is work in progress", zegt Abdou Bouzerda, Midden-Oostendeskundige en journalist bij de VPRO. "Het komt voort uit een dictatuur met allemaal kleine koninkrijkjes."

De verhalen uit Sweida doen denken aan de geweldsuitbarsting in maart aan de westkust. Nadat loyalisten van het oude Assad-regime legereenheden hadden aangevallen, namen de nieuwe regeringstroepen wraak op alewitische burgers die niets met die aanvallen te maken hadden. Zeker 1500 mensen werden gedood. Ook toen bleek dat president Sharaa zijn eigen troepen niet onder controle had.

Bescherming van minderheden

Veel militairen vochten eerder bij jihadistische groeperingen. Het geweld laat zien dat ze hun radicale ideeën niet hebben afgezworen. Ook zitten er duizenden buitenlandse jihadisten onder die tijdens de burgeroorlog naar Syrië kwamen om de vechten. "Er zitten nog veel elementen in die weinig ophebben met een inclusief Syrië", zegt Bouzerda.

Sharaa gaf vandaag een televisietoespraak met de boodschap dat de bescherming van druzen een prioriteit is. Hij beloofde de daders aan te pakken. Na de val van het Assad-regime heeft hij herhaaldelijk alle religieuze en etnische minderheden bescherming beloofd. Maar onder minderheden heerst ook tegen hem wantrouwen, vanwege zijn jihadistische achtergrond bij onder meer al-Qaida.

"Het land zit midden in een periode van transitie. Dit geweld is daar een symptoom van", zegt Bouzerda. Sharaa zal de komende tijd op een dun koord moeten balanceren om alle partijen tevreden te houden. "Wordt het morgen beter? Nee, iedereen in Syrië begrijpt dat", zegt Kanfash. "Na bijna veertien jaar van burgeroorlog zie je dit soort geweldsuitbarstingen, en dit zal niet de laatste keer zijn."

Nieuwsuur maakte deze reportage over de druzen:

Ze verbleef met haar kinderen in een blijf-van-mijn-lijfhuis in Gouda: de vrouw van 39 jaar uit Eindhoven die dinsdag door haar ex-partner Driekus K. werd doodgeschoten in het bijzijn van hun kinderen.

De ruim duizend plekken van de blijf-van-mijn-lijfhuizen moeten een veilige opvang bieden voor voornamelijk vrouwen en kinderen. Toch bieden ze geen garanties.

Burgemeester Verhoeve van Gouda tekende als eerste het condoleanceregister voor de vermoorde vrouw:

"Natuurlijk raakt dit ons", vertelt directeur Hanneke Bakker van de Blijf Groep in Amsterdam: "Het doet iets met onze medewerkers, met onze bewoners, en met iedereen die zich dagelijks inzet voor de bescherming van mensen in onveilige situaties."

Geheim?

De oorspronkelijke blijf-van-mijn-lijfhuizen in Nederland werden opgericht vanaf begin jaren 70, bevonden zich op geheimgehouden locaties en boden bescherming tegen geweld, maar ook hulp bij het aanpakken van praktische problemen.

De geheimhouding van de adressen van de blijf-van-mijn-lijfhuizen kwam in de jaren daarna onder druk te staan. De locaties waren vaak bekend bij uitkeringsinstanties, gemeentelijke diensten en scholen. En soms werden fouten gemaakt bij de vertrouwelijke behandeling, waardoor adressen bekend werden.

Buurtbewoners waren vaak op de hoogte van de locatie, bewoonsters of hun kinderen konden onzorgvuldig geweest zijn. "Op een gegeven moment werd het gewoon in de tram omgeroepen in Amsterdam: 'halte Blijf-van-mijn-lijfhuis' en wisten alle taxichauffeurs de locatie", zegt Mijke Caminada. Zij is beleidsadviseur bij Valente, de landelijke branchevereniging voor organisaties die hulp bieden aan kwetsbare mensen.

Zwaar beveiligd

Het is de vraag hoe de man erachter is gekomen dat de vrouw in Gouda was. Uit berichten op zijn sociale media bleek dat hij wist dat ze in een blijf-van-mijn-lijfhuis zat, wat niet de bedoeling is. De adressen van dit soort locaties worden geheim gehouden, zodat mensen (jaarlijks bijna 6000) hier veilig opgevangen kunnen worden.

Daarnaast zijn de huizen zwaar beveiligd. Zo ook in Amsterdam. Directeur Hanneke Bakker neemt daarom ook niet meteen maatregelen: "We staan elke dag stil bij veiligheid, het vormt de kern van ons werk. We maken voortdurend risicoafwegingen, stellen veiligheidsplannen op in samenwerking met politie en andere partners, en zorgen dat onze opvanglocaties zo veilig mogelijk zijn ingericht."

De huizen zijn ook geen gesloten inrichtingen. Mensen die er verblijven kunnen gewoon naar buiten. Dat is de vrouw in Gouda fataal geworden. Zij werd niet in het blijf-van-mijn-lijfhuis neergeschoten, maar op straat.

Gruwelijk en afschuwelijk

Blijf Groep-directeur Bakker: "Deze gruwelijke moord onderstreept opnieuw de harde realiteit dat we vrouwen niet overal kunnen beschermen. We kunnen niet in ons eentje de hele samenleving veilig maken. Geweld tegen vrouwen is een diep maatschappelijk probleem dat om maatschappelijke oplossingen vraagt. We moeten bewustwording vergroten, signalen eerder herkennen."

Een financieel bewindvoerder in Leusden heeft geld gestolen van ten minste 43 kwetsbare cliënten. Zij maakte in totaal een bedrag van ongeveer 150.000 euro van haar cliënten over op haar eigen rekening.

De rechtbank Midden Nederland doet aangifte tegen de vrouw, die bestuurder is bij Trevo Bewind, meldt RTV Utrecht. Zij heeft de diefstal inmiddels bekend.

