NOS Nieuws - Algemeen

Zo'n 1500 Russen hebben onder leiding van prominente Russische oppositiepolitici in een mars door Berlijn geprotesteerd tegen de oorlog in Oekraïne. De protestmars werd geleid door Joelia Navalnaja, de weduwe van oppositieleider Navalny.

Bij de mars naar de Russische ambassade werd opgeroepen tot het terugtrekken van Russische troepen uit Oekraïne, de vrijlating van politieke gevangenen en het dagen van president Poetin voor het Internationaal Strafhof in Den Haag.

"Het is belangrijk dat we niet zwijgen", zegt Maria, die al sinds de jaren 90 in München woont. "Het is het minste dat ik hier kan doen." Dat beaamt Sofie, die in 2022 naar Duitsland vluchtte. "Ik ga naar veel protesten en het is soms frustrerend dat veel Russen passief zijn. Ik veroordeel het niet, want soms zijn er goede redenen voor, bijvoorbeeld de mogelijke gevolgen voor familie in Rusland."

De redenen om te demonstreren zijn divers. Zo wapperden Elia en Jevgeni met een regenboogvlag, om aandacht te vragen voor lhbti-onderdrukking in Rusland. "Wij willen dat de Russische oppositieleiders daar ook aandacht voor vragen." Het koppel ontvluchtte Rusland, omdat de repressie tegen lhbti'ers toenam.

Veel aanwezigen kijken vol bewondering naar de oppositieleiders in ballingschap - naast Navalnaja ook Ilja Jasjin en Vladimir Kara-Moerza. De laatste twee werden in Rusland veroordeeld tot lange gevangenisstraffen vanwege hun anti-oorlogsstandpunt. Afgelopen zomer werd het duo in een historische gevangenenruil naar Duitsland gebracht, in ruil voor onder anderen een tot levenslang veroordeelde moordenaar.

Bekijk beelden van het protest:

De oppositie blijkt echter behoorlijk verdeeld. "Ze zijn tegen Poetin, maar keren zich niet tegen het imperialisme waar veel Russen voor staan", zegt Vanja, die zich een Russisch-Duitse anarchist noemt. Ook over het gebruik van vlaggen was volop discussie. Enkele deelnemers namen Russische vlaggen mee, terwijl anderen vinden dat Russen met de wit-blauwe oppositievlag moeten zwaaien.

Op steun van Oekraïne hoeft dit Russische protest niet te rekenen. Gisteren bestempelde de Oekraïense ambassadeur het protest als zinloos en een pr-stunt, omdat de Russische oppositie de schuld van de oorlog enkel bij Poetin legt en het Russische volk daarmee zou vrijpleiten. Ook de belangrijkste Oekraïense organisaties in Berlijn zagen af van deelname aan het protest.

Onder de Oekraïners klinkt kritiek op de Russische oppositie, omdat die zich te weinig zou inzetten voor Oekraïne. Navalnaja deed in Duitsland de wenkbrauwen fronsen met een interview in weekblad Die Zeit. Op de vraag of wapenleveringen aan Oekraïne juist zijn, antwoordde zij: "Dat is moeilijk te zeggen. De bommen treffen ook Russen." Toen het gesprek over Russische oorlogsmisdaden ging, benadrukte Navalnaja dat in ieder land criminelen zijn.

De uitspraken overstemden haar veroordeling van de oorlog en Poetins handelen. Onder meer CDU-politicus Roderich Kiesewetter verweet Navalnaja een gebrek aan begrip voor Oekraïne. Ook vragen van de oppositiefiguren over het nut van sancties tegen Rusland viel in verkeerde aarde in Duitsland.

Boodschap aan Duitsland

Bij het protest waren enkele Oekraïense vlaggen te zien, maar in de meeste gevallen ging het om Russen die hun steun wilden betuigen. "Ik kan de Oekraïense kritiek begrijpen, want zij hadden terecht gehoopt op meer steun van Russen", zegt Vladimir, gewikkeld in een geel-blauwe vlag. "Maar ik denk dat iedere steun belangrijk is, ook als die hulp komt van iemand die net wat anders denkt."

De betogers hebben ook nadrukkelijk een boodschap voor Duitsland. "Er is te veel begrip voor Rusland, soms zelfs meer dan voor Oekraïne", zegt Vanja, de anarchist. Anderen roepen op tot het uitbreiden van militaire steun aan Oekraïne, zoals de Taurus-langeafstandsraketten, maar dat heeft bondskanselier Scholz tot nu toe afgewezen.

Wat het protest heeft opgeleverd? "We laten zien dat Poetin niet spreekt voor heel Rusland", zegt Vladimir, met de Oekraïense vlag. "En dat wij als oppositie, ondanks alle verschillen, toch verenigd zijn."

In de Duitse stad Ochtrup, net over de grens bij Enschede, zijn zes mensen afgelopen nacht om het leven gekomen bij een zwaar auto-ongeluk.

Op een provinciale weg kwamen twee auto's frontaal met elkaar in botsing, nadat een van de auto's door nog onbekende oorzaak op de verkeerde weghelft terecht was gekomen. Mogelijk raakte een van de auto's na een spoorwegovergang in een slip.

Volledig uitgebrand

Op beelden is te zien dat van beide auto's weinig over is en dat ze volledig zijn uitgebrand. Volgens de Duitse politie werd een van de bestuurders door de botsing uit zijn auto geslingerd en was die persoon op slag dood, net als de bijrijder. In de andere auto zaten vier personen. Ook zij overleden ter plaatse.

De politie is de hele dag bezig geweest met het opruimen en schoonmaken van de weg. Over een groot gebied lagen resten van de auto's, maar ook menselijke resten en kledingstukken.

De politie heeft nog geen informatie verstrekt over de identiteit van de slachtoffers. Er wordt nog onderzoek gedaan naar het ongeval.

