Bekende schrijvers, sporters en acteurs zijn in Den Haag om te protesteren tegen het verhogen van de btw op een deel van de sport- en culturele activiteiten en boeken. Aanleiding is het debat over de plannen dat gepland stond voor vandaag.
De groepen bundelen de krachten om samen een vuist te maken tegen de plannen van het kabinet. Dat wil de btw verhogen van 9 naar 21 procent. Onbegrijpelijk, vinden mensen uit de verschillende sectoren.
Zo begrijpt schrijver Saskia Noort helemaal niets van de plannen. "Het grootste probleem is dat onze kinderen dikker, ongezonder en dommer worden. En door deze bezuinigingen worden ze nog dikker, nog dommer. Dat is echt idioot."
Het protest begon vanmorgen met een ontbijt en een sportles onder leiding van Arie Boomsma. Later kwamen ook schrijvers en acteurs naar Den Haag:
Noort noemt ontlezing een enorm probleem voor de samenleving. Ze is bang dat door de belastingverhoging nog minder mensen gaan lezen en steeds vaker niet-geverifieerde informatie van sociale media zullen halen.
'Btw naar nul'Schrijver Tommy Wieringa denkt dat met de maatregel de verkeerde doelgroep geraakt wordt. "Deze regel is bedoeld om de elite een beetje te pesten, maar dat is onzin. De mensen die het geld hebben, kopen toch wel een boek. Je brengt de mensen die het niet goed kunnen betalen, in het nauw."
Auteur Ted van Lieshout pleit juist voor een verlaging van de belasting. "Als je niet goed kunt lezen, kun je niet zelfstandig door het leven. Dan heb je altijd iemand nodig die je helpt bij het zoeken naar de waarheid. De btw moet eigenlijk naar nul."
Sociale functieOok sporters maakten in Den Haag een vuist tegen de plannen van het kabinet. Oud-wielrenster Annemiek van Vleuten verwacht dat minder mensen gaan sporten en bewegen als dat duurder wordt.
Ze benadrukt dat sporten niet alleen goed is voor het lichaam, maar ook een sociale functie heeft. Ze doelt op het plezier dat mensen beleven aan samen sporten. Ze hoopt dat het kabinet de plannen wijzigt en de belasting verhoogt op zaken die kwalijk zijn voor de gezondheid in plaats van sport.
Geen verantwoordelijk staatssecretarisUiteindelijk is het geplande debat over de belastingverhoging deels uitgesteld, omdat er na het vertrek van staatssecretaris Idsinga geen verantwoordelijk bewindspersoon bij kon zijn. Het afschaffen van het verlaagde btw-tarief op boeken, cultuur en sport komt nu waarschijnlijk vrijdag aan bod. Dan is minister Heinen van Financiën er mogelijk bij.
De oppositie was niet blij met het uitstel. Volgende week moet over de plannen gestemd worden, dus de tijd om het te bespreken dringt volgens de partijen.
De vorming van een nieuwe regering in België blijft moeizaam verlopen. N-VA-leider Bart De Wever heeft vanochtend opnieuw zijn ontslag ingediend als formateur, maar koning Filip heeft een beslissing daarover uitgesteld. Hij geeft De Wever een week extra, tot 12 november, de tijd om verder te overleggen.
De afgelopen tijd probeerde De Wever de partijen N-VA, CD&V, Vooruit en de Franstalige partijen MR en Les Engagés op één lijn te krijgen. Ze moesten het eens worden over grote hervormingen die de toekomstige federale regering zou moeten doorvoeren. Dat is vooralsnog niet gelukt.
Belasting voor zeer vermogendenOp 9 juni ging België naar de stembus. De Wever, burgemeester van Antwerpen en leider van de Vlaams-nationalistische Nieuw-Vlaamse Alliantie, is sindsdien met tussenpozen bezig om partijen bij elkaar te brengen en een zogenoemde Arizona-coalitie te vormen. Dat is een verwijzing naar de vlag van de gelijknamige Amerikaanse staat die de kleuren van de onderhandelende partijen bevat: blauw voor de liberalen, rood voor de socialisten, oranje voor de christendemocraten en geel voor de N-VA.
