Aggregator

De Amerikaanse krant The New York Times heeft een necrologie gepubliceerd van een Rus die al 4,5 jaar dood is.

De krant kwam gisteren met een uitgebreid artikel over de overleden Jegor Ligatsjov, een hoge Russische politicus in de jaren 80. Hij was eerst voorstander van de hervormingen die president Gorbatsjov doorvoerde, om vervolgens dwars te liggen. Normaal gesproken brengt een nieuwsmedium dit soort verhalen op de dag van de dood van iemand naar buiten of kort erna, maar Ligatsjov stierf al in 2021.

De redactie van de krant stelt het artikel tegen te zijn gekomen toen door ongepubliceerde necrologieën heen werd gebladerd. Volgens The New York Times is het nog te verantwoorden dat de necrologie nu uitkomt, omdat Ligatsjovs dood buiten Rusland weinig aandacht kreeg in 2021. In Nederland schreef destijds wel De Telegraaf over zijn dood.

Schrijver met pensioen

Ook opvallend: de auteur van de necrologie werkt inmiddels niet meer bij The New York Times. Het artikel werd al voor de dood van de politicus geschreven door de bekende journalist Robert McFadden, die op dat moment nog bij de krant werkte. De nu 88-jarige McFadden ging vorig jaar met pensioen.

Het overlijdensbericht in de krant leidde tot enige verwarring bij het grote persbureau Reuters. Dat kwam met een zogeheten 'flash' dat Ligatsjov dood is, een bericht dat kranten en nieuwsmedia krijgen van het persbureau als er iets belangrijks is gebeurd.

'Necro's liggen klaar'

Necrologieën worden vaak door kranten en andere media gemaakt ver voordat iemand komt te overlijden. Zo hebben de meeste Nederlandse media dit soort verhalen al klaarliggen van leden van het koninklijk huis of van bekende mensen die ernstig ziek of op leeftijd zijn. Die verhalen worden pas naar buiten gebracht na het overlijden van een persoon, maar heel af en toe gaat dat mis.

Zo publiceerde nu.nl vorige maand een video over het overlijden van actrice Nelly Frijda, terwijl die nog leeft. Het nieuwsmedium kwam met excuses aan de familie Frijda. En in 2014 stond op meerdere sites van Nederlandse nieuwsmedia dat Jorge Zorreguieta, de vader van koningin Máxima, was overleden. Dat bleek prematuur: Zorreguieta was slechts in een ziekenhuis opgenomen, maar meerdere Argentijnse media stelden dat hij was overleden. Hij overleed uiteindelijk in 2017.

De NOS meldde in 2006 ten onrechte dat de toenmalige burgemeester van Utrecht Annie Brouwer was overleden. Het bericht stond ongeveer een halve minuut op Teletekst. Een melding over haar overlijden was onvoldoende gecheckt.

Overigens koos The New York Times er in het verleden wel vaker voor oude sterfgevallen alsnog te melden: op Internationale Vrouwendag 2019 begon de krant een rubriek over belangwekkende vrouwen van wie men indertijd het overlijden nooit had gemeld. Onder de eerste vijftien die daarin werden opgenomen, waren bijvoorbeeld de schrijfsters Sylvia Plath en Charlotte Brontë, fotograaf Diane Arbus en Emily Warren Roebling, die de bouw van de Brooklyn Bridge overzag toen haar man ziek werd.

If you exclude certain companies like Peloton, the world of cycling technology is surprisingly open. It’s not perfect by any means, but there are enough open or open-ish standards for …read more

Een arts die ketamine leverde aan acteur Matthew Perry is in Californië veroordeeld tot een celstraf van 2,5 jaar. Ook kreeg Salvador Plasencia een boete van 5600 dollar (omgerekend ongeveer 4800 euro).

Perry overleed ruim twee jaar geleden op 54-jarige leeftijd. Hij had een grote hoeveelheid ketamine in zijn bloed die hem fataal is geworden. Voor de dood van de acteur staan vijf personen terecht. Perry kreeg ketamine op doktersvoorschrift voor behandeling van depressie, maar wilde meer. Daarbij wendde hij zich tot Plasencia. De arts had in juni schuld bekend, maar kreeg pas gisteren zijn straf te horen.

Hij gaf toe dat hij de Friends-acteur de ketamine gaf op een parkeerplaats in Santa Monica. De aanklagers beschuldigden de arts ervan tussen 30 september en 12 oktober 2023 herhaaldelijk ketamine voor de acteur te hebben aangeschaft en die ook te hebben geïnjecteerd, onder meer bij de acteur thuis.

Misbruik

Daarbij leek hij bewust misbruik te maken van de rijkdom van de acteur. Zo schreef de arts volgens rechtbankdocumenten die onder meer de Los Angeles Times inzag in een sms'je: "Ik ben benieuwd wat deze sukkel wil betalen".

Dat de straf niet hoger is uitgevallen, komt omdat Plasencia niet de ketamine heeft geleverd die Perry uiteindelijk het leven kostte. Maar de aanklagers stelden dat de acties van de arts "zonder twijfel hebben bijgedragen aan het leed van meneer Perry".

Onder de vijf mensen die terechtstaan, is ook de persoonlijke assistent van Perry, Kenneth Iwamasa. Hij zou volgens autoriteiten de laatste dosis ketamine bij Perry hebben geïnjecteerd en hoort zijn straf op een later moment.

Verslavingen

Perry kampte een groot deel van zijn leven met depressies en verslavingen. In zijn boek Friends, Lovers and the Big Terrible Thing, dat hij in 2022 uitbracht, schreef hij dat hij miljoenen dollars uitgaf om van zijn verslaving af te komen en dat hij vijftien keer naar afkickklinieken ging.

De acteur werd bekend door zijn rol als Chandler Bing in de televisieserie Friends die tussen 1994 en 2004 te zien was en die nog altijd veelvuldig wordt herhaald. Voor het laatst was hij op televisie te zien in 2021 bij een reünie van de Friends-acteurs.

Het lijkt erop dat een meerderheid van de Tweede Kamer wil toestaan dat wetenschappers menselijke embryo's mogen kweken puur voor onderzoek. Vanavond sprak de Kamer over het initiatiefwetsvoorstel van D66 en VVD dat dat mogelijk moet maken.

In september, toen het voorstel ook al werd besproken, was er nog veel weerstand in de Kamer. Maar na de verkiezingen zijn de zetels anders verdeeld en is een van de tegenstanders, NSC, helemaal verdwenen uit de Kamer. En het CDA staat inmiddels, onder strenge voorwaarden, open voor een verruiming van de mogelijkheden.

Nu mag voor wetenschappelijk onderzoek alleen gebruikgemaakt worden van embryo's die overblijven bij ivf-behandelingen. Maar voor specifiek onderzoek zijn die embryo's eigenlijk te oud. Wetenschappers willen meer weten over de eerste uren en dagen na de bevruchting. De verwachting is dat ze daarmee stellen kunnen helpen die het nu niet lukt om zwanger te worden.

Glijdende schaal naar designerbaby's

Partijen als de SGP en de ChristenUnie zijn faliekant tegen deze ontwikkeling. Vanuit hun christelijke gedachtengoed zien ze ook het prilste embryo als een mens en daar mag niet mee worden geknoeid. "Als dit doorgaat gaan we twee soorten leven creëren", zei Kamerlid Van Dijk van de SGP. "Leven dat beschermd wordt en leven dat alleen dient als onderzoeksmateriaal."

Maar ook bij partijen als de PVV en Forum voor Democratie klinken kritische geluiden. Zij vrezen vooral een glijdende schaal, waardoor we uiteindelijk zouden uitkomen bij 'designerbaby's'. Volgens de initiatiefnemers is hun voorstel met voldoende waarborgen omkleed om dat te voorkomen.

D66 en VVD steunen uiteraard hun eigen voorstel. Vanavond lieten GroenLinks-PvdA en de SP weten dat ze zich erin kunnen vinden. Als ook andere linkse fracties als de Partij voor de Dieren en Volt de wet steunen, staat de teller op 75 zetels.

CDA twijfelt nog

Maar ook het CDA zou het voorstel dus kunnen steunen. Kamerlid Krul van die partij zei vanavond dat hij anders naar de beschermwaardigheid van prille embryo's kijkt dan zijn collega's van SGP en ChristenUnie. Daarom vindt hij het geoorloofd om een afweging te maken tussen het beschermen van embryo's en het voorkomen van ernstig lijden. "Daar reken ik kinderloosheid ook toe."

Hij vindt niet dat met de wetswijziging een deur opengaat die vervolgens nooit meer dichtgaat. "Met dit voorstel gaan we niet de Rubicon over", zei Krul. Toch kon hij nog geen eensluidend antwoord geven op de vraag of het CDA het voorstel uiteindelijk gaat steunen.

Krul heeft zelf nog een wijzigingsvoorstel op de wet ingediend om wetenschappers zwaarder te straffen als ze de verruiming van de mogelijkheden misbruiken om toch verder te gaan dan ethisch verantwoord is. En embryokweek mag wat het CDA betreft alleen gebeuren als er echt geen alternatieven zijn. Zodra die er wel zijn, moet het ook weer stoppen.

Ook andere partijen hebben wijzigingsvoorstellen ingediend. Over die zogeheten amendementen wordt aanstaande dinsdag eerst gestemd; over de initiatiefwet een week later. Krul wil met zijn fractie pas een definitief oordeel vellen als hij weet welke aanpassingen een meerderheid hebben gehaald.

Bij de definitieve stemming kan het ook zo zijn dat individuele Kamerleden een eigen afweging mogen maken. Dat is niet ongebruikelijk bij dit soort medisch-ethische kwesties.

Koning Willem-Alexander heeft tijdens drie "intensieve, prachtige dagen" kunnen luisteren naar wat er leeft in Suriname. In gesprek met journalisten zei de koning dankbaar te zijn dat hij met koningin Máxima een staatsbezoek aan het land mocht brengen, zo kort na de viering van 50 jaar Surinaamse onafhankelijkheid.

De koning noemde de reis "extra bijzonder" vanwege de gedeelde geschiedenis van Nederland en Suriname. "De historische bodem waarop je hier loopt en de geschiedenis van onze twee landen, dat is toch een extra dimensie die je bij andere staatsbezoeken niet hebt. Die heb ik hier echt gevoeld."

Hij refereerde daarbij aan het laatste staatsbezoek aan Suriname door zijn grootmoeder, koningin Juliana, in 1978. "Bijna 50 jaar na haar laatste bezoek konden wij er eindelijk ook wat van beleven."

Vergiffenis

De koning sloot zijn driedaagse staatsbezoek vandaag af met een boottocht over de Surinamerivier met als bestemming een voormalig plantagegebied. Zo was er - net als op de eerste dag toen de koning vergiffenis werd geschonken door de nazaten van tot slaaf gemaakten en de inheemse gemeenschappen - opnieuw veel aandacht voor het slavernijverleden en de koloniale geschiedenis.

Na een boottocht arriveerde het koningspaar in het dorp Johanna Margaretha:

Twee jaar geleden vroeg de koning tijdens Keti Koti om vergiffenis voor het slavernijverleden, waarbij hij verwees naar de rol die zijn eigen familie speelde. Op de vraag of hij nu in Suriname het gevoel had persoonlijk iets goed te moeten maken, antwoordde hij dat hij namens zijn voorvaderen om vergiffenis had gevraagd.

"Namens de stadhouders en de koningen van het Huis Oranje-Nassau, als staatshoofden, dat ze niks gedaan hadden om op te treden tegen deze misdaden tegen de menselijkheid. Dus het is niet persoonlijk, maar het is toch namens de familie en namens het staatshoofd."

"En ik ben heel blij dat hier op de eerste middag zowel de excuses aanvaard zijn als dat we vergeven zijn", vervolgde de koning. "Dat betekent dat we dat met een ritueel afgesloten hebben en vanaf daar bouwen naar een toekomst waarin we het verleden niet vergeten."

'Hechte gemeenschap'

Het koningspaar sprak daarnaast over wat Nederland en Suriname van elkaar kunnen leren, en benadrukte hoe vele bevolkingsgroepen in Suriname hecht samenleven.

"Dat was een openbaring", zei Willem-Alexander. "Hoezeer Surinamers met al die verschillende landen van herkomst zo'n hechte gemeenschap vormen en zo goed geïntegreerd zijn. Een samenleving die zo openstaat naar anderen en op religieus vlak zo tolerant is, daar kunnen velen wat van leren."

Verslaggever Koninklijk Huis Simone Tukker:

"Voor zowel Nederland als Suriname was het belangrijk om tijdens dit bezoek te breken met het verleden om zo een hernieuwde relatie in te luiden. Als vervolg op de speech van de koning bij het Slavernijmonument in 2023 toen hij excuses aanbood en vroeg om vergiffenis.

De koning benadrukte deze reis verschillende keren dat hij het verleden onder ogen wil zien. Voor de Surinamers was dit bezoek vooral belangrijk om te kunnen laten zien dat ze op gelijke voet staan met Nederland. We willen niet meer achter de koning lopen, maar naast hem, zo klinkt het hier.

Omdat er tijdens een ritueel waar ook de koning onderdeel van was is gebroken met het verleden, is er nu ruimte voor een nieuwe start, zo gelooft men hier. Veel Surinamers hoopten ook op een versoepeling van de visumplicht, maar daar zijn geen concrete toezeggingen over gedaan. Of de relatie tussen Nederland en Suriname in de toekomst minder turbulent zal zijn, zal de tijd uitwijzen."

Kroonprinses Amalia was niet aanwezig bij het staatsbezoek. Het koningspaar hoopt dat ze in de toekomst nog eens met hun oudste dochter naar Suriname kunnen reizen. Er is wel overwogen om haar deel te laten nemen aan het staatsbezoek, zei de koningin.

"Natuurlijk, dat proberen we altijd, maar ze moet ook studeren", zei Máxima. "En ze zit ook bij Defensity College. Dus het is niet dat ze niks te doen heeft. En ze kan niet elke keer les missen. We hopen dat als ze alle studies heeft afgerond, ze wel met ons mee kan."

Met Amalia, prinses Alexia en prinses Ariane zijn via WhatsApp de nodige foto's gedeeld van de reis, liet Máxima zich ontvallen.

"Ik hoop zeer dat ik ooit nog een keer de kans krijg om echt de jungle in te gaan, de bovenloop van de Surinamerivier te ontdekken en zeker ook een keer dat met de kinderen te kunnen doen", zei Willem-Alexander eerder op de dag al. "Dit bezoek van drie dagen heeft echt het raam voor mij geopend voor wat Suriname is en ik wil echt veel meer gaan ontdekken."

NOS Koningspaar in Suriname

De NOS doet uitgebreid verslag van het staatsbezoek in het tv-programma NOS Koningspaar in Suriname, komende donderdag om 22.15 uur op NPO 2.

Voor het eerst in decennia hebben burgerautoriteiten van Israël en Libanon direct met elkaar gesproken. Een Libanese oud-ambassadeur en een Israëlische veiligheidsadviseur schoven aan bij een overleg waar normaal alleen militairen aan meedoen.

Het feit dat de twee vijandelijke staten na 40 jaar op deze manier in overleg zijn gegaan, wordt beschouwd als belangrijke eerste stap in de verbetering van de relaties. Het overleg ging onder meer over het broze bestand tussen Hezbollah en Israël, dat met regelmaat wordt geschonden.

De bijeenkomst in Zuid-Libanon duurde drie uur. Het concrete resultaat is onduidelijk. De Israëlische premier Netanyahu zei dat er is gepraat over eventuele economische samenwerking tussen de buurlanden op de langere termijn en het herstel van diplomatieke betrekkingen. De Libanese premier Salam noemde dat echter voorbarig en benadrukte dat er nog een lange weg te gaan is.

Pas als er vrede is bereikt, kan volgens Salam de relatie met Israël worden genormaliseerd. Daarna is pas een inhoudelijk gesprek over economische samenwerking mogelijk. Libanon erkent Israël al sinds de oprichting in 1948 niet als staat.

'Goede sfeer'

De bijeenkomst vond plaats op het hoofdkwartier van de VN-vredesmacht in de Libanese stad Naqoura. Ook een Amerikaanse delegatie nam deel aan de gesprekken. De bijeenkomst is onderdeel van het toezicht op de wapenstilstand tussen Israël en Hezbollah.

Volgens Netanyahu vonden de gesprekken plaats in een "goede sfeer". Netanyahu herhaalde ook de eis van Israël dat Hezbollah zich volledig moet ontwapenen. Israël meldde na afloop dat zijn er afspraken zijn gemaakt over vervolggesprekken.

Het Witte Huis lijkt Israël en Libanon onder druk te zetten om diplomatiek nog een stap verder te gaan. Washington was een van de bemiddelaars bij de totstandkoming van het bestand tussen beide landen, inmiddels een jaar geleden.

Midden-Oostencorrespondent Daisy Mohr:

"Symbolisch is dit een bijzondere stap, een uitbreiding van het bestaande mechanisme, waar vooral de Amerikanen al langer op aandringen. Maar aan Libanese kant ligt dit alles bijzonder gevoelig. Het land is sinds 1948 in oorlog met Israël en vooral Hezbollah kan zich hierin niet vinden. Hoewel er nu een jaar een staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël is, zijn er vrijwel dagelijks schendingen van Israëlische kant en vreest men hier voor verdere escalatie. Israël vindt dat de ontwapening van Hezbollah veel te langzaam gaat. Hezbollah heeft duidelijk aangegeven niet te willen ontwapenen, zeker niet zolang Israël nog altijd vijf strategische punten in Zuid-Libanon bezet houdt. Dat plaatst de Libanese regering in een lastige positie.

Als je Libanezen vraagt wat ze hiervan vinden, krijg je uiteenlopende reacties. Libanon is een zwaar verdeeld land en dit kan tot interne spanningen leiden. Veel Libanezen zijn tegen toenadering, maar er zijn zeker ook mensen die zeggen dat de oorlog met Israël al die jaren niets heeft gebracht en dat het wellicht beter is de banden aan te halen. Dit is een eerste stap, dus we moeten niet verwachten dat het volgende week vrede is. De aanhoudende vrees voor verdere escalatie is hiermee dan ook niet verdwenen."