De politie heeft tientallen kilo's xtc-pillen gevonden in een garagebox in Bergen op Zoom. Ook zijn er machines aangetroffen die gebruikt worden om poeder tot pillen te persen.

De politie onderzocht de garage aan de Polluxstraat gisteren naar aanleiding van een anonieme tip. Iemand had een verdachte situatie in de straat gezien en waarschuwde de politie, meldt Omroep Brabant.

Toen agenten aankwamen bij de garage, liepen er twee mannen naar buiten. De politie zag na een blik in de garage genoeg aanleiding om de twee aan te houden. Het gaat om een 27-jarige man uit Rotterdam en een 34-jarige man uit Steenbergen.

De garage is vandaag door een gespecialiseerd bedrijf leeggehaald. De recherche onderzoekt de zaak.

Eurocommissaris Hoekstra vindt de Azerbeidzjaanse verwijten van neokolonialisme aan het adres van Nederland en Frankrijk "ongelukkig" en "weinig behulpzaam". De Eurocommissaris voor Klimaat reageerde bij Buitenhof op de felle beschuldigingen van de Azerbeidzjaanse president Alijev aan het begin van de klimaattop in Bakoe, COP29.

Alijev zei woensdag onder meer dat het in stand houden van overzeese gebieden door Nederland en Frankrijk "neokoloniaal" is. Ook beschuldigde hij de landen van "brute onderdrukking" van de lokale bevolking, tegen het zere been van de twee EU-lidstaten.

De Franse minister van Klimaat zei meteen niet meer naar de klimaattop in Bakoe te komen. Ook minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken zei de "ongefundeerde uitspraken" te verwerpen.

'Schuif onenigheden terzijde'

Hoekstra heeft de Azerbeidzjaanse klimaatonderhandelaar Babajev laten weten dat hij niet te spreken is over de verwijten van de president. "Er zijn allerlei bilaterale meningsverschillen, in het bijzonder tussen Bakoe en Parijs. Die zijn er al veel langer. Maar wat de COP-president zou moeten doen, is dat soort disputen terzijde schuiven en het gesprek aangaan over het tegengaan van klimaatverandering."

Dat Alijev de bijeenkomst op de klimaattop voor kleine eilandstaten aangreep om Nederland en Frankrijk een veeg uit de pan te geven, noemt Hoekstra "weinig behulpzaam". "Dat is diplomatieke taal voor: dit helpt niet als je die rol vervult", kraakt hij het Azerbeidzjaanse voorzitterschap. "De verwijten aan Nederland en Frankrijk over - ik geloof - neokolonalisme, dat geeft natuurlijk geen pas. En het helpt ook niet als je wilt dat landen daar wat komen bereiken."

Hoewel Alijev zich niet eerder hard heeft uitgesproken over de Nederlandse overzeese gebieden, ligt zijn land op dit front al langer overhoop met Frankrijk. Hij refereerde ook al aan de onlusten, eerder dit jaar in Nieuw-Caledonië, dat deel uitmaakt van Frankrijk. De schuld voor dat geweld ligt volgens Alijev bij Frankrijk, maar Parijs beschuldigt Bakoe al maanden van buitenlandse inmenging en het opstoken van het geweld op de eilandengroep tussen Australië en Fiji.

Ook kritiek op EU

Niet alleen Frankrijk en Nederland kregen de wind van voren van de Azerbeidzjaanse president. Ook het machtsblok dat Hoekstra vandaag de dag vertegenwoordigt, de Europese Unie, moest het ontgelden. De Europese Commissie werd weliswaar niet genoemd, maar het Europees Parlement en de Raad voor Europa noemde Alijev "symbolen van politieke corruptie" die volgens hem net als de Franse regering "medeverantwoordelijk zijn voor de moord op onschuldige mensen".

Hoewel de Franse minister voor Klimaat, Agnès Pannier-Runacher, in verband met de uitspraken van de president niet meer naar Bakoe gaat, zal Hoekstra de top alsnog opnieuw bezoeken. Direct na de uitzending van Buitenhof vliegt hij terug naar Azerbeidzjan, vertelde hij.

Het dolfinarium Boudewijn Seapark in Brugge mag op termijn geen dolfijnen meer houden. De Vlaamse regering heeft besloten dat de dieren in 2037 weg moeten zijn.

In het Boudewijn Seapark leven nog zes dolfijnen in gevangenschap en daar is in Vlaanderen al jaren discussie over. Vorig jaar werd nog besloten dat het dierenwelzijn moest worden verbeterd. Zo moeten de zeezoogdieren een buitenbassin krijgen. Ook geldt er een fok- en importverbod.

De Vlaamse minister voor Dierenwelzijn Weyts heeft nu besloten om nog een stap verder te gaan, meldt de VRT: "Uiterlijk in 2037 eindigt in Vlaanderen voorgoed het verhaal van dolfijnen in gevangenschap."

Stressgevoelige dieren

Volgens Weyts zijn er weinig argumenten voor het houden van dolfijnen in gevangenschap "behalve om kunstjes te doen voor mensen". Dat vindt hij niet meer te verantwoorden. "Zeker als je weet dat dolfijnen hyperintelligente en stressgevoelige dieren zijn. Normaal leven dolfijnen in grote groepen in gebieden van honderden vierkante kilometers. Niet in een bassin dus. Er is trouwens ook een hoog sterftecijfer bij dolfijnen die in gevangenschap geboren worden."

Dierenrechtenorganisatie Gaia is blij met het besluit en hoopt dat de dolfijnen te zijner tijd in een groot reservaat in zee terechtkomen en niet in een ander dolfinarium.

Juridische stappen

De directie van het Boudewijn Seapark is niet te spreken over het besluit en dreigt met juridische stappen. Volgens het dierenpark schendt de overheid eerder gemaakte afspraken. Vorig jaar besloot de Vlaamse overheid nog dat het Seapark maximaal zes dolfijnen mag hebben en dat het park een uitzonderingspositie krijgt op het importverbod. Het park mag een dolfijn die doodgaat vervangen.