Financieel bewindvoerders worden door de rechtbank aangesteld om geldzaken te regelen van mensen die dat zelf niet meer kunnen. Vaak gaat het om mensen met grote financiële problemen. Zij laten hun rekeningen tijdelijk beheren door een bewindvoerder.

15.000 euro verdwenen

De fraude van Trevo Bewind kwam onlangs aan het licht toen een van de cliënten melding maakte van de verdwijning van 15.000 euro van haar rekening.

Toen bleek dat er bij veel cliënten geld van hun rekening was verdwenen, greep de rechtbank in. Trevo Bewind werd ontslagen. De lopende zaken zijn nu allemaal overgenomen door andere bewindvoerders. Ook moet de bestuurder het geld aan haar cliënten terugbetalen, heeft de rechtbank vanmiddag bekendgemaakt.

Het Syrische leger heeft zich grotendeels uit de zuidelijke provincie Sweida teruggetrokken. Die terugtrekking volgt op vier dagen van gevechten tussen het leger, bedoeïenen en druzische milities. President Sharaa zegt dat met de druzen afspraken zijn gemaakt over handhaving van de orde.

Tegelijkertijd zijn er berichten over wraakacties van druzische milities op bedoeïenen, onder meer van het in Londen gevestigde Syrische Observatorium voor Mensenrechten. Daarbij zijn volgens Syrische staatsmedia bedoeïenen gedood, onder wie vrouwen en kinderen, en tientallen families op de vlucht geslagen.

Zij aan zij

Bedoeïenen-clans vochten de afgelopen dagen zij aan zij met het Syrische leger tegen de druzen. Het leger was volgens de regering in Damascus naar de stad en provincie Sweida gestuurd om een eind te maken aan gevechten tussen bedoeïenen en druzen.

Dat ingrijpen ging gepaard met geweld tegen burgers, brandstichting en plundering. Ook zouden militairen of met het leger meevechtende bedoeïenen druzische burgers hebben geëxecuteerd.

Bemoeienis Israël

De terugtrekking van het leger volgt op het bereiken van een staakt-het-vuren, waarbij door de VS, Turkije en een aantal Arabische landen is bemiddeld.

Gisteren mengde ook Israël zich in de strijd met aanvallen op het Syrische leger in Sweida en ook op het militair hoofdkwartier in Damascus. De Israëlische premier Netanyahu zei vandaag dat het aan de Israëlische bombardementen te danken is dat het bestand er kwam. Die bombardementen waren bedoeld om de druzen te helpen. Hij zwoer dat Israël de druzen zal blijven beschermen.

Israël staat zeer sceptisch tegenover de nieuwe machthebbers in Syrië en wil dat het Syrische leger wegblijft uit grote delen van het zuiden. Sharaa was de leider van een aan al-Qaida gelieerde rebellengroep. Voordat hij aan de macht kwam was hij de belangrijkste man van de jihadistische strijdgroep HTS, waar de huidige regering uit voortgekomen is.

Sharaa zegt nu dat zijn regering wil instaan voor de veiligheid van "onze druzen" en dat degenen die geweld hebben gebruikt tegen hen gestraft zullen worden.

Een man die een gezin op verschillende manieren heeft opgelicht is door de Rotterdamse rechtbank veroordeeld tot drieënhalf jaar cel. Hij moet verder ruim 75.000 euro betalen aan zijn slachtoffers aan materiële en immateriële schadevergoeding.

Het gezin is op verschillende manieren door de 37-jarige man om de tuin geleid en is daardoor dakloos geraakt. De oplichter liet het gezin goederen aanschaffen en bedragen betalen voor een niet-bestaande woning, zoals notariskosten en een rekening voor gas, water en licht.

Ook had hij de leden van het gezin, dat bestond uit moeder, dochters en een schoonzoon, nieuwe banen en een stage in het vooruitzicht gesteld. Ook die bleken allemaal nep. Doordat de moeder haar woning had opgezegd kwam het gezin (zonder werk) op straat te staan.

De oplichtingspraktijken speelden zich af tussen september 2023 en mei 2024. De oplichter paaide de familie met een bosje bloemen en sleutels van hun "nieuwe huis". Verder verkocht de veroordeelde, via het netwerk van zijn vriendin en via de oudste dochter van het gezin, nep-vliegtickets.

Goedkope vliegtickets

Hij regelde boekingscodes en e-tickets door tickets te reserveren. De dochter wist binnen haar netwerk meer dan negentig van deze neptickets kwijt te raken. Sommige slachtoffers kwamen er pas op Schiphol achter dat ze waren bedrogen. Op enig moment dreigde het bedrog aan het licht te komen, waarop de oplichter zijn eigen dood in scène zette door een auto-ongeluk te fingeren.

Sowieso heeft hij een rijke fantasie, want hij opereerde onder een valse naam en wist zijn slachtoffers wijs te maken dat hij een goede baan had bij de marechaussee, Schiphol of KLM. Dat zou hem in staat stellen goedkope tickets naar Suriname te regelen.

"Hij heeft op nauwkeurig uitgedachte en geplande wijze een gezin met bijbehorend netwerk en het netwerk van zijn vriendin op allerlei manieren opgelicht", aldus de rechtbank. De man heeft "op vergaande en doortrapte wijze" misbruik gemaakt van het vertrouwen dat het gezin in hem had.

Persoonlijkheidsstoornis

Deze mensen, stelt de rechtbank, hebben te kampen met gevoelens van schaamte, stress en angst. Ze ondervinden veel onzekerheid, zijn op hoge kosten gejaagd en lopen nog elke dag tegen de gevolgen van de oplichting aan. Van hun vertrouwen in de medemens is niet veel over.

De man had al een strafblad, hij is al verschillende keren tot langere celstraffen veroordeeld geweest wegens oplichting. Hij heeft een persoonlijkheidsstoornis met antisociale en narcistische trekken, blijkt uit psychologisch onderzoek.

De kans dat hij in herhaling vervalt wordt groot geacht. Het Openbaar Ministerie had ruim vijf jaar cel tegen hem geëist, maar de rechtbank heeft gekeken naar de uitspraken in vergelijkbare zaken en legt daarom een lagere straf op.

Een aantal bewoners van een flat in Haarlem voelt zich gevangen in eigen huis, nu het knopje BG (begane grond) in de lift is verdwenen. Zij zijn nu voor het laatste stukje vanaf de eerste verdieping aangewezen op een steile trap die buiten de flat naar beneden gaat.

Maar dat is geen doen, zegt bewoner Cees van Duijn (81) die met een rollator loopt bij omroep NH.

Het liftknopje in de flat aan de Engelenburg in Haarlem verdween op 20 mei. Zes dagen later was er regulier onderhoud aan de lift, maar het knopje ontbrak daarna nog steeds.

"Dat is nu al bijna twee maanden", stelt Van Duijn. "Heel vervelend."

Ze roept de lift

Zelf heeft Van Duijn nog het geluk dat een goede vriendin bijna dagelijks als mantelzorger langskomt. Als hij naar buiten wil, zet zij hem boven in de lift en loopt zelf via de trap naar beneden. Daar roept ze dan de lift op en zo komt Van Duijn alsnog op de begane grond terecht.

Maar lang niet voor iedereen die slecht ter been is, is dat een oplossing, benadrukt Van Duijn. Hij wijst erop dat de bewoners maandelijks ruim 400 euro aan servicekosten betalen voor onder andere de schoonmaak van de algemene ruimte. "Daarvoor mag je ook verwachten dat de lift het doet", vindt hij.

Storing doorgegeven

De bewoners hebben herhaaldelijk een reparatieverzoek gedaan. Dat is bekend bij de VvE Beheer Groep, die het beheer van de appartementen in de flat doet. Een woordvoerder van de beheerder vertelt dat de storing is doorgegeven aan liftfabrikant Kone.

"We hebben hier wel een beetje oorlog met Kone over", zegt hij. "Onbegrijpelijk dat ze zo'n knopje niet gewoon op voorraad hebben. We kunnen zelf geen andere monteur inschakelen, omdat dat volgens het onderhoudscontract niet mag. Dat zou een forse boete kunnen opleveren."

Liftfabrikant Kone wil geen commentaar geven.

Uitkeringsinstantie UWV heeft van een aantal patiënten met ziekte ME onterecht gezegd dat ze een groot deel van de week of fulltime aan het werk kunnen. Dat oordeelde de Centrale Raad van Beroep (CRvB) vandaag in een tussenuitspraak. Het UWV moet meer rekening gaan houden met de gevolgen van de ziekte.

Het gaat in dit geval om drie patiënten met de chronische ziekte ME/CVS of kortweg ME. De aandoening kan patiënten enorm verzwakken, waardoor sommigen nauwelijks tot iets in staat zijn. De ziekte lijkt op long covid, en door het toenemende onderzoek hiernaar sinds de coronapandemie, neemt ook de kennis over ME toe.

Al langer voelen sommige patiënten zich verkeerd beoordeeld door het UWV. Zo gaven ook de personen die de rechtszaak aanspanden aan dat ze niet in staat waren om 32 of 40 uur per week te werken, zoals het UWV had ingeschat. Het is weleens vaker voorgekomen dat een patiënt gelijk kreeg in een rechtszaak, maar nog niet eerder was er zo veel erkenning voor hoe beperkend de ziekte is door de hoogste rechtbank, vertelt Ynske Jansen van Steungroep ME en Arbeidsongeschiktheid.

De CRvB oordeelt dat het UWV onvoldoende rekening heeft gehouden met de beperkingen als gevolg van ME. Dit stelde de rechtbank op basis van de inbreng van onafhankelijke deskundige Jos van der Meer, emeritus hoogleraar interne geneeskunde.

Symptomen

Het grote verschil met het oordeel van het UWV was het belang dat werd gehecht aan twee kernsymptomen van de ziekte. De specialist stelde vast dat zowel post-exertionele malaise (PEM), waarbij men zieker wordt bij een normaliter te verwaarlozen inspanning, als posturaal orthostatisch tachycardiesyndroom (POTS), waarbij de overgang van bijvoorbeeld liggen naar zitten een abnormaal grote toename van de hartslagfrequentie en duizeligheid veroorzaakt, meegewogen moest worden.

Daar werd eerder nauwelijks rekening mee gehouden, vertelt verzekeringsarts en jurist Jim Faas. "Deze symptomen werden vaak als psychologisch iets afgeschreven, omdat het een moeilijke ziekte is. Je kan het vaak niet aan mensen zien, en tijdens gesprekken met artsen gedragen mensen zich meestal heel gewoon." Van nieuwe inzichten over de ziekte was het vaak moeilijk om UWV-artsen te overtuigen, vertelt Faas. "Die legden ze naast zich neer."

Hij is blij met de uitspraak. "Er is al heel erg lang gedoe over ME/CVS, dus dit is heel bijzonder. Het opent nieuwe deuren voor ME-patiënten, die nu met deze uitspraak kunnen zwaaien bij hun verzekeringsarts." Ook voor patiënten met long covid die vaak dezelfde kernsymptomen hebben, kan de uitspraak van belang zijn, denkt Faas.

Het komt nog steeds voor dat mensen met ME/CVS bij het UWV van verzekeringsartsen cognitieve gedragstherapieën in combinatie met conditietrainingen moeten volgen van verzekeringsartsen, als voorwaarde voor behoud van uitkering. De gedachte achter de behandeling is dat ME/CVS tussen de oren zit en dat mensen in werkelijkheid helemaal niet ziek zijn. Maar omdat ze het denken en de hele dag op hun bed of bank liggen, gaan ze er fysiek op achteruit.

'UWV kan hier niet meer omheen'

De wetenschappelijke basis onder deze benadering is al jaren geleden door belangrijke Amerikaanse en Britse onderzoekscommissies weerlegd: patiënten gaan er door deze behandelingen juist vaak op achteruit. Niet voor niets riep de Gezondheidsraad al in 2018 verzekeringsartsen op in een advies om zwaar beperkende kernsymptomen van ME als PEM te erkennen en belastende therapieën niet op te leggen.

