Aggregator

Slowakije sluit bureau dat klokkenluiders moet beschermen

2 days 2 hours ago

Opnieuw heeft de Slowaakse regering een omstreden stap gezet die volgens critici de rechtsstaat verder ondermijnt. Het bureau dat bescherming moet bieden aan klokkenluiders, die bijvoorbeeld corruptie melden, wordt ontbonden. Het Slowaakse parlement stemde daar vandaag mee in.

Na de ontbinding van het huidige bureau komt er een nieuw bureau, waarvan de leiding door de regering zal worden aangewezen. Volgens de regering beschermt het bureau nu de verkeerde mensen en wordt het politiek misbruikt.

Onder critici zijn er zorgen dat de wetswijziging de bescherming van klokkenluiders vermindert. Het zou bijvoorbeeld mogelijk worden om bescherming die al is toegezegd alsnog in te trekken.

De zaak komt op een moment dat er grote corruptiezaken lopen in Slowakije, onder andere tegen hooggeplaatste leden van de Smer-partij van premier Fico. Zo wordt de huidige vicevoorzitter van het parlement, voorheen president van de Slowaakse politie, ervan verdacht dat hij binnen de politie een crimineel netwerk leidde dat onderzoeken saboteerde en politici en zakenpartners beschermde.

Corruptieverdenkingen

Tegelijk schorste de minister van Binnenlandse Zaken kort na zijn aantreden in 2023 vooraanstaande politiefunctionarissen die als klokkenluiders aan een onderzoek meewerkten naar corruptieverdenkingen rond eerdere Smer-regeringen. Zij mochten niet meer werken en kwamen thuis te zitten.

Omdat de minister zich daarbij niet aan de regels hield, kreeg hij al meermaals boetes opgelegd door het bureau dat klokkenluiders beschermt, hetzelfde bureau dat de regering nu sluit. Onlangs draaide de rechter nog een van de schorsingen terug.

Eerder sloot de regering van Fico al de politieafdeling die onderzoek doet naar georganiseerde misdaad, net als de anticorruptie-afdeling van het openbaar ministerie. Fico zelf is ook verdachte geweest in een onderzoek naar georganiseerde misdaad, maar kon vanwege zijn immuniteit als parlementslid niet worden vervolgd.

Europese kritiek

Vanuit Europa klinkt er kritiek dat de zet mogelijk in strijd is met het Europees recht. Het bureau is juist opgericht na de invoering van een Europese richtlijn in 2021 om klokkenluiders beter te beschermen.

Onder andere het Europees Openbaar Ministerie liet eerder weten dat het vreest dat het opdoeken van het bureau en het inperken van de bescherming de aanpak van corruptie in Slowakije zal schaden. Juristen en ngo's waarschuwen dat Slowakije hiermee op ramkoers ligt met Brussel en mogelijk Europese subsidies kan verliezen.

Volgens de Slowaakse regering zijn er onlangs nog aanpassingen gedaan aan de wetswijziging, waardoor die nu wel aan de Europese wetten zou voldoen.

Vier mannen veroordeeld voor handel in illegaal vuurwerk via sociale media

2 days 2 hours ago

De rechtbank in Den Haag heeft een man uit Hoofddorp en een man uit Winkel veroordeeld voor het bezit van zwaar, illegaal vuurwerk en de handel daarin via sociale media. Ze kregen taakstraffen van 200 en 300 uur en voorwaardelijke gevangenisstraffen.

De mannen, allebei 23 jaar oud, werden in mei aangehouden tijdens een actieweek van de politie in Den Haag, gericht tegen handelaren in explosieven. Dankzij verschillende opsporingstechnieken en samenwerking met deskundigen binnen en buiten de politie konden toen zeven aanhoudingen worden verricht.

Bij de actie werd 350 kilo aan explosieven in beslag genomen, waaronder 750 cobra's en 100 shells (mortierbommen) in diverse maten. De politie vond ook extreem zware explosieven met een kracht die per stuk gelijk staat aan ruim zes cobra's, en bij de man uit Hoofddorp werd een zelf geknutseld vuurwerkpakket aangetroffen. Vanwege de vondsten werd destijds op last van de burgemeester een woning gesloten.

Groepschat

De verkoop van illegaal vuurwerk via sociale media is vaak lastig op te sporen. Het gebeurt via anonieme accounts. "Het is heel moeilijk om alles te controleren, en te blijven controleren, maar de politie monitort het wel degelijk en kijkt waar het vuurwerk aangeboden wordt", zegt Maaike Kampen van het Openbaar Ministerie.

Als onderdeel van de politieactie in Den Haag zaten agenten onder meer in een groepschat op Telegram. Daar werd de agenten vuurwerk aangeboden door de verdachten.

"De cobra's die aan de politie zijn verkocht zijn heel populair voor het plegen van aanslagen", zei de officier van justitie in de rechtszaal. "Keer op keer worden we daar door opgeschrikt. En ook hulpdiensten worden belaagd met dit zware vuurwerk."

In totaal heeft de politie dit jaar al meer dan 70.000 kilo illegaal vuurwerk in beslag genomen.

Nog twee veroordelingen

In twee andere zaken over de handel in illegaal vuurwerk stonden vandaag een 30-jarige man uit Berkel en Rodenrijs en een 30-jarige man uit Rotterdam terecht.

De man uit Berkel en Rodenrijs werd veroordeeld tot een taakstraf van 150 uur en een voorwaardelijke gevangenisstraf van twee maanden. De Rotterdammer kreeg 120 uur taakstraf en een maand voorwaardelijke gevangenisstraf.