In 2037 zou er dan opnieuw worden geëvalueerd. Boudewijn Seapark: "Het park investeerde daarop meer dan een miljoen in de verblijven en waterbehandeling. We houden de Vlaamse regering aan deze afspraak, ook als we dat juridisch moeten afdwingen."

Volgens het Seapark laat Weyts "zich dwingen door een kleine groep mensen die voortdurend druk blijft uitoefenen".

De minister erkent de eerdere afspraak dat de situatie in 2037 zou worden geëvalueerd, maar hij wil toch nu al klare wijn schenken. "Ik denk dat het beter is om duidelijkheid te bieden. En daarom heeft de Vlaamse regering dit beslist." Weyts vindt ook dat het dolfinarium nog tijd genoeg heeft om de investeringen terug te verdienen.

Zo'n vier woningen in een appartementencomplex in Almere zijn onbewoonbaar verklaard nadat een explosief was afgegaan. De explosie was om iets over 23.00 uur bij een portiek van het complex aan het Deventerpad.

De knal richtte aanzienlijke schade aan in het complex, dat momenteel in de steigers staat vanwege een renovatie. De portiekdeur werd uit het kozijn geblazen en de gevel liep zware schade op, meldt de Veiligheidsregio Flevoland.

Bewoners van het complex moesten hun huis uit. Na een controle van de brandweer kon een deel terug. De bewoners van ongeveer vier woningen moesten de nacht ergens anders doorbrengen omdat die huizen onbewoonbaar zijn verklaard. De gemeente vangt de bewoners op. Het is nog onduidelijk wanneer zij weer naar huis mogen.

Stijging

Het aantal explosies in de stad stijgt de afgelopen tijd, meldt Omroep Flevoland. Sinds begin vorig maand telde de omroep zestien explosies.

Ook op andere plekken in het land waren vannacht explosies. In het Noord-Brabantse Cuijk en Helmond en in de Haagse wijk Moerwijk gingen explosieven bij woningen af. In alle gevallen raakte niemand gewond.

Gisteren raakte een vrouw in het Brabantse dorp Nieuwkuijk zwaargewond door een explosie bij haar woning. De vrouw kwam vermoedelijk op een sissend geluid af. Ze werd met ernstige verwondingen naar het ziekenhuis gebracht.

Boven de duizend

Dit jaar komt het aantal aanslagen, vooral gepleegd met zwaar vuurwerk, waarschijnlijk boven de duizend uit. Dat is een flinke stijging in vergelijking met voorgaande jaren.

Slechts een op de vijf aanslagen houdt verband met criminele activiteiten, blijkt uit een eerder verschenen politierapport. Ruim de helft van de incidenten heeft te maken heeft met 'huis-tuin-en-keukenconflicten', valt te lezen in het rapport.

Wat de aanleiding van de explosies van vannacht is geweest, is in alle gevallen nog onduidelijk.

De politie heeft 45 verdachten in beeld voor het plegen van strafbare feiten rondom de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv op 7 november. Negen van hen, allen met de Nederlandse nationaliteit, zitten al in voorlopige hechtenis. Dat heeft korpschef Janny Knol bekendgemaakt in het tv-programma Buitenhof.

Op basis van onder meer de analyse van een grote hoeveelheid beeldmateriaal verwacht de politie dat het aantal verdachten nog gaat toenemen. In een toelichting aan de NOS zegt de korpschef dat onder de 45 verdachten die de politie in beeld heeft ook Israëliërs zijn.

Knol zei dat de politie kijkt naar alle misdrijven die zijn gepleegd rondom de wedstrijd. "Ongeacht wie de dader of wie het slachtoffer was."

Lange dagen

De korpschef noemde het identificeren, opsporen en aanhouden van verdachten "een arbeidsintensieve klus". De politie heeft een team van ongeveer honderd mensen uit meerdere teams en specialismen op de opsporing van de verdachten gezet.

Naast meerdere rechercheteams, zijn er experts op het gebied van onder andere activisme, extremisme en radicalisering en internationale rechtshulp ingeschakeld. Ook werken er specialisten uit de forensische en digitale opsporing mee.

Politie en OM hebben het team op vrijdag 8 november samengesteld. Knol zei dat er lange dagen worden gemaakt. "Ik zie een enorme gedrevenheid om tot resultaten te komen. Daar ben ik trots op en ik heb ook zorgen. Het is namelijk voor alle politiecollega's een zeer intensieve periode."

Kritiek op optreden

De aard van de ongeregeldheden was volgens Knol uniek. "Wat we nu zagen gebeuren is eigenlijk de combinatie van demonstreren, ordeverstoringen en die hit and run-acties en vervolgens ook een enorme mobilisatie online. Dat was een fenomeen waar we voor het eerst in deze omvang mee geconfronteerd zijn."

De korpschef kreeg ook de vraag wat ze vindt van de kritiek die verschillende politici uitten op het optreden van de politie. De politievakbond NPB toonde zich eerder teleurgesteld over kritiek van onder anderen PVV-leider Wilders en VVD-fractievoorzitter Yesilgöz.

Knol benadrukte dat het "afschuwelijk is als mensen zich niet meer veilig voelen in eigen land", maar voegde eraan toe dat repressie niet de enige oplossing is. "Wat ons dan te doen staat is toch elkaar aanspreken en het gesprek aangaan. Want dit los je niet op door alleen nog meer harde woorden uit te spreken."

Beelden vrijgeven

Afgelopen week zijn beelden van vijf verdachten geblurd getoond. Twee van hen hebben zich daarop bij de politie gemeld, Afgelopen vrijdag zijn van de overige drie verdachten ongeblurd beelden vrijgegeven. Naar aanleiding daarvan heeft een derde persoon zich nu bij de politie gemeld.