De beroepsverenigingen van de verzekeringsartsen, de NVVG en GAV, negeerden destijds deze oproep. Daar kwamen ze mee weg omdat het slechts om een advies ging. Het negeren van een gerechtelijke uitspraak zal een stuk lastiger zijn. "Het gaat erom dat de aard en ernst van de ziekte echt serieus wordt genomen", zegt Jansen van de Steungroep. "Het UWV kan hier nu niet meer omheen."

Het UWV moet de drie patiënten nu binnen acht weken opnieuw beoordelen, en moet zich hierbij houden aan het rapport van de door de rechtbank benoemde onafhankelijke deskundige. Omdat de uitspraak van vandaag een tussenuitspraak is, zal de rechtbank daarna ook naar de nieuwe UWV-beoordeling kijken.

De uitkeringsinstantie laat weten inderdaad opnieuw naar de dossiers te gaan kijken. Wat de uitspraak voor lopende en toekomstige beoordelingen betekent, gaat het UWV nog onderzoeken.

De 57-jarige oud-tbs'er Mark B. uit Groningen moet zich opnieuw laten behandelen. De rechtbank heeft hem tbs met dwangverpleging opgelegd voor doodslag op zijn 58-jarige vriendin, meldt RTV Noord. Ook moet B. tien jaar de gevangenis in.

De nieuwe zaak tegen de oud-tbs'er loopt sinds vorige zomer. Op 13 augustus werd het levenloze lichaam van de vriendin aangetroffen in haar appartement in Groningen, nadat B. zelf de politie had gebeld.

De politie begon een klopjacht, en foto's van B. werden op televisie getoond. Nog dezelfde avond werd hij gearresteerd in het Drentse dorp Vries, twintig kilometer ten zuiden van Groningen.

Snoer van föhn

In de rechtszaak van vandaag speelde het gebruik van alcohol en cocaïne door B. een grote rol. De rechtbank acht bewezen dat B. zijn vriendin vorig jaar in een opwelling heeft gedood na ruzie over zijn cocaïnegebruik. Hij kneep haar de keel dicht en wurgde haar met het snoer van een föhn. Twee dagen later belde hij de politie.

Uit het politieonderzoek bleek dat zijn vriendin fel tegen het drugsgebruik van B. was en hem wilde helpen daarvan af te komen. "Zij heeft haar goede zorgen op een gruwelijke wijze met de dood moeten bekopen", zei de rechter. "De impact is groot, ook voor hemzelf. Hij heeft de liefde van zijn leven gedood." B. en zijn vriendin waren twaalf jaar samen.

Stress en spanningen

De rechtbank tilt er zwaar aan dat dit de tweede keer was dat B. onder invloed iemand doodde. In 1993 doodde hij in Alkmaar een 60-jarige man, hij had toen veel gedronken.

Voor die doodslag kreeg B. vier jaar cel en tbs met dwangverpleging opgelegd. Hij werd 22 jaar lang gedwongen behandeld en kwam in 2019 vrij.

Deskundigen concluderen nu dat B. bij stress en spanningen telkens terugvalt op "middelengebruik". "Deze kwetsbaarheid is ondanks jarenlange behandeling in het kader van tbs blijven bestaan", aldus de rechtbank.

Opgelucht

Daarom wordt de kans op herhaling groot geacht: reden om B. opnieuw te veroordelen tot een intensieve behandeling.

Hij moet de nabestaanden in totaal ook ruim 22.100 euro betalen als smartengeld, shockschade en vergoeding van de uitvaartkosten.

De man verscheen niet om zijn straf te horen. De nabestaanden wel. Zij reageerden opgelucht.

Het Openbaar Ministerie heeft de verdenking tegen de hoofdverdachte van de ontploffing aan de Schammenkamp in Rotterdam uitgebreid. De 36-jarige Jalal O. wordt nu ook beschuldigd van het veroorzaken van de explosie, die in januari 2024 drie mensen het leven kostte.

O. werd aanvankelijk alleen verdacht van betrokkenheid bij de productie van drugs in een garagebox.

Het OM heeft besloten tot de uitbreiding van de verdenking naar aanleiding van sporenonderzoek door het Nederlands Forensisch Instituut, dat de toedracht van de explosie onder de loep heeft genomen. Volgens het OM is duidelijk dat de ontploffing samenhangt met het werk in de garagebox.

Ravage

De explosie aan de Schammenkamp in Rotterdamse wijk Zuidwijk was op 29 januari vorig jaar. Los van de doden en verwoesting had de gebeurtenis grote impact op de buurt. Er was een herdenkingsbijeenkomst waar de emoties hoog opliepen, toenmalig premier Rutte bracht een bezoek aan de rampplek.

Kamran Khan (43) was één van de drie slachtoffers van de explosie in Rotterdam. Op zijn begrafenis kwamen honderden mensen af:

Veel woningen en bedrijfsruimtes raakten onbruikbaar. O. was de huurder van de garagebox, justitie vermoedt dat daarin een drugslab was gevestigd. Wanneer de zaak inhoudelijk bij de rechter wordt behandeld, is nog niet duidelijk.

De leraar die gisteravond werd neergestoken in Alblasserdam is niet meer in levensgevaar. Dat meldt een naaste van de 53-jarige man aan de NOS. De man ligt nog altijd zwaargewond in het ziekenhuis.

De steekpartij gebeurde in de pauze van een eindmusical van groep 8-leerlingen. Volgens de politie probeerde de docent een ruzie tussen drie mannen te stoppen. Vervolgens werd hij gestoken, voor het oog van kinderen en ouders.

Drie mannen zijn opgepakt op verdenking van betrokkenheid bij de steekpartij. Een 44-jarige man uit Hendrik-Ido-Ambacht werd kort na het incident aangehouden. Een 35-jarige man uit Alblasserdam en een 39-jarige uit Drieborg zijn later op de avond opgepakt.