Utrecht oefent met noodsteunpunt voor crisissituaties: 'We willen voorbereid zijn'

2 days 4 hours ago

In Utrecht hebben de veiligheidsregio, de gemeente en het Rode Kruis gisteravond geoefend met een noodsteunpunt waar mensen terechtkunnen bij een crisis. In een noodsituatie kan iedereen daar terecht voor de laatste informatie, om apparaten op te laden of om drinkwater te krijgen.

Tijdens de oefening werd gekeken wat hulpverleners kunnen doen als er bijvoorbeeld voor langere tijd geen stroom of internet is. Zo moesten medewerkers zonder technische kennis of hulp van buiten een noodsteunpunt opbouwen met bijvoorbeeld een noodaggregaat. Dat gebeurde in een voormalig schoolgebouw in de wijk Ondiep. De hulpverleners kregen daarvoor kaarten met instructies.

"Je kan mensen trainen om een noodsteunpunt op te zetten, maar op het moment dat er een crisis is, weet je natuurlijk niet wie er beschikbaar is", zegt veiligheidsadviseur van de gemeente Brecht van der Korput tegen RTV Utrecht.

Uiteenlopende vragen

Om zo goed mogelijk te oefenen waren omwonenden uitgenodigd om bij het noodsteunpunt vragen te stellen. Ook trainingsacteurs van het Rode Kruis kwamen langs met dringende vragen. "We zijn niet gebriefd over de antwoorden", vertelde hulpverlener Ankie Elders van het Rode Kruis. "We moesten een desk opzetten en proberen mensen zo goed mogelijk te helpen."

Tijdens de oefening werden volgens Elders de meest uiteenlopende vragen gesteld. "Is het water veilig? Zijn er reservebatterijen beschikbaar? Mijn moeder woont in Nijmegen en ik kan haar niet bereiken. En ik maak me zorgen, wat moet ik doen?", somt ze op.

Hulpdiensten bereiken

De oefening was niet alleen leerzaam voor de hulpverleners, maar ook voor bewoners. Ze weten nu beter wat ze aan zo'n steunpunt hebben. "Het is belangrijk om te weten waar je voor bepaalde vragen terechtkunt", zegt een buurtbewoner.

De uitkomsten van de oefening worden geëvalueerd door de gemeente. Zo wordt onderzocht hoeveel mensen er per noodsteunpunt nodig zijn, welke locaties geschikt zijn en hoeveel het kost.

Noodsteunpunt in iedere buurt

De gemeente wil in de toekomst in de stad twaalf noodsteunpunten kunnen opbouwen in geval van nood. Het is de bedoeling dat er in iedere wijk een steunpunt komt te staan. De plannen sluiten ook aan op de wens van het kabinet, dat in elke buurt "binnen loopafstand" een noodsteunpunt wil hebben.

De eerste verbeterpunten voor de evaluatie zijn alvast genoteerd. "Medewerkers hebben zelf het aggregaat voor noodstroom aangesloten en we kwamen erachter dat de instructies net wat specifieker kunnen", aldus Van der Korput.

'Opluchting' na dood wolf Bram; wandelaars en fietsers kunnen bos weer in

2 days 4 hours ago

Nu zeker is dat 'probleemwolf' Bram niet meer leeft, is het advies om bossen op de Utrechtse Heuvelrug te mijden, ingetrokken. Wandelaars, fietsers en andere recreanten kunnen zonder waarschuwing het gebied weer in.

De provincie benadrukt wel dat er nog altijd wolven in het gebied leven. Het is daarom goed alert te blijven, want het blijven wilde dieren. "Houd honden aangelijnd, en houd kinderen in het zicht van een volwassene", is het advies.

Voor wandelaars die vandaag het gebied in gingen, lijkt niet veel veranderd. "We zouden anders ook zijn gekomen", zegt een voetganger tegen de NOS. Andere mensen geven soortgelijke antwoorden. "Ik geloof niet dat Bram een bedreiging was voor volwassen mensen. Ik deed ook safari's in Afrika met wilde dieren, dus een wolf zou vast ook goed zijn gekomen", zegt iemand anders.

Voor sommigen was de dood van Bram even slikken, maar toch is er veel begrip voor het afschieten van het dier. "Het is triest, maar als het problemen geeft, kan het niet anders. Het dier had mensen aangevallen."

Mountainbike verhuur

Iris Terpstra verhuurt mountainbikes in het gebied. Als dierenliefhebster vindt ze de dood van wolf Bram 'zielig'. Toch is ze blij dat kinderen het bos weer in kunnen. "Dat is een opluchting. In de zomer waren er veel mensen met kinderen die het bos niet in durfden vanwege de wolf."

Ze zegt dat ze in de vakantiemaand augustus de helft van haar omzet is misgelopen. "En dat is wel pittig, want daarmee bouw je eigenlijk een buffer op voor de koudere maanden. We moeten het nu zonder die buffer doen."

Terpstra is vooral blij met het weghalen van de grote matrixborden, waarop stond 'Mijd bos Utrechtse Heuvelrug'. Dat vond de fietsenverhuurder heel indringend, ze hoopt dat bij een eventuele toekomstige probleemwolf de provincie meedenkt over hoe mensen eerder of anders kunnen worden geïnformeerd.

Nadat vorige week bekend was geworden dat er een wolf was doodgeschoten, hadden Terpstra en haar collega's al de indruk dat kinderen vaker in het gebied te zien waren. Nu duidelijk is dat de dode wolf echt Bram is, worden meteen weer meer kinderfietsen verhuurd.

Opnieuw migrantentunnel tussen Polen en Belarus ontdekt, vierde dit jaar

2 days 4 hours ago

De Poolse grenswacht heeft opnieuw een tunnel ontdekt tussen Polen en Belarus, dicht bij het Poolse dorp Narewka, ten noordoosten van Warschau. Dat meldt de grenswacht op sociale media. Migranten gebruikten de tunnel om illegaal Polen binnen te komen vanuit Belarus. Het is de vierde tunnel die dit jaar wordt gevonden.

Volgens de autoriteiten hebben meer dan 180 mensen de tunnel gebruikt om Polen in te komen. Van hen zijn er 130 gearresteerd. De Poolse politie is op zoek naar de andere vijftig.

De tunnel heeft volgens de Poolse grenswacht een diameter van ongeveer anderhalve meter, waardoor mensen gebukt erdoorheen moesten gaan. De ingang van de tunnel aan de Poolse zijde was slechts tien meter naast de gebarricadeerde grens. Aan de Belarussische zijde lag de ingang ongeveer 50 meter van de grens. De openingen waren verscholen in de bossen.

Migranten die de grens overstaken kwamen uit onder meer Afghanistan, Pakistan, India, Nepal en Bangladesh. Omdat de grens met een elektronisch systeem bewaakt wordt, kon de grenswacht snel vaststellen hoeveel mensen de grens waren overgestoken.

Politieagenten, militairen en speurhonden helpen mee met zoeken naar de overige passanten. Een vrachtwagenchauffeur uit Polen en een uit Litouwen zijn aangehouden op verdenking van het vervoeren van migranten verder Polen in.

Betrokkenheid Belarus

Polen beschuldigt Belarus van betrokkenheid bij de tunnel. De tunnel is voorzien van houten palen, en er is door wortels van bomen heen gegraven. Volgens Polen wil Belarus samen met Rusland het land destabiliseren.

Rusland en Belarus zijn nauwe bondgenoten. De landen ontkennen betrokkenheid bij de tunnel.

Eerder dit jaar werden drie soortgelijke tunnels gevonden. In oktober werd een tunnel opgedoekt bij het dorp Kondratki. De Poolse minister van Binnenlandse Zaken Kierwinski zei dat de tunnel "ongeveer 24 uur" gebruikt was. Hij werd ontdekt met onder meer warmtecamera's. Alle passanten werden uiteindelijk aangehouden.

Ook bij deze tunnel beschuldigde Polen Belarus van betrokkenheid. Volgens Belarus wilde "Warschau niet-geverifieerde informatie gebruiken om de politieke spanningen aan te wakkeren". Een andere woordvoerder zei dat Belarus "geen illegale migratie organiseert" en dat Polen een poging deed om "de aandacht af te leiden van zijn eigen mensenrechtenschendingen".

In mei 2023 maakte Midden- en Oost-Europa-correspondent Christiaan Paauwe een reportage over migranten die tussen de Poolse en Belarussische grens "als speelbal worden gebruikt":

Paarse Vrijdag blijft groeien: "goed, zeker in een tijd van verharding"

2 days 4 hours ago

Ruim 3000 scholen in Nederland, van basisscholen tot universiteiten, vierden vandaag Paarse Vrijdag. Kinderen droegen paarse kleding om op te komen voor kinderen die bijvoorbeeld homoseksueel, lesbisch of transgender zijn. Paars in de regenboogvlag staat voor jezelf zijn.

Dit jaar werd Paarse Vrijdag voor de vijftiende keer georganiseerd. Er deden meer scholen mee dan vorig jaar; volgens belangenorganisatie COC gaat het om tientallen nieuwe scholen.

"Het blijft groeien en dat is goed, zeker in een tijd waarin het debat verhardt", zegt woordvoerder Freek Janssens van het COC. "Discriminatie van lhbti'ers neemt toe en het is belangrijk dat elke school een veilige plek is voor iedereen. Paarse Vrijdag is daar een manier voor."

Zichtbaarheid

De 17-jarige scholier Nazmul Zaman bedacht in 2010 de eerste Nederlandse editie van Paarse Vrijdag. Een vriendin van hem was op uitwisseling geweest in de Verenigde Staten en vertelde over Spirit Day, een dag waarop mensen paars dragen om aandacht te vragen voor lhbti-jongeren. Doel van de dag: pesten tegengaan.

Zaman wilde de dag in Nederland positiever benaderen en de lhbti-gemeenschap in het zonnetje zetten. Op zijn school in Leeuwarden werden paarse cakejes uitgedeeld. Ministers droegen die dag paars. Bij de eerste editie besteedden meer dan 140 scholen aandacht aan Paarse Vrijdag.

Zaman kreeg destijds veel steun van docenten en de schooldirectie om het initiatief op touw te zetten, vertelt hij. "Ik weet nog dat ik een van de weinige mensen op de middelbare school was die open was over zijn seksualiteit. Ik vond het belangrijk om het te bespreken. Het was een beetje een taboe voor veel scholieren."

Hij zegt dat steun van docenten op Paarse Vrijdag belangrijk is. "Zodat alle studenten weten dat ze er mogen zijn." Na de eerste editie groeide Paarse Vrijdag uit tot een landelijke actiedag. "Ik had niet verwacht dat het zo groot zou zijn. Dat vind ik geweldig natuurlijk."

Diversiteit in zijn breedste zin

Wel is de weerstand rondom Paarse Vrijdag de laatste jaren gegroeid. Uit eerder onderzoek van NOS Stories bleek dat Paarse Vrijdag op driekwart van de onderzochte 125 scholen tot onrust leidt. Zo werden posters van de muren gerukt, riepen sommige leerlingen anderen op om juist in het zwart te komen in plaats van paars, en ontstonden er verhitte discussies.