Het is maar de vraag of het uitzonderlijke overleg leidt tot verlenging van het staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël. De afgelopen tijd hadden Israëlische en Amerikaanse functionarissen juist gewaarschuwd dat er mogelijk een nieuw Israëlisch offensief tegen de militie in Libanon komt.

Hezbollah weigert de wapens neer te leggen zolang Israël niet een reeks concessies doet. Zo eist de gewapende groepering dat Israël zijn aanvallen op Libanees grondgebied stopt en zich terugtrekt uit delen van Zuid-Libanon. De Israëlische regering is dat echter niet van plan voordat Hezbollah al zijn wapens inlevert.

Sinds de ingang van het bestand zijn volgens Libanon ruim 300 mensen gedood door Israëlische bombardementen. Volgens de mensenrechtentak van de VN gaat het om zeker 127 burgerslachtoffers. Israël houdt vol dat het alleen militaire installaties van Hezbollah aanvalt.

Op een begraafplaats in Dordrecht zijn sinds 2013 zeker dertig doodskisten in de grafkelders geopend, terwijl de nabestaanden daar niet van op de hoogte zijn gebracht. Dat blijkt uit onderzoek van een onafhankelijk adviesbureau. Het college van burgemeester en wethouders noemt de kwestie "bijzonder pijnlijk".

De kisten op begraafplaats Essenhof werden geopend om een stofje toe te voegen dat de ontbinding van de lijken moest bevorderen. In de grafkelders is minder zuurstof aanwezig; daardoor duurt het ontbindingsproces langer. Op de begraafplaats liggen zo'n 1200 mensen.

Tot vier keer toe openden beheerders van de begraafplaats de kisten om te beoordelen of de chemicaliën die werden toegevoegd effect hadden. Daarbij zijn ook foto's gemaakt van de stoffelijke overschotten, die in bezit zijn van de gemeente Dordrecht. De foto's worden bewaard om eventueel als bewijs te dienen in een mogelijke strafzaak, schrijft regionale omroep Rijnmond.

Excuses van college

"Dit is ernstig en had nooit zo mogen gebeuren", zegt wethouder Marc Merx. "Er is onvoldoende stilgestaan bij de mensen die hier hun dierbaren hebben begraven. Dit soort vergaande maatregelen had nooit zonder hun toestemming mogen plaatsvinden. Daarvoor bied ik namens het college mijn excuses aan."

Nabestaanden van dertig overledenen zijn tijdens een speciale bijeenkomst op de hoogte gebracht van de onderzoeksresultaten. Daarbij was ook Slachtofferhulp aanwezig.

Landelijke steun

De gemeente laat weten dat het Openbaar Ministerie en de arbeidsinspectie op de hoogte zijn gesteld "gezien de ernst van de feiten", maar dat die geen aanleiding zien voor een onderzoek.

Uit het onderzoek is verder gebleken dat medewerkers van de begraafplaats bij het werk in de grafkelders mogelijk gezondheidsrisico's lopen. Onderzoeksinstituut TNO doet hier verder onderzoek naar.

De Amerikaanse veteraan Charles Shay is op 101-jarige leeftijd overleden in Frankrijk. Shay hoorde bij het inheemse volk Penobscot. Hij zette zich op hoge leeftijd in voor erkenning van de bijdrage van inheemse bewoners aan de bevrijding van West-Europa tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Zelf kreeg Shay meerdere onderscheidingen voor zijn deelname aan de invasie van Normandië, waaronder de hoogste Franse onderscheiding.

Tijdens de landing aan de Franse kust in 1944 sprong de destijds 19-jarige Shay, die als medicus bij het leger zat, meerdere keren de zee in om zwaargewonde militairen in veiligheid te brengen. Een paar jaar later ging Shay opnieuw bij het Amerikaanse leger tijdens de Koreaanse oorlog (1950-1953).

Erkenning inheemse volken

De veteraan woonde sinds enkele jaren in Frankrijk, niet ver van de plek waar de geallieerde troepen aan land kwamen in Normandië tijdens D-day. Hij vertelde daarover enkele jaren geleden aan CBS News dat hij graag in Frankrijk wilde sterven.

"Ik geloof dat ik hier kan praten met de zielen van de mannen die hier nog steeds op het strand ronddwalen", zei hij. "Ik probeer hen gerust te stellen dat ze niet vergeten zijn."

Shay zette zich de afgelopen decennia in voor de erkenning van de rol die inheemse Amerikanen hebben gespeeld tijdens de oorlog. In 2017 werd op strand Omaha een gedenkteken geplaatst voor de 500 Amerikaanse en Canadese inheemse inwoners die hier vochten. Het gedenkteken is naar Shay vernoemd.

De veteraan zal in de buurt van het gedenkteken worden begraven, schrijven Franse media.

Van zwijgen tot spreker

Shay nam de laatste jaren actief deel aan herdenkingen en werd een bekende veteraan. Bij de herdenkingen tijdens de coronapandemie was hij soms de enige aanwezige Amerikaanse veteraan.

Lang zweeg de veteraan over wat hij had meegemaakt tijdens de Tweede Wereldoorlog. In 2012 verscheen een boek over zijn jarenlange ervaringen als inheemse Amerikaan in het Amerikaanse leger. Op de website van het Penobscot-volk wordt zijn militaire loopbaan uitgebreid beschreven.

Museum in tipi

Na twintig jaar bij het leger te hebben gewerkt kreeg hij een baan bij internationaal atoomagentschap IAEA in Wenen. Daarna werkte hij drie jaar als veiligheidsfunctionaris op het hoofdkantoor van de Hoge Commissaris voor Vluchtelingen van de VN in Genève.

Nadat hij in 1988 het huis en de tipi van zijn tante erfde keerde hij in de zomers terug naar het Penobscot-reservaat in de VS. In 2003 vestigde hij zich daar met zijn vrouw. Shay zette zich in voor het behoud en uitdragen van het culturele erfgoed van de Penobscot. Zo opende hij een museum in de tipi en schreef hij over het inheemse volk.

Geïnteresseerd in de Tweede Wereldoorlog?