Beelden worden altijd eerst intern gedeeld onder politiemedewerkers. Als dit niet tot een herkenning leidt, dan worden ze ook openbaar gemaakt. Hiermee wordt voorkomen dat de privacy van verdachten onnodig wordt geschaad. Deze handelwijze wordt de komende tijd voortgezet, zegt de politie.

In de Belgische plaats Peer is de illegale rave die daar aan de gang was afgelopen nacht beëindigd. "Sinds iets na middernacht is er geen muziek meer en is men begonnen met het materiaal weg te halen", zegt burgemeester Matheï van de gemeente tegen de VRT.

Peer ligt niet ver van de Nederlandse grens, zo'n 35 kilometer ten zuiden van Eindhoven. Op het feest, dat werd gehouden in panden van een voormalig meubelbedrijf, waren ook veel Nederlanders afgekomen. "We hebben wel kunnen vaststellen dat er veel Nederlanders en Nederlandse kentekens op auto's aanwezig waren", aldus de burgemeester.

Vanwege de grootte van het complex waar de rave was, greep de politie niet in. In plaats daarvan werd geprobeerd om de toeloop naar het feest, dat in de nacht van vrijdag op zaterdag begon, te beperken. Volgens de burgemeester waren er 1200 mensen aanwezig, terwijl eerder rekening was gehouden met 10- tot 15.000.

Geen fuifje

Wie het illegale feest heeft georganiseerd, is niet duidelijk, maar dat lijkt professioneel te zijn gebeurd. Zo waren er plattegronden gemaakt waarop bezoekers konden zien waar ze konden parkeren, en waar de podia en ingangen waren.

Volgens burgemeester Matheï ging het niet om "een fuifje waar mensen zich zomaar kunnen amuseren". Hij benadrukt dat er is ingebroken in gebouwen en dat ook criminele organisaties actief waren op het feest, met veel mensen onder invloed van drank en drugs. "Soms wordt er gezegd: laat de mensen feesten. Maar het was wel veel meer dan dat."

Gisteren werden vijf mensen gearresteerd voor drugsdelicten. Twee bezoekers van de rave moesten naar het ziekenhuis, mogelijk onder invloed van drugs.

60 miljoen huishoudens hebben wereldwijd live naar de bokswedstrijd tussen youtuber Jake Paul en boksveteraan Mike Tyson gekeken, met een piek van 65 miljoen gelijktijdige streams. Dat meldt streamingsdienst Netflix, die naar eigen zeggen daarmee een record heeft gebroken.

Daarnaast keken 50 miljoen huishoudens live naar het gevecht tussen Katie Taylor en Amanda Serrano, dat voorafging aan dat van Paul en Tyson. Daarmee zegt de streamingdienst "waarschijnlijk" het meest bekeken professionele sportevenement voor vrouwen in de geschiedenis van de VS te hebben uitgezonden.

De samenvatting van het gevecht, dat Paul op punten won:

Het boksevenement was het recentste in een reeks van live-evenementen die Netflix de laatste tijd heeft uitgezonden. Er gingen onder meer stand-up comedyspecials van Chris Rock en Joe Rogan aan vooraf.

Om Paul versus Tyson met andere Netflix-live-evenementen te vergelijken is lastig, omdat Netflix doorgaans geen exacte kijkcijfers vrijgeeft buiten de wekelijkse Global Top 10-lijsten.

Wel is bekend dat de special van Rogan twee weken op de Global Top 10-lijst stond, met 2,5 miljoen views in de eerste week en 2,9 miljoen in de tweede week voordat hij van de lijst verdween. De special van Rock stond een week lang in de wereldwijde top 10-lijst, maar dit was voordat Netflix begon met het melden van views. Toen werd nog het aantal kijkuren gerapporteerd. Rocks special trok in een week bijna 18 miljoen kijkuren. Volgens het Amerikaanse blad Variety komt dat neer op ongeveer 15,47 miljoen views.

Technische problemen

Netflix meldt ook dat op sociale media veel werd gesproken over de wedstrijd. Zo was de hashtag #PaulTyson vrijdag het nummer 1 trending topic wereldwijd op X. Maar op sociale media werd ook veel geklaagd over haperingen in de streams. Veel gebruikers klaagden over vertragings- en bufferproblemen, problemen die zich ook eerder voordeden met andere live-evenementen van Netflix.

Hierdoor werden ook "Unwatchable" en "#NetflixCrash" trending op X op verschillende delen van de avond. Netflix heeft geen commentaar gegeven over de technische problemen.

NFL en WWE

Netflix heeft nog meer sportevenementen gepland de komende tijd, met American Football uit de NFL en het worstelentertainment van de WWE, bekend van Hulk Hogan en The Rock. De NFL komt met twee NFL-wedstrijden op Eerste Kerstdag, en de worstelshow Raw van de WWE is begin januari te zien.

Rusland heeft een grootschalige raketaanval uitgevoerd op Oekraïne. Volgens de Oekraïense minister voor Energie hadden de Russen de elektriciteitsnetwerken als doelwit.

President Zelensky zegt in een verklaring dat Rusland aanviel met zo'n 120 raketten en 90 drones. De Oekraïense luchtverdediging zou er zo'n 140 uit de lucht hebben geschoten. Oekraïense functionarissen spreken over de grootste aanval sinds augustus.

Het Russische ministerie van Defensie bevestigt de aanval en zegt dat niet alleen energiesector is geraakt, maar dat er ook een militair vliegveld is aangevallen.

Schade elektriciteitscentrales

Volgens Zelensky is er schade door inslagen en vallend puin. Energiebedrijf DTEK meldt ernstige schade aan elektriciteitscentrales van het bedrijf. De CEO van het bedrijf zegt dat deze aanvallen opnieuw duidelijk maken dat Oekraïne meer luchtverdedigingssystemen nodig heeft van bondgenoten. "De levering van elektriciteit aan miljoenen mensen deze winter hangt ervan af."

Over de totale omvang van de schade is nog niets bekend. Uit voorzorg is de elektriciteit in delen van het land uitgeschakeld, dat geldt ook voor de hoofdstad Kyiv.

Persbureau DPA schrijft dat er vanochtend boven Kyiv meerdere explosies te horen waren. Die zouden afkomstig zijn van luchtafweerraketten. In de hoofdstad zouden twee gebouwen in brand zijn gevlogen.

Inwoners van Kyiv vluchtten de metro in:

Ook in de oostelijke steden Zaporizja, Dnipro en Kryvyi Rih worden explosies gemeld. Dat geldt ook voor de havenstad Odesa. Die stad ligt dicht bij de grens met Moldavië.

In de zuidelijke stad Mykolajiv zijn volgens de regionale autoriteiten twee doden gevallen bij een drone-aanval. Zes mensen raakten daarbij gewond, onder wie twee kinderen.

Tekort aan elektriciteit

De Poolse luchtmacht heeft uit voorzorg gevechtsvliegtuigen de lucht in gestuurd om het eigen grondgebied te verdedigen. Het leger schrijft op X dat het in actie komt "vanwege de massale aanval door de Russische Federatie met kruisraketten, ballistische raketten en drones". Die zouden ook in het westen van Oekraïne zijn gedetecteerd.

Het Russische leger voert geregeld aanvallen uit op elektriciteitscentrales en andere vitale infrastructuur voor de energievoorziening. Daardoor heeft Oekraïne een groot elektriciteitstekort.

In september werd bekend dat de Europese Unie 160 miljoen euro extra uittrekt om daarmee het energienetwerk in Oekraïne minder kwetsbaar te maken.

Minder steenkool gebruiken, methaanlekkages voorkomen en meer hernieuwbare energie opwekken: het zijn drie thema's die op klimaattoppen telkens terugkomen. In de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe zijn vertegenwoordigers van bijna 200 landen momenteel weer bij elkaar. Maar wat is er terechtgekomen van eerdere ambities, plannen en beloften?

Zo spraken landen in 2021 af het gebruik van steenkool te 'verminderen'. En vorig jaar in Dubai beloofden ze 'weg te bewegen' van fossiele brandstoffen.

Maar vorig jaar gebruikte de wereld juist een recordhoeveelheid steenkool. En dat verandert dit jaar niet, verwacht het Internationaal Energie Agentschap (IEA). Jaarlijks gebruikt de wereld nu 8,7 miljard ton steenkool. Elke dag is dat een hoeveelheid die evenveel weegt als ruim 3500 Erasmusbruggen.

Westerse landen gebruikten de afgelopen jaren gestaag minder steenkool om stroom te maken. Vorig jaar verbrandden OESO-landen de helft minder dan op het hoogtepunt, blijkt uit Brits onderzoek.

In Europa wonnen vooral wind- en zonne-energie terrein, mede omdat elektriciteitscentrales moeten betalen voor het uitstoten van CO2. In de Verenigde Staten kon steenkool niet concurreren met (schalie)gas.

Maar deze afname werd meer dan tenietgedaan in Azië. Vooral China en India maar ook Indonesië, Vietnam en de Filipijnen gebruiken juist meer steenkool dan voorheen. Hun economieën gebruiken ieder jaar meer energie, in tegenstelling tot Europa.

"Voor landen als India en China is de keuze voor steenkool een kwestie van energiezekerheid", zegt Jilles van den Beukel, energie-analist bij het Haagse Centrum voor Strategische Studies (HCSS). "Zij produceren het lokaal en tegen lage kosten. Zo garanderen ze de betaalbaarheid en leveringszekerheid van hun energie."

Inmiddels gebruikt Azië meer dan 80 procent van alle steenkool wereldwijd, en China meer dan de helft.

China doet immense investeringen in groene technologie. Zo legde het land vorig jaar meer dan de helft van alle nieuwe zonnepanelen wereldwijd.

Die hausse in 'groene' technologie is aantrekkelijk voor China omdat de technologie veelal door Chinese bedrijven wordt geproduceerd, zegt Van den Beukel: "Het is een verdienmodel voor hun eigen industrie. En het houdt ze onafhankelijk."

Ondanks die investeringen blijft China steenkolencentrales bouwen. Deels is dat om oude centrales te vervangen. Maar zelfs met de enorme investeringen lukte het China niet altijd om aan de stijgende vraag naar stroom te voldoen, zegt Detlef van Vuuren, klimaatonderzoeker van het Planbureau voor de Leefomgeving.

Dat heeft diverse oorzaken, hoorde Van Vuuren van Chinese vakgenoten. Zo groeit de Chinese economie nog altijd. Maar ook de opmars van datacentra voor kunstmatige intelligentie en de elektrische auto jagen het stroomgebruik aan.

Komt de daling?

Dit jaar wordt wereldwijd een plateau in steenkoolgebruik verwacht. De vraag is of het gebruik van steenkool hierna zal dalen. Dat hangt vooral af van het tempo waarin zonnepanelen, windmolens en kernreactoren worden bijgebouwd. Als landen hun 'schone' stroomproductie sneller opvoeren dan het stroomgebruik toeneemt, gaat dat ten koste van kolencentrales.

Het is maar de vraag of op de klimaattop in Azerbeidzjan stappen worden gezet naar het afscheid van steenkool. Het voornaamste onderwerp is daar financiële steun van rijke landen om ontwikkelingslanden te helpen verduurzamen en de gevolgen van klimaatverandering te helpen tegengaan.

Maatschappelijke organisaties zien bij hun achterban behoefte om het gesprek aan te gaan over het 'integratieprobleem' in Nederland waar woensdag in de Tweede Kamer over werd gedebatteerd. Dat blijkt uit een rondgang van de NOS langs verschillende jongerenorganisaties, stichtingen en debatpodia.

Maatschappelijke werkers merken dat mensen zich zorgen maken over sommige uitspraken van kabinetsleden. Zo stelde staatssecretaris Nobel (Participatie en Integratie) in reactie op het geweld in Amsterdam rondom de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv dat "een groot deel van de islamitische jongeren onze normen en waarden niet onderschrijft".

Daarnaast zien de organisaties dat er angst heerst over de maatregelen die het kabinet onderzoekt om herhaling van de gebeurtenissen in Amsterdam te voorkomen, zoals het intrekken van het paspoort van mensen met een dubbele nationaliteit als zij schuldig worden bevonden aan antisemitisme.

'Angst om vrijuit te spreken'

Om te voorzien in de behoefte elkaar te spreken, houden allerlei organisaties bijeenkomsten met de gemeenschap. Zo organiseert Stichting Argan, een debat- en dialoogcentrum in Amsterdam Nieuw-West, een avond voor jongere en oudere buurtbewoners met verschillende achtergronden.

"Mensen voelen de behoefte om te ventileren", zegt programmamaker Pelin Dagarslan van de stichting. "Maar er is ook angst om vrijuit te spreken, omdat er met twee maten wordt gemeten. Mensen die enkel een Nederlands paspoort hebben, zijn verzekerd van hun Nederlanderschap terwijl mensen met een dubbele nationaliteit of migratieachtergrond dat niet zijn", zegt ze.

In Pakhuis de Zwijger organiseert programmamaker Max de Ploeg panelgesprekken over de rechtsstaat en mensenrechten. "Er zijn zorgen over het collectief aanspreken en de stigmatisering van een bevolkingsgroep, die zich vertaalt naar beleid", zegt hij over onder meer de uitspraken van bewindslieden over "een integratieprobleem". Daarnaast constateert De Ploeg dat sommige mensen zich niet veilig voelen om zich uit te spreken tegen wat hij noemt "genocide in Gaza".

De Ploeg wijst op wangedrag van de Israëlische voetbalsupporters en benadrukt tegelijkertijd dat hij het geweld van vorige week tegen Israëliërs veroordeelt. Maar dat geweld werd volgens hem gebruikt om een hele groep van mensen met een moslimachtergrond te straffen. Ook niet-moslims die kritisch staan tegenover Israël zijn daardoor volgens hem gedupeerd. Zo is De Ploeg het niet eens met het demonstratieverbod dat Amsterdam instelde. "Het geweld door enkelen wordt nu ook in de schoenen geschoven van alle mensen die zich willen uitspreken tegen Israël." De uitspraken over integratieproblemen "geeft sommigen ook het gevoel dat ze eerst pro-Israël moeten zijn voordat het kabinet vindt dat ze goed zijn geïntegreerd."

Whatsapp-groep

Young Amsterdam, een jongerenorganisatie met wortels in Amsterdam-West, plant regelmatig dialoogavonden over actuele maatschappelijke thema's. "We merken dat jongeren het gevoel hebben dat de regering er niet voor hen is", zegt Mourad El Otmani, oprichter van Young Amsterdam. "De uitspraken waren een bevestiging van wat jongeren al heel lang voelen, dat zij als 'de ander' worden gezien."

Na 7 oktober vorig jaar werden door de organisatie soortgelijke bijeenkomsten georganiseerd. "Jongeren konden hun emotie en geluid nergens kwijt, en dat zien we nu weer."

Naast de dialoogavonden heeft El Otmani een Whatsapp-groep opgericht met meer dan 300 Amsterdammers met verschillende achtergronden. Dit doet hij in samenwerking met gemeente Amsterdam. "Op die manier proberen we op elkaar te letten en het gesprek te blijven voeren."

Waar het in grote steden vooral buurtorganisaties en debatpodia zijn die gesprekken faciliteren, wordt dat gesprek in kleinere gemeenten op andere plekken gevoerd. Yousef Elhadjoui van moskee Almohsinin in Oosterhout merkt dat moslims in zijn buurt vooral naar de moskee gaan. Volgens Elhadjoui zijn ze verontwaardigd over de uitspraken van sommige politici.

"Veel mensen voelen zich buitengesloten en ervaren dat zij niet volledig worden geaccepteerd als deel van de Nederlandse samenleving", zegt hij. Hij meent dat dat een gevolg is van jarenlange stereotypering, negatieve beeldvorming en een gebrek aan wederzijds begrip. "Er is veel behoefte om hierover te spreken, daar bieden we binnen de moskee ruimte voor."

Dat er ruimte moet zijn om lastige gesprekken te voeren, vindt ook Dagarslan. "Mensen zijn uitgeput en ervaren een collectieve pijn. Voor velen voelt het ook eenzaam, omdat zij hier geen woorden aan weten te geven", zegt zij. "Daarom willen wij als buurtorganisatie deze gesprekken blijven faciliteren. Juist om de verbinding aan te blijven gaan, en mensen te laten weten dat ze niet alleen zijn in hun angst en pijn. Ook al voelt dat soms zo."

Goedemorgen! Russische oppositieleden protesteren in Berlijn tegen president Poetin en de oorlog in Oekraïne. In Zwolle komen nabestaanden vandaag bij elkaar voor de jaarlijkse herdenking van verkeersslachtoffers.

Eerst het weer: Vandaag trekken buien vanaf de Noordzee over het noorden van het land. Daarbij is kans op onweer, hagel en windstoten. In het zuiden is het vaker droog. De noordwestenwind waait stevig en het wordt 7 tot 10 graden. Komende week wisselvallig en vanaf woensdag neemt de kans op winterse neerslag toe.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Dit is er vannacht gebeurd:

NSC-leider Pieter Omtzigt keert mogelijk dinsdag terug in de Tweede Kamer. Dat laat de partij aan Nieuwsuur weten.

De partijleider deed in september tijdelijk een stap terug. "Het afgelopen jaar is buitengewoon intensief geweest en dat betekent dat ik, om gezondheidsredenen, de komende weken meer op de achtergrond werk", zei hij toen.

Achter de schermen heeft Omtzigt steeds veelvuldig contact gehad met zijn partijgenoten. Kamerlid Nicolien van Vroonhoven nam zijn taken als fractievoorzitter waar.

Vrijdag ontstond een crisissituatie in het kabinet en de coalitie van PVV, VVD, NSC en BBB toen NSC-staatssecretaris Achahbar haar vertrek aankondigde. Aan het eind van de avond bleek dat de partijen een kabinetsval hadden weten te voorkomen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Nederland heeft zich geplaatst voor de kwartfinales van de Nations League. Gisteravond werd het 4-0 tegen Hongarije. In de achtste minuut werd de assistent-bondscoach met een brancard afgevoerd, nadat hij onwel was geworden. Kijk hier de samenvatting van de wedstrijd:

Fijne zondag!

In een kamer van een hotel in Schiedam is geschoten. Daarbij is iemand gewond geraakt. Drie mannen die ook in de kamer waren zijn aangehouden.

Het incident gebeurde even voor 03.30 uur bij het Van der Valkhotel naast knooppunt Kethelplein. De politie doet sporenonderzoek op de kamer.

De gewonde is met een ambulance naar het ziekenhuis gebracht en was toen bij bewustzijn. Welke relatie het slachtoffer had tot de mannen die zijn aangehouden, is nog onduidelijk.

Voor zover bekend waren er geen gevolgen voor andere hotelgasten. Het hotel in Schiedam heeft 179 kamers.

Het Junior Songfestival is gewonnen door de Georgische inzending Andria Putkaradze. Hij kreeg de meeste punten voor zijn liedje To my mom. Vooral bij de jury scoorde de 11-jarige Andria goed met zijn ode aan moeders.

Bekijk hier zelf het winnende optreden (in de sneeuw):

Nederland eindigde bij de junior-variant van het beroemde liedjesfestijn als tiende. Nederland werd vertegenwoordigd door Stay Tuned met het nummer Music.

Stay Tuned bestaat uit de tieners Niek, Miucha, Chiara en Inkar. Miucha deed mee aan The Voice Kids, Inkar zong bij Kinderen voor Kinderen.

Zo klinkt Music:

Aan het Junior Songfestival deden zeventien landen mee. De top-3 bestond naast Georgië uit Portugal en Oekraïne. Hekkensluiters waren Noord-Macedonië en San Marino.

Het Junior Songfestival bestaat sinds 2003. Georgië heeft nu vier keer gewonnen en is daarmee recordhouder. Nederland won in 2009, met het liedje Click clack van Ralf Mackenbach.

Het evenement wordt georganiseerd door de European Broadcasting Union (EBU), die ook achter het grote Songfestival zit. Anders dan bij het Eurovisie Songfestival zingen deelnemers bij de junior-editie allemaal in de eigen taal.

Zaterdagavond zijn er zeker vijf explosies bij woningen geweest. Die waren verspreid door het land: twee in Den Haag, in Almere, Helmond en Cuijk. Bij de incidenten raakte niemand gewond. In alle gevallen is de dader voortvluchtig.

In de Haagse wijk Moerwijk raakte de voordeur van een portiekwoning zwaar beschadigd door een explosie. Aan de andere kant van Den Haag, in de Rietbuurt, was halverwege de avond ook een ontploffing. Daar bleef de schade beperkt.

In Almere was aan het einde van de avond een explosie bij een woning. Daarop brak brand uit, die snel onder controle was. Ook hier was veel schade. Op foto's is te zien dat er veel glas op straat lag. Ook een steiger die voor het huis stond raakte beschadigd.

Ook in Cuijk, ten zuiden van Nijmegen, was het raak. Daar ontplofte zwaar illegaal vuurwerk in de hal van een appartementencomplex. Door de klap zijn ruiten gesprongen en dakpannen van het dak gekomen.

In Helmond ging een explosief af bij de voordeur van een huis. De politie is daar op zoek naar twee jonge verdachten.

Een installateur heeft bij renovatiewerk aan een villa in Wenen een schatkist gevonden met daarin honderden gouden munten. De metalen kist werd gevonden bij breekwerk. Een touw dat uit de vloer stak leidde de installateur naar de kist, schrijft de Oostenrijkse nieuwssite Heute.

De munten wegen zo'n dertig kilo. Ze zijn van puur goud. Met de huidige hoge goudprijs heeft de schat een waarde van ruim 2,3 miljoen euro. Details over de munten of het jaar waarin ze zijn geslagen ontbreken.

De installateur was met andere klussers aan het werk in een oude villa in een buitenwijk van Wenen. Een van de collega's had het touw volgens Heute ook gezien en het laten liggen. Dat blijkt nu een dure vergissing, want waarschijnlijk kan de vinder de helft van de schat opeisen. De andere helft is voor de eigenaar van de villa.

Langs de A20 bij Moordrecht zijn twee bommen uit de Tweede Wereldoorlog onschadelijk gemaakt. De explosieven, Britse 500-ponders, werden in de zomer gevonden bij werkzaamheden. Ze lagen in een stuk grond waar Rijkswaterstaat de snelweg wil verbreden.

De Explosieven Opruimingsdienst Defensie begon rond 02.00 uur aan het ontmantelen van de bommen. Die klus was binnen een uur geklaard. Inmiddels zijn de bommen afgevoerd. Ze worden later op een veilige plek gecontroleerd tot ontploffing gebracht.

Inwoners van Moordrecht die in de buurt van de vindplek wonen, moesten binnen blijven. Eén familie is uit voorzorg geëvacueerd. Ook voor hun paarden is een veilig onderkomen voor de nacht georganiseerd.