Op het Etty Hillesum Lyceum in Deventer vroegen leerlingen en leraren zich af waarom er een speciale dag is voor de lhbti-gemeenschap, maar niet voor de leerlingen met andere culturen en achtergronden. Daar heeft de school gehoor aan gegeven; deze week stond er in het teken van diversiteit, waarbij alle minderheden aan bod kwamen.

"Bovenbouwleerlingen kregen zeven keuze-uren waarbij gastsprekers en oud-leerlingen langskwamen", zegt locatie-directeur Gerie ten Brinke. Zo kwam Vluchtelingenwerk langs en waren er djembésessies.

"We hebben op onze school mensen met allerlei verschillende culturele en sociale achtergronden. Het doel van de week is om je te verplaatsen in een ander, meer begrip te krijgen en elkaar beter te leren kennen."

Op Paarse Vrijdag, de afsluiter van de week van diversiteit, kwam een aantal raadsleden uit Deventer naar de school. Zij vertelden over hun ervaringen als homoseksuelen en deelden hun ideeën over hoe het onderwijs dit onderwerp zou kunnen bespreken.

Vaker gepest

Het aantal meldingen van discriminatie en geweld tegen de lhbti-gemeenschap is afgelopen jaar flink gestegen. Het woord 'homo' nog altijd het meest gebruikte scheldwoord op middelbare scholen. Ook worden lhbti-jongeren tot drie keer vaker gepest dan andere scholieren en komt zelfdoding onder lhbti-jongeren vaker voor dan onder heteroseksuele jongeren.

"Het is tegenwoordig heel makkelijk om iets te zeggen over andere mensen, zonder te weten hoe de realiteit voor andere mensen in elkaar zit", zegt Zaman. "Ik denk dat het wel of niet accepteren van iemand gebaseerd is op onderbuikgevoelens, zonder inhoudelijk het gesprek aan te gaan. Terwijl juist dat zo belangrijk is, ook om meer verbinding met elkaar te creëren."

Ook Zaman ziet de tegengeluiden rond 'zijn' Paarse Vrijdag. "Elke school heeft zijn eigen cultuur, elke regio heeft zijn eigen manier van hoe je over dingen denkt; je kan dat niet over een kam scheren. Het is dus voor elke school verschillend wat deze dag kan opleveren."

Het COC ziet Paarse Vrijdag als startpunt om het gesprek over lhbti-acceptatie op gang te brengen. "Het blijft niet bij deze ene dag", zegt woordvoerder Janssens. "Het moet het startpunt zijn om ervoor te zorgen dat iedereen zich de rest van het jaar veilig voelt."

NOS Stories ging vorig jaar langs in Zaandam, waar Paarse Vrijdag is aangepast na incidenten:

Pakketjes van buiten de EU vanaf komende zomer 3 euro duurder

2 days 4 hours ago

Pakketjes van buiten de EU worden volgend jaar minimaal 3 euro duurder. Dat hebben de EU-ministers van Financiën vandaag besloten. Er komt een heffing van 3 euro per product of productgroep.

Voor een pakket met drie T-shirts en één koptelefoon wordt bijvoorbeeld een heffing van 6 euro gerekend. De heffing gaat gelden voor pakketjes ter waarde van maximaal 150 euro. Voor duurdere pakketten gelden al heffingen.

EU-landen doen dit om een dam op te werpen tegen de bestellingen bij webshops in vooral China. Demissionair staatssecretaris Heijnen van Fiscaliteit en Douane is er blij mee. "Het is een manier om de stroom pakketten van buiten Europa kleiner te maken."

Producten van buiten de EU voldoen niet altijd aan de Europese regels voor veiligheid en verantwoorde productie, stelt de Europese Commissie.

"De heffing is ook gunstig voor Europese en Nederlandse ondernemers", zegt een woordvoerder van het ministerie van Financiën. "Nu bestellen Europese consumenten in grote mate bij webshops van buiten de EU, omdat het zo goedkoop is."

Kosten bij de klant

Naast de importheffing van 3 euro werkt de EU aan nog een extra heffing, van 2 euro, voor dezelfde soort pakketjes van buiten de EU. Die tweede heffing is bedoeld is voor administratiekosten voor het werk van de douane en moet in november 2026 ingaan. De Nederlandse regering overweegt momenteel die administratiekosten van 2 euro al eerder zelf in te voeren.

"Als dat doorgaat, dan worden de Nederlandse en Europese extra kosten op elkaar gestapeld", bevestigt de woordvoerder. Dat zou betekenen dat het invoeren van een pakket uit bijvoorbeeld Canada minimaal 5 euro meer zal kosten dan nu. Drie verschillende producten in één pakket zou 15 euro aan invoerkosten betekenen.

Bij beide regelingen moet de leverancier de kosten betalen; vaak is dat een webshop. De verwachting is dat ze de toeslag zullen doorberekenen aan de klant.

De Europese invoerheffing wordt in juli volgend jaar van kracht. Het is nog niet duidelijk of ook de Nederlandse douaneheffing doorgaat.

"Wij zullen het vooral doen als Frankrijk en België dit ook doen, om te voorkomen dat alle pakketjes bij ons terechtkomen. Op korte termijn zien we dit niet gebeuren", zegt de woordvoerder.

'Borrelpraat' of 'zo snel mogelijk uitvoeren', tegengestelde reacties op advies Wennink

2 days 5 hours ago

Het rapport voor de kabinetsformatie dat topadviseur Peter Wennink vandaag presenteerde valt goed in veel bestuurskamers. Philips is positief, Tata Steel spreekt goedkeurende woorden en Havenbedrijf Rotterdam wil de plannen zo snel mogelijk uitgevoerd zien.