Gevlucht uit ziekenhuis

De twee dertigers hadden zich rond 21.30 uur gemeld bij een ziekenhuis; de 35-jarige man was gewond. De 39-jarige probeerde te vluchten en werd in de omgeving van het ziekenhuis gearresteerd. In het onderzoek zijn twee auto's in beslag genomen.

De steekpartij is hard aangekomen bij leerlingen, ouders en mededocenten. "De eindmusical hoort een feestelijke afsluiting te zijn van al die jaren op de basisschool", schrijft de scholenkoepel waartoe basisschool Het Palet behoort in een verklaring.

"De kinderen hebben er maanden samen aan gewerkt en hoopten hun familie, vrienden en leraren een mooie voorstelling te laten zien. Die hoop is donderdagavond wreed verstoord."

Vanmorgen, op de laatste schooldag van het jaar, hebben de leerkrachten met de kinderen gepraat over de steekpartij. Burgemeester Jan Willem Boersma was ook aanwezig. Hij noemde het verschrikkelijk wat er met de 53-jarige docent is gebeurd.

Britse artsen zijn erin geslaagd een verwoestende ongeneeslijke ziekte te voorkomen door het genetisch materiaal van drie ouders te fuseren. Acht kinderen werden geboren zonder een mitochondriale aandoening door het sperma en de eicel van de vader en moeder te combineren met de eicel van een donormoeder. Dat blijkt uit de eerste resultaten van een baanbrekend Brits onderzoek die nu gepubliceerd zijn.

Een mitochondriale aandoening is een stofwisselingsziekte die tot ernstige gezondheidsproblemen kan leiden bij kinderen en volwassenen. Het is een erfelijke ziekte die wordt overgedragen van moeder op het kind door een afwijking in het DNA van de moeder.

Klachten

Mitochondriën zitten in bijna elke cel van het lichaam en zijn verantwoordelijk voor het maken van energie. Bij een defect in het mitochondriale DNA functioneren deze energiefabrieken niet naar behoren. Daardoor ontstaan vaak ernstige problemen in organen die veel energie verbruiken zoals hartspieren en de hersenen.

De eerste klachten manifesteren zich meestal op jonge leeftijd, zoals spierpijn, chronische vermoeidheid, blindheid, ademhalingsproblemen en hartritmestoornissen. Het is een progressieve ziekte waarbij de klachten meestal geleidelijk ernstiger worden. Soms zijn problemen zo ernstig dat de kinderen op jonge leeftijd overlijden.

Ongeveer 1 op de 5000 kinderen krijgt een mitochondriale aandoening. In Nederland zijn er naar schatting 4000 mensen met deze erfelijke ziekte.

De Universiteit van Newcastle begon in 2017 met het ontwikkelen van de revolutionaire methode. Het was niet zonder controverse. Critici vonden dat deze techniek de weg vrijmaakte voor 'designer babies' waarbij de ouders naar wens de lichaamskenmerken van hun kinderen zouden kunnen aanpassen. In veel landen is de behandeling dan ook verboden. Het Britse Lagerhuis moest destijds de wet aanpassen om de methode mogelijk te maken.

Bij de behandeling wordt zowel de eicel van de moeder als de eicel van de donormoeder bevrucht met het sperma van de vader. De celkern van het embryo van de donormoeder wordt vervolgens vervangen door de celkern van de ouders. Dit gefuseerde embryo heeft de gezonde mitochondriën van de donormoeder, maar verder het erfelijke materiaal van de ouders. Meisjes die op deze wijze geboren worden, geven de gezonde mitochondriën door aan hun kinderen, zodat ook navolgende generaties de ziekte niet meer krijgen.

De resultaten van deze baanbrekende behandeling zijn nu gepubliceerd in het medische tijdschrift The New England Journal of Medicine. De techniek werd toegepast bij acht Britse baby's. Vijf van hen waren vrij van defecte mitochondriën. Bij drie baby's detecteerden de artsen nog wel afwijkende mitochondriën, maar het niveau was zo laag dat ze er niet ziek van zullen worden, aldus het artikel.

Langverwachte oplossing

Voor vrouwen die weten dat ze afwijkend mitochondriaal DNA hebben, is dit een langverwachte oplossing. Tot nu toe stonden zij voor een complex dilemma: wel of geen kinderen krijgen, in de wetenschap dat je kinderen mogelijk een fatale ziekte kunnen krijgen.

De Lily Foundation, die patiënten met mitochondriale ziektes helpt, reageert enthousiast op het nieuws. "Voor veel gezinnen is dit hun eerste echte hoop dat ze de cyclus van deze erfelijke aandoening kunnen doorbreken", zei Liz Curtis van de liefdadigheidsstichting tegenover de BBC.

De ouders van de acht kinderen willen niet in de publiciteit treden, maar ze gaven een anonieme reactie via de website van het Newcastle Fertility Centre, die de behandelingen uitvoerde. "Na jaren van onzekerheid gaf deze behandeling ons hoop - en het gaf ons een baby. We kijken nu naar ons kind en we zien haar vol leven en toekomstmogelijkheden. We zijn overweldigd met dankbaarheid", zo schreef de moeder van een pasgeboren dochter.

De Britse regering wil dat 16- en 17-jarigen kunnen stemmen bij de volgende landelijke verkiezingen. Daarmee wil Labour, de partij van premier Starmer, zijn belofte uit het partijprogramma waarmaken.

Ook wordt de minimumleeftijd om te stemmen gelijkgetrokken in het Verenigd Koninkrijk. In Schotland en Wales hebben 16-jarigen al stemrecht. De Britse regering spreekt van "de grootste verandering in de Britse democratie in een generatie".

"Jongeren dragen al bij aan de samenleving door te werken, belasting te betalen en in het leger te dienen", zegt vicepremier Angela Rayner op X. "Het is dan ook terecht dat ze inspraak hebben in kwesties die hen aangaan."