De A20 was vanwege de operatie vanaf middernacht dicht tussen Nieuwerkerk aan den IJssel en Gouda. Rond de vindplaats van de bommen waren ook provinciale wegen en fietspaden afgesloten. Met surveillanceauto's en een drone werd het gebied bewaakt. Inmiddels zijn alle afzettingen opgeheven.

In een kasteel in de buurt van Parijs is het skelet van een ruim 20 meter lange apatosaurus geveild. De koper telde er vandaag 6 miljoen euro voor neer. Het is het grootste dinosaurusskelet ooit dat in Frankrijk onder de hamer is gegaan.

De langnek, zo lang als een harmonicabus, leefde zo'n 150 miljoen jaar geleden. De geveilde dinosaurus was ongeveer 45 jaar en woog naar schatting 20 ton. Er zijn verschillende soorten apatosaurussen. Wat voor type de nu geveilde dino is, moet nog worden vastgesteld.

Het skelet werd in 2018 in Wyoming in de VS gevonden. In die staat worden vaker dinosaurusskeletten aangetroffen. Het dier kreeg de bijnaam Vulcain.

In de jaren daarna werden ongeveer 300 botten van de planteneter opgegraven in opdracht van een investeerder uit Frankrijk. Die liet het bijna 80 procent complete geraamte overbrengen naar Frankrijk. Daar werd het skelet gerestaureerd en aangevuld met replica's van de ontbrekende delen.

Dit jaar stond Vulcain de hele zomer te pronken in de orangerie van het kasteel van Dampierre-en-Yvelines, zo'n 50 kilometer ten zuiden van Parijs. Daar werd de gigantische dino nu geveild door twee veilinghuizen.

De nieuwe eigenaar is een verzamelaar die anoniem wil blijven. Aan de veilinghuizen heeft de koper laten weten dat het skelet naar een museum moet gaan, zodat paleontologen het kunnen bestuderen.

De 6 miljoen euro die voor de apatosaurus werd betaald is bescheiden in vergelijking met de bedragen die voor sommige andere dinoskeletten zijn neergeteld. Zo leverde het skelet van een stegosaurus in juli dit jaar nog zo'n 40 miljoen euro op bij een veiling in New York.

Honderden klimaatactivisten zwepen elkaar op in de grote zaal van de klimaattop in de Azerbeidzjaanse hoofdstad Bakoe. "Biljoenen geen miljarden", scandeert de groep. Zoveel dollars in klimaatsteun eisen ze voor arme landen.

Protest is een vast onderdeel van de jaarlijkse klimaattop. Actievoerders willen zo druk zetten, zegt Maarten de Zeeuw van het Klimaat en Energieteam bij Greenpeace. "Om te laten zien aan alle onderhandelaars: de wereld kijkt mee."

Vandaag verzamelde zich een internationaal gezelschap, met daarin ook De Zeeuw. Ze zwaaien met professionele spandoeken met teksten tegen fossiele brandstoffen, of papieren waar haastig teksten op zijn gekrabbeld. Met zang, slogans en felle toespraken worden ze in de stemming gebracht.

Geen grote mars

Er zijn speeches over klimaatverandering, maar ook over hoe dit thema verbonden zou zijn met vrouwenrechten en internationale solidariteit. Een deel van de activisten draagt keffiyehs, Palestijnse sjaals, en er worden ook leuzen geschreeuwd om aandacht te vragen voor het lot van de Palestijnen.

Na Egypte en de Verenigde Arabische Emiraten vindt de top weer plaats in een land waar het demonstratierecht niet vanzelfsprekend is. Dat zegt Freedom House, een organisatie die politieke vrijheid wereldwijd in de gaten houdt.

Er zijn dan ook geen grote klimaatmarsen zoals eerder in Glasgow en Parijs. Op het terrein van de top gelden echter VN-regels en er is dus altijd ruimte voor demonstraties, al klaagden mensenrechtenorganisaties afgelopen jaren dat ook deze vrijheid wordt beknot.

Deze top klinkt dat verwijt weer. Het is "echt moeilijk om onze eisen kenbaar te maken", zei de Portugese klimaatactiviste Bianca Castro gisteren tegen persbureau AP. Een protest in het stadion in Bakoe zou door de restricties nauwelijks zichtbaar zijn geweest.

Waar gaan de onderhandelingen bij de klimaattop dit jaar in Azerbeidzjan over? En hoe zat dat ook alweer bij eerdere toppen?

De organisatie van de top werpt tegen dat er uitgebreid is meegedacht en overlegd om protest mogelijk te maken in een deel van het stadion waar de top niet plaatsvindt. Tegen AP zegt de organisatie bovendien dat de regels voor demonstraties onveranderd zijn.

Ook vandaag klinkt er gemor. Het protest krijgt maar een beperkte tijd in de grote zaal. Als de laatste speech is afgerond, moet iedereen naar buiten. Mensen delen handgeschreven briefjes uit met de tekst "het zwijgen opgelegd" die overal op worden geplakt. Daarmee refereren actievoerders aan de eis dat ze alleen mogen 'hummen' om geluidsoverlast te voorkomen.

Menselijke keten

Op de gangen volgt geen mars. Daar zou de locatie, die geheel binnen is in raamloze hallen, ongeschikt voor zijn. Maar de activisten tonen spandoeken met leuzen en vormen een menselijke keten. Dit mag precies een uur duren. Er wordt veel gefotografeerd om het protest te delen met de wereld.

"Het is belangrijk dat dit protest er is", benadrukt De Zeeuw, al had hij liever gezien dat het er anders uitzag. "Dit is de plek waar wordt beslist over onze toekomst."

Door de afgelopen jaren ziet hij nu dat vrij demonsteren niet vanzelfsprekend is. "Je bent je bewust dat het een privilege is om in een vrij land als Nederland te leven."