De onderhandelingen liepen eerder al een keer stuk vanwege onenigheid tussen de partijen. België moet een begrotingstekort van 28 miljard euro wegwerken. De Wever deed voorstellen om dat gat te dichten door onder meer zeer vermogenden belasting te laten betalen via een meerwaardebelasting op aandelen.
Op dat onderdeel ging het hard tegen hard tussen de centrumrechtse MR en het centrumlinkse Vooruit. Er zouden plannen op tafel hebben gelegen om de belasting af te zwakken voor kleine beleggers en ondernemers, maar dat was voor MR niet voldoende.
Al snel na het stuklopen werden de onderhandelingen hervat. Op 23 september werd besloten de formatie op te schorten tot na de gemeenteraadsverkiezingen in België. Die waren op 13 oktober. Bij die verkiezingen bleef de N-VA van De Wever met afstand de grootste partij in Antwerpen.
Bij een vulkaanuitbarsting gisteren op het Indonesische eiland Flores zijn zeker tien mensen om het leven gekomen. De ruim 1700 meter hoge vulkaan Lewotobi Laki-Laki spuwde rook en as twee kilometer hoog de lucht in. Mensen in de buurt zijn geëvacueerd en een vliegveld is gesloten.
"Na de uitbarsting viel de stroom uit en begon het te regenen en te onweren. Bewoners raakten in paniek", zegt een woordvoerder van de overheidsinstantie die vulkaanuitbarstingen registreert. Huizen vlak bij de vulkaan zijn door de kokende lava in brand gevlogen. Wegen en gebouwen zijn bedekt met een dikke laag as en daken zijn ingestort.
Een van de getroffen gebouwen is een klooster. "De nonnen renden in paniek naar buiten onder een regen van vulkanisch as", zegt de toezichthouder van het klooster. Zeker één non is omgekomen.
Het is de tweede vulkaanuitbarsting in twee weken tijd in Indonesië. Eind vorige maand barstte de vulkaan Marapi uit. Deze bijna 2900 meter hoge vulkaan op West-Sumatra is een van de actiefste vulkanen op Indonesië. Bij die uitbarsting zouden geen slachtoffers zijn gevallen.
Vier jaar geleden werd de Franse docent Samuel Paty neergestoken en onthoofd door een moslimextremist, nadat hij tijdens een les over de vrijheid van meningsuiting een spotprent had laten zien van de profeet Mohammed. Vandaag begint daarover in Frankrijk een grote rechtszaak.
"Sinds die tijd is veiligheid in de klas ook in Nederland een thema geworden", zegt Leon Meijs in deze podcast. Hij is expert op het gebied van polarisatie en radicalisering en doet onderzoek naar veiligheid op scholen, waar hij trainingen geeft aan docenten. Hij ziet dat er de afgelopen jaren steeds meer extreme opvattingen in de klas zijn. "Docenten vragen zich over bepaalde onderwerpen af: wil ik het hier wel over hebben, want wat gebeurt er dan daarna?"
Mary Meulenkamp is docent Burgerschap op een praktijkschool in Zaandam. Zij ziet ook dat de extremen in de klas toenemen en dat jongeren halsstarriger vasthouden aan hun mening. Zelf is ze nog nooit bang geweest voor haar eigen veiligheid. "Maar dat wil niet zeggen dat het er nooit zou kunnen zijn."
Reageren? Mail dedag@nos.nl
Presentatie en montage: Elisabeth Steinz
Redactie: Anouk Kantelberg en Judith van de Hulsbeek
Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren op allerlei platformen en hier via NPO Luister. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren.
Onze podcasts:
De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.
Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.
Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.
NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.
Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.
De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.
Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.
Vandaag staat de Nederlandse fiscalist Frank Butselaar voor de rechter in New York. De 65-jarige financieel adviseur uit Naarden wordt ervan verdacht dat hij constructies voor belastingontduiking heeft opgezet voor verschillende beroemde artiesten.
De Amerikaanse aanklager wil dat Butselaar in de VS wordt berecht. Door hem zou de Amerikaanse schatkist veel geld zijn misgelopen.
Butselaar gaf advies aan Nederlandse artiesten die regelmatig in de Verenigde Staten werkten. Doordat de artiesten hun bedrijven naar Cyprus en het Britse Kanaaleiland Guernsey verplaatsten, zouden ze in de VS geen belasting hoeven te betalen.
'Boven de wet'Onterecht, zegt de Amerikaanse aanklager, die stelt dat de fiscalist zich met zijn handelen boven de wet plaatste. De aanklager zegt dat Butselaar langdurige constructies van belastingontduiking optuigde voor zijn klanten.
Voor de Verenigde Staten zou hierdoor zo'n 100 miljoen dollar aan inkomen verborgen zijn tussen 2012 en 2018. "Het is nu tijd dat Butselaar de rekening betaalt", zegt de aanklager.
De aanklager eist een gevangenisstraf van 5 jaar voor het misleiden van de Amerikaanse staat. Daarbovenop eist de aanklager voor elke cliënt die in het strafdossier wordt genoemd nog eens 3 jaar gevangenis. Het gaat om 5 klanten van Butselaar die worden genoemd in het dossier.
Voor de kerst thuisIn zijn loopbaan nam de adviseur steeds meer bekende klanten aan. Zo gaf hij financieel advies aan verschillende tv-persoonlijkheden zoals Linda de Mol en Jort Kelder. Ook werkte hij voor Nederlandse modellen en dj's die veel in de VS werken, zoals model Yfke Sturm en dj's Afrojack en Tiësto.
In een podcast van het Financieele Dagblad ontkent Butselaar dat er geen belasting is betaald. Via de brievenbusfirma's werden de dj's betaald en over dat inkomen zou gewoon belasting zijn afgedragen.
De Amerikaanse advocaat van Butselaar wil inhoudelijk geen commentaar geven op de aanklacht. De advocaat blijft erbij dat Butselaar niets te verwijten valt: "Het is een zware weg voor hem en we hopen hem voor de kerst weer op vrije voeten te hebben."
Uitgeleverd via ItaliëAl in oktober 2022 vaardigde de VS een arrestatiebevel uit. In maart 2023 werd Butselaar op verzoek van de Amerikaanse justitie aangehouden bij zijn Italiaanse vakantiehuis. Na drie maanden huisarrest werd Butselaar uitgeleverd aan de Verenigde Staten. Inmiddels zit hij al een jaar in een Amerikaanse cel.
In een gesprek met de NOS zegt de vrouw van de fiscalist, Annemarieke Butselaar, te vermoeden dat het Nederlandse Openbaar Ministerie op de hoogte was van het voornemen om Butselaar pas in Italië te arresteren. Zij zoekt uit waarom haar man niet is uitgeleverd aan Nederland.
Het Nederlandse OM wil niet ingaan op de zaak. Het OM kan niet bevestigen of tegenspreken of Nederland op de hoogte was van het plan om Butselaar te arresteren. Ook wil het OM niet zeggen of Italië heeft gevraagd of Nederland Butselaar wilde overnemen.
Ook in Nederland lopen er zaken. Via de Nederlandse rechter claimde DJ Tiësto 17 miljoen dollar van het voormalige kantoor van Butselaar, een bedrag dat hij naar eigen zeggen onverwachts moest betalen aan de Amerikaanse fiscus. Tiësto verloor afgelopen zomer de zaak. Afrojack klaagt Butselaar ook aan in Nederland. Deze zaak start in april 2025.
Vier jaar geleden was het nog de jongste generatie kiezers, Gen Z genoemd, die Joe Biden aan de overwinning hielp. En ook dit jaar is de stem van Gen Z goud waard voor de kandidaten. De groep is goed voor ruim 40 miljoen stemmen.
Maar voor de Democraten van Kamala Harris is de steun van Gen Z deze keer geen vanzelfsprekendheid. Er is namelijk een belangrijk verschil met de vorige keer. De Republikeinse tegenkandidaat Donald Trump is nu populairder dan ooit onder jonge mannen.
En die groep gaat voor hem door het vuur in deze campagne. In de swing states - de staten die de uitslag gaan bepalen - doen zij een groot deel van het grondwerk voor Trump: ze gaan van deur tot deur om kiezers te motiveren om op hem te gaan stemmen.
Chase the VoteIedere dag tot aan de verkiezingen zijn er in Arizona verzamelpunten voor de operatie Chase the Vote. In een park ten noorden van Phoenix zijn er vanavond zo'n vijftien jonge mannen op afgekomen. Ze komen uit hele land: van Florida tot Louisiana. Hun reis- en verblijfskosten worden voor hen betaald.
Ze zijn niet van de Republikeinse partij, maar van Turning Point, een organisatie die is opgericht door een meermaals in opspraak gekomen rechts-conservatieve activist, de podcastmaker en youtuber Charlie Kirk. Hij heeft tientallen miljoenen dollars voor deze operatie opgehaald.
John is pas 18, in opleiding bij de luchtmacht. Hij zegt dat hij dit doet voor zijn toekomstige kinderen. "Ik wil dat zij dezelfde mogelijkheden krijgen als hij kreeg." Veel Trump-aanhangers zijn ervan overtuigd dat het land verloren is als Harris wint. John is extra gedreven door zijn eigen levensverhaal. "Ik ben tegen abortus. Zelf ben ik geadopteerd en anders was ik er misschien wel niet meer geweest. Dat is gewoon verkeerd."
Dat veel jonge mannen weglopen met Trump komt volgens Connor (26) door hun wereldbeeld. "Ze willen weer een land waar mannen het voortouw nemen en sterk zijn, zoals in de Bijbel staat." De jongste generatie kiezers is volgens hem veel minder progressief dan gedacht. "Ze zijn klaar met de leugens van de mainstream media en linkse universiteiten. Jongeren denken veel vrijer."
Connor zegt meerdere vrienden te hebben die eerst op Democraten stemden en nu voor Trump gaan. "Het gaat om de economie. Je wil een huis kunnen kopen als je gestudeerd hebt. Door de inflatie onder Biden is alles onbetaalbaar geworden."
Opvallend is het contrast tussen mannen en vrouwen, hier ook wel de gender gap genoemd. Die komt er simpelweg op neer dat Harris beter scoort onder vrouwen en Trump het juist goed doet onder mannen. Volgens Connor komt dat doordat vrouwen emotioneler kiezen. "En dat is niet seksistisch bedoeld." Hij wijst erop dat bijvoorbeeld abortus voor veel vrouwen een belangrijk onderwerp is.
De jonge campagnemedewerkers van Turning Point maken nog snel een groepsfoto en gaan dan de wijken in. Via een speciale app zien ze waar ze moeten aanbellen: potentiële Trump-kiezers die bij eerdere verkiezingen niet stemden. Als opdracht krijgen ze onder meer mee om op de verkiezingsdag vervoer aan te bieden.
Bij de meeste voordeuren verschijnt er vanavond al snel een glimlach en een duim wanneer de vrijwilligers op de stoep staan. Veel buurtbewoners geven aan al gestemd te hebben, allemaal op Trump.
Of het genoeg is om dinsdag de winst te verzilveren? Traditioneel is de opkomst hoger onder vrouwen dan onder mannen. Dat is potentieel dus een voordeel voor de Democraten. Maar in een campagne die alle tradities en oude wetten tart, blijft ook dit een vraagteken.
Zodra de zonsondergang de lucht oranje kleurt, haasten de meeste vrijwilligers zich snel terug naar de carpoolplek. Een aantal moet nog vlug de koffer inpakken. Ze vliegen weer naar hun thuisstaat, zodat ze op tijd terug zijn om dinsdag zelf te kunnen stemmen. Op Trump natuurlijk.
Dit jaar gaan 3FM-dj's Wijnand Speelman, Sophie Hijlkema en Barend van Deelen het Glazen Huis in tijdens Serious Request. Het is voor het eerst dat dezelfde dj's twee opeenvolgende jaren het huis ingaan. Dat staat dit jaar op het Rodetorenplein in Zwolle.
De dj's worden er van 18 t/m 24 december opgesloten. Tot en met kerstavond eten ze niet, ze krijgen wel sapjes met groente en fruit. Ook leveren ze hun telefoon in.
Tijdens de actieweek in december maken de dj's 24 uur per dag live radio. Luisteraars kunnen in ruil voor een donatie muziek aanvragen. Elke editie wordt er geld opgehaald voor een ander doel. Dit jaar staat de week in het teken van Metakids. Dat is een organisatie die zich inzet tegen metabole ziekten. Dat zijn stofwisselingsziekten die ertoe leiden dat de energiehuishouding van het lichaam niet goed werkt.
Er zijn meer dan 1900 metabole ziekten. Een op de vier kinderen die geboren wordt met zo'n ziekte, wordt niet ouder dan 18 jaar schrijft Metakids.
'Meest dodelijke ziekten onder kinderen'"Op dit moment zijn metabole ziekten de meest dodelijke ziekten onder kinderen", zegt Sophie Hijlkema. "Voor de 10.000 gezinnen die ermee te maken hebben, is het cruciaal dat hun stem gehoord wordt en dat er een hoopvolle toekomst is waarin deze ziekten behandelbaar zijn."
Wijnand Speelman heeft zelf twee dochters en sprak de afgelopen tijd veel ouders en kinderen die met een metabole ziekte te maken hebben. "Dit doel raakt mij enorm. Deze verhalen raken ongetwijfeld ook anderen en ik hoop dat zoveel mogelijk mensen in actie komen of doneren."
Barend van Deelen kijkt uit naar de week, waarin ook veel artiesten komen optreden. "Het voelt voor mij als vader heel oneerlijk dat kinderen met een metabole ziekte zo weinig kansen hebben. Daar moeten we verandering in brengen. Daarom wil ik met heel Nederland een onvergetelijke actieweek neerzetten om zoveel mogelijk geld op te halen voor Metakids."
Serious Request vorig jaar succesvoller dan voorheenHet Glazen Huis bestaat sinds 2004. In 2018 ging de actieweek verder onder de nieuwe opzet 'The Lifeline', een wandeltocht door het land waarbij geld werd ingezameld voor een goed doel. Tijdens die edities werd er minder geld ingezameld dan in de tijd van het Glazen Huis.
Na vier jaar keerde het Glazen Huis in 2021 weer terug. Vorig jaar, tijdens de editie in Nijmegen, werd al vroeg in de week meer geld opgehaald dan de jaren daarvoor. De totale opbrengst in 2023 was 7.502.981 euro, bestemd voor Stichting ALS. Het jaar daarvoor was de opbrengst 2,3 miljoen euro.
Na de catastrofale regenbuien en overstromingen in Spanje vorige week, is vandaag opnieuw veel regen gevallen. Nu gaat het vooral om Catalonië, waar het Spaanse weerinstituut code oranje heeft afgegeven vanwege zware regen- en hagelbuien. Vorige week waren er hevige buien in de regio Valencia.
Met name de kustgebieden van Catalonië kregen veel regen te verduren. Inwoners van Barcelona kregen een noodbericht op hun telefoon, met een waarschuwing voor "extreme en aanhoudende regenval", vooral in het zuiden van de stad.
De snelweg ten zuiden van Barcelona, vlak bij de luchthaven, staat onder water. Ook andere snelwegen zijn afgesloten omdat ze onder staan.
Op de beelden is te zien dat de luchthaven van Barcelona te maken heeft met wateroverlast:
Ook de luchthaven van Barcelona is getroffen. Volgens minister Puente van Transport stroomde het water sommige terminals binnen. Op beelden is te zien dat bij incheckbalies het water uit het plafond stroomt.
Vijftig vluchten die zouden opstijgen vanaf de luchthaven zijn geannuleerd of ernstig vertraagd. Zeventien vluchten die zouden landen, moesten uitwijken naar andere luchthavens. Puente zegt dat ook het treinverkeer in het noordoosten van Catalonië stilligt.
In de Catalaanse stad Tarragona viel ook zo veel regen dat het riool het water niet aan kon. Straten liepen daardoor onder. Scholen bleven vandaag dicht.
ParkeergarageVorige week werd voornamelijk de regio Valencia zwaar getroffen door de hevige regenbuien en daaropvolgende verwoestende overstromingen. Daar gaat de zoektocht naar slachtoffers nog altijd verder, onder meer in ondergelopen parkeergarages en kelders die nog vol water staan. Het dodental van de overstromingen staat op 217.
Reddingswerkers proberen al dagen om een grote parkeergarage van een winkelcentrum ten westen van de stad Valencia te doorzoeken. Door de overstromingen liep die ondergrondse garage helemaal onder. Het is de grootste parkeergarage van Valencia. In het ondergrondse gedeelte is plek voor 1700 auto's.
Volgens de autoriteiten stonden er weinig auto's geparkeerd op het moment dat de garage volstroomde. Er zijn tot nu toe geen slachtoffers gevonden.
In Haarlem zijn gisterenavond rond 23.00 uur op twee verschillende plekken explosies geweest. De explosies waren vrijwel gelijktijdig in dezelfde wijk in het noorden van de stad, schrijft omroep NH.
Bij een van de explosies in de Transvaalbuurt raakte een voordeur zwaar beschadigd en sprongen bij meerdere woningen de ruiten. Ook een geparkeerde auto liep schade op.
De tweede explosie was rond dezelfde tijd in de Borneostraat, zegt een politiewoordvoerder tegen de omroep. Dat is zo'n zeshonderd meter verderop in dezelfde wijk. Het is onbekend wat de schade daar is.
Het is nog niet duidelijk of de twee explosies iets met elkaar te maken hebben. De politie doet onderzoek.
In India zijn bij een busongeluk zeker 36 mensen omgekomen. De bus stortte in een diepe kloof in het noorden van het land. Er zaten zo'n zestig mensen in de bus, terwijl er maar plaats was voor 42 passagiers.
Reddingswerkers houden er rekening mee dat het dodental nog oploopt. Een onbekend aantal passagiers raakte gewond. Zeker zeven mensen liggen in kritieke toestand in het ziekenhuis.
De bus was volgens de autoriteiten in slechte staat. Het voertuig zou zijn geslipt en vervolgens in de zestig meter diepe kloof zijn gestort. Een aantal passagiers werd uit de bus geslingerd. Twee transportfunctionarissen zijn geschorst omdat ze de bus hadden goedgekeurd.
In India vallen ieder jaar relatief veel verkeersslachtoffers. Dat komt vooral door roekeloos rijgedrag, slecht onderhouden wegen en verouderde voertuigen.
In juli stierven achttien mensen toen de bus waarin ze zaten op een melkwagen botste. In mei kwamen 21 mensen om toen een bus in een kloof reed.
In Frankrijk zijn vanochtend vier tieners gewond geraakt bij een gevecht met bijlen in een metrotrein in de buurt van Parijs. Dat schrijven Franse media op basis van de politie.
Een van de gewonden zou bij het gevecht een aantal vingers zijn kwijtgeraakt, een andere treinreiziger zou gewond zijn geraakt aan het hoofd. De twee andere slachtoffers zijn volgens Franse media lichtgewond.
Rond 08.00 uur brak een gevecht uit in de metrotrein, die net was gestopt op station Ozoir-la-Ferrière. Een getuige zegt tegen Le Figaro dat zo'n vijftien mensen met bijlen en messen de trein binnen kwamen. "Mensen begonnen te schreeuwen en alle kanten op te rennen."
De politie, brandweer en hulpdiensten werden ingeschakeld en de trein moest op het perron blijven staan, blijkt uit een bericht van lijn RER E op X.
Vermoedelijk vergeldingsactieLe Parisien schrijft dat het vermoedelijk gaat om een conflict tussen rivaliserende jongeren uit Roissy-en-Brie en Ozoir-la-Ferrière. Tien dagen geleden werd een jongen uit Ozoir mishandeld. Mogelijk was de aanval in de metrotrein een wraakactie.
Een getuige zegt tegen Le Parisien dat hij op het station jongens naar het einde van de trein zagen rennen. "Ze hadden een capuchon op, hun gezichten waren afgeschermd en ze waren allemaal in het zwart gekleed." In de coupé waar ze naartoe renden, zaten volgens de getuige jongeren uit Roissy.
Wat volgde was een gevecht tussen de twee groepen jongeren. "Er lag bloed op de vloer, bloed op de trap", zegt een getuige. "Ik hoorde ook de vrienden van de gewonden roepen: Bij Allah, we zullen wraak nemen! We gaan je vermoorden!"
Kandidaten die duizenden kilometers afleggen, campagnes van honderden miljoenen dollars en peilingen met kleine marges: de Amerikaanse presidentsverkiezingen blijven spannend tot de laatste dag. Lees in dit artikel de laatste ontwikkelingen.
De campagnes:In het laatste weekend voor de verkiezingen was Trump zelfs voor zijn doen bijzonder negatief. Op zijn campagnebijeenkomsten herhaalde hij ongefundeerde beschuldigingen van kiesfraude, noemde tegenstanders "demonisch", wenste partijgenoot McConnell weg en praatte hij onverschillig over geweld tegen journalisten.
Trump maakte de opmerkingen in toespraken waarin hij veelvuldig afweek van de voorbereide tekst. Zo praatte hij voor de vuist weg over het kogelwerende glas waar hij achter staat vanwege aanslagen. "Ik heb hier glas, maar hier niet", wees hij zijn publiek aan, om vervolgens te concluderen dat het persvak precies op die kwetsbare plek was ingericht. "Als ze mij moeten hebben, zouden ze door die nep-media heen moeten. Dat vind ik helemaal geen probleem, echt niet."
Hoewel het publiek kon lachen om de opmerking, kwam zijn campagneteam snel met een persbericht waarin werd geclaimd dat Trump juist de veiligheid van journalisten wilde verzekeren. "De media liepen gevaar doordat zij hem beschermden", aldus de woordvoerder. "Eigenlijk hadden zij ook beschermend glas moeten hebben."
In dezelfde speech mijmerde Trump dat hij eigenlijk niet het Witte Huis had moeten verlaten toen de kiezers hem wegstemden in 2020. "We hadden nog nooit zo'n veilige grens gehad. Ik had niet moeten vertrekken, echt, omdat we het zo goed deden."
Ook viel hij een belangrijke bondgenoot af, fractieleider McConnell van de Republikeinen in de Senaat. Die was na de Capitoolbestorming bijzonder kritisch over zijn partijleider, maar steunde hem toch weer bij deze verkiezingen. Trump beloonde die loyaliteit niet: "Hopelijk zijn we snel van hem af", zei Trump, omdat McConnell soms had samengewerkt met Democraten. "Kun je geloven dat hij toch zijn steun voor mij uitsprak? Jeetje, dat zal de pijnlijkste dag van zijn leven zijn geweest." McConnell (82) neemt deze maand afscheid als fractievoorzitter.
Kamala Harris koos voor een positieve insteek bij een bezoek aan Michigan en besloot haar tegenstander zelfs helemaal niet bij naam te noemen. De teneur van haar toespraak was juist verbindend: "In deze laatste uurtjes kunnen we kracht halen uit het feit dat we samen zijn."
Harris noemde in de speech van een half uur Trump niet bij naam, maar sprak alleen maar van "bepaalde individuen" die bijvoorbeeld de gezondheidszorg willen inperken. Verder herhaalde ze haar intentie om juist verbinding te zoeken en ook het gesprek aan te gaan met mensen buiten haar eigen kamp.
Harris probeerde in Michigan ook de 200.000 Arabische kiezers in de staat voor zich te winnen. Die kiezersgroep is bijzonder kritisch op het huidige Midden-Oostenbeleid van het Witte Huis vanwege de voortdurende steun aan Israël. Harris herhaalde zich in te willen zetten voor een einde aan het conflict.
In twee minuten zetten de kandidaten nog een keer hun boodschap neer voor de kiezers. Allebei gebruiken ze patriottische beelden als Amerikaanse vlaggen, militairen en brandweermannen en noemen ze de economie als een van de belangrijkste thema's. Harris zegt het daarnaast op te willen nemen voor het recht op abortus en het land bijeen te willen brengen.
Trump betoogt dat het land de weg kwijt is geraakt door de Democraten en patriottisme een vies woord is geworden, mensen zich moeten schamen voor hun normen en waarden en de gewone man over het hoofd wordt gezien. In het spotje wordt ook verwezen naar de controverse rond boksster Imane Khelif op de Olympische Spelen: beelden van haar zijn te zien onder de opmerking dat "mannen medailles krijgen als ze vrouwen in elkaar slaan". Het spotