NOS Nieuws - Algemeen

De Noord-Limburgse gemeente Mook en Middelaar heeft een informatieavond over een groot zandwinningsproject bij de Maas afgeblazen. De initiatiefnemer van het project heeft te maken met "ernstige bedreigingen en intimidatie", aldus de gemeente. De burgemeester heeft daarop besloten dat de veiligheid van een fysieke bijeenkomst niet te garanderen is.

Van Dijk voelt zich "diep geraakt"' en "beschaamd dat dit in onze gemeenschap gebeurt", laat ze weten bij L1 Nieuws. "Bedreigingen en intimidatie horen nergens thuis, en al helemaal niet in een samenleving als de onze, waar we normaal gesproken naar elkaar omkijken."

Bij haar besluit speelt een belangrijke rol dat er in de aanloop naar de NAVO-top van eind juni in Den Haag beperkt politie beschikbaar is. "Ik verwacht dat er enkele honderden mensen op de informatieavond af zullen komen, dus dan kan ik het ook niet aan één agent overlaten. De timing is gewoon ongelukkig", zegt burgemeester Inge van Dijk van Mook en Middelaar in de Gelderlander. "Er is uit het hele land veel politie nodig voor de top in Den Haag."

In april kwamen het ontzandingsbedrijf Teunesen Zand en Grind en recreatiebedrijf Eldorado Parken met het plan om zand te winnen langs de Maas in het noorden van Limburg, niet ver van Cuijk. Het idee is dat het mes aan twee kanten snijdt: het zand is nodig voor woning- en wegenbouw terwijl langs de Maas een nieuw natuurgebied zou kunnen ontstaan waar ook recreatie mogelijk is.

Walhalla

Hoewel de initiatiefnemers en de gemeente benadrukken dat er vooralsnog niets besloten is, zegt een aantal omwonenden te vrezen voor een "toeristisch walhalla". Zij drongen aan op snelle informatievoorziening.

De gemeenteraad besloot dat er voor 12 juni een informatieavond moest komen. Maar die gaat na de bedreiging van met name initiatiefnemer Teunesen dus niet door.

De fractievoorzitters van de vier partijen in de gemeenteraad noemen dit in een gezamenlijke verklaring onacceptabel. "We wilden als raad juist dat inwoners vroeg betrokken worden bij de plannen. Door het gedrag van een klein groepje kan dat nu niet doorgaan. Dat is oneerlijk tegenover de rest", aldus de verklaring. "Ongeacht wat je van de plannen vindt: zo gaan we niet met elkaar om. Dit gaat alle grenzen te buiten."

Alternatief

De gemeenteraad heeft de initiatiefnemers Teunesen Zand en Grind en Eldorado Parken gevraagd om te kijken naar een alternatief voor de informatieavond.

Eerder werden ook andere evenementen in Nederland afgelast of uitgesteld mede als gevolg van de NAVO-top, waaronder een drukbezocht bloemencorso.

Youp van 't Hek heeft zijn geplande optreden op de Zwarte Cross afgezegd uit onvrede met de omstreden nieuwe Amerikaanse eigenaar van het festival. Dat schrijft de cabaretier in zijn wekelijkse column. Van 't Hek is de laatste in een reeks van artiesten die een festivalboeking annuleren om die reden.

Vorig weekend maakte Follow the Money bekend dat de Amerikaanse 'roofkapitalist' KKR eind vorig jaar het bedrijf Superstruct Entertainment heeft overgenomen voor 1,3 miljard euro. Superstruct is eigenaar van tientallen Europese festivals, waaronder grote Nederlandse namen als Zwarte Cross, Awakenings, Mysteryland en Milkshake, maar ook festivals als Sziget in Hongarije.

KKR is omstreden vanwege hun investeringen in onder meer fossiele projecten, de wapensector en Israëlische data- en surveillancetechnologiebedrijven. Ook zou KKR investeren in bedrijven die actief zijn op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. De Volkskrant omschrijft het bedrijf als 'het lelijke gezicht van het kapitalisme'.

Boze stiefmoeder

Het nieuws leidde tot veel verontwaardiging in de festivalwereld. De organisatie van de Zwarte Cross nam nadrukkelijk afstand van KKR, en noemt de investeringsmaatschappij "de boze stiefmoeder waar wij niet voor hebben gekozen".

Ook de organisatie van Awakenings spreekt in een open brief openlijk over de worsteling die achter de schermen gaande is. "We maakten geen deel uit van de eigendomsbeslissingen", schrijven ze volgens Omroep Brabant. "Maar dat bekent niet dat we losstaan van wat er gebeurt." Awakenings belooft dit jaar een deel van de opbrengst te doneren aan Oxfam Novib, voor hulp in Gaza.

'Rechtsdraaiende kont van Donald Trump'

Meerdere artiesten en dj's zegden optredens af, en Youp van 't Hek sluit zich daar nu bij aan. In zijn column schrijft Van 't Hek over dat de Zwarte Cross "als ooit alternatief begonnen feestje inmiddels eigendom is van een of ander gewiekst private-equitybedrijf dat vuistdiep in de rechtsdraaiende kont van de democratisch gekozen dictator Donald Trump zit".

Aanvankelijk was Van 't Hek, die geïnterviewd zou worden en een 'preek voor ongelovigen' zou geven, enthousiast over zijn deelname aan het festival. "Maar toen dacht ik nog dat ik te maken had met een stelletje vrolijke familieleden van Bennie Jolink. Ik wist niet dat er een discutabele roedel Amerikaanse geldwolven achter zat", vervolgt hij.

De Achterhoekse band Boh Foi Toch zegde eerder deze week hun optreden op de Zwarte Cross af, maar draaide volgens Omroep Gelderland later bij toen de organisatie verzekerde dat de opbrengsten van de Zwarte Cross niet naar KKR gaan.

Op de Dam in Amsterdam hebben duizenden mensen gedemonstreerd tegen populisme en verdeeldheid. Ook betoogden ze voor meer solidariteit. Het plein in de hoofdstad stond vol met mensen met vlaggen, spandoeken, protestborden en paraplu's.

De organisatie De Straat Op zegt dat er 15.000 mensen aanwezig waren bij de demonstratie. De organisatie wil doorgaan met betoging tot het kabinet opstapt. Vandaag was de eerste demonstratie.

De demonstratie was georganiseerd door een samenwerkingsverband van in totaal 240 organisaties zoals Woonprotest, het Platform Stop Racisme, Plant een olijfboom, Feminist March NL, en FNV Young & United. Ook veel lhbti-organisaties waren aangesloten bij het protest. Een van de demonstranten zegt dat de organisaties het niet in alles met elkaar eens zijn, maar ze allemaal "de noodzaak zien om een andere weg in te slaan".

Verschillende demonstranten vertelden vandaag over hun eigen motivatie:

De organisatie stelt in een persbericht "er genoeg van te hebben dat radicaal-rechtse angstzaaiers en populisten de politieke agenda bepalen in Nederland en wereldwijd".

"Zij bedreigen wat vanzelfsprekend zou moeten zijn, zoals een betaalbaar huis, een leefbare wereld, een open democratie", aldus De Straat Op. Op borden die betogers bij zich hadden stonden onder meer teksten als "stop de heksenjacht op transgenders" en "ik ben een gelukszoeker".