Niet vreemd, want oud-ASML-topman Wennink sprak uitgebreid met het grote bedrijfsleven. In zijn klankbordgroep zaten directieleden van Shell, Rabobank, Philips en DSM-Firmenich. Net als enkele burgemeesters en bestuurders uit de wetenschap en medische wereld. Opvallende afwezigen: de vakbonden.

Dat dit advies geschreven is met een ondernemersbril op, valt wel op. Wennink stelt dat Nederland in tien jaar minstens 151 miljard euro moet investeren in "hoogtechnologische niches waarin we onderscheidend zijn".

Er moeten harde keuzes worden gemaakt. Wenninks pijlen richten zich bijvoorbeeld op de rundveehouderij en de papierindustrie. Ook het sociale zekerheidsstelsel wordt niet ontzien.

AI-gigafabriek

"Ik ben erg enthousiast over de plannen", zegt ondernemer Han de Groot. Hij zou een winnaar zijn als Wenninks plannen doorgaan. De Groot wil een AI-gigafabriek bouwen in de Rotterdamse haven. Met het project speelt de datacentrum-ondernemer in op de wens meer grootschalige rekenkracht in Europese datacentra te laten draaien.

Wennink heeft het opgenomen in een lijst van 51 projecten waarin Nederland zou moeten investeren. Het gaat om projecten op het gebied van digitalisering en AI, biotechnologie, veiligheid en weerbaarheid en energie- en klimaattechnologie.

Ondernemers lopen tegen veel obstakels aan, stelt hij. Wennink wil dat het makkelijker wordt vergunningen te krijgen. Nu duurt dat nog te lang. "Van archeologisch onderzoek tot het inventariseren van flora en fauna: deze eisen nemen al snel maanden in beslag."

Ook de beperkte ruimte in Nederland remt ondernemers. Er is te weinig ruimte op het elektriciteitsnet, weinig fysieke ruimte en het land zit tegen het stikstofplafond aan. En dus zal Nederland scherper moeten kiezen.

Zo is de oud-ASML-topman scherp over de rundveehouderij, groot uitstoter van stikstof. Door de hoge stikstofuitstoot liggen innovatieve projecten stil, staat in het rapport. "Het stikstofslot houdt zo de groei én verduurzaming van onze samenleving tegen." Wennink noemt opkoopregelingen en natuurherstel "noodzakelijk om deze crisis het hoofd te bieden".

Ook een deel van de industrie kan niet behouden worden, stelt hij. Het gaat hier bijvoorbeeld om bedrijven die veel energie gebruiken. Hij noemt in die context de papierindustrie.

Milder is Wennink voor chemie, olieraffinage en de staalindustrie. Ook dat zijn energieslurpers, maar deze sectoren staan volgens hem "aan de basis van verschillende ketens van hoogwaardige industrie in Nederland, en afhankelijkheden in deze sectoren zijn risicovol voor onze energievoorziening en krijgsmacht".

Nederlandse chemiebedrijven maken bijvoorbeeld kogelwerende vezels voor pantservoertuigen en uitrustingen van militairen. Wennink legt niet uit waarom de staalproductie hier zou moeten blijven.

Tata steel?

"Wennink begint goed met de analyse dat we keuzes moeten maken", zegt Boris Schellekens van Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen. "Maar hij durft het niet af te maken."

Tata Steel is bijvoorbeeld niet onmisbaar voor de Nederlandse industrie, zegt Schellekens. "Negentig procent van hun staal gaat naar het buitenland." Hij zou liever zien dat Tata's grootschalige productie stopt en er twee kleine fabrieken in Rotterdam en de Eemshaven voor in de plaats komen. De ruimte die vrijkomt kan bijvoorbeeld worden gebruikt voor het elektriciteitsnet, zegt Schellekens.

Tata wil niet zeggen hoeveel procent van hun staal voor de Nederlandse markt is. "We zijn vooral een Europees staalbedrijf, dat betekent dat wij ons voor een groot deel richten op verkoop binnen Europa", zegt een woordvoerder. Wel benadrukt hij dat Tata de enige fabriek in Europa is die staal voor batterijen maakt. "Dat is een ontzettend strategisch product. Naast onze fabriek kunnen alleen producenten in Japan dat maken."

Twee jaar ziekte

Het geluid van de staalindustrie vond weerklank in de klankbordgroep van Wennink. De oud-topman van Tata zat daar aan tafel. Niet aan tafel zaten de vakbonden.

Zij zijn niet blij met de uitkomst. "De mens wordt gezien als productiemiddel en als kostenpost", zegt Reinier Castelein, voorzitter van vakbond De Unie. "De uitspraken over de arbeidsmarkt raken het niveau van de ouderwets kapitalistische borrelpraat."

Ook FNV en CNV zijn kritisch. Een punt waarover de bonden vallen is Wenninks advies om werknemers bij ziekte nog maar één jaar uit te betalen. Dat voorstel is extra opmerkelijk op een dag dat belangrijke instanties als het UWV en de planbureaus CPB en SCP juist de politiek oproepen om die periode van twee jaar te behouden.

Iraanse Nobelprijswinnaar Narges Mohammadi opgepakt

2 days 7 hours ago

De activist, journalist en Nobelprijswinnaar Narges Mohammadi is opgepakt door de Iraanse veiligheidsdiensten, meldt haar stichting. Ook andere activisten, zoals Sepideh Gholian, zouden zijn gearresteerd.

De 53-jarige Mohammadi zat al van 2021 tot december 2024 vast in Iran. Ze werd veroordeeld voor het verspreiden van "propaganda tegen de Iraanse staat". In december 2023 werd haar straf verlengd met 15 maanden, opnieuw vanwege "propaganda tegen de Iraanse staat", en haar weigering om deel te nemen aan verhoren en rechtszittingen.

