NOS Nieuws - Algemeen

In Duitsland zijn gisteren drie mensen om het leven gekomen toen op verschillende plekken drie kleine vliegtuigen neerstortten. Twee vliegtuigjes crashten in de deelstaat Noordrijn-Westfalen, een in Hessen.

In de buurt van Soest, in Noordrijn-Westfalen, kwamen 's middags twee mensen om toen hun vliegtuigje neerstortte in een weiland. Ooggetuigen verleenden nog eerste hulp, maar dat mocht niet meer baten. Volgens de politie waren de twee slachtoffers bij een pilotenbijeenkomst op het vliegveld geweest.

Eerder op de dag stortte in de buurt van Bielefeld een propellervliegtuig neer. De 67-jarige piloot overleefde dat niet. Hij was de enige inzittende. Over de oorzaak van het ongeluk is nog niets bekendgemaakt.

In de deelstaat Hessen raakten in de ochtend twee mensen gewond bij een vliegtuigcrash. Hun toestel kwam niet goed op hoogte en stortte vervolgens neer vlak bij vliegveld Korbach. De twee zijn naar het ziekenhuis gebracht.

Medewerkers van de Rotterdamse haven hebben enige tijd het werk neergelegd. Vanaf 22.00 uur tot 02.00 uur staakten ze, omdat ze een betere en permanente vroegpensioenregeling willen.

Het was de aftrap van een reeks aangekondigde stakingen van de vakbonden FNV en CNV en de Vakcentrale voor Professionals (VCP). Komende week zijn op meer dan twintig plekken in het land acties en stakingen.

Eerder organiseerden de politiebonden ook al stakingen voor een vroegpensioenregeling. Daardoor konden geen agenten aanwezig zijn bij de wedstrijd Feyenoord-Ajax, die om die reden niet doorging.

Komende woensdag leggen NS-medewerkers tussen 04.00 uur en 08.00 uur het werk stil, hoewel er mogelijk nog wel treinen van Amsterdam CS naar Schiphol moeten rijden als de luchthaven gelijk krijgt in een kort geding dat daarover nog dient.

Regeling loopt af

De acties worden gehouden vanwege het aflopen van de zogenoemde RVU-regeling, waarin staat dat mensen met zwaar werk drie jaar eerder kunnen stoppen met werken. Volgend jaar loopt die regeling af en een verlenging moet nog worden goedgekeurd.

Het kabinet schoof deze week aan voor een gesprek met de bonden, maar daar kwam niets uit. Daarom worden de acties nu hervat. "Het is voldoende bekend waar onze pijnpunten liggen, het is aan partijen om daaraan tegemoet te komen", zei de voorzitter van de VCP daar eerder over.

Vijf gedetineerden zijn ontsnapt uit een zwaar beveiligde gevangenis in Portugal, zo'n 30 kilometer van de hoofdstad Lissabon. De vijf, een Brit, een Argentijn, een Georgiër en twee Portugezen, ontsnapten vanochtend rond 10.00 uur lokale tijd met behulp van een ladder. Die ladder is volgens de gevangenisdienst over de muur gegooid, waarna de gevangenen over de zes meter hoge muur konden klimmen en ontsnappen.

De twee ontsnapte Portugezen zaten een straf van 25 jaar uit voor onder andere drugshandel, deelname aan een criminele organisatie, diefstal, overval en ontvoering.

De andere drie waren ook veroordeeld voor diefstal, overval en ontvoering. Volgens lokale media stonden vier van de vijf onder extra streng toezicht en mochten ze alleen onder begeleiding naar buiten. De gedetineerden zouden tijdens het bezoekuur zijn ontsnapt.

Zeer gevaarlijk

Buiten de muren van de gevangenis stonden auto's hen op te wachten. Na de ontsnapping heeft de politie in samenwerking met de dienst voor terreurbestrijding een klopjacht ingezet. De mannen worden als zeer gevaarlijk beschouwd.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft nog niet gereageerd op de situatie, wel is er een onderzoek aangekondigd naar hoe de criminelen konden ontsnappen.

Dertien mensen zijn gisteren in het oosten van Frankrijk opgepakt in verband met een reeks plofkraken in Frankrijk, Duitsland en Zwitserland. Volgens de krant Le Parisien gaat het om een Nederlandse groep.

Onder de dertien gearresteerden is een onbekend aantal Nederlanders en Fransen en één Rus. Ze zijn tussen de 25 en 30 jaar. De bende wordt ervan verdacht bijna twintig geldautomaten te hebben opgeblazen, waarvan het merendeel in Duitsland. In Frankrijk blies de groep onder meer op 22 juli een geldautomaat in Straatsburg op.

De verdachten werden allen in de buurt van de Duitse grens aangehouden. Vijf van hen hadden waarschijnlijk enkele uren voor hun arrestatie nog een plofkraak gepleegd in de Duitse stad Hagenbach.

Honderdduizenden euro's

De arrestaties volgden op gezamenlijk onderzoek van de Franse, Duitse en Zwitserse politie. Volgens de politie hebben de daders tijdens hun plofkraken enkele honderdduizenden euro's buitgemaakt.

Het grootste deel is waarschijnlijk afkomstig uit Duitsland, waar grotere bedragen in de geldautomaten worden bewaard omdat veel mensen daar nog contant afrekenen.

De dertien verdachten komen maandag of dinsdag voor de rechter in Nancy. Daar wordt bepaald of hun voorarrest wordt verlengd.

Minder goed beveiligd

Sinds in Nederland steeds meer geldautomaten 's nachts worden uitgezet en bankbiljetten na een explosie worden verlijmd, hebben veel plofkrakers hun werkterrein verlegd naar Duitsland. Daar zijn de geldautomaten niet alleen beter gevuld, maar ook minder goed beveiligd waardoor er voor de criminelen meer te halen is.