De demonstratie begon vanmiddag met een kort programma op de Dam, waarna de betogers in een mars van ruim vier kilometer door de stad liepen, om vervolgens terug te keren op het startpunt. Daar werd het protest afgesloten met een programma met toespraken en muziek.

Deze demonstrant is vandaag de straat op gegaan om op te komen voor de rechten van queer personen:

Ook in Groningen werd vandaag gedemonstreerd. Daar gingen mensen de straat op "tegen angst, haat en voor een solidaire samenleving". Vanaf de Grote Markt liepen demonstranten in een mars naar het Noorderplantsoen.

Vorige week was er in Den Haag een massaal protest tegen het Israël-standpunt van het kabinet-Schoof en de oorlog in de Gazastrook. Daarbij waren ruim 100.000 mensen aanwezig. Daarmee was het de grootste demonstratie in twintig jaar tijd.

Ontgoocheling, boosheid maar hier en daar ook opluchting nu defensie de locaties heeft bekendgemaakt waar in Nederland wordt uitgebreid. Er is vooral onrust in de gebieden waar defensie laagvliegoefeningen met vliegtuigen en helikopters wil gaan houden.

In Zeeland moesten boeren en bestuurders gisteren twee keer met de ogen knipperen toen duidelijk werd dat defensie vrijwel de hele provincie wil gebruiken voor laagvliegoefeningen. "We begrijpen goed dat defensie op zoek is naar meer ruimte, maar de onderbouwing waarom nu ons gehele grondgebied in beeld is en wat de eventuele gevolgen zijn, dat missen we", reageert wethouder Kees Westrate van Borsele bij Omroep Zeeland.

Hij wijst erop dat er in zijn gemeente veel risicobedrijven zijn waarover het "niet wenselijk" is om vliegbewegingen te maken, zegt hij. "Los van wat dat betekent voor het woongenot van onze inwoners."

Ruim 200 kilometer noordelijker, in de kop van Noord-Holland, is er een vrijwel identieke reactie. "Hoewel we snappen dat ons gebied geografisch geschikt is voor laagvliegoefeningen, zijn we wel geschrokken", zegt wethouder Simco Kruijer van Schagen bij de regionale omroep NH. Hij wil snel meer duidelijkheid over eventuele impact op de inwoners.

Amfibische landingen

Maar er is ook opluchting in de kop van Noord-Holland. Toen defensie vorig jaar zomer begon met de zoektocht naar locaties, kwam plotseling het Zwanenwater in beeld. Dat is een natuurgebied in de duinen waar onder andere lepelaars verblijven. Defensie wilde daar amfibische landingen oefenen: troepen die landen op het strand en dan via de duinen het achterland in trekken.

Na protesten van natuurbeschermers is dat plan van tafel. Gisteren werd bekend dat de amfibische landingen een paar kilometer verderop gaan plaatsvinden bij Groote Keeten. Dat is ook een natuurgebied, maar dan pal aan de Noordzee. Ook beperken de militairen zich tot "het aanlanden". Het doorstoten in de duinen maakt geen deel meer uit van de plannen.

Ook in Poortugaal bij Rotterdam, heeft defensie zijn plannen enigszins aangepast, meldt omroep Rijnmond. Bij het dorp ligt een militair brandstofdepot dat met 9 hectare grond wordt uitgebreid. Maar dat gebeurt zodanig dat een aantal sportvelden niet hoeven te wijken.

Via het spoor

Dat de Rotterdamse haven en Tweede Maasvlakte een belangrijke rol spelen bij de locatiekeuze was al bekend. In geval van nood moeten NAVO-bondgenoten er met meerdere militaire schepen tegelijkertijd kunnen aanmeren, zodat militair materieel snel via de weg, het spoor of binnenvaartschepen verder kan worden vervoerd.

Mocht het zover komen dan wil defensie niet wachten totdat er een vrachtschip klaar is met laden of lossen en er toevallig een kade vrijkomt. "Er is nauw overleg met het Havenbedrijf", reageert de Rotterdamse burgemeester Carola Schouten. "Defensie wil een kade huren op de Tweede Maasvlakte. Daar is ruimte en het is te verenigen met andere activiteiten."

Maar hoe plooibaar defensie zich ook opstelt, in Laaghalerveen niet ver van Assen is sprake van "ontgoocheling". Defensie wil het oefengebied daar flink uitbreiden ten koste van een aantal boerenbedrijven. Bij boer Roelf Oldenburg stond gistermiddag al iemand van defensie op de stoep, "met de boodschap dat ze het bedrijf wilden kopen".

Einde oefening

"Ik kan er wel geld voor krijgen, maar daar zit ik niet op te wachten", zegt Oldenburg bij RTV Drenthe. "Natuurlijk kan je nog zienswijzen indienen. Maar dat is trekken aan een dood paard. En een nieuwe plek vinden? Dat krijg je in deze tijd bijna niet voor elkaar. Dat wordt zeer, zeer lastig. En dan is het einde oefening."

"Als defensie straks komt praten over onze grond, dan krijgen ze geen koffie", zegt Oldenburgs buurvrouw Maryse Martens. Zij heeft nog geen bezoek gehad, maar ziet op de locatiekeuze van defensie dat ook zij een deel van haar land moet verkopen. Dat doet ze liever niet.

Maar er speelt meer. "Als gemeenschap hebben we het nakijken", aldus Martens. Toen defensie dertig jaar geleden aanklopte voor een grondruil, zorgde dat voor onderlinge frictie. Iets waar hij nu ook bang voor is, nu de druk van buitenaf wordt opgevoerd. "De vorige keer waren nadien alle sociale structuren een klein beetje kapot. Nu heeft iedereen zijn weg weer gevonden en gooit defensie weer een steen in de vijver."

Het zuidoosten van Frankrijk heeft urenlang gekampt met een grote stroomstoring. Zo'n 160.000 huishoudens in het departement Alpes-Maritimes waren gedupeerd. Ook het filmfestival van Cannes werd getroffen.

De stroomstoring begon rond 10.00 uur. Rond 16.30 uur hadden alle getroffenen weer stroom.

Brandstichting

De Franse politie houdt rekening met opzet en is een onderzoek gestart naar mogelijke brandstichting, melden Franse media. Op twee verschillende plekken zou de stroomvoorziening zijn gesaboteerd. De autoriteiten in Alpes-Maritimes spreken van "ernstige schade aan de elektrische infrastructuur".

Plaatselijke media meldden vanmiddag dat de verkeerslichten in de gemeentes Cannes en Antibes niet werkten, waardoor het verkeer vastliep. Sommige winkels waren dicht, op andere plekken kon alleen contant betaald worden. Ook het treinverkeer had last van de stroomstoring.

Stoplichten en pinautomaten zijn uitgevallen:

Door de stroomstoring werd een film op het filmfestival van Cannes onderbroken. Vanavond om 19.00 uur is de sluitingsceremonie van het festival. Die kan gewoon doorgaan nu de stroomvoorziening is hersteld. De films die niet vertoond konden worden, worden later alsnog uitgezonden.

Mast omgezaagd

Bronnen bij de Franse gendarmerie zeggen tegen de Franse krant Le Monde dat de storing is veroorzaakt door een brand die 's nachts heeft plaatsgevonden in een hoogspanningsstation in Tanneron, in de buurt van Cannes. Vermoedelijk is die expres veroorzaakt.

Op een andere plek werd een stroomkabel gebroken toen een mast omviel. Die mast zou zijn omgezaagd.

Oud-topman van Philips Cor Boonstra is op 87-jarige leeftijd overleden. Dat meldt zijn familie aan persbureau ANP.

Boonstra was tussen 1996 en 2001 bestuursvoorzitter van Philips. Hij werd vooral bekend door de grote sanering binnen het bedrijf. Onder zijn leiding verhuisde ook het hoofdkantoor van Eindhoven naar Amsterdam.

Hoewel zijn aanpak niet altijd gewaardeerd werd, ging het bij Philips onder leiding van Boonstra wel steeds meer voor de wind. In 2000 was de beurswaarde vervijfvoudigd en werd hij gekozen tot topman van het jaar.

Bedenker SRV-wagen

Boonstra werd in 1938 geboren in Leeuwarden, ging naar de HBS, maar stopte daar op 16-jarige leeftijd mee. Hij werkte eerst op de grote vaart, later bij Unilever. Daar bedacht hij onder andere het concept van de SRV-wagen, een kleine rijdende supermarkt.

In 1974 stapte Boonstra over naar het Amerikaanse bedrijf Sara Lee, gespecialiseerd in ingevroren en verpakt voedsel. Nadat Sara Lee in 1978 Douwe Egberts had overgenomen, werd Boonstra bestuursvoorzitter.

In die rol kreeg hij veel gedaan. Hiervoor kreeg hij lof, maar er waren ook kritische geluiden. In de media doken bijnamen op als "Cor de Botte" en "Bazooka Boonstra".

De marketingman in hart en nieren werd in 1994 naar Philips gehaald om het merk beter in de markt te zetten. Boonstra startte de campagne "Let's make things better" en spande zich vooral in voor het versimpelen van het bedrijf. Philips was te veel "een bord spaghetti" geworden, vond hij. Het moest een overzichtelijk bord asperges worden.

Bij zijn aantreden had Philips nog 165 bedrijfsonderdelen. Boonstra begon met het afstoten van verschillende onderdelen, zoals kabelbedrijf UPC, platenmaatschappij PolyGram en softwarebedrijf BSO/Origin. Ook ASML werd 1995 verkocht, wat al snel veel succesvoller werd dan binnen Philips.

Maar Boonstra stootte niet alleen maar af. In 2001 lanceerde hij Senseo, een samenwerking tussen Douwe Egberts en Philips. Kort daarna stopte hij als topman.

Aangeklaagd

Het privéleven van Boonstra was van tijd tot tijd tumultueus. Zo werd zijn vrouw Hansje Raatjes in 1998 ontvoerd in Antwerpen en later zwaargewond teruggevonden op een parkeerplaats in Hoek van Holland. Later bleek dat zij toevallig het slachtoffer was geworden van een man die na een mislukte drugsdeal een vluchtauto zocht.

Op het moment van de ontvoering had Boonstra een verhouding met Sylvia Tóth, destijds lid van de raad van commissarissen bij Endemol. Door die verhouding kwam Boonstra begin deze eeuw in de problemen. Hij werd beschuldigd van handel met voorkennis omdat hij tonnen had verdiend met de aandelen in Endemol, vlak voordat het bedrijf werd verkocht aan het Spaanse Telefónica.

Hij werd vrijgesproken, maar in een andere zaak werd hij wel veroordeeld. Boonstra had niet gemeld dat hij handelde in aandelen van Ahold, waar hij zelf commissaris was. Hij moest een boete van 135.000 euro betalen.

'Geen heilige'

Boonstra sprak zich in 2016 uit over de bonuscultuur in het bedrijfsleven. Hij stelde in een interview met de Volkskrant dat de top van het bedrijfsleven een einde moest maken aan de graaicultuur onder managers.

Zelf had Boonstra in 2001 6,5 miljoen euro boven op zijn salaris verdiend. In 1999 was dat 4,5 miljoen euro. Daarover zegt Boonstra in het interview: "Ik ben geen heilige".

Philips reageert op het overlijdensbericht met de mededeling dat het bedrijf onder Boonstra ingrijpende veranderingen heeft meegemaakt "die onze positie als innovatief technologieconcern hebben versterkt". "Wij zijn Cor dankbaar voor zijn bijdrage aan ons bedrijf en leven mee met zijn familie en dierbaren."

De Staatkundig Gereformeerde Partij (SGP) gaat zijn vrouwenstandpunt niet aanpassen. Dat betekent dat vrouwen volgens de partijprincipes wordt ontraden zich verkiesbaar te stellen voor politieke functies namens de oudste politieke partij van Nederland. De woordvoerder van de SGP benadrukt dat dat wel kán.

Een voorstel om hier iets aan te veranderen, is op de landelijke partijdag in Nieuwegein verworpen. De leden toonden zich vrij eensgezind: slechts 53 leden stemden voor, en 299 tegen.

Het voorstel kwam van Lilian Janse, de eerste vrouw die een zetel voor de gereformeerde partij veroverde, en de afdeling Vlissingen. Daar zit zij sinds 2014 in de gemeenteraad.

"Het is een duidelijke uitslag", reageert Janse bij Omroep Zeeland. "De SGP'er is plichtsgetrouw. De situatie blijft zoals die is. Ik ben niet geschokt, maar had wel meer voorstemmers verwacht."

Ongeschreven regel

Inmiddels zijn er op lokaal niveau nog twee andere vrouwelijke SGP'ers die een politieke functie vervullen. De ongeschreven regel is dat dit alleen kan als er geen mannen beschikbaar zijn. In het geval van Janse was eerst aan zes mannen gevraagd of zij de Vlissingse raad in wilden.

Janse zou zich nu, met elf jaar politieke ervaring, graag verkiesbaar stellen voor de Tweede Kamer. Maar dat is niet de bedoeling van de partijleiding en een meerderheid van de leden. In artikel 10 van de partijbeginselen staat dat "het zitting nemen in politieke organen" in strijd is met "de roeping van de vrouw".

SGP Vlissingen kwam aanvankelijk met het voorstel om dit artikel uit het beginselprogramma te verwijderen, wat dan meteen een einde zou maken aan de interne discussie over de rol van de vrouw in de politiek die de partij al zeker vijftien jaar bezighoudt.

Maar na overleg met het hoofdbestuur en andere afdelingen besloot Janse de motie af te zwakken, zodat die "beter recht doet aan de uiteenlopende opvattingen binnen de partij" en meer kans van slagen zou maken.

Het voorstel dat vandaag werd weggestemd, pleitte voor een herformulering van het artikel. Daarin zou moeten komen te staan dat een vrouw het voor haar eigen geweten moet verantwoorden of zij het passend vindt om een politieke functie te bekleden "met inachtneming van haar door God gegeven plaats".

De SGP Jongeren, die verdeeld zijn over het vrouwenstandpunt, wilden de discussie aanjagen voor de stemming. Zij deelden afwasborstels uit met de tekst "Handig in de hand, niet in het ambt?"

Dat de motie alsnog is weggestemd, is geen verrassing. Het hoofdbestuur had die al ontraden, ook in aangepaste vorm. Het stelde dat de SGP het algemene reglement in 2013 nog had aangepast na een uitspraak van de Hoge Raad.

De rechter had geoordeeld dat het in strijd was met het VN-Vrouwenverdrag dat de SGP in de statuten had staan dat vrouwen geen passief kiesrecht genieten en dus niet verkiesbaar zijn. Dat expliciete verbod is vervolgens geschrapt.