Abonneer je dan hier op onze nieuwsbrief.

Back during WWII, Chrysler bodged five inline-6 engines together to create the powerful A57 multibank tank engine. [Maisteer] has some high-revving inline-4 motorcycle engines he’s trying to put together too, …read more

De Europese Commissie wil minder afhankelijk worden van belangrijke grondstoffen en zeldzame aardmetalen uit China. De materialen zijn essentieel voor het maken van bijvoorbeeld batterijen en chips, maar ook voor defensiematerieel en medische apparatuur. De Commissie heeft nu een plan gepresenteerd om de afhankelijkheid komende jaren af te bouwen.

In de kern moet de EU volgens de Commissie drie dingen gaan doen: meer grondstoffen uit de EU zelf halen, import uit niet-EU-landen beter spreiden en meer recyclen.

Batterijen uit Duitsland

Om dat voor elkaar te krijgen wil Eurocommissaris voor Industrie Sejourné komend jaar 3 miljard euro beschikbaar stellen. Het idee is om dat geld te investeren in concrete projecten binnen en buiten de EU die op korte termijn kunnen bijdragen aan het veiligstellen van essentiële grondstoffen.

Daarnaast komt er direct geld beschikbaar voor het winnen van lithium in Duitsland, bedoeld voor batterijen, en voor het in Groenland winnen van molybdeen, belangrijk voor bijvoorbeeld defensiematerieel.

Ook moeten lidstaten beter samenwerken bij het aanleggen van strategische voorraden en vaker gezamenlijk essentiële grondstoffen inkopen. Om daarbij te helpen wil de Commissie in 2026 een Europees Grondstoffencentrum opzetten dat gaat bijhouden waar essentiële grondstoffen beschikbaar zijn en hoe die het best kunnen worden ingekocht en opgeslagen.

Monopolie

China is vooral dominant op de markt voor zeldzame aardmetalen. Dat zijn zeventien scheikundige elementen die van groot belang zijn voor het maken van onder andere consumentenelektronica, elektrische auto's en windmolens. Op dit moment komt meer dan 90 procent van de bewerkte zeldzame aardmetalen en daarvan gemaakte magneten uit China.

De EU is bang dat China zijn grondstoffenmonopolie steeds maar zal inzetten als geopolitiek wapen. Dat die zorg niet ongegrond is, bleek toen China in april en oktober dit jaar de export van zeldzame aardmetalen en lithium magneten beperkte. De EU heeft op dit moment te weinig alternatieven om op terug te vallen.

Vuilnisbelt

Het actieplan van vandaag bouwt voort op de vorig jaar in werking getreden verordening rond kritieke grondstoffen. Daarin staat dat in 2030 niet meer dan 65 procent van een grondstof uit één land buiten de EU mag komen. Om dat mogelijk te maken probeert de EU de import uit landen buiten de EU beter te spreiden. Daarom maakt het blok zoveel mogelijk afspraken met landen die veel belangrijke grondstoffen in de grond hebben zitten, zoals Brazilië, Zuid-Afrika en Oekraïne.

Ten slotte richt het actieplan zich op het recyclen van essentiële grondstoffen. "Op dit moment wordt minder dan één procent van de zeldzame aardmetalen binnen de EU gerecycled," schijft de Commissie in het plan. De rest verlaat de EU, blijft ongebruikt of eindigt op de vuilnisbelt.

Om dat te voorkomen kondigt de Commissie exportbeperkingen aan voor gebruikte magneten van zeldzame aardmetalen. Ook komt er geld beschikbaar voor onderzoek naar recycletechnieken.

Stoppen met Russisch gas

Het grondstoffenplan past binnen de bredere strategie van de EU om minder afhankelijk te worden van andere landen. Vandaag bereikten het Europees Parlement en de EU-landen ook een akkoord over het volledig stoppen met het importeren van Russisch gas.

Eind 2026 wil de EU dat er geen vloeibar gas (LNG) meer vanuit Rusland komt. De deadline om te stoppen met gas via de pijplijn is september 2027.

De politie heeft een 19-jarige man uit Almere aangehouden in verband met de dodelijke schietpartij in Meppel, afgelopen vrijdag. Daarbij kwam een man van 26 uit Raalte (Overijssel) om het leven.

De rol van de verdachte bij de schietpartij wordt nog onderzocht. In tv-programma Opsporing Verzocht vroeg de politie deze week aandacht voor de zaak.

Het slachtoffer voelde zich al lange tijd onveilig. In januari ging er een explosief af bij zijn woning in Raalte. "Ik ben heel bang en voel mij niet veilig", zei hij toen tegen RTV Oost.

Camerabeelden

De schietpartij vond vrijdag tegen het einde van de middag plaats aan de Van Ewijcksingel in Meppel. De man werd nog gereanimeerd, maar de hulp kwam te laat. Hij overleed ter plaatse.

Buurtbewoners vertelden dat ze meerdere knallen hadden gehoord. Op beelden van een beveiligingscamera was te zien dat twee auto's na de schoten met hoge snelheid wegreden.

De afdeling voor acute zorg van het Zuyderland-ziekenhuis in Geleen blijft voor onbepaalde tijd dicht vanwege personeelstekort. De afdeling werd in augustus gesloten, aanvankelijk tot het einde van dit jaar. Het ziekenhuis meldt nu dat de sluiting tot 2030 kan duren, afhankelijk van de werving van personeel.

De acute zorg wordt sinds deze zomer voor het grootste deel uitgevoerd op de spoedeisende hulp op de locatie in Heerlen. Andere patiënten worden opgevangen op reguliere verpleegafdelingen in Geleen. De specialistische spoedpoli's op de locatie in Geleen blijven wel open.

Spoedeisende hulp

Het Zuyderland kampt al langer met een personeelstekort, schrijft L1 Nieuws. Het ziekenhuis heeft te maken met een grote uitstroom van collega's die met pensioen gaan, of een nieuwe baan hebben. Het ziekenhuis wil daarom medewerkers in Zuid-Europa werven, maar daarmee is het tekort nog niet opgelost.

In oktober vorig jaar werd al besloten om de spoedeisende hulp alleen op de locatie in Heerlen open te houden. De spoedeisendehulpafdeling die tot dat moment nog in Geleen zat, werd een acutezorgafdeling. Daar worden patiënten met plotselinge medische problemen geholpen.

Voor heel ernstige en levensbedreigende aandoeningen moeten mensen wel naar de spoedeisende hulp, in dit geval dus naar Heerlen. Een acutezorgafdeling is in die gevallen niet toereikend.

"En ik zeg ey dat is Lotje en Lotje is Frans. Ze is geboren in de bergen en ze brengt me croissants", was een tekst die alleen Utrechtse studenten konden meezingen. Tot het studentenlied Lotje begin dit jaar viraal ging door TikTok. Zulke nummers worden steeds vaker hits, blijkt uit Spotify Wrapped, het jaarlijkse muzikale overzicht dat de streamingdienst voor haar gebruikers maakt.

Zo staan Samuel Welten en Lola Young met hun nummers die op TikTok viraal gingen in de top 10 van meest gestreamde nummers in Nederland. Naast Jopke van Dobbenburgh en Roeland Beelen met hun Lotje.

Hoewel de muzieklijstjes van Spotify Wrapped enkel gebaseerd zijn op wat gebruikers op het muziekplatform beluisteren, spelen sociale media wel een rol in wat scoort. "We merken dat sociale media tegenwoordig belangrijke kanalen zijn voor muziekontdekking in brede zin", aldus een woordvoerder namens het bedrijf.

"Aan TikTok valt niet meer te ontkomen", zegt 3FM-dj Vera Siemons. De invloed van het Chinese sociale mediaplatform op de muziekwereld wordt volgens haar steeds zichtbaarder.

Zo verwierf Roxy Dekker grote bekendheid toen ze in 2023 met het nummer Anne-Fleur vakantie viraal ging. In maart van dit jaar verscheen haar debuutalbum Mama I Made It dat in Spotify Wrapped op nummer 1 in de top 10 van de dit jaar meest gestreamde albums in Nederland staat.

Trends

Artiesten spelen tegenwoordig in op sociale media, zegt presentatrice en radio-dj Veronica van Hoogdalem. "Vroeger was de vraag of een nummer draaibaar was op de radio, nu denken artiesten: zou dit viraal gaan?" Tijdens het schrijven van nummers wordt er volgens haar soms zelfs nagedacht over seconden die pakkend genoeg zijn voor een socialemediatrend.

Siemons ziet dat artiesten soms net zoveel video's plaatsen totdat een nummer viraal gaat, publiceren ze slechts delen van het nummer of doen ze voorkomen alsof ze een nummer pas bij een bepaald aantal likes uitbrengen.

Een meester in het slim gebruiken van sociale media is Frenna, zegt Van Hoogdalem. Hij is de meest gestreamde Nederlandse artiest van het jaar. Zo ging zijn nummer ZaaZaa, nummer 3 in de lijst van de dit jaar meest gestreamde nummers in Nederland, ook viraal op TikTok. Veel jonge gebruikers namen filmpjes op met een dansje op het nummer. "Zijn muziek is kwalitatief ook ontzettend goed", zegt de presentatrice.

Oorwurm

Van Hoogdalem en Siemons ontdekken zelf ook graag muziek via het platform. Via TikTok hoorde Van Hoogdalem Messy van Lola Young voor het eerst, nu nummer 4 in de lijst van meest gestreamde nummers in Nederland. Dat nummer zou ze zonder TikTok niet snel hebben ontdekt.

"Het is een oorwurm", zegt Siemons. "Iedereen vond het geweldig. Mensen werden het niet beu. Je hoorde het bij de bouwsteigers en bij de tandarts."

Internationaler

Wat opvalt in de overzichten is dat ook steeds meer niet-Engelstalige artiesten een groter publiek weten te bereiken. Hoewel de wereldwijde top 10 nog veelal uit Amerikaanse artiesten bestaat, is er een kleine verschuiving te zien.

Zo staat de Indiase Arijit Singh op nummer 9 in de lijst van meest gestreamde artiesten wereldwijd. En Rosé van de K-popband BlackPink staat met het nummer APT op nummer 3 in de lijst van meest gestreamde nummers wereldwijd. Ook de muziek van Netflix-succes K-pop Demon Hunters staat hoog in de lijsten.

"Dit sluit aan bij de bredere trend dat luistergedrag steeds internationaler wordt en dat muziek uit verschillende regio's een groter publiek bereikt", aldus de woordvoerder van Spotify.

Van Hoogdalem en Siemons beamen dat. Volgens Siemons raken luisteraars meer gewend aan muziek in verschillende talen. Van Hoogdalem merkt op dat mensen in het Westen zijn opgegroeid met Amerikaanse muziek en films. "Daardoor leek de wereld Engelstalig. Nu kijken muziekluisteraars verder."

Bad Bunny is dit jaar de meest gestreamde artiest wereldwijd. De Spaanstalige zanger, die in februari de halftimeshow van de Super Bowl zal verzorgen, stond in 2020, 2021 en 2022 ook al op nummer 1. "Laten we eerlijk zijn: Engelstalige Amerikaanse artiesten kennen we allemaal, dus dat is minder spannend", aldus Van Hoogdalem. "Maar een Bad Bunny, daar zit meer body achter."

This week Jonathan chats with Konstantinos Margaritis about SIMD programming. Why do these wide data instructions matter? What’s the state of Hyperscan, the project from Intel to power regex with …read more

Op een Duitse luchtmachtbasis is vandaag een geavanceerd Israëlisch raketafweersysteem in gebruik genomen. De Arrow heeft volgens de fabrikant een bereik van 2400 kilometer. Het systeem kan ballistische raketten neerhalen op ruim 100 kilometer hoogte, boven de atmosfeer.

Het is de eerste keer dat het afweersysteem buiten Israël is opgesteld, schrijft krant The Jerusalem Post. Duitsland heeft er ruim 3,5 miljard euro voor betaald. Het is het duurste defensiepakket dat Israël ooit heeft verkocht.

Op drie plekken in Duitsland komen Arrow-systemen te staan. Het eerste is nu zo'n 80 kilometer ten zuiden van Berlijn onthuld. "Hiermee beschermen we niet alleen onszelf, maar ook onze partners", zei minister Pistorius van Defensie.

