Slowakije sluit bureau dat klokkenluiders moet beschermen
Opnieuw heeft de Slowaakse regering een omstreden stap gezet die volgens critici de rechtsstaat verder ondermijnt. Het bureau dat bescherming moet bieden aan klokkenluiders, die bijvoorbeeld corruptie melden, wordt ontbonden. Het Slowaakse parlement stemde daar vandaag mee in.
Na de ontbinding van het huidige bureau komt er een nieuw bureau, waarvan de leiding door de regering zal worden aangewezen. Volgens de regering beschermt het bureau nu de verkeerde mensen en wordt het politiek misbruikt.
Onder critici zijn er zorgen dat de wetswijziging de bescherming van klokkenluiders vermindert. Het zou bijvoorbeeld mogelijk worden om bescherming die al is toegezegd alsnog in te trekken.
De zaak komt op een moment dat er grote corruptiezaken lopen in Slowakije, onder andere tegen hooggeplaatste leden van de Smer-partij van premier Fico. Zo wordt de huidige vicevoorzitter van het parlement, voorheen president van de Slowaakse politie, ervan verdacht dat hij binnen de politie een crimineel netwerk leidde dat onderzoeken saboteerde en politici en zakenpartners beschermde.
CorruptieverdenkingenTegelijk schorste de minister van Binnenlandse Zaken kort na zijn aantreden in 2023 vooraanstaande politiefunctionarissen die als klokkenluiders aan een onderzoek meewerkten naar corruptieverdenkingen rond eerdere Smer-regeringen. Zij mochten niet meer werken en kwamen thuis te zitten.
Omdat de minister zich daarbij niet aan de regels hield, kreeg hij al meermaals boetes opgelegd door het bureau dat klokkenluiders beschermt, hetzelfde bureau dat de regering nu sluit. Onlangs draaide de rechter nog een van de schorsingen terug.
Eerder sloot de regering van Fico al de politieafdeling die onderzoek doet naar georganiseerde misdaad, net als de anticorruptie-afdeling van het openbaar ministerie. Fico zelf is ook verdachte geweest in een onderzoek naar georganiseerde misdaad, maar kon vanwege zijn immuniteit als parlementslid niet worden vervolgd.
Europese kritiekVanuit Europa klinkt er kritiek dat de zet mogelijk in strijd is met het Europees recht. Het bureau is juist opgericht na de invoering van een Europese richtlijn in 2021 om klokkenluiders beter te beschermen.
Onder andere het Europees Openbaar Ministerie liet eerder weten dat het vreest dat het opdoeken van het bureau en het inperken van de bescherming de aanpak van corruptie in Slowakije zal schaden. Juristen en ngo's waarschuwen dat Slowakije hiermee op ramkoers ligt met Brussel en mogelijk Europese subsidies kan verliezen.
Volgens de Slowaakse regering zijn er onlangs nog aanpassingen gedaan aan de wetswijziging, waardoor die nu wel aan de Europese wetten zou voldoen.