Correspondent Verenigd Koninkrijk Fleur Launspach:

"Dit is een oude belofte van Labour, al tijdens de verkiezingen kondigden ze dit plan aan. Ze willen hiermee de deelname aan de democratie vergroten. Maar de discussie over het verlagen van de stemgerechtigde leeftijd raakt ook indirect aan Brexit.

Verschillende peilingen wijzen uit dat als de leeftijd tijdens het referendum 16 in plaats van 18 jaar was geweest, de uitslag wellicht de andere kant op was gevallen. Veel jongeren waren tegen Brexit en hebben het gevoel dat ze geen stem hadden, maar wél met de gevolgen moeten leven, zoals minder makkelijk kunnen werken en reizen in Europa."

De Conservatieve Partij is kritisch over de plannen van de regering. "16-jarigen mogen stemmen bij verkiezingen, maar zich niet kandidaat stellen. Ze mogen ook geen loten kopen, alcohol drinken, trouwen of meedoen aan een oorlog. Dit is een hopeloos verwarrend beleid", zegt parlementslid Paul Holmes.

Het voorstel moet nog langs het parlement, maar de verwachting is dat het wordt goedgekeurd omdat Labour daar de meerderheid heeft. De volgende landelijke verkiezingen zijn in 2029.

Oekraïne heeft een nieuwe premier. Ook is er met enkele ministersposten geschoven. Met de herschikking wil president Zelensky het bestuur van zijn door de oorlog geteisterde land een nieuwe impuls geven.

Vandaag stemde het parlement in Kyiv in met de benoeming van Joelia Svyrydenko tot premier. Ze kreeg steun van een meerderheid van 262 stemmen in het 450 zetels tellende parlement. De partij Dienaar van het Volk van Zelensky, en ook van de nieuwe premier, bezet meer dan de helft van de zetels.

Svyrydenko was tot nu toe de minister van Economische Zaken en vicepremier. Ze volgt premier Denys Sjmyhal op. Sjmyhal, sinds 2020 minister-president, kondigde zijn vertrek dinsdag aan. Hij wordt nu minister van Defensie, meldt de website van het parlement. Hij vervangt op dat departement Roestem Oemjerov, die sinds zijn aantreden in 2023 te maken had met interne onrust en mismanagement in zijn ministerie.

Mineralendeal

Joelia Svyrydenko speelde als minister van Economische Zaken een sleutelrol in de onderhandelingen met de VS over een mineralendeal. Ze vertegenwoordigde Oekraïne in die rol ook tijdens overleg met westerse partners over militaire en economische samenwerking en de wederopbouw.

President Zelensky postte deze week een foto op X met de nieuwe premier. Hij wil dat de regering zich richt op wapenproductie in eigen land, deregulering, economische samenwerking met bondgenoten en zwaardere straffen voor wie de Oekraïense natie bedreigt en "Oekraïne van zijn potentieel berooft".

Oppositie

Sommige oppositiepartijen zijn sceptisch over de nieuwe regering. Zo verwacht de Holos-partij dat Svyrydenko's kabinet in de pas moet lopen met Zelensky. De president heeft volgens de Oekraïense grondwet veel macht in oorlogstijd.

Oekraïense media noemen Svyrydenko net als haar voorganger Sjmyhal loyaal aan de president en diens team. "Ze zullen te horen krijgen van het bureau van de president wat ze moeten doen", aldus Jaroslav Zjeleznjak van Holos-partij.

Correspondent Midden- en Oost-Europa Christiaan Paauwe:

"Oekraïne houdt momenteel vanwege de oorlog geen verkiezingen en daarom vond Zelensky het tijd om de regering grotendeels te herschikken. Maar het kabinet bestaat nu nog meer dan eerst uit loyalisten die orders van de president zullen volgen.

De wisseling van de wacht voedt verder de zorgen in Oekraïne over wat critici omschrijven als een steeds autoritairdere koers van Zelensky. Zo werden onlangs invallen gedaan bij critici van de regering, onder wie de prominente anticorruptie-activist Sjaboenin. Hij wordt onder meer beschuldigd van corruptie. Sjaboenin houdt vol dat hij onschuldig is en dat de inval bedoeld is om critici de mond te snoeren.

Extra pijnlijk is dat de oorlog tegen Rusland voor velen juist een strijd is voor een democratische, onafhankelijke toekomst. Zeker nu Rusland de luchtaanvallen en de druk overal langs het front opvoert, worstelen Oekraïners met de vraag of Zelensky's koers nodig is om te overleven, of steeds meer een bedreiging vormt voor de Oekraïense democratie."

Festival Tomorrowland in het Vlaamse Boom gaat ondanks de brand van gisteravond door. Dat meldt de organisatie op een persconferentie. Hoe het programma eruit gaat zien is nog niet helemaal duidelijk.

"Wij gaan 100 procent door", zegt een woordvoerder van het festival. "Het is exact 24 uur nadat onze mainstage vuur heeft gehad. We zijn er nog altijd heel hard van aangedaan. Maar we hebben ongelooflijk veel berichten van steun gehad."

De organisatie is van plan om in razend tempo een nieuw hoofdpodium te bouwen, maar het is onduidelijk of dat op tijd afkomt. Het festival zou dan om 14.00 uur van start gaan, in plaats van op de oorspronkelijke tijd van 12.00 uur.

Als het podium niet op tijd afkomt, gaan morgen alle andere podia open voor de mensen die niét op de Dreamville-camping kamperen. Mensen die daar wel verblijven, mogen dan niet het festivalterrein op. "Op de camping houden we dan voor de 38.000 feestvierders daar een eigen feest." Tomorrowland verwacht dat het nieuwe hoofdpodium zaterdag sowieso wel opgebouwd zal zijn.

'Niet zomaar een podium'

De brand ontstond gisteren rond 18.00 uur tijdens de voorbereidingen voor het festival en woedde lang door. Het hoofdpodium is daarbij volledig in vlammen opgegaan.