Op het filmfestival van Venetië is de film Babygirl van de Nederlandse regisseur Halina Reijn niet bekroond met de Gouden Leeuw. Die prijs voor de beste film ging naar The Room Next Door, de eerste Engelstalige film van de Spaanse regisseur Pedro Almodóvar.

Wel was er een onderscheiding voor hoofdrolspeler Nicole Kidman van Babygirl: zij kreeg de prijs voor beste actrice. Het beeldje werd overigens in ontvangst genomen door Halina Reijn; Kidman was zelf niet bij de uitreiking omdat haar moeder net is overleden.

In een door Reijn voorgelezen verklaring droeg de Australische steractrice de prijs op aan haar moeder:

De erotische thriller Babygirl werd afgelopen week goed ontvangen op het festival. Er was bij de première een minutenlange staande ovatie en critici reageerden enthousiast op het verhaal over de CEO van een automatiseringsbedrijf, die haar huwelijk op het spel zet door een stomende affaire te beginnen met een stagiair.

Regisseur Halina Reijn schreef zelf het scenario. Het is haar derde speelfilm na Instinct (2019) en Bodies bodies bodies (2022). Reijn heeft een lange staat van dienst als actrice en had succes op het toneel met hoofdrollen bij International Theatre Amsterdam (ITA) in de jaren dat regisseur Ivo van Hove daar de scepter zwaaide. In 2019 maakte ze bekend dat ze zou stoppen met acteren.

Legendarische sopraan

Het festival van Venetië is het oudste filmfestival van Europa (dit jaar is de 81e editie) en samen met de festivals van Cannes en Berlijn ook het podium van de belangrijkste Europese filmprijzen. Een gunstige ontvangst daar en nog beter, een van de hoofdprijzen, (beste film, beste acteur of actrice) kan leiden tot commercieel en artistiek succes. Films die in Venetië worden bekroond gelden bovendien vaak als sterke kanshebbers bij de Oscars.

Andere films die waren genomineerd voor de Gouden Leeuw waren dit jaar onder meer Joker: Folie à Deux van Todd Phillips, met Joaquin Phoenix en Lady Gaga, de biopic Maria met Angelina Jolie in de rol van de legendarische sopraan Maria Callas en The Brutalist van Brady Corbet, over een architect die de Holocaust overleeft en zijn leven herneemt in de VS. Corbet kreeg de prijs voor de beste regie.

Sequel

Buiten de competitie gingen er dit jaar op het Lido nog verschillende films in première met commerciële potentie, zoals Wolfs met George Clooney en Brad Pitt, Broken Rage van de Japanse cultregisseur Takeshi Kitano en Beetlejuice, Beetlejuice van Tim Burton, een sequel met de oorspronkelijke cast uit 1988: Michael Keaton, Winona Ryder en Catherine O'Hara.

Voor het eerst in vijf jaar is er weer een Britse premier op bezoek in Ierland. Keir Starmer werd ontvangen door zijn Ierse ambtgenoot Simon Harris. Met het bezoek hoopt hij een nieuwe start voor de relatie tussen de twee landen te kunnen inluiden.

De laatste keer dat een Britse premier op bezoek was in het land, was tijdens de Brexitonderhandelingen. De keuze van het Verenigd Koninkrijk om uit de Europese Unie te stappen zette de Iers-Britse relatie onder druk. Er waren ingewikkelde onderhandelingen over de grens tussen Noord-Ierland en Ierland. Noord-Ierland hoort bij het Verenigd Koninkrijk, terwijl Ierland een EU-lidstaat is.

Van frictie naar vriendschap

Die moeizame tijd lijken de Ierse en Britse premier nu achter zich te willen laten. Voor het bezoek publiceerden de twee een opiniestuk in de krant The Irish Times, waarin ze schrijven dat het bezoek een verschuiving betekent in de betrekkingen tussen de twee landen. "We bewegen ons van frictie terug naar vriendschap."

Tijdens het bezoek moet duidelijker worden hoe die herziene relatie eruit zou komen te zien. Na het persmoment bezochten Starmer en Harris verschillende bedrijven om te onderzoeken wat deze nieuwe fase betekent voor de handel tussen de twee landen.

Een jaar na de verwoestende aardbeving in het hoge Atlasgebergte in Marokko leven de slachtoffers nog altijd in tenten en tijdelijke woningen. Van de belofte van de overheid om het gebied opnieuw op te bouwen is nog nauwelijks iets te merken. De inwoners van de getroffen bergdorpen zijn de wanhoop nabij en voelen zich vergeten door de rest van het land.

De aardbeving duurde in totaal maar enkele seconden, maar heeft er wel voor gezorgd dat 500.000 levens nog altijd ontwricht zijn. In de weken na de ramp presenteerde de overheid een noodpakket. De slachtoffers zouden een jaar lang een maandelijkse uitkering ontvangen van ongeveer 230 euro en er zou geld vrijkomen voor de wederopbouw van het rampgebied. Maar een jaar later zijn de meeste mensen nog altijd niet geholpen.

Verwoeste wegen

Rondom de kleinere steden in het gebied was de infrastructuur al vrij snel na de aardbeving weer hersteld. Aan de verwoeste wegen naar de afgelegen dorpen is vaak nog niets gedaan: zo liggen er op de weg naar het bergdorpje Awsaghml nog steeds grote rotsblokken.

Op veel plekken zijn de vangrails verwrongen of zelfs compleet weggeslagen door het puin dat ook in de maanden na de aardbeving nog regelmatig van de berg af kwam rollen. Nog voor de aardbeving stonden de wegen in deze regio al bekend als de gevaarlijkste wegen in het land.

Fadma Oubrahim woont in Awsaghml en werpt zich op als woordvoerder van de dorpsbewoners. "Niet iedereen heeft geld van de overheid ontvangen. Ook willen bouwvakkers niet naar ons dorp komen om onze huizen te repareren. Ze vinden de wegen te gevaarlijk."

Sommige inwoners wachten niet langer op hulp van de overheid en zijn zelf begonnen met het repareren van hun huis. Zo ook de 63-jarige Mohammad Oulhouch. Hij is de plaatselijke imam en was het zat om in een tent te wonen. "Ik werd er ziek van. De winters zijn extreem koud en in de zomer is het in de hitte niet uit te houden." Hij heeft, zegt hij, geen enkele compensatie van de overheid gezien.

Aardbevingsslachtoffers in Awsaghml en Ida Ou Bla wachten al een jaar op hulp:

In het dorp Ida Ou Blal woont de 63-jarige Allal Ait Bouloujour met zijn gezin nog in een zelfgemaakte tent. Iets verderop staat zijn huis. Zijn leven was voor de aardbeving al niet makkelijk. Hij is geboren met een lichamelijke beperking en zijn kansen op de arbeidsmarkt waren nihil. Toch kon hij genoeg geld bij elkaar brengen om een huis te bouwen door allerlei verschillende klusjes te doen in het dorp.

"Ik heb er veertien jaar over gedaan. Steen voor steen. Zoals je kan zien was het nog niet af." Het grijzen bakstenen huis staat op instorten. Op de dag van de aardbeving is hij gered door zijn zoon. "Het is allemaal in handen van God geweest dat ik het heb overleefd." Sinds de aardbeving manifesteert Bouloujour zich als actievoerder en schrijft hij regelmatig brieven naar de overheid. Een antwoord heeft hij tot op heden nog niet gekregen.

Zijn vrouw Aicha staat in de keuken. Ze vertelt dat ze eigenlijk gewoon dakloos zijn. Soms slaapt ze nachten niet, uit vrees dat mensen de weinige spullen die ze nog hebben komen stelen. "Als mijn man naar een grote stad gaat om te demonstreren, blijf ik hier alleen achter met mijn dochters. Soms huren we dan iemand in die onze tent kan bewaken. Zo kan ik af en toe ook weer eens een hele nacht slapen."

Naast het huis van Bouloujour en zijn gezin staat een groot geel huis waarvan de muren de aardbeving niet hebben overleefd. Het risico dat huizen als deze alsnog instorten zorgt voor extra spanning in het dorp.

Volgens de inwoners van Ida Ou Blal woont de eigenaar van het gele huis in België en wordt er sinds de aardbeving niet meer omgekeken naar het pand. Zolang hij niets van zich laat horen, kan er niets worden gedaan om het huis te herstellen of te slopen.

Ondanks zijn strijdbaarheid is het voor Bouloujour moeilijk om zich niet te verliezen in zijn boosheid en teleurstelling. "Ik voel de diepe oneerlijkheid en onrechtvaardigheid in dit land, in elke betekenis van het woord. Het voelt alsof ik hier geen waarde of gewicht heb."

In het midden van Duitsland ondervindt het treinverkeer ernstige hinder van een storing eerder op de dag. Volgens vervoerder Deutsche Bahn (DB) is de storing, die zo'n twee uur duurde, ontstaan doordat het radiosysteem van de spoorwegbeheerder was uitgevallen.

De storing leek zich te concentreren in het Rijn-Maingebied in de deelstaten Beieren, Hessen en Rijnland-Palts. Het treinverkeer lag daar zo'n twee uur stil. In dat gebied ligt ook het belangrijke station Frankfurt, dat vrijwel niet meer per trein te bereiken was.

Ook op andere stations in de omgeving kwamen treinen stil te staan. Frankfurt is een van de belangrijkste Europese knooppunten voor treinverkeer. Dagelijks komen er zo'n 1200 lokale en langeafstandstreinen langs.

Inmiddels is de storing verholpen en komt het treinverkeer weer langzaam op gang, maar er zijn nog altijd vertragingen. Het is niet de eerste keer dit jaar dat er ernstige hinder is op het Duitse spoor.

Goede reputatie verpest

Het treinverkeer werd meerdere keren stilgelegd vanwege acties van het spoorpersoneel voor hogere salarissen en een kortere werkweek. Tijdens het EK voetbal in Duitsland reden veel treinen niet of met veel vertraging, tot grote ergernis van onder meer oppositiepartij CDU. Die verweet vervoerder Deutsche Bahn "de goede reputatie van het land" te hebben verpest. En de minister van Transport zei dat DB gefaald had bij "het hoog houden van de Duitse normen".

Eind vorige maand maakte DB bekend de komende vijf jaar zo'n 30.000 banen te zullen schrappen. Het afgelopen halfjaar leed het vervoersbedrijf 1,2 miljard euro verlies. Dat wijt DB aan stakingen, extreme weersomstandigheden, werkzaamheden en het feit dat steeds minder mensen met de trein willen reizen.

Yagi, de krachtigste orkaan in Azië van dit jaar tot nu toe, is aan land gekomen in het noorden van Vietnam. Minstens vier mensen zijn om het leven gekomen, melden Vietnamese staatsmedia. Zeker tien anderen worden nog vermist en tientallen mensen raakten gewond.

Yagi veroorzaakte golven tot drie meter hoog aan de kust en in meerdere steden viel de stroom uit. Toen de orkaan aan land kwam, was er sprake van windsnelheden tot zo'n 160 kilometer per uur. Meer dan 50.000 mensen zijn uit kuststeden geëvacueerd, ook worden er bijna een half miljoen militairen ingezet door de overheid om noodhulp te bieden.

Op straat hadden mensen moeite om niet omver geblazen te worden:

Filipijnen en China

De orkaan heeft deze week in andere landen ook een grote ravage aangericht. In de Filipijnen was het nog een tropische storm, maar daar kwamen zeker zestien mensen om het leven. Duizenden moesten gedwongen hun huis verlaten. Toen hij eenmaal over land was getrokken, groeide de storm uit tot een orkaan.

Gisteren raasde Yagi over het Chinese eiland Hainan met windsnelheden van zo'n 230 kilometer per uur. Chinese autoriteiten hadden in afwachting van de orkaan bijna een half miljoen mensen geëvacueerd. Chinese staatsmedia melden dat er zeker twee doden zijn gevallen. Honderd mensen raakten gewond. Meer dan 800.000 huishoudens kwamen zonder stroom te zitten.

Naar verwachting trekt Yagi dit weekend verder Vietnam in en zal daar steeds verder afzwakken. Orkanen ontlenen hun kracht namelijk aan de warmte van het oceaanwater.

Veel vertalers zien hun tarieven en opdrachten de afgelopen tijd flink dalen. Dit komt naar voren in een rondgang van de NOS. De tariefdaling komt vooral door de snelle ontwikkelingen op het gebied van kunstmatige intelligentie (AI).

Doordat klanten steeds vaker zelf teksten vertalen met bijvoorbeeld ChatGPT neemt niet alleen het aantal opdrachten af, maar gaat het bij de opdrachten die nog wel binnenkomen met toenemende mate om het controleren van dit soort 'machinevertalingen'. Dat betaalt bijna de helft minder terwijl het vaak minstens zoveel werk is, aldus vertalers.

"Binnen twee jaar is het echt heel hard gegaan", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "De tarieven kelderen gewoon, met AI als grote boosdoener." Vertalen met kunstmatige intelligentie is (nog) niet op het niveau van menselijke vertalingen, waardoor er nog veel fouten uit teksten gehaald moeten worden. Maar door het gemak van bijvoorbeeld ChatGPT is de lat bij klanten wat lager komen te liggen.

"Klanten denken nu sneller dat het wel goed genoeg is bij bijvoorbeeld het vertalen van korte e-mails, ook als er fouten in staan," zegt vertaler Anouschka Schutte. "Een vertaler inschakelen wordt dan sneller als een te grote kostenpost gezien."

Van tien naar acht cent

Vooral commerciële vertalers merken de tariefdaling. Zij krijgen veel opdrachten via vertaalbureaus, die fungeren als tussenpersoon tussen de klant en vertaler.

Vertalers vertellen dat ze door grote, internationale bureaus steeds vaker gevraagd worden om hun tarieven te verlagen. Velen gaven hier de afgelopen jaren al gehoor aan, bijvoorbeeld door te zakken van 12 naar 10 cent per woord. Nu wordt vertalers opnieuw gevraagd te zakken, naar 8 cent per woord. Dat gaat de meesten een stap te ver.

"Daar trok ik de grens", zegt vertaler Toby Houben. Het viel haar vorig jaar op dat ze maar de helft van haar normale aantal opdrachten kreeg. Toen ze aan de bel trok bij het vertaalbureau, werd haar geadviseerd haar tarief te verlagen. Hetzelfde gebeurde in juni opnieuw. Houben bleef toen bij haar oude tarief. "En dus krijg ik geen opdrachten meer van dat bureau."

Voor veel vertalers is 8 cent per woord niet genoeg om van rond te komen. Zelfs als er wordt uitgegaan van fulltime, gewone vertaalopdrachten. Bij het controleren van AI, dat nu dus steeds vaker voorkomt, liggen de tarieven aanzienlijk lager; tussen de 2 en 5 cent per woord.

Zo zag een vertaler Duits zijn omzet dit jaar hard afnemen en zijn opdrachten veranderen. Waar vijf jaar geleden nog 70 procent van zijn opdrachten uit 'gewoon' vertaalwerk bestond, is dit nu nog maar 18 procent. Tegelijkertijd steeg zijn percentage controleerwerk van machinevertalingen van 10 naar 60 procent.

"De tarieven zijn ook niet meegestegen met inflatie", zegt een andere vertaler tegen de NOS. "We worden dus vaak zelfs gevraagd of we ze willen verlagen, terwijl mijn energierekening wel een stuk hoger is geworden."

Kleine bureaus zitten door de prijsdalingen in een spagaat. "We willen scherpe prijzen om te concurreren, maar we willen ook een eerlijke prijs voor vertalers", legt Ingeborg Verduijn van vertaalbureau Tekom uit.

Omscholen

Vertaler Schutte, die ook lesgeeft over vertalen, vindt het moeilijk om nog voor de klas te staan. "Ik geloof niet dat die studenten nog vertaler worden op de manier waarop wij dat nu zijn." Ze is bezig zich om te laten omscholen, en ze is niet de enige. Zo begint een andere vertaler volgende week met een opleiding tot docent. "Ik vind het jammer, maar dat krijgt nu de hoogste prioriteit."

Er zijn ook vertalers die denken dat de opdrachten wel weer zullen aantrekken. "Ik heb wel het idee dat er een soort kentering gaat komen", zegt een van hen. "Iedereen experimenteert nu. Maar als ze merken dat het met AI nog helemaal niet goed leest, gaan klanten weer op zoek naar iemand die het zelf doet."

Daarnaast wordt AI door sommige vertalers ook omarmd. Zo is er een enkeling die met hulp van AI de omzet al wist te verhogen.

"AI is ook wel een hulpmiddel", zegt vertaler Marianne van Amersfoort-Gerritsen. "Je kunt sneller werken, maar kwaliteit afleveren kost nog altijd meer dan wat de gemiddelde klant wil betalen. De balans tussen AI en eerlijke tarieven moet nog gevonden worden."

Bij meerdere voetbalclubs in Breda krijgen ouders die langs de lijn staan sinds kort lolly's aangeboden. Het is een ludieke actie voor een serieus probleem, want bij veel amateurclubs hebben ze last van fanatieke, schreeuwende ouders. "Wie een lolly in zijn mond heeft, kan niet roepen", zegt secretaris Saskia Jongma van B.S.V. Boeimeer tegen Omroep Brabant.

Ouders roepen 'adviezen' naar de scheidsrechter of aanmoedigingen naar hun kind. "Dat gebeurt veel te vaak, vinden wij. Ik denk dat veel ouders ook niet doorhebben dat ze zoveel roepen", zegt Jongma.

Soms blijft het niet alleen bij roepen en schreeuwen. De KNVB maakte deze week nog bekend dat het aantal incidenten op en rond het veld bij amateurvoetbalclubs is toegenomen.

Vervelend incident

"Het gaat de verkeerde kant op, merken we langs de lijn", zegt Daniëlle van Rosmalen. Zij is naast voetbalmoeder ook commissielid sportiviteit en respect bij B.S.V. Boeimeer. "Ouders coachen niet alleen mee, maar gaan verbaal ook écht te ver. En spelers, scheidsrechters, coaches of trainers intimideren kan gewoon niet. Er zijn zelfs kinderen die het niet meer leuk vinden om te voetballen omdat ze bang zijn voor de opmerkingen langs de lijn."

Ze herinnert zich een vervelend incident. "Dat was bij de wedstrijd van mijn jongste zoontje, allemaal jongetjes van acht jaar oud. Een ouder was het niet eens met de beslissing van de scheidrechter, dus hij rende het veld op en begon de scheidsrechter te intimideren. Veel kinderen zijn daarvan geschrokken."

Positief coachen

De amateurclubs in Breda bedachten daarom samen de lolly-actie. Volgens de clubs wordt er positief op gereageerd. "Jammer dat het nodig is, maar dit is wel een ludieke manier om het tegen te gaan", zegt een van de ouders die net een lolly kreeg aangeboden. "Ik probeer positief te coachen, maar me verder niet met het spel te bemoeien."

De politie heeft de demonstratie van actiegroep Extinction Rebellion (XR) bij het Rijksmuseum in Amsterdam beëindigd. 33 demonstranten zijn aangehouden, laat een politiewoordvoerder weten.

Activisten hadden zich vanochtend rond 09.00 uur vastgeketend aan de toegangspoorten van de voetgangers- en fietstunnel onder het museum. Daardoor werd de toegang tot het museum geblokkeerd. Het Rijksmuseum is daarom vanochtend dicht gebleven.

Agenten hebben de vastgeketende demonstranten losgezaagd. De actievoerders kregen gehoorbescherming en een doek over zich heen. Vervolgens zijn de arrestanten afgevoerd met een busje.

Banden met sponsor verbreken

De demonstratie was van tevoren niet aangemeld bij de gemeente, wat wel verplicht is. Rond 12.30 uur werd de actievoerders daarom verzocht om te verplaatsen naar het Museumplein. De leden van XR kregen daarvoor een uur de tijd, maar weigerden weg te gaan, laat een woordvoerder van de gemeente weten. Vanaf 13.30 uur greep de politie in.

De 60 leden van XR wilden met hun actie afdwingen dat het Rijksmuseum de banden met hoofdsponsor ING verbreekt. XR noemt ING "de grootste financiële aanjager van de klimaatcrisis".

Het Rijksmuseum is rond 15.00 uur weer opengegaan.

Twee dagen nadat de Franse president Macron de centrumrechtse Michel Barnier had benoemd tot premier, is in een groot aantal plaatsen in heel Frankrijk gedemonstreerd. Volgens linkse partijen heeft Macron de democratie ondermijnd door hen uit te sluiten bij de vorming van een nieuwe regering.

Alleen al in Parijs waren volgens de organisatie 160.000 mensen afgekomen op een protest dat begon op de Place de la Bastille. De autoriteiten schatten het aantal betogers in de hoofdstad veel lager in, ze zeiden dat er 26.000 mensen op de been waren. De organisatie claimt dat in het hele land in totaal 300.000 mensen de straat op zijn gegaan.

De betogers zijn diep verontwaardigd over de benoeming van Barnier:

De protesten werden eind augustus al aangekondigd, toen duidelijk werd dat Macron een links kabinet niet zag zitten. In eerste instantie hield de politie rekening met de opkomst van zo'n 2000 demonstranten, maar na de benoeming van Barnier werd dat aantal bijgesteld naar 4000 tot 8000. Het lijken er dus veel meer te zijn.

Ook in onder meer Bordeaux, Metz, Marseille en Nantes waren er protestmanifestaties.

Het linkse blok Nouveau Front Populaire (NFP) werd - onder leiding van de radicaal-linkse partij La France Insoumise - de grootste bij de verkiezingen. Het blok had echter niet genoeg zetels voor een absolute meerderheid in het parlement. Daarom stelde Macron dat "niemand de verkiezingen had gewonnen", wat hem op veel kritiek kwam te staan.

Ondertussen was er ook na de verkiezingen binnen het linkse blok onenigheid. De partijen schoven in eerste instantie allemaal hun eigen premierskandidaat naar voren, maar kwamen uiteindelijk met één naam: de onbekende ambtenaar Lucie Castets. Omdat Macron haar niet zag zitten en zijn instemming vereist is, was toen al uiterst twijfelachtig dat zij premier zou worden.

'Macron negeerde verkiezingsuitslag'

En dus benoemde Macron de 73-jarige Barnier, onder meer bekend omdat hij jarenlang de Europese Unie vertegenwoordigde bij de Brexit-onderhandelingen met het Verenigd Koninkrijk.

Veel Fransen nemen dat de president niet in dank af. Uit een opiniepeiling van bureau Elabe komt naar voren dat 74 procent van hen vindt dat Macron de verkiezingsuitslag heeft genegeerd, 55 procent stelt zelfs dat hij de verkiezingen heeft "gestolen".

Barnier krijgt de opdracht om een nieuwe regering te vormen, waarmee een einde moet komen aan de politieke patstelling die na de verkiezingen was ontstaan. Macron wil graag een centrumcoalitie, maar wie er meedoen en of die partijen een absolute meerderheid in de Assemblée Nationale hebben, moet nog blijken.