Duitsland neemt hiermee volgens Pistorius de verantwoordelijkheid op zich om Europese NAVO-landen te beschermen. Hij zei niet expliciet waartegen, maar Rusland wordt beschouwd als de grootste bedreiging voor het militaire bondgenootschap.

Volledig operationeel in 2030

Het systeem bij luchtmachtbasis Schönewalde/Holzdorf is overigens nog niet volledig operationeel. Met de huidige apparatuur en bezetting kunnen beperkte beschermingsoperaties worden uitgevoerd, aldus de Duitse autoriteiten. Tegen 2030 moeten de Arrows volledig in gebruik zijn.

Het Arrow-systeem is minder bekend dan het Israëlische Iron Dome, maar is minstens zo belangrijk gebleken voor Israël. Met de onderscheppingsprojectielen werden dit en vorig jaar vele tientallen Iraanse ballistische raketten neergehaald. Eén zo'n onderscheppingsraket kost circa 2 miljoen euro. Het systeem is ontwikkeld door het Israëlische defensiebedrijf IAI en de Amerikaanse onderneming Boeing.

Verschil tussen Iron Dome en Arrow

Iron Dome, waarover alleen Israël beschikt, biedt bescherming tegen korteafstandsraketten. Arrow kan ook raketten met een veel groter bereik neerhalen. De installatie in Schönewalde/Holzdorf kan in theorie ballistische raketten neerhalen van de noordkust van Noorwegen en tot aan het Griekse eiland Kreta.

De Arrow-deal tussen Israël en Duitsland ligt gevoelig. De Duitse regering had een deel van zijn wapenleveranties aan Israël stopgezet, onder zware binnenlandse en internationale druk vanwege de vele duizenden burgerslachtoffers in Gaza door Israëlische bombardementen. Na de instelling van de wapenstilstand tussen Hamas en Israël zei Berlijn vorige maand dat de wapenexport weer volledig werd hervat.

Duitsland behoort tot de trouwste bondgenoten van Israël wereldwijd. Na de aanslagen in Israël door Hamas op 7 oktober 2023 stuurde het land extra wapens en munitie naar Israël. De gedeeltelijke stopzetting van deze export in augustus dit jaar kwam daarom onverwacht.

Color 3D printing has gone mainstream, and we expect more than one hacker will be unpacking one over the holidays. If you have, say, a color inkjet printer, the process …read more

De politie waarschuwt via sociale media voor fraude en ticketoplichting bij de Formule 1-race komend weekend in Abu Dhabi. Veel fans willen graag bij de allesbeslissende ontknoping zijn, drie coureurs maken namelijk nog kans op de wereldtitel, onder wie Max Verstappen. De politie vreest voor tientallen gedupeerden.

Teamleider van het Landelijk Meldpunt Internetoplichting (LMIO) Gijs van der Linden ziet allerlei malafide websites en verkopers. Dat gebeurt vaker bij grote sportevenementen, "verkopers maken misbruik van alle liefhebbers van de sport".

Wie nu bijvoorbeeld via Markplaats op zoek gaat naar kaartjes voor de wedstrijd, komt verschillende advertenties tegen. Soms van particuliere verkopers die zeggen niet te willen of kunnen gaan. Andere advertenties bieden verschillende pakketreizen aan: geïnteresseerden hoeven enkel maar een WhatsAppbericht te sturen. Ook zijn andere webwinkels actief die de wedstrijdkaarten aanbieden.

Dat is iets wat Van der Linden herkent. "We kunnen bij sites die we niet vertrouwen niet altijd zien voor hoeveel geld kaarten worden aangeboden. Je moet vaak eerst een WhatsAppbericht sturen, waarna een verkoper contact met je opneemt."

Het LMIO ziet een netwerk van malafide websites. Momenteel is het team in gesprek met justitie over hoe er actie kan worden genomen tegen de oplichters.

Ticketprijzen van 300 tot 3500 euro

De afgelopen jaren zijn bij de politie honderden aangiftes binnengekomen voor ticketfraude bij autosporten. Waarschijnlijk zijn er meer slachtoffers van ticketfraude, maar slechts één op de vijf doet aangifte. Na de race in Zandvoort in 2021, toen de Grand Prix daar na jaren weer voor het eerst werd gehouden, deden honderd mensen aangifte van online oplichting, zegt Van der Linden. "Kaarten, die dus niet echt waren, werden toen aangeboden voor bedragen van 300 tot 3500 euro."

Op dit moment is er in verband met de wedstrijd van komend weekend nog geen aangifte gedaan van ticketfraude, maar dat is niet gek, zegt Van der Linden. "Mensen komen er pas daar achter dat ze zijn opgelicht, wanneer ze met de gekochte tickets niet binnenkomen."

De politie kan in verband met onderzoek nog niet zeggen welke onbetrouwbare verkoopsites zij in het vizier hebben. Wie kaarten wil kopen voor de wedstrijd, en ook voor andere evenementen, doet er goed aan om te kopen via officiële verkoopsites, raden zij aan.

Gestegen ticketprijzen

Bij meerdere reisorganisaties zijn de prijzen voor het komende Formule 1-weekend de afgelopen dagen flink omhooggeschoten. Een weekendtrip voor twee personen kost bij GP Travel inmiddels ruim 2600 euro. Losse tickets voor de wedstrijd op zondag zijn niet meer beschikbaar.

Het Yas Marina Circuit in de hoofdstad van de Verenigde Arabische Emiraten heeft plek voor 60.000 man.

Iets bestellen bij een Chinese webshop wordt zeer binnenkort duurder. Het kabinet wil begin januari een pakkettoeslag invoeren voor pakketjes van buiten de Europese Unie, waardoor een gemiddelde bestelling zo'n 6 euro duurder wordt. Dat blijkt uit een conceptwetsvoorstel in handen van de NOS.

Door de enorme vlucht van het aantal pakketjes heeft de douane het zo druk dat de dienst niet meer aan haar eigenlijke werk toekomt: het controleren van vracht op veiligheid en het innen van invoerrechten en belastingen.