Ieder jaar ziet het decor van het hoofdpodium er anders uit. Het wordt speciaal ontworpen voor het thema van het festival. Aan het decor werd al sinds 2023 gewerkt, met 35 artiesten uit tien verschillende landen.

"Dit was niet zomaar een podium", zegt de organisatie op de website. "Dit was een levende wereld en ieder onderdeel hoorde bij onze ziel. We houden vast aan wat het was en de dromen die ermee gepaard gingen."

Verdeeld over twee weekenden komen zo'n 400.000 bezoekers af op het festival in Boom, ten zuiden van Antwerpen. Ook veel Nederlanders gaan er elk jaar naartoe. De festivalcamping is vanochtend zoals gepland geopend.

De Vlaamse regering moet alle doorvoer van militaire goederen naar Israël tegenhouden. Dat heeft een rechter in Brussel bepaald.

De uitspraak is gedaan in een kort geding nadat een container met kegellagers vorige maand werd onderschept in de haven van Antwerpen. De inhoud was bedoeld voor het Israëlische defensiebedrijf Ashot. Kegellagers kunnen worden ingezet voor civiele gebruik, zoals bij het maken van auto's en machines, maar ook voor defensiegerelateerde producten zoals tanks en pantservoertuigen.

De zaak was aangespannen door vier ngo's die zich inspannen voor mensenrechten. Zij eisten dat de container onder geen enkel beding de haven mag verlaten en dat ook alle andere soortgelijke transporten naar Israël tegengehouden zouden worden.

Gelijk van de rechtbank

Door de doorvoer van militair materiaal via de Antwerpse haven toe te staan, schendt de Vlaamse regering volgens de ngo's haar eigen wapenhandelwetgeving en het internationaal humanitair recht. Daar heeft de rechtbank hun gelijk in gegeven omdat ze het "ogenschijnlijk schier onmogelijk" acht dat de kegellagers alleen voor civiel gebruik gebruikt zullen worden in Israël.

De Vlaamse regering moet nu alle doorvoer tegenhouden van producten die worden gebruikt voor defensie en "waarvoor geen materiële zekerheid bestaat dat het uitsluitend voor civiel eindgebruik bestemd is". Aan die verplichting is een dwangsom verbonden van 50.000 euro per overtreding.

11.11.11, een van de vier ngo's, spreekt in Vlaamse media van een baanbrekend vonnis. "De Vlaamse overheid moet stoppen met wegkijken." 11.11.11 is een koepelorganisatie die verschillende mensenrechtenorganisaties vertegenwoordigt. De naam verwijst naar het moment waarop de wapenstilstand werd getekend in de Eerste Wereldoorlog (11 november 1918 om 11.00 uur).

Hoger beroep

De Vlaamse regering gaat in beroep tegen de uitspraak van de rechter. Die stelt dat iedere melding over de inhoud van een schip zorgvuldig wordt onderzocht. Wanneer er militair materiaal wordt aangetroffen dat bijdraagt aan een gewapend conflict wordt dat tegengehouden. Ook zegt de regering dat ze de betrokken container al voor het kort geding preventief had verboden om de haven weer te verlaten.

Een man van 31 zonder vaste woon- of verblijfplaats moet negen jaar de cel in voor het doden van een willekeurig slachtoffer, een jaar geleden in Zwolle. De man krijgt ook tbs met dwangverpleging voor de doodslag.

Op 2 juli 2024 werd het 67-jarige slachtoffer, een vrouw uit Zwolle, vanuit het niets op een parkeerplaats bij een appartementencomplex aangevallen met een mes. De vrouw had kort daarvoor schoongemaakt bij haar hoogzwangere dochter. Ze overleed op straat aan haar verwondingen.

"Het gaat om een gruwelijk levensdelict, op klaarlichte dag, op de openbare weg", aldus de rechter volgens RTV Oost.

Geen moord

Het DNA van Albert B. werd gevonden op een koksmes dat hij enkele dagen ervoor in een winkel had gekocht. Hoewel het voor de rechtbank vaststaat dat de man het willekeurige slachtoffer opzettelijk heeft gedood, kan voorbedachte rade niet bewezen worden. De rechtbank spreekt de man daarom vrij van moord.

Uit onderzoek in het Pieter Baan Centrum bleek dat de man leed aan psychoses. De man dacht op de dag van het steekincident dat hij gestuurd werd door stemmen in zijn hoofd, zo verklaarde hij zelf in de rechtbank.

Het Openbaar Ministerie had een celstraf van zestien jaar geëist. De straf valt lager uit omdat de man verminderd ontoerekeningsvatbaar wordt geacht.

Zwarte pieten in de veertien jaar oude Sinterklaasfilm Bennie Stout worden met kunstmatige intelligentie vervangen door roetveegpieten. Volgens producent Klaas de Jong willen streamingdiensten de film niet vertonen vanwege het zwarte uiterlijk van de pieten.

De film uit 2011 speelt zich af in de jaren 30 van de vorige eeuw en gaat over de jongen Bennie Stout. Hij wil naar Spanje om zijn vader die daar woont te bezoeken. De film was een bioscoophit en trok meer dan 217.000 bezoekers.

De Jong zegt dat de makers nu een Amerikaans bedrijf hebben ingeschakeld dat gespecialiseerd is in aanpassingen in films om het uiterlijk van de zwarte pieten aan te passen. "Dat is relatief eenvoudig. Ze kunnen bijvoorbeeld ook gezichten een andere taal laten spreken, met dezelfde stem en dan de juiste lipbewegingen."

Volgens de filmproducent vinden de makers van de film de tijd rijp voor de aanpassingen omdat dankzij nieuwe technologieën films makkelijk aangepast kunnen worden. "En het voordeel is dat je een compleet nieuwe film hebt en hem opnieuw kunt uitbrengen."

De Amerikaanse zangeres Connie Francis is overleden. Dat heeft een goede vriend van de zangeres bekendgemaakt. Francis is 87 jaar geworden.