Sindsdien is er dus geen sprake meer van een officieel verbod, maar toch blijft het lastig voor vrouwen om bijvoorbeeld op de kieslijst voor de Tweede Kamer te komen. Want het zijn de mannen van het hoofdbestuur die daarover beslissen, en zij blijven zich voorlopig baseren op het ongewijzigde beginselprogramma.

Daar staat ook in dat mannen en vrouwen hun eigen van elkaar gescheiden roeping en plaats in het leven hebben en dat elke poging om daar iets aan te veranderen, krachtig moet worden bestreden.

Toch heeft het voorstel van Janse veel discussie losgemaakt, zowel binnen als buiten de partij, zegt het hoofdbestuur. Daar wil het bestuur de ogen niet voor sluiten. De gesprekken over het onderwerp zullen daarom worden voortgezet.

Janse, die de partijdag thuis op de bank volgde, zegt in ieder geval door te gaan met haar raadswerk in Vlissingen. De discussie gaat door, verwacht ze. "Voor de toekomst blijft het een heet hangijzer, want de achterban zal hierover blijven twisten. Terwijl de motie verbindend was", aldus Janse. "Kennelijk is de SGP er nog niet klaar voor."

Een Duitse toerist in Rome is betrapt toen hij met een voetstuk van een Romeinse zuil rondreed op een elektrische step.

Toen agenten de 24-jarige man voorbij zagen rijden in de beroemde straat Via Veneto, stopten ze hem. Tussen zijn voeten stond de basis van een Romeinse pilaar. De marmeren sokkel is zo'n 40 bij 20 centimeter en weegt ongeveer 30 kilo.

Volgens internationale media noemde de toerist het marmeren stuk een souvenir.

Nadat experts de zuil hadden onderzocht, bleek volgens de politie dat het ging om "cultureel bezit van historisch en artistiek belang". De zuil wordt verder onderzocht om erachter te komen waar hij precies vandaan komt. Het is niet duidelijk of de man iemand voor het voetstuk betaald heeft of dat hij het zelf van ergens meegenomen had.

Er loopt een onderzoek tegen de toerist in verband met heling van gestolen culturele goederen.

Vaker incidenten met toeristen

In de afgelopen jaren waren er vaker incidenten met toeristen in Rome en andere plekken in het land, wat tot ergernis leidt bij de Italiaanse autoriteiten.

Zo doken twee jaar geleden beelden op van een Britse toerist die namen in het Colosseum kraste. Daarop ontstond veel verontwaardiging. De Italiaanse minister van Cultuur noemde het "zeer ernstig, onwaardig en een teken van grote onbeleefdheid".

Ook in 2019 ging het mis bij het Colosseum. Een aantal mensen kraste hun naam op de muren van duizenden jaren oud. Eerder deze maand probeerde een Amerikaanse toerist over een omheining bij het Colosseum te klimmen. Hij werd gespiesd op het metalen hek, waarna hij naar het ziekenhuis moest.

Daarnaast dook er eens een toerist in de Trevifontein, reden er toeristen op scooters en in auto's van de Spaanse trappen in Rome af en reden er mensen op een scooter door de oude ruïnes van Pompeï.

In 2015 vernielden fans van de Rotterdamse voetbalclub Feyenoord delen van de oude binnenstad van Rome. Dat gebeurde na een wedstrijd tegen de club AS Roma. Onder meer de vier eeuwen oude Barcaccia-fontein werd vernield. De schade in de binnenstad liep volgens de autoriteiten in de miljoenen euro's.

Wat zit er aan lithium, goud, mangaan en zeldzame aarden in de Nederlandse grond? Niet veel, is de verwachting. Toch gaat het nieuwe Nederlands Materialen Observatorium (NMO) dat uitzoeken. Vandaag moet de instelling een onderzoeksplan voor de ondergrond inleveren bij het ministerie van Economische Zaken.

Europa wil meer zelfvoorzienend worden als het gaat om kritieke grondstoffen. Zeldzame metalen en mineralen zijn cruciaal voor de bouw van elektrische auto's, windturbines en zonnepanelen, maar ook om wapens en munitie te maken.

Europa (en ook de rest van de wereld) haalt de waardevolle grondstoffen voor deze doeleinden vooral uit China. Dat maakt ons economisch en militair kwetsbaar. EU-lidstaten moeten daarom in eigen land op zoek naar waardevolle materialen.

Naar de milieustraat

"Het onderzoek van onze ondergrond was altijd gericht op olie- en gaswinning", zegt NMO-directeur Peter Paul van 't Veen. "Nu moeten we er met een andere bril naar kijken: waar liggen de kansen voor het winnen van kritieke grondstoffen?"

Wat de ondergrond betreft, heeft Van Veen lage verwachtingen. Misschien kan je wat mineralen winnen uit zand of ondergrondse warmtebronnen, zegt hij. "Als er überhaupt nieuwe vondsten kunnen worden gemaakt, is de inschatting dat het niet heel economisch interessant is."

Grootse plannen

Het Nederlandse wapen dat wellicht kan worden ingezet in de geopolitieke strijd ligt elders: in de milieustraat. Want we zijn een land vol hoogwaardig afval. Onderzoekers zijn volop bezig om nieuwe methodes te vinden om grondstoffen als koper, nikkel en lithium te halen uit oude apparaten. Denk aan mobieltjes, schermen, auto's en batterijen.

"Hier leent zich Nederland extra goed voor", zegt Shoshan Abrahami, onderzoeker aan de TU Delft. "Het is een geavanceerde economie en mensen en bedrijven produceren veel hoogtechnologische afval."

Tegenwoordig leidt het recyclen van mineralen uit afval tot veel uitstoot; er wordt veel met verbrandingsovens gewerkt. Abrahami is bezig om recycling-methodes te ontwikkelen waarin water in plaats van vuur wordt gebruikt. Dit moet zorgen voor nagenoeg geen schadelijke uitstoot.

Dat Europa de geopolitieke strijd tegen China zou aangaan met afval, klinkt misschien niet heel overtuigend. Volgens onderzoekers is het wel een belangrijke component om Europa zelfstandiger te maken. Herwinning betekent vooral dat je niet hoeft te mijnen. Dat bespaart veel geld, tijd en natuur. Bovendien willen veel Europeanen geen mijnbouw in de eigen achtertuin.

De EU heeft grote plannen voor onze kapotte computers en afstandsbedieningen. Een kwart van alle zogenoemde strategische grondstoffen die we gebruiken, moeten binnenkort uit Europees afval komen. Er is haast bij: het doel is om dit binnen vijf jaar voor elkaar te krijgen.

China doet het al lang

Wat nikkel en kobalt betreft is Europa goed op weg om de doelen te halen, zegt Abrahami. "Voor andere kritieke grondstoffen is het nog ver weg. Ik denk dat de enige manier om het te halen is om bedrijven te dwingen om een bepaald aandeel gerecycled materiaal te gebruiken in hun producten."

Als veelbelovend voorbeeld noemt zij de nieuwe Europese batterijverordening. Die verplicht batterijmakers om een steeds groter aandeel hergebruikte mineralen in te zetten in nieuwe batterijen.

China loopt ver voor op Europa als het gaat om hergebruik van mineralen uit afval. Dat ziet niet alleen Abrahami in haar werk. "In China hebben ze niet alleen de kennis, de mijnen en de raffinaderijen om kritieke mineralen te produceren. Ze zijn ook gewend om niets weg te gooien", zegt Steven Lans, oprichter van Back to Battery.

Zijn start-up in Delft ontwikkelt nieuwe methodes om waardevolle grondstoffen uit oude lithiumbatterijen te halen en weer op de markt te brengen. Het bedrijf wordt geholpen door de steeds strengere Europese regelgeving voor recycling.

Er is werk aan de winkel als Europa haar ambitieuze doelen voor hergebruik en zelfredzaamheid wil halen. "China doet dat beter. Alleen weet niemand precies wat er daar gebeurt en onder welke omstandigheden", zegt Lans. "In Europa hebben we in ieder geval mooie regels."

Het Amerikaanse ministerie van Justitie zegt met Boeing afspraken te hebben gemaakt over een schikking. De vliegtuigfabrikant koopt voor 1,1 miljard dollar vervolging af na het misleiden van Amerikaanse toezichthouders over de tekortkomingen aan de 737 MAX-toestellen.

In 2018 en 2019 stortten binnen enkele maanden twee Boeings 737 MAX neer, waarbij 346 mensen om het leven kwamen. Er was een probleem met de sensoren van het veiligheidssysteem MCAS.

Volgens het Amerikaanse ministerie erkent Boeing dat toezichthouders zijn misleid in hun werk. Het bedrijf moet daarom 1,1 miljard uittrekken voor een extra schadevergoeding van 445 miljoen dollar aan nabestaanden en investeringen in veiligheid. In ruil daarvoor ziet het ministerie af van de fraudeaanklacht.

Niet ingelicht

De toestellen stortten neer na een foutieve meting van het veiligheidssysteem. Hierdoor werd de neus van het vliegtuig omlaag geduwd, waarna de piloten de controle niet meer terug kregen. De MAX-toestellen werden na de tweede crash aan de grond gehouden tot het veiligheidssysteem was aangepast.

Boeing werd ervan beschuldigd de Federal Aviation Administration (FAA) te hebben misleid. Het bedrijf had luchtvaartmaatschappijen en piloten niet ingelicht over het nieuwe veiligheidssysteem.

Het Amerikaanse ministerie zegt te hebben overlegd met families van de slachtoffers over de overeenkomst. Veel nabestaanden zouden de overeenkomst steunen, of niet tegen zijn. Wel hadden sommige families eerder al hun verontwaardiging geuit over zo'n overeenkomst.

De Oekraïense hoofdstad Kyiv is vannacht door Rusland aangevallen met drones en raketten. Het is volgens Oekraïense autoriteiten een van de grootste Russische aanvallen op Kyiv tot nu toe.

Volgens de Oekraïense luchtmacht werd Kyiv aangevallen met 250 langeafstandsdrones en 14 ballistische raketten. Minstens vijftien mensen raakten gewond bij de aanval. Zeker twee van hen zijn in het ziekenhuis opgenomen, andere slachtoffers konden ter plaatse behandeld worden.

Voordat de aanval begon, waarschuwde de burgemeester de inwoners dat er drones naar Kyiv onderweg waren. Veel inwoners kozen ervoor om te schuilen in metrostations.

'Golven van drones'

Tegen internationale persbureaus zeggen getuigen dat er golven van drones over de stad heen kwamen, waarna er explosies te horen waren. Op twee plekken in de stad brak brand uit. Brokstukken van drones vielen onder meer op een winkelcentrum en een wooncomplex.

De Oekraïense president Zelensky zegt dat de aanval op Kyiv laat zien dat Rusland de reden is dat de oorlog maar voortduurt. Volgens hem kunnen alleen nieuwe sancties tegen Rusland ervoor zorgen dat Moskou akkoord gaat met een staakt-het-vuren.

Inwoners van Kyiv blikken terug op een angstaanjagende nacht:

Het Russische leger zegt dat Oekraïne ook aanvallen heeft uitgevoerd met 780 drones en raketten deze week. Het merendeel zou zijn neergehaald.

Uitruil gevangenen

De Russische aanval kwam uren na de start van de uitruil van krijgsgevangenen tussen beide landen. Die vond plaats in het noorden van Oekraïne, bij de grens met Belarus. Tot die ruil werd vorige week besloten tijdens het overleg in Istanbul. Volgens de afspraak kunnen duizend Oekraïense en duizend Russische krijgsgevangenen dit weekend terugkeren naar huis.

Gisteren kwam de eerste groep van bijna vierhonderd krijgsgevangenen al aan in Oekraïne. Rusland bevestigde dat er ook vierhonderd Russische krijgsgevangen waren vrijgelaten. Later dit weekend moeten er meer gevangenen geruild worden. Dat zou deze ruil de grootste maken sinds het begin van de oorlog.

Na de bijeenkomst in Istanbul op 16 mei zei de Turkse minister van Buitenlandse Zaken dat de gevangenenruil tot vertrouwen over en weer moet leiden, en dat de landen weer snel samen zouden komen. Rusland liet vrijdag weten dat er nog geen afspraken zijn over een volgende ronde gesprekken. Moskou zegt na dit weekend met een eisenlijst te komen voor een wapenstilstand.

Onacceptabele eisen

Tijdens de gesprekken in Istanbul werd duidelijk dat de landen nog niet dicht bij vrede zijn. Zo zei een anonieme Oekraïense bron die bij de gesprekken was dat Rusland met "onacceptabele eisen" kwam, zoals de complete militaire terugtrekking uit gebieden die Oekraïne onder controle heeft.

Europese leiders beschuldigen de Russische president Poetin ervan dat hij gesprekken over vrede uitstelt en ondertussen probeert om meer Oekraïens gebied te veroveren.

Goedemorgen! NSC neemt op een ledencongres afscheid van Pieter Omtzigt en de vrouwen van Arsenal en FC Barcelona strijden in de finale van de Champions League.

Eerst het weer: het is op de meeste plekken droog en dat blijft de rest van de ochtend ook zo. Dan kan ook de zon af en toe tevoorschijn komen. Later vandaag meer bewolking en veel kans op regen. Ook waait het flink bij maximaal 16 graden.

Ga je vandaag op pad? Hier vind je het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het RIVM gaat bijeenkomsten in kwetsbare wijken organiseren om de opkomstcijfers bij bevolkingsonderzoeken te verhogen. Die cijfers zijn de laatste jaren teruggelopen.

De bevolkingsonderzoeken naar darm-, borst- en baarmoederhalskanker zijn bedoeld voor mensen die nog geen klachten hebben die passen bij de ziekte. Doel ervan is het vroeg opsporen van problemen. Volgens het RIVM zijn de bijeenkomsten nuttig, omdat daar mensen komen die wel mee willen doen, maar bijvoorbeeld hun post niet lezen.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Freddie Mercury had in het geheim een dochter. Dat blijkt uit een nieuwe biografie die in september verschijnt over de overleden zanger van Queen. Mercury had een innige relatie met zijn dochter, die in 1976 verwekt was bij de vrouw van een goede vriend. Vrienden en kennissen zouden hebben geweten van het meisje, maar de dochter werd geheim gehouden voor de buitenwereld.

Fijne dag!

De stuurman van het schip dat donderdag in een Noorse achtertuin belandde, was in slaap gevallen toen hij alleen op de brug was. Dat heeft de 30-jarige Oekraïner toegegeven aan de politie.

De man is opgepakt wegens nalatigheid. Ook de kapitein is als verdachte aangemerkt, wat een formaliteit is bij dit soort ongelukken. Aan boord werden verder geen technische problemen gevonden.

"Hij is geschokt door wat er gebeurd is, maar ook blij dat de gevolgen niet erger waren", zegt de advocaat van de stuurman tegen de Noorse omroep NRK. Volgens de politie was de man niet onder invloed. In het onderzoek wordt meegenomen of de rusttijden aan boord wel voldoende in acht werden genomen.

Verbaasd wakker

De 135 meter lange NCL Salten raakte donderdag in de vroege ochtend op drift in het fjord bij Trondheim. Het voer met flinke snelheid de oever op, en miste een huis op enkele meters.

Een buurman filmde het incident:

Johan Helberg, bewoner van het huis dat bijna werd geraakt, sliep door het incident heen tot een buurman hem wakker belde.

"Toen ik uit het raam keek was ik behoorlijk verbaasd om een groot schip in mijn tuin te zien", zei hij tegen diverse Noorse media.

Helberg heeft inmiddels een dagtaak aan het praten met de media: van over de hele wereld willen journalisten zijn verhaal horen. "Ik had niet eens de tijd om even staand aan het aanrecht te eten, ik moest telkens in het voorbijgaan wat naar binnen werken."

Zijn achtertuin is inmiddels een toeristische attractie geworden. De politie moet het verkeer in goede banen leiden om opstoppingen en parkeerproblemen te voorkomen. Helberg laat het gelaten over zich heen komen, al vraagt hij belangstellenden wel om niet door zijn ramen te gluren.

De Noorse zender NRK sprak met Helberg kort na het incident:

Voordat de Salten wordt losgetrokken, moet eerst onderzocht worden hoe dat kan zonder de oever verder te beschadigen. Ook moet waarschijnlijk een deel van de lading worden gelost om het schip makkelijker te verplaatsen.

Er is wat schade aan het schip ontstaan, maar het kan nog wel varen. De bemanning is nog altijd aan boord.

Hoelang de Salten nog in de achtertuin van Helberg zal liggen is onduidelijk. De rederij spreekt van een complexe logistieke operatie. "We werken nauw samen met de Noorse kustwacht, de politie en andere autoriteiten en volgen strikt hun oordeel."

Andrea Vreede vertelt in deze aflevering van Van onze correspondent hoe zij naar eigen zeggen een beetje een vreemde eend in de bijt is in de wereld van het Vaticaan: als ongelovige, als Nederlandse, als vrouw en dan ook nog eens als vrouw die op vrouwen valt. Maar die positie als 'outsider' biedt ook voordelen, zegt ze. Het belemmert haar nooit in haar werk, noch in haar interesse voor de Rooms-Katholieke Kerk. Waar komt die fascinatie toch vandaan?

De afgelopen periode - met het ziekbed en de dood van paus Franciscus en daarna het conclaaf en de installatie van de nieuwe paus - is haar niet in de koude kleren gaan zitten. Het was topsport, een achtbaan, en pas nu ze wat meer rust begint te krijgen, komt er ook een zekere emotie los.

Andrea woont al ruim dertig jaar in Italië en kent het land door en door. Ze ziet zichzelf niet snel teruggaan. Ze heeft de keuze gemaakt die haar ouders niet konden maken: ze is verhuisd naar een land waar ze zelf heen wilde, en waar ze zich nu ook echt thuis voelt. Al blijft het volgens haar een schok om te ontdekken "hoe vreselijk Nederlands je bent terwijl je eigenlijk dacht dat je een wereldburger was".

De cultuurtips van Andrea: de film C'è ancora domani en het lied Bella Ciao van Tosca

Reageren? Mail dedag@nos.nl

Presentatie en montage: Elisabeth Steinz

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Eindredactie: Rosanne Sies

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag 20 minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en De Rooy: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

Van voorlichting in wijken tot nieuwe filmpjes en een landelijke campagne dit najaar: het RIVM zet alles op alles om méér Nederlanders te informeren over de bevolkingsonderzoeken naar kanker. De opkomst liep afgelopen jaren terug en dat baart zorgen.

"We bereiken niet iedereen goed met onze informatie", zegt Patricia Hugen, programmamanager van de bevolkingsonderzoeken naar kanker bij het RIVM. "Het is niet erg als mensen er bewust voor kiezen om niet mee te doen, maar we weten dat er Nederlanders zijn die niet deelnemen aan de onderzoeken terwijl ze er wel positief tegenover staan."

De bevolkingsonderzoeken naar darm-, borst- en baarmoederhalskanker zijn bedoeld voor mensen die nog geen klachten hebben die passen bij de ziekte. Doel is het vroeg opsporen van (voorstadia van) kanker, zodat het voorkomen kan worden of beter en sneller kan worden behandeld.

Wijkgerichte aanpak

Het RIVM geeft nu een extra impuls aan de toegankelijkheid van de informatie over de bevolkingsonderzoeken. In 2024 en 2025 zijn er allerlei pilots, vooral gericht op mensen met een niet-westerse migratieachtergrond of een lagere sociaaleconomische status. Van die groepen is bekend dat ze minder vaak deelnemen aan de bevolkingsonderzoeken.

Zo zijn er voorlichtingsbijeenkomsten in wijkcentra, verzorgd door het RIVM. "Een deel van de mensen die daar komen, heeft de envelop of het pakket voor het bevolkingsonderzoek nooit opengemaakt", zegt Hugen. "Tijdens de bijeenkomst zijn ze geïnteresseerd, willen ze meer weten en meedoen. Daar helpen we ze dan ook praktisch bij."

Ook een flyeractie bij huisartsen is volgens Hugen succesvol. "We hebben nieuwe, toegankelijkere brochures gemaakt en verstuurd naar 400 huisartsenpraktijken in wijken met een lagere opkomst. Die brochures zijn allemaal meegenomen. Ook zijn we door zo'n 100 praktijken benaderd die over de folders hadden gehoord en die ze ook graag wilden aanvragen."

Sleutelpersonen

Hoewel de pilots eind dit jaar stoppen, is de hoop dat de effecten ervan langer doorwerken. Daarom verzorgt voorlichter Angelique Harbers nu niet alleen bijeenkomsten in wijken, maar traint ze ook mensen die vervolgens zelf voorlichtingsbijeenkomsten kunnen houden. Denk aan gezondheidsambassadeurs, buurtmaatjes en sleutelpersonen in de wijk.

"Ik heb bijvoorbeeld voorzitters van moskeeën in Limburg getraind", zegt Harbers. "Zij zeggen tegen mij: 'Als ik tegen mannen zeg dat het een goed en belangrijk onderzoek is, dan nemen ze dat aan. Als jij het zegt dan wordt er anders naar gekeken'. Ik denk dat het inderdaad meer en langduriger impact heeft als mensen uit de buurt, met dezelfde achtergrond en overtuigingen, voorlichting geven."

Of alle inspanningen ertoe leiden dat de deelname aan de bevolkingsonderzoeken wordt vergroot, is moeilijk te zeggen. "We richten ons nu vooral op de toegankelijkheid van onze informatie, maar er zijn veel verschillende redenen waarom mensen niet deelnemen", zegt RIVM-programmamanager Hugen.

"Veranderingen in onze demografie kunnen daaraan bijdragen, zoals het feit dat er nu meer niet-westerse migranten binnen de doelgroep van het onderzoek vallen. Tegelijkertijd is er wantrouwen tegen instituties en kunnen financiële zorgen een rol spelen: mensen vragen zich bijvoorbeeld af wat de financiële gevolgen zijn als er kanker bij hen wordt ontdekt."

Het ombuigen van de landelijke trend is ook geen doel op zich, benadrukt Hugen. Harde doelen voor een opkomstpercentage heeft het RIVM zich niet gesteld. "We willen mensen niet overhalen om mee te doen. Door de positieve reacties die we nu krijgen, verwachten we wel dat de opkomst lokaal toeneemt."

Een officier van de Britse speciale eenheden heeft eigenhandig de aanvragen geblokkeerd van 1585 Afghanen die zich wilden vestigen in het Verenigd Koninkrijk. Dat blijkt uit documenten die zijn vrijgegeven tijdens een gerechtelijk onderzoek naar oorlogsmisdaden door de UK Special Forces (UKSF). De Afghanen waren mogelijk ooggetuigen van oorlogsmisdaden die Britse militairen pleegden in de periode 2010-2013. Het Britse leger vocht in die jaren hard tegen de Taliban.

De Afghanen stonden bekend als de Triples, een groep commando's en hun medewerkers die Britse speciale eenheden hielp bij operaties in Afghanistan. Na het overhaaste vertrek van de internationale troepenmacht uit Afghanistan in 2021 wilden velen van hen zich vestigen in het Verenigd Koninkrijk, omdat hun leven onder het Taliban-regime gevaar liep.

Afghanen die de Britse strijdkrachten hadden geholpen, bijvoorbeeld als tolk, kwamen in aanmerking voor een Britse verblijfsvergunning voor hun gezinnen. Alle aanvragen van de Triples werden echter zonder uitzondering geblokkeerd door de UKSF-officier.

Oorlogsmisdaden

De onthulling heeft de Britse regering in ernstige verlegenheid gebracht. In de vrijgegeven stukken valt te lezen dat het ministerie van Defensie zich in 2022 al zorgen maakte over de "automatische afwijzingen". Een ambtenaar die belast was met het regelen van de huisvesting voor Afghaanse medewerkers in het VK, omschreef in een getuigenverklaring dat de praktijk "de schijn had van een massaal ongeoorloofd afwijzingsbeleid".

Eerder ontkende Defensie nog dat de speciale eenheden een vetorecht hadden over de verblijfsvergunningsaanvraag van de Afghaanse commando's. Uit later onderzoek door de BBC bleek dat de UKSF wel degelijk het laatste woord had.

De Britse omroep heeft de afgelopen jaren in een reeks documentaires onthuld dat militairen op grote schaal gevangenen en ongewapende burgers doodden bij huiszoekingen. Ze mochten volgens de regels van het oorlogsrecht alleen dodelijk geweld gebruiken als hun eigen leven in gevaar was.

De BBC interviewde dertig UKSF-militairen die in Afghanistan actief waren. Zij verklaarden dat collega's vaak die regels aan hun laars lapten.

Zo waren de speciale eenheden geregeld op zoek naar mensen. Als ze die vonden, hielden ze die gevangen om hun identiteit te controleren. Bij positieve identificatie werden ze doodgeschoten, aldus de ooggetuigenverklaringen. Vervolgens legden de militairen een vuurwapen bij het lichaam van de gevangene, waarmee ze dan 'bewezen' dat de gedetineerde zich met geweld had verzet.

Zo komen tal van voorbeelden naar voren van ongewapende burgers die werden geëxecuteerd. De betrokken commando's vervalsten de militaire verslagen van deze operaties om de executies in de doofpot te stoppen.

Gerechtelijk onderzoek

De onthullingen van de BBC leidden eerder al tot een gerechtelijk onderzoek naar mogelijke oorlogsmisdaden. Als gevolg van dat onderzoek zijn ook de massale weigering van verblijfsvergunningen voor Afghaanse medewerkers aan het licht gekomen.

De officier die de aanvraag tegenhield, is volgens het ministerie van Defensie mogelijk betrokken bij de oorlogsmisdaden. Het begin van het gerechtelijk onderzoek viel namelijk samen met het tegenhouden van de aanvragen. Als de Afghanen de kans hadden gekregen om zich te vestigen in het VK, dan hadden ze als getuige kunnen optreden in het onderzoek.

Inmiddels is vastgesteld dat een aantal van de Triples-commando's is gemarteld en vermoord door de Taliban.

Freddie Mercury had in het geheim een dochter, zo blijkt uit een nieuwe biografie die in september verschijnt. De in 1991 overleden zanger van Queen had een innige relatie met zijn dochter en kwam geregeld bij haar op bezoek.

Biograaf Lesley-Ann Jones, die al meerdere boeken over Mercury publiceerde, schrijft dat de dochter in 1976 is verwekt bij de vrouw van een goede vriend van de zanger. Van de zanger was bekend dat hij relaties had met zowel mannen als vrouwen.

De inner circle zou wel hebben geweten van het meisje, maar de dochter is geheim gehouden voor de buitenwereld. De vrouw is inmiddels 48 jaar oud en zou in Europa wonen en werken in de gezondheidszorg. Ze heeft Jones zelf benaderd en haar verhaal gedeeld, meldt de krant Daily Mail.

Het meisje zou in een gelukkig gezin zijn grootgebracht en altijd hebben geweten dat de zanger haar vader was. Voordat hij in 1991 overleed aan de gevolgen van aids zou hij haar zeventien persoonlijke dagboeken hebben gegeven. Die dagboeken heeft Jones ingezien en vormen de basis voor de nieuwe biografie.

Liefdevolle relatie

In de biografie zit een handgeschreven brief van de dochter. Daarin schrijft ze: "Freddie Mercury was en is mijn vader. We waren heel close en hadden een liefdevolle relatie vanaf het moment dat ik was geboren. Hij aanbad me en was toegewijd aan mij."

Volgens Jones was het meisje 'een ongelukje'. De man van de vrouw met wie Mercury de affaire had, was veel van huis voor zaken. Toen bleek dat ze zwanger was, was abortus geen optie voor de katholieke vrouw. Jones: "De drie besloten samen dat het kind bij haar moeder en echtgenoot zou opgroeien. Freddie bezocht ze geregeld en sprak zijn dochter elke dag als hij op tour was."

Dagboeken van Mercury

Mercury begon tijdens de zwangerschap met het bijhouden van dagboeken, waarin hij ook zijn jeugd in Zanzibar en India beschrijft. Hij schreef voor het laatst in het dagboek op 31 juli 1991. Mercury was toen al ernstig ziek. Hij overleed op 24 november van dat jaar.

Volgens Jones wisten maar weinig mensen dat hij de dagboeken aan zijn dochter had gegeven. Hij zou haar hebben gewaarschuwd om de inhoud niet voor haar 25ste verjaardag te lezen, "vanwege zijn roekeloze levensstijl".

Jones, die ook boeken schreef over David Bowie, John Lennon en de Rolling Stones, werd drie jaar geleden door de vrouw benaderd. Tegen de Daily Mail zegt Jones dat ze in eerste instantie argwanend was over haar verhaal. "Mijn instinct was om aan alles te twijfelen, maar ik ben er absoluut zeker van dat ze geen fantast is. Ze heeft nooit om geld gevraagd en wil geen erkenning."

De 'echte' Freddie laten zien

Het waren uiteindelijk de dagboeken die Jones ervan overtuigden dat de vrouw echt de dochter van Mercury is. Volgens haar stond er veel nieuwe informatie in die ze kon verifiëren.

In een andere brief in de biografie legt de vrouw, die anoniem wil blijven en wordt aangeduid als B, uit waarom ze de dagboeken via Jones bekendmaakt. "Na meer dan dertig jaar van leugens, speculatie en verdraaiing is het tijd om Freddie te laten spreken." Volgens haar zijn er veel leugens verteld over de zanger, die ver afstaan van "de man die hij echt was".

Moldavië heeft een neonazi uitgeleverd die onder meer wordt beschuldigd van het voorbereiden van een aanslag in New York. Hij zou hebben gewild dat iemand verkleed als kerstman vergiftigde snoepjes uitdeelde aan Joodse kinderen en kinderen van andere minderheden. Ook zou hij brandstichtingen, mishandelingen en ander geweld hebben uitgelokt.

De verdachte is de 21-jarige Michail Tsjkhikvisjvili uit Georgië, die de bijnaam Commandant Slager heeft. Hij stond volgens justitie in de Verenigde Staten aan het hoofd van Maniac Murder Cult. Dat is een rechtsextremistische groep die internationaal actief is en geweld verheerlijkt tegen Joden, minderheden en anderen die de groep beschouwt als "ongewenst".

Hij gaf ook een manifest uit met de naam Hater's Handbook. In dat document stelt de Georgiër dat hij "heeft gemoord voor het blanke ras" en instrueert hij volgers om massaal geweld en "etnische zuivering" te plegen. Volgens de aanklagers inspireerde Tsjkhikvisjvili andere geweldplegers, onder wie een jongen van 17 die in januari op een school in Nashville een klasgenoot doodschoot.

Undercoveragent

Tijdens reizen naar New York kwam de rechtsextremist in het vizier van de Amerikaanse opsporingsdiensten. Een undercoveragent die zich voordeed als aanhanger en vroeg naar mogelijkheden om lid te worden, kreeg van Tsjkhikvisjvili van alles te horen over vechtpartijen, mishandelingen, brandstichtingen en ander geweld dat nieuwe leden moeten uitvoeren.

Tegen de agent begon hij ook over het plan om in New York veel slachtoffers te maken door gifsnoepjes uit te laten delen door een kerstman. Later werd dat plan verbreed en deelde hij handleidingen voor het maken van gif en dodelijke gassen. De aanslag moest "groter worden dan Breivik", zeggen de aanklagers op basis van gespreksverslagen. Daarmee wordt gedoeld op de aanslag van Anders Breivik in Noorwegen in 2011. Hij doodde toen 77 mensen.

Tot 50 jaar cel

Tsjkhikvisjvili werd vorig jaar zomer opgepakt in Moldavië. Tegen The New York Times zegt de aanklager dat hij vanuit het Oost-Europese land naar Oekraïne wilde reizen om neonazi's te rekruteren.

De Moldavische justitie heeft de Georgiër deze week op een vliegtuig naar de VS gezet. Inmiddels is hij voorgeleid in New York. Bij een veroordeling kan hij tot 50 jaar gevangenisstraf krijgen.

De pensioenleeftijd in Denemarken gaat de komende jaren in stappen omhoog naar uiteindelijk 70 jaar in 2040. Daarmee krijgt het land de hoogste pensioenleeftijd van Europa.

Het Deense parlement heeft afgelopen week ingestemd met de wet die regelt dat de pensioenleeftijd in 2030 omhoog gaat naar 68 jaar en in 2035 naar 69 jaar. Op dit moment krijgen alle Denen vanaf hun 67ste een pensioenuitkering.

In Denemarken is de pensioenleeftijd gekoppeld aan de levensverwachting en gaat die elke vijf jaar automatisch omhoog als Denen langer leven. Wel wordt er in het parlement over gestemd, waardoor de politiek alsnog het laatste woord heeft. In het parlement was met 81 stemmen voor en 21 stemmen tegen een grote meerderheid voor de stijging.

Pensioenleeftijd Nederland

In Nederland is de leeftijd waarop mensen een pensioen van de overheid (AOW) krijgen nu ook 67. Ook hier is de pensioenleeftijd gekoppeld aan de levensverwachting en gaat de AOW-leeftijd in stapjes omhoog, maar niet zo snel als in Denemarken.

Eind vorig jaar heeft minister Van Hijum van Sociale Zaken en Werkgelegenheid besloten dat Nederlanders in 2030 AOW krijgen als ze 67 jaar en drie maanden zijn. Dat is hetzelfde als in de twee jaar daarvoor, omdat de levensverwachting langzamer stijgt dan werd verwacht. Over de periode daarna is nog niets besloten.

Ook in andere Europese landen gaat het niet zo hard als in Denemarken. Veel landen kennen een pensioenleeftijd ergens tussen 65 en 67 jaar. In Frankrijk staat overigens een verhoging van de pensioenleeftijd naar 64 jaar in 2030 opnieuw ter discussie.

'Onrealistisch en onredelijk'

In Denemarken wordt wel met gefronste wenkbrauwen naar de snelle stijging gekeken. Zo sprak de Deense publieke omroep met een dakdekker die het besluit hoofdschuddend aanhoort. "Voor mij is het onrealistisch en onredelijk", zei hij. "We blijven maar doorgaan, maar we kunnen niet doorgaan." Hij verwacht dit werk niet tot zijn 70ste te kunnen doen en gaat ervan uit dat hij zich een keer moet omscholen naar een ander, minder zwaar beroep.

De verhoging is een gevolg van een akkoord uit 2006, waarin werd besloten dat de pensioenleeftijd opschuift in lijn met de stijgende levensverwachting van de Denen. Toch stelt de grootste coalitiepartij, de sociaaldemocratische S van premier Frederiksen, zich inmiddels de vraag of de pensioenleeftijd over vijf jaar weer automatisch omhoog moet.

Bij de mesaanval op het centraal station van Hamburg zijn gisteravond 18 mensen gewond geraakt. Dat heeft de politie in de Duitse stad bekendgemaakt.

De brandweer, die in Duitsland ook over ambulancediensten gaat, meldde eerder dat vier gewonden in levensgevaar zijn. Zes anderen zijn zwaargewond geraakt, de rest lichtgewond.

Dit zijn beelden van kort na de aanval:

De dader is een Duitse vrouw van 39. Ze zou willekeurig op reizigers hebben ingestoken. De politie gaat ervan uit dat ze alleen handelde. Ze wordt vandaag voorgeleid.

De krant Bild meldt op basis van bronnen dat de vrouw een bekende is van de politie. Ze zou psychische aandoeningen hebben en herhaaldelijk in psychiatrische instellingen hebben gezeten. De politie heeft behalve leeftijd en nationaliteit geen details bekendgemaakt over de vrouw.

Op een perron

De mesaanval was rond 18.00 uur op een perron waar mensen wachtten op een ICE-trein richting Zuid-Duitsland. Meerdere gewonden zijn behandeld in de gereedstaande trein, anderen zijn met ambulances naar ziekenhuizen gebracht.

De politie was snel aanwezig. De vrouw is meteen aangehouden. Ze verzette zich niet.

Het centraal station van Hamburg is met ruim een half miljoen reizigers per dag het grootste van Duitsland. Vanwege het politieonderzoek was een deel van het station afgesloten. Inmiddels is al het treinverkeer hervat.