De toeslag gaat gelden voor pakketjes tot 150 euro. Die zijn nu nog vrijgesteld van douanekosten, maar er komen er inmiddels dagelijks ongeveer één miljoen van naar Nederland. 80 tot 90 procent daarvan komt van Chinese webwinkels als AliExpress, Temu en Shein. Ieder pakketje moet door de douane worden ingeklaard en dat is zo langzamerhand niet meer te doen.

Schatkist

Niet al die pakketjes gaan overigens naar Nederlandse consumenten. Een groot deel gaat uiteindelijk naar andere EU-landen, maar komt wel via Nederlandse havens en vliegvelden de unie binnen.

De toeslag, die officieel een 'handling fee' heet, wordt 2 euro per productregel in de bestelling. Omdat in een gemiddeld pakket drie verschillende producten zitten, betekent het een gemiddelde kostenstijging van 6 euro.

Hoe werkt het?

Stel, je koopt vier dezelfde voetbalshirts bij een Chinese webshop, dan betaal je 2 euro toeslag. Als je in dezelfde bestelling ook nog twee paar dezelfde voetbalsokken bestelt, dan loopt de toeslag op naar 4 euro. Zie je ook nog een paar voetbalschoenen, dan is de totale heffing 6 euro.

Iedere nieuwe productregel in de bestelling kost 2 euro extra.

Met de huidige hoeveelheid pakketjes zou dat 2 miljard euro per jaar opleveren, geld dat voor een deel naar de Nederlandse schatkist gaat, al is niet duidelijk hoeveel. De hoop is natuurlijk dat er veel minder besteld gaat worden.

De opbrengst kan voor een deel ingezet worden om de douane te versterken. Het kabinet wil met de toeslag ook de Nederlandse webwinkels en gewone winkels beschermen, die veel last hebben van de concurrentie uit China.

Niet wachten op EU

Binnen de EU wordt ook gewerkt aan een gezamenlijke regeling met hetzelfde doel, maar die gaat waarschijnlijk pas op 1 november volgend jaar in. Frankrijk, België en Luxemburg vinden dat te lang duren en gaan op zeer korte termijn, het liefst volgende maand, een eigen heffing invoeren van 2 euro per product.

Nu al is Nederland koploper als het gaat om de invoer van pakketjes van buiten de EU, maar als onze buurlanden de toeslag invoeren vreest het kabinet een waterbedeffect. Dan worden die pakketjes waarschijnlijk via Nederland verstuurd, mogelijk elke dag meer dan drie miljoen.

"De Nederlandse markt wordt dan nog meer dan nu overspoeld door een tsunami aan e-commerce-zendingen", staat in de toelichting. "De gevolgen hiervan zullen stilstaande containers in de haven van Rotterdam en het stilvallen van de doorvoer van goederen op Schiphol zijn."

Frankrijk, België en Luxemburg willen de toeslag per 1 januari invoeren, maar zowel in België als Frankrijk is het de vraag of dat ook echt op die datum lukt. Het zou ook een paar weken later kunnen worden. Het Nederlandse kabinet wil de heffing daarom pas in laten gaan als de buurlanden ook zo ver zijn.

Doorberekenen

De pakkettoeslag moet worden betaald door de vervoerders, zoals Post NL, DHL en FedEx. Maar die zullen die vrijwel zeker doorberekenen aan de consumenten. De vervoerders vinden dat ze te weinig voorbereidingstijd hebben als de heffing al in januari ingaat.

Het wetsvoorstel ligt op dit moment bij de Raad van State. Als die positief adviseert, wordt het besproken in de ministerraad. Ingewijden verwachten dat het daar zonder veel problemen zal worden goedgekeurd.

De Tweede Kamer nam vorige week nog een motie aan van de ChristenUnie, waarin het kabinet gevraagd wordt om zo snel mogelijk een toeslag op pakketjes van buiten de EU in te voeren.

De Roemeense marine heeft vanmiddag een zeedrone in de Zwarte Zee vernietigd. Het ministerie van Defensie van Roemenië meldt dat de aanval werd gedaan omdat het vaartuig een gevaar was voor de navigatie op zee.

De zogenoemde 'Sea Baby' werd zo'n 66 kilometer ten oosten van de Roemeense havenstad Constanta door de mariniers opgeblazen.

Een woordvoerder van het Roemeense ministerie van Defensie wilde tegen persbureau Reuters niet zeggen of het om een Oekraïense drone gaat, maar bevestigt dat het een Sea Baby was. Dit type drone werd ontwikkeld door Oekraïne, nadat Rusland het land in 2022 was binnengevallen.

Het ministerie schrijft dat Roemeense strijdkrachten samen met militaire diensten van omringende landen de zee al sinds het begin van de oorlog in Oekraïne in de gaten houden.

Het is niet bekendgemaakt of de Sea Baby een acuut gevaar vormde voor schepen die in de buurt van de zeedrone waren. Ook is niet bekend of er vaker aanvallen worden uitgevoerd tegen dit type onbemande vaartuigen.

Het Roemeense ministerie van Defensie deelde op X beelden van de aanval op de Sea Baby:

Het is opmerkelijk dat Roemenië vandaag een missie uitvoert waarbij een drone wordt vernietigd omdat zeedrones afgelopen vrijdag Russische olietankers hebben aangevallen. Een dag daarna eiste Oekraïne de aanval op door beelden ervan te delen.

Het betrof twee schepen die in de buurt van de Turkse kust voeren onder de vlag van Gambia. Volgens de database van OpenSanctions waren deze vaartuigen onderdeel van de Russische schaduwvloot. Deze schepen worden gebruikt om sancties tegen Moskou te ontlopen.

Daarnaast claimde gisteren een tanker die vaart onder Russische vlag dat deze was aangevallen. Dat schip voer zo'n 130 kilometer ten noorden van Turkije en had volgens de Turkse autoriteiten zonnebloemolie aan boord. Turkse media meldden dat dit schip was aangevallen door drones.

Hier bekijk je beelden van de aanval die Oekraïne deelde:

An unlikely hit of the last few months’ consumer hardware has been a power bank branded by the German confectionery company Haribo. It first gained attention in backpacking circles because …read more