In de jaren 50 en 60 was Francis een van de populairste zangeressen. Ze scoorde hits met onder meer Who's Sorry Now, My Heart Has A Mind Of Its Own en Where the Boys Are. De schatting is dat ze wereldwijd meer dan 200 miljoen platen heeft verkocht. In 1960 werd ze de eerste vrouwelijke zangeres die de nummer 1-positie bereikte in de Billboard Hot 100.

TikTok-hit

Recent scoorde ze weer een hit met een oud liedje. Pretty Little Baby ging viraal op TikTok en werd massaal gebruikt in filmpjes op het platform, 63 jaar na het opnemen van de plaat. Het liedje is inmiddels meer dan 84 miljoen keer gestreamd op Spotify.

Tegen het Amerikaanse blad People Magazine vertelde Francis dat ze eigenlijk vergeten was dat ze het nummer had opgenomen. Toen het liedje af was, werd gedacht dat het geen hit kon worden. Daarom belandde het op een B-kantje van de single I'm Gonna Be Warm This Winter.

Nadat het liedje onlangs weer een hit werd, moest ze het nummer eerst weer even opzetten om zich te herinneren hoe het ook alweer klinkt. Toen ze doorhad dat miljoenen mensen het nummer nu kennen door TikTok, besloot Francis om zelf ook een account aan te maken. Daar zei ze dat ze sprakeloos was van alle aandacht en dat ze iedereen graag wilde bedanken voor het luisteren.

Plannen om weer op te treden

Naar aanleiding van het nieuwe succes vertelde Francis tegen The New York Times dat ze het heel bijzonder vindt dat een nieuwe generatie nu haar muziek kent. Ze speelde naar eigen zeggen met het idee om weer te gaan optreden, hoewel ze al jaren met pensioen was.

Francis werd zo'n twee weken geleden opgenomen in het ziekenhuis met erge pijnklachten. Op 4 juli plaatste ze een bericht op Facebook waarin ze zei dat ze zich beter voelde en dat ze iedereen wilde bedanken voor de beterschapswensen.

De exacte doodsoorzaak van Connie Francis is door de vriend die haar overlijden meldt niet bekendgemaakt.

De douane en FIOD hebben een illegale sigarettenfabriek ontmanteld in een loods in het Gelderse Stroe. Er zijn 320.000 sigaretten en 45.000 kilo tabak in beslag genomen. Als de sigaretten in Nederland waren verkocht, had de Staat ongeveer 20 miljoen euro aan accijns niet ontvangen. Bij de actie zijn twaalf mannen aangehouden.

De actie werd uitgevoerd door het Combiteam Smoke. Dit is een samenwerkingsverband van de FIOD en de douane gericht op het bestrijden van illegale tabakshandel. Het team was de fabriek op het spoor na een tip van de politie. De inhoud van de tip kan niet bekend worden gemaakt, verklaart de opsporingsdienst na vragen.

Professionele productielijn

In de loods was een compleet en professioneel opgezette productielijn aanwezig. Ook waren er slaapplekken ingericht voor productiemedewerkers. Dit wijst volgens de FIOD op grote en langdurige producties.

De aangehouden mannen komen allemaal uit het buitenland en waren actief als productiemedewerkers, zegt de FIOD tegen de NOS. De mensen achter de organisatie van de fabriek zijn vooralsnog niet bekend of aangehouden.

Behalve de sigaretten en het tabak zijn er ook machines en grondstoffen voor het produceren van sigaretten en tabak in beslag genomen. Alle in beslag genomen spullen worden vernietigd.

Het strafrechtelijk onderzoek staat onder leiding van het Functioneel Parket.

Investeer in het spoor om de betrouwbaarheid, veiligheid en toekomstbestendigheid van het Nederlandse spoornetwerk te waarborgen. Met die oproep aan de politiek komt ProRail vandaag. De spoorbeheerder benadrukt dat zonder extra financiering en beleidsaanpassingen de kwaliteit van het spoor in gevaar komt.

De oproep staat in een terugblik op het afgelopen halfjaar. De kosten voor onderhoud en vervanging stijgen, "terwijl het budget nauwelijks meegroeit", zegt ProRail. "We kunnen het spoor niet als vanzelfsprekend beschouwen: een betrouwbaar, veilig spoornetwerk kost geld. Als het zo wilt houden, laat staan als je het wilt verbeteren."

Suïcidepreventie

ProRail voert dit jaar meer dan 400 projecten uit om het spoor te vernieuwen en toekomstbestendig te maken.

De spoorbeheerder roept daarom de politiek op om soepelere regels te hanteren, zoals de mogelijkheid om ook overdag en doordeweeks te werken. Veel werkzaamheden worden 's nachts gedaan als het spoor niet wordt gebruikt en veilig is om te kunnen werken.

Ook pleit ProRail voor structurele financiering voor suïcidepreventie. ProRail meldt dat er weliswaar wordt samengewerkt met organisaties als 113, maar zegt dat structureel geld "echt het verschil" kan maken.

Impactvolle storingen

Overigens meldt ProRail dat treinen in de eerste helft van dit jaar vaker op tijd op hun bestemming aankwamen. Op het hoofdrailnet had 86,6 procent van de treinen minder dan 3 minuten vertraging en 95,7 procent minder dan 10 minuten.

De beheerder zegt daarbij dat samen met de NS ruim veertig zogenoemde tijdelijke snelheidsbeperkingen versneld konden worden opgelost, of in de dienstregeling werden verwerkt. Deze tijdelijke snelheidsbeperkingen worden opgelegd als er iets mis is met het spoor of andere omliggende infrastructuur. En als er langzaam moet worden gereden, leidt dat tot vertraging.

Wel is er ten opzichte van 2024 een lichte toename geweest in wat de spoorbeheerder "impactvolle storingen" noemt. Daarvan werd een belangrijk deel veroorzaakt door mensen of dieren op het spoor, aanrijdingen, koperdiefstal of weersomstandigheden. Bij ruim 38 procent waren technische storingen aan bijvoorbeeld wissels en bovenleidingen de oorzaak.