Mohammadi staat bekend om haar strijd tegen vrouwenonderdrukking en mensenrechtenschendingen in Iran. Ze schreef tijdens haar studententijd al artikelen over vrouwenrechten voor de universiteitskrant. Na de universiteit ging ze aan de slag als journalist voor meerdere kranten.

In 1998 werd ze voor het eerst gearresteerd vanwege haar kritiek op de Iraanse overheid, ze zat een gevangenisstraf van een jaar uit. In totaal is de activiste al vijf keer veroordeeld. Bij elkaar opgeteld komen de vijf veroordelingen uit op 12 jaar en 3 maanden cel en 154 zweepslagen.

In oktober vorig jaar werd haar gevangenisstraf uit 2021 voor de tweede keer dat jaar verlengd. Deze keer met zes maanden vanwege "ongehoorzaamheid en verzet tegen bevelen", nadat ze op 4 augustus met vier anderen had geprotesteerd tegen de executie van een andere politieke gevangene. Dat stelde haar familie in een verklaring op het socialmediaplatform Threads.

Gezondheid

Tijdens haar gevangenschap in de beruchte Evin-gevangenis kampte Mohammadi met gezondheidsproblemen. Zo zou ze meerdere hartaanvallen hebben gehad.

In december vorig jaar kreeg ze medisch verlof vanwege haar gezondheid. Hoewel haar verlof in eerste instantie maar drie weken zou duren, bleef ze tot deze maand op vrije voeten, mogelijk door druk van Westerse landen, stelt persbureau Reuters.

Mohammadi's volgers uitten sinds haar vrijlating al zorgen dat ze weer zou worden opgepakt. Dat lijkt nu te zijn gebeurd. De activiste bleef ondanks de zorgen actief deelnemen aan protesten en verscheen in internationale media.

Nobelprijs voor de Vrede

In 2023 kreeg Mohammadi de Nobelprijs voor de Vrede voor haar strijd tegen onderdrukking van vrouwen en mensenrechtenschendingen in Iran. Ze zat op dat moment al in de gevangenis. Haar kinderen namen de prijs voor haar in ontvangst.

Ze werd geprezen voor haar inspanningen tegen de doodstraf en tegen de martel- en misbruikpraktijken tegen politieke gevangenen. "Haar moedige strijd gaat gepaard met enorme persoonlijke offers", zei het Noorse Nobelcomité in een verklaring.

Mohammadi steunde de landelijke demonstraties na de dood van Mahsa Amini in 2022. Amini werd opgepakt door de religieuze politie omdat ze haar hoofddoek te los droeg. Daarna zou ze zijn mishandeld in een politiebusje. Ze kreeg een hartaanval terwijl ze onderweg was naar het politiebureau en overleed later in het ziekenhuis. Vorig jaar oordeelde de VN-Mensenrechtenraad dat Amini is omgekomen door fysiek geweld.

Klimaatonderhandelingen gaan moeizaam, maar een echt alternatief is er niet

2 days 7 hours ago

Een flets applausje kon er nog net vanaf toen op de laatste klimaattop in Brazilië werd afgehamerd. Achteraf waren de reacties op zijn best zuinig. Het was zelfs niet gelukt iets te zeggen over olie, steenkool en gas, de voornaamste veroorzakers van klimaatverandering.

Hoe anders was dat tien jaar geleden. Na het sluiten van het klimaatverdrag van Parijs klonk luid applaus. Diplomaten omhelsden elkaar. Daarop volgde een golf van optimisme en enthousiasme om klimaatverandering aan te pakken. Waarom lukt dat momenteel niet? En heeft het wel zin door te gaan met klimaattoppen?

"Parijs is gesloten op een moment dat de sterren goed stonden", zegt Heleen de Coninck, hoogleraar klimaatbeleid aan de Technische Universiteit Eindhoven. Cruciale landen, zoals de Verenigde Staten, Australië en Canada, hadden leiders die voortgang wilden maken. Dat gaf druk op tegenstribbelende landen.

Lange weg naar succes

Er waren voordien al twintig toppen geweest. "Veel van die toppen waren niet succesvol", zegt De Coninck, "en sommige waren zelfs een regelrechte ramp, zoals die in Kopenhagen." Het is ook moeilijk het eens te worden. Er zijn bijna tweehonderd landen, met uiteenlopende belangen, die afspraken allemaal moeten steunen.

"Die aanpak heeft 25 jaar redelijk gefunctioneerd maar is nu failliet", zegt energie-expert Remco de Boer. Zeker bij de laatste toppen sijpelen volgens De Boer steeds meer andere onderwerpen, zoals handel, door in de discussies over klimaat. China wilde de EU bijvoorbeeld op klimaat niet steunen, omdat het af wil van een Europese heffing voor producten waarbij tijdens de productie veel CO2 vrijkomt.

Klimaat is niet het enige terrein waarop het lastiger is geworden afspraken te maken. De Verenigde Staten doen op diverse terreinen niet meer mee. Internationale organisaties als de VN verliezen invloed. In die omstandigheden is het lastig unaniem afspraken te maken.

Moeizame samenwerking

Vergeleken met tien jaar geleden staan de sterren nu minder goed, ziet ook De Coninck. Toch ziet zij geen goed alternatief voor het soms moeizame overleg met bijna alle landen.

Er zijn wel tal van vrijwillige samenwerkingsverbanden tussen landen. Zo is er een 'club' om het lekken tegen te gaan van methaan, een gas dat de planeet nog harder opwarmt dan CO2. Op die manier kunnen gemotiveerde landen sneller meters maken. Maar veel landen met grote belangen zitten dan niet aan tafel.