De taakverdeling tussen president en premier ligt in Frankrijk niet tot in detail vast. Beiden hebben uitvoerende macht, maar het komt erop neer dat de president over de grote lijnen van het beleid gaat en buitenlandse zaken en defensie onder zich houdt, terwijl de invloed van premiers doorgaans beperkt blijft. De premier en zijn ministers zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse politiek, dienen wetten in bij het parlement en voeren ze uit.

Bijna 34.000 mensen hebben deelgenomen aan de 77e editie van de Airborne Wandeltocht. Tijdens de wandeltocht wordt de Slag om Arnhem herdacht, dit jaar tachtig jaar geleden. Een woordvoerder van de organisatie spreekt van een "fantastische dag".

Onder toeziend oog van acht Britse veteranen begonnen duizenden wandelaars vanochtend aan de wandeltocht in Oosterbeek en omgeving. "Mensen willen massaal met ze op de foto. Ze worden als ware popsterren onthaald", zei een verslaggever van Omroep Gelderland.

De jongste aanwezige veteraan was dit jaar 97. Op het erepodium zaten zeven mannen en een vrouw. Zij was lid van de Royal Air Force en is nu 101 jaar oud.

De organisatie verzocht wandelaars en bezoekers om voorzichtig te zijn met het schudden van de handen van de veteranen. "Wees zachtmoedig", stond daarom op een bord naast hen. Vorig jaar zou een van de veteranen een blauwe arm hebben overgehouden aan alle enthousiaste handdrukken.

De hitte leverde geen problemen op, aldus de woordvoerder. Uit voorzorg werden de starttijden een half uur vervroegd. "Er waren ook voldoende waterpunten onderweg en alles is zonder problemen verlopen."

Volgens vrijwilliger Evert Groen staan veel mensen tijdens de tocht ook stil bij de landen die momenteel nog in oorlog zijn. Zo zijn ook Oekraïense veteranen aanwezig die in Nederland revalideren.

Zij treffen ook de leden van een militair orkest dat is overgekomen uit Kyiv. "Zij spelen hier vanmiddag in Oosterbeek en het is nu al erg emotioneel", zegt Groen. "Ze kennen elkaar van het front in Oekraïne en komen elkaar hier weer tegen. We weten allemaal dat de raketten daar nog gewoon neerkomen deze dagen. Vrijheid is een relatief begrip."

Bekijk hier een terugblik op operatie Market Garden en de Slag om Arnhem:

PVV-leider Wilders heeft de Oekraïense president Zelensky ontmoet. Op X plaatste Wilders een selfie van hem en Zelensky. "Ik had net een ontmoeting met de president van Oekraïne over de vreselijke oorlog in zijn land en de steun van Nederland", schrijft Wilders.

"Maar we spraken ook over de corruptie in Oekraïne, de kans op vrede en de voorwaarden daarvoor, de kwestie Nord Stream en de Oekraïense mannen die in Nederland verblijven in plaats van te helpen in Oekraïne." Hij sluit zijn bericht af met een bedankje aan Zelensky.

Zelensky schrijft op zijn website ook over de ontmoeting, die plaatsvond tijdens een economische conferentie aan het Comomeer in Italië. Naar eigen zeggen bedankte hij het Nederlandse volk.

"We zijn erg dankbaar voor de hulp en warme behandeling die onze ontheemden in Nederland hebben ontvangen sinds het begin van de grootschalige oorlog", zei Zelensky tegen Wilders. "Bedankt voor al je steun."

Uitdagingen

Ook zegt Zelensky dat hij Wilders inlichtte over de veiligheidssituatie in Oekraïne "en de uitdagingen waarmee het land wordt geconfronteerd in het licht van de grootschalige Russische agressie."

Het is niet bekend of de ontmoeting met Zelensky van tevoren was gepland of spontaan was. Wilders en zijn woordvoerders reageren niet op vragen van de NOS hierover.

Een cameraploeg van persbureau Reuters mocht het begin van de ontmoeting filmen:

Zelensky sprak in Italië ook met de Italiaanse premier Meloni, meldt hij op sociale media. Het ging volgens hem onder meer over een vredesplan.

Maandag bracht premier Schoof een bezoek aan Oekraïne, waar hij de Oekraïense president ontmoette. Schoof zegde "blijvende steun en betrokkenheid" toe. Wilders vroeg kort na het bezoek van de premier of Schoof ook de "hardnekkige corruptie" in het land met Zelensky had besproken.

Drones en beschietingen

Ondertussen zijn boven Oekraïne vannacht tientallen drones uit de lucht gehaald. Volgens de Oekraïense luchtmacht werden in totaal 67 drones afgevuurd door Rusland. 58 drones werden neergeschoten en nog eens 3 werden vernietigd door elektronische verdedigingssystemen.

Persbureau Reuters meldt dat een drone is neergekomen buiten het Oekraïense parlement in Kyiv, de Verchovna Rada. De Oekraïense parlementaire persdienst bevestigde dat er dronefragmenten zijn gevonden, maar zei dat er geen slachtoffers waren en geen schade aan het parlementsgebouw.

De laatste dagen is het aantal langeafstandsaanvallen in Oekraïne toegenomen. Bij een raketaanval dinsdag op een militaire academie en ziekenhuis in de stad Poltava kwamen volgens de Oekraïense autoriteiten 55 mensen om en raakten 328 anderen gewond.

Vanochtend kwam het bericht dat drie mensen zijn gedood door Russische beschietingen op de stad Kostjantynivka in Oost-Oekraïne. De slachtoffers zijn in de leeftijd van 24 tot 69 jaar. Ook raakten een flatgebouw met meerdere verdiepingen, een administratief gebouw en een winkel beschadigd bij de beschietingen.

In het Harz-gebergte in het midden van Duitsland woedt sinds gisteren een grote bosbrand. 500 mensen zijn geëvacueerd. De brand breidt zich op dit moment niet verder uit, meldt de brandweer.

De brand woedt op de flank van de Brocken, met 1142 meter de hoogste berg in de deelstaat Saksen-Anhalt. Verschillende kleinere branden kwamen in het gebied samen en vormen nu een groot front.

Een woordvoerder van de brandweer zegt tegen omroep MDR dat hij ervan uitgaat dat de bluswerkzaamheden een aantal dagen zullen duren. Het gebied rond de berg is afgezet.

Brockenlauf

Onder de 500 evacués zijn veel toeristen en hardlopers. Vandaag zou namelijk de Brockenlauf plaatsvinden, een jaarlijks hardloopevenement. Het is onduidelijk of die wedstrijd kan doorgaan.

In september 2022 woedde ook een grote brand in het Harz-gebergte. Het duurde toen enkele dagen voordat de brand op de Brocken geblust was.

Het Rijksmuseum is "tot nader order gesloten" vanwege een demonstratie door Extinction Rebellion. Een woordvoerder van het Amsterdamse museum heeft dat bevestigd.

De actie is gericht tegen ING, hoofdsponsor van het Rijksmuseum. Actievoerders hebben zichzelf vastgeketend aan de toegangspoorten van de voetgangers- en fietstunnel onder het museum. In die tunnel bevindt zich de ingang. Vanwege de blokkade is besloten het museum voorlopig dicht te houden.

"Het Rijksmuseum is een plek waar mensen komen voor kunst en geschiedenis. Veiligheid van bezoekers, medewerkers en collectie staat voorop", aldus de woordvoerder van het museum.

Verplaatsen

Rond het museum zijn agenten aanwezig die de situatie in de gaten houden. De demonstratie van XR was niet aangekondigd bij de gemeente. Na overleg tussen de gemeente, de politie en het Openbaar Ministerie is de demonstranten rond 12.30 uur verzocht om zich te verplaatsen naar het Museumplein.

Volgens stadsomroep AT5 zijn er zo'n 60 XR-demonstranten aanwezig die volledig in het geel zijn gehuld. Ze zeggen dat ze pas weggaan als het museum de banden met ING verbreekt.

De bank voert volgens XR een gebrekkig klimaatbeleid, bijvoorbeeld door het financieren van de fossiele industrie. De actievoerders hebben de afgelopen tijd vaker tegen ING gedemonstreerd, onder meer bij vestigingen van de bank.

ING zegt tegen het ANP dat de actie veel te ver gaat. "Als XR een probleem heeft met het financieringsbeleid van ING, dan moeten ze zich direct tot ons richten en niet tot het Rijksmuseum. We staan altijd open voor dialoog", aldus een woordvoerder.

De actievoerders hadden zich op meerdere plekken bij het gebouw vastgeketend aan de toegangspoorten:

Het Rijksmuseum is het best bezochte museum van Nederland, met vele duizenden bezoekers per dag. Op zaterdag gaat het museum normaliter om 09.00 uur open.

"In Russische films die ik keek toen ik jong was, werden Oekraïners altijd neergezet als domme, arme boeren die ongezond aten en wodka dronken. Nooit was te zien dat we ook goede wetenschappers en kunstenaars hadden", vertelt Uliana Boen (35) uit West-Oekraïne.

Dat de Russen jarenlang een stereotiep beeld van Oekraïners hebben geschetst, is iets wat veel Oekraïners inmiddels herkennen. Na de onafhankelijkheid van Oekraïne in 1991 bleef het Russisch, de taal van de Sovjet-Unie, de voertaal voor een groot deel van de Oekraïense bevolking. In het oosten en zuiden van het land werd vaak meer Russisch dan Oekraïens gesproken.

Films, televisieprogramma's en boeken uit het buurland bleven populair. Maar sinds de annexatie van de Krim in 2014, en nog meer na de Russische invasie in 2022, nemen Oekraïners hun relatie met de Russische cultuur onder de loep.

Poesjkin van zijn sokkel

Zo werden tientallen standbeelden van Poesjkin, volgens velen de grootste Russische dichter aller tijden, van hun sokkel verwijderd. Literaire commissies buigen zich over de vraag welke schrijver deugt en welke niet. Zo is de Sovjet-dissident Boelgakov - geboren en getogen in Kyiv, maar hij noemde het Oekraïens een primitieve taal - onderwerp van discussie.

"Het is belangrijk om te laten zien dat Oekraïne en Rusland verschillende culturen hebben", meent Boen, die sinds 2010 in Nederland woont. En dus richtte ze na de invasie in 2022 VATAHA op, een stichting die Oekraïense kunst en cultuur promoot in Nederland. "Oekraïners moeten trots zijn op hun identiteit en niet vermoord worden omdat ze hun cultuur uitdragen."

Nooit een echte staat

Oekraïne beschuldigt Rusland al langer van het doelbewust vernietigen van de Oekraïense cultuur. VN-organisatie Unesco houdt een lijst bij van Oekraïense culturele locaties die tijdens de oorlog beschadigd zijn geraakt door Russisch vuur. Voorbeelden zijn kerken, musea en bibliotheken. Eind augustus stond de teller op 435.

Het ontkennen van het bestaan van een onafhankelijke Oekraïense cultuur en identiteit is een essentieel onderdeel van de Russische oorlog. Twee dagen voor de invasie in 2022 zette president Poetin in een toespraak van een uur zijn versie van de Russisch-Oekraïense geschiedenis uiteen. Daarin stelde hij dat Oekraïne nooit een echte staat is geweest en dat het land "een onlosmakelijk onderdeel is van de Russische geschiedenis, cultuur en spiritualiteit".

'Derussificatie'

De annexatie van de Krim zette al veel Oekraïners aan het denken, maar sinds 2022 wordt de discussie over de invloed van de Russische cultuur in Oekraïne breed gevoerd. De Oekraïense cultuur moet worden uitgelicht, en alles wat Russisch is moet verdwijnen.

In de Oekraïense politiek wordt op het hoogste niveau gesproken over 'dekolonisatie' en 'derussificatie'. Het parlement neemt wet na wet aan waarmee de invloed van de Russische cultuur in Oekraïne aan banden wordt gelegd.

In 2022 deed de overheid al alle Russische literatuur van de afgelopen dertig jaar in de ban. Later kwam daar een totaalverbod op de import van boeken uit Rusland en Belarus bij.

"Sommige Oekraïners zagen zelf ook de Russische cultuur als superieur aan de Oekraïense", vertelt Anastasiia Omelianioek vanuit Kyiv. Ze is antropoloog en is onder meer gespecialiseerd in dekolonisatie in Oekraïne.

Oorsprong in de Sovjet-Unie

Volgens Omelianioek ligt de oorsprong daarvan in de Sovjet-Unie. "De Russische cultuur werd toen opgelegd, en dit werd weerspiegeld in films en literatuur. De Sovjet-Unie vertrouwde op het idee dat de Sovjetmens Russisch was. Kennis en kunst die als progressief en intellectueel beschouwd werden, moesten in het Russisch geproduceerd worden. Andere culturen werden neergezet als simpel en primitief. Dat soort ideeën bleven bestaan na de val van de Sovjet-Unie."

"Inmiddels snappen mensen dat dat niet oké was", ziet Omelianioek. Op Oekraïense nieuws- en YouTube-kanalen worden lijsten voorbeelden van populaire Russische films gegeven waarin een stereotiep beeld van Oekraïners zou worden geschetst. Oekraïners waren dom en simpel, of vaak nazi's of collaborateurs. Een woord dat steeds terugkomt is 'khokhol': een neerbuigende term voor Oekraïners. Die beeldvorming in films en literatuur heeft de Russische bevolking voorbereid op de oorlog, concluderen de journalisten.

Land in oorlog

Volgens André Gerrits, hoogleraar internationale studies en emeritus hoogleraar Russische geschiedenis en politiek, passen de Oekraïense sentimenten bij een land in oorlog. "Als je wordt binnengevallen door een land, wil je alles wat met dat land te maken heeft uitbannen. De Russen hebben oorlogsmisdaden begaan. Dat roept natuurlijk dit soort sentimenten op."

Gerrits heeft begrip voor de derussificatie-campagne, maar brengt ook nuance aan. "Er bestaat wel degelijk een eigen Oekraïense identiteit, maar die is historisch gezien verweven met Rusland. Dat Russische element moet nu helemaal verdwijnen om de Oekraïense identiteit te versterken."

Belangrijk politiek doel

"De Sovjet-Unie was geen simpel koloniaal rijk", vervolgt Gerrits. "Oekraïne had een waardige plaats en was het centrum van de zware industrie. Er zaten zeker elementen van koloniale overheersing in, maar Oekraïne had echt een plek. Daarin verschilt het van bijvoorbeeld het Britse koloniale rijk."

Daarnaast dient de derussificatie-campagne ook een belangrijk politiek doel, stelt Gerrits. "In een oorlog moeten burgers overtuigd worden om te vechten. Dat kan alleen als je het idee hebt dat je vecht voor een land met een identiteit die het waard is om te verdedigen."

Goedemorgen! Oranje speelt vanavond tegen Bosnië en Herzegovina in de Nations League en er zijn demonstraties door linkse kiezers in Frankrijk, die ontevreden zijn met het beleid van president Macron.

Eerst het weer: op veel plaatsen is het vanochtend bewolkt, maar geleidelijk breekt de zon door. Vanmiddag wordt het 24 tot 28 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het ruimteschip Starliner van Boeing is zonder bemanning teruggekeerd op de aarde. Kort na 06.00 uur Nederlandse tijd landde het volgens planning aan parachutes in New Mexico.

Aan boord waren niet de twee astronauten die in juni met de Starliner naar het ruimtestation ISS reisden. Het was toen de bedoeling dat ze na tien dagen zouden terugkeren, maar door technische problemen lukte dat niet. Ook nu vond NASA het te riskant om ze te laten meegaan. Daarom komen de twee pas in februari met een ander ruimteschip terug.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In Rondje Binnenhof wandelen Gerri en Marleen met premier Dick Schoof, om hem beter te leren kennen. Xander is er ook weer bij, en samen nemen ze de begroting door, en waarom die toch opeens nachtwerk werd.

Het vliegtuigongeluk in Brazilië waarbij vorige maand 62 inzittenden omkwamen, werd mogelijk veroorzaakt door ijsvorming op de vleugels. Dat speculeren onderzoekers op basis van vluchtgegevens en gesprekken in de cockpit. Ze benadrukken dat er nog geen definitieve oorzaak genoemd kan worden.

De vlucht van de Braziliaanse maatschappij Voepass stortte neer op weg naar São Paulo. Het toestel kwam neer in een achtertuin op 80 kilometer van de eindbestemming. Alle inzittenden kwamen om, op de grond vielen geen doden.

De crash werd vastgelegd door mensen op de grond:

Het was al bekend dat de weersomstandigheden die dag tot ijsvorming op de vleugels konden leiden. De voicerecorder legde ook vast dat de twee piloten het daarover hadden. "Veel ijs", zei de co-piloot 2 minuten voor de crash.

Uit de vluchtgegevens bleek dat de bemanning meermaals probeerde om de vleugels ijsvrij te krijgen, maar dat het systeem niet reageerde. Het vliegtuig legde meerdere pogingen vast om het defect te verhelpen door het systeem te herstarten.

Het onderzoek naar de crash gaat nog door. Daarbij wordt in samenwerking met de politie ook gekeken of iemand gerechtelijk verantwoordelijk gehouden moet worden voor het ongeluk.