"Daarom zijn het geen echte alternatieven", zegt De Coninck. "Ze kunnen nooit zo goed werken als klimaatonderhandelingen met alle landen, ze kunnen die alleen versterken."

Onvermijdelijk zijn er periodes met minder vooruitgang. Het verdrag van Parijs leidde er volgens De Coninck toe dat er ook meer vrijwillige samenwerkingen kwamen. Niet alleen van landen, maar ook bedrijven en financiële instellingen.

Zeker voor de Europese Unie, die zich profileert als voorloper voor het klimaatbeleid, is de huidige situatie teleurstellend. Europees commissaris voor Klimaat Wopke Hoekstra hield tijdens de laatste klimaattop in Brazilië nog een harde toespraak, en dreigde de deal niet te steunen. Na beperkte toezeggingen ging hij toch overstag.

Tegenwind ook in Europa

Ook in Brussel neemt de steun voor ambitieus klimaatbeleid echter af. Met veel moeite kwam er nog wel een scherpe doelstelling voor 2040. Intussen wordt veel milieuwetgeving afgezwakt. En lopen er discussies nog meer wetgeving uit te stellen of af te zwakken, zoals het verbod op de verkoop van benzine- en dieselauto's vanaf 2035.

Er kunnen ook negatieve gevolgen zijn als de Europese Unie te strak aan die voortrekkersrol blijft vasthouden, zegt energie-expert De Boer, terwijl bij andere blokken economische belangen altijd voorgaan. "Ik maak me wel zorgen over het verdwijnen van de industrie. Dan zouden onze afhankelijkheden toenemen, bijvoorbeeld voor het importeren van grondstoffen."

Hoogleraar klimaatbeleid De Coninck ziet echter geen tegenstelling. Juist met verduurzaming kan Europa de concurrentie aangaan. "Het idee is vaak dat je door dereguleren wint aan concurrentiekracht. Ik denk juist dat we duurzaamheid moeten reguleren." Dit stimuleert de industrie om te innoveren, zeker als het beleid stabiel is. "Versimpelen prima, maar niet afzwakken", zegt De Coninck. "Het is een recept waarbij je de sweet spot moet vinden."

Advies: werkgever moet tweede ziektejaar loon blijven doorbetalen

2 days 8 hours ago

Het is dringend nodig om het arbeidsongeschiktheidsstelsel op korte termijn te hervormen, zeggen ambtenaren van meerdere ministeries, het UWV, het CPB en het SCP. Maar zij roepen de politiek op daarbij wel de verplichting voor werkgevers te handhaven om bij ziekte twee jaar het loon door te betalen.

In het rapport "Werk aan de WIA naar een stelsel dat weer werkt" erkennen ze dat de doorbetaling tot twee jaar ziekte een zware verplichting is voor werkgevers. Maar het is volgens hen wel een van de beste manieren om ziekteverzuim te verminderen en langdurige arbeidsongeschiktheid te voorkomen.

Prikkel om te herstellen

Bij zieke werknemers die niet meer zijn verbonden aan hun werkgever verdwijnt namelijk een belangrijke prikkel om te herstellen, omdat zij geen baan meer hebben om naartoe te werken. En werkgevers spannen zich ook het tweede jaar meer in om werknemers aan het werk te krijgen.

Een ander groot nadeel van het verkorten van de loondoorbetaling is dat er meer mensen eerder gekeurd moeten worden voor een arbeidsongeschiktheidsuitkering. En dat terwijl het stelsel nu al piept en kraakt onder het tekort aan keuringsartsen.

Politiek verslaggever Roel Bolsius:

"Dat er dringend iets moet gebeuren aan het arbeidsongeschiktheidsstelsel zit inmiddels wel tussen de oren in politiek Den Haag. De kosten zijn tussen 2015 en 2023 gestegen van 5,1 miljard naar 8,3 miljard euro. Meer dan de helft daarvan is gerelateerd aan psychische klachten door werk, zoals burn-outs, stress en ongewenste omgangsvormen.

Opvallend is dat de ambtenaren de formerende partijen adviseren om de loondoorbetaling in het tweede jaar niet af te schaffen. Dat staat wel in de verkiezingsprogramma's van D66 en de VVD (voor kleine ondernemers), en het CDA wil discussie over schrappen van het tweede jaar.

Ook kabinetsadviseur Peter Wennink zegt vandaag in zijn rapport dat werkgevers in Nederland in vergelijking met buurlanden te lang moeten doorbetalen."

De wachtlijsten zijn nu al lang en mensen moeten lang wachten op hun beoordeling. De huidige regels en beoordelingen zijn erg ingewikkeld. Daardoor zijn veel fouten gemaakt bij het bepalen van de hoogte van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Mensen kregen tijdens hun ziekte te veel of juist te weinig geld. Het kwam ook voor dat mensen onterecht helemaal geen uitkering kregen.

Om de wachtlijsten weg te werken en fouten te voorkomen, adviseren de ambtenaren keuringsartsen vooral in te zetten voor meer ingewikkelde gevallen en een deel van hun huidige taken door anderen te laten uitvoeren.

Daarnaast moet het stelsel veel simpeler en moet de aparte uitkering IVA (Inkomensvoorziening Volledig Arbeidsongeschikten) vervallen. Verder zou er meer ingezet moeten worden op het voorkomen van ziekte en arbeidsongeschiktheid, en moet meer gedaan worden om mensen die uitgevallen zijn weer (deels) aan de slag te krijgen.

Als het stelsel voor arbeidsongeschiktheid niet drastisch wordt aangepakt kan de wachttijd voor een beoordeling oplopen tot drie jaar in 2030.

Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA)

Werknemers die langer dan twee jaar ziek en daardoor gedeeltelijk of helemaal arbeidsongeschikt zijn komen in aanmerking voor een WIA-uitkering.

Binnen de WIA zijn er twee uitkeringen: de IVA voor mensen van wie verwacht wordt dat herstel in de toekomst bijna onmogelijk is, en de WGA als er nog wel kans is op herstel.

De hoogte van de uitkering hangt af van de mate waarin iemand arbeidsongeschikt is en van de hoogte van het oorspronkelijke loon, en wordt door een arts en een arbeidsdeskundige van het UWV bepaald.

Duitsland roept ambassadeur Rusland op matje vanwege 'cyberaanval en desinformatie'

2 days 9 hours ago

De Duitse regering beschuldigt Rusland van een grootschalige cyberaanval op de nationale luchtverkeersleiding in augustus 2024 en een desinformatiecampagne in de aanloop naar de Bondsdagverkiezingen in februari 2025. De Russische ambassadeur is ontboden op het ministerie van Buitenlandse Zaken.

Volgens de Duitse regering heeft Rusland herhaalde aanvallen uitgevoerd op Duitsland in de vorm van sabotage, cyberaanvallen en desinformatiecampagnes. Rusland zou zo de Duitse samenleving hebben willen verdelen en het vertrouwen in Duitse instellingen willen ondermijnen.

De Duitse regering heeft het over een cyberaanval op de Duitse luchtverkeersleiding in augustus 2024. Daar zit het hackerscollectief APT28 (ook bekend als "Fancy Bear") en de Russische militaire inlichtingendienst GRU achter, meldt een woordvoerder van het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken aan Der Spiegel.

Desinformatie

Bovendien kan nu "onomstotelijk worden vastgesteld" dat Rusland heeft geprobeerd "zowel de laatste federale verkiezingen als de lopende interne aangelegenheden van de Bondsrepubliek Duitsland te beïnvloeden en te destabiliseren", meldt de woordvoerder. Tijdens de federale verkiezingscampagne verspreidde een collectief dat zich "Storm-1516" noemt, via nepwebsites video's met desinformatie, voornamelijk gericht tegen de CDU/CSU en de Groenen.

Duitsland veroordeelt de acties van Rusland en gaat volgens de woordvoerder "in overleg met Europese partners tegenmaatregelen nemen". Het is niet duidelijk wat voor maatregelen dat zijn. Wel wordt gezegd dat Duitsland "sancties tegen individuen" zal steunen, meldt Tageschau.

Clair Obscur: Expedition 33 recordwinnaar Game Awards met negen prijzen

2 days 9 hours ago

Videogame Clair Obscur: Expedition 33 is vannacht uitgeroepen tot Game of the Year tijdens The Game Awards, de belangrijkste prijzen in de gamesindustrie.

De game won in totaal negen prijzen, een nieuw record. Het werd naast de hoofdprijs bekroond in de categorieën beste verhaal, beste gameregie, beste art direction, beste muziek, beste onafhankelijke game, beste indiegamedebuut, beste acteerprestatie en beste role-playing game (rpg).

Het vorige record voor meeste gewonnen prijzen bij The Game Awards stamt uit 2020, toen won The Last of Us Part Two er zeven.

Role-playing game

Clair Obscur: Expedition 33 is een role-playing game die zich afspeelt in een fantasiewereld die geïnspireerd is door de belle époque, de periode in Frankrijk en Europa aan het einde van de 19e eeuw tot aan de Eerste Wereldoorlog.

In het duistere spel heeft het mysterieuze wezen The Paintress ervoor gezorgd dat iedereen boven een bepaalde leeftijd (die steeds lager wordt), in rook opgaat. Vrijwilligers van de zogenoemde Expedition 33 werpen zich vervolgens op om haar te vernietigen.

Dat de game zo veel Game Awards heeft gewonnen is weinig verrassend: zowel door het publiek als critici werd het spel geprezen. Zo is op Metacritic te lezen dat kenners de game met een ruime 9 beloonden. Ook gameplatform Power Unlimited gaf het een "uitstekende" score (89).

Ook gamejournalist Ron Vorstermans was niet verbaasd dat de game in de prijzen viel. Hij heeft de uitreiking live gekeken.

"De game is gemaakt door een kleine studio, die eigenlijk uit het niets met zo'n goed spel kwam", zegt hij. Toen het verscheen "stond de wereld echt even stil", legt hij uit, "Het is echt van een heel hoog niveau."

De game-industrie is het grootste onderdeel van de entertainmentindustrie, zegt de gamejournalist. "Er wordt door iedereen uitgekeken naar GTA 6, en dat een kleine studio uit Frankrijk dan komt met een game waarmee ze de halve wereld inpakken, dat is te gek."

Kleine studio

De game is het debuut van de Franse gameontwikkelaar Sandfall Interactive. De oprichter daarvan werkte voorheen voor de grote game-multinational Ubisoft, maar wilde een nieuwe creatieve uitdaging omdat hij zich daar verveelde. Daarom begon hij het relatief kleine Sandfall, waar hij begon met de ontwikkeling van de rpg. Het spel werd ontwikkeld met een team van dertig mensen.

Ook buiten de gamewereld heeft het spel impact, zegt Vorstermans. "De muziek is bijvoorbeeld heel goed: het staat ook hoog op Spotify." Het bijzondere daaraan is dat ze de producer van de muziek "gewoon op Soundcloud" hebben gevonden, en hem vervolgens hebben benaderd om de muziek voor het spel te ontwikkelen".

"En dat diegene nu op deze awards een prijs pakt, dat is heel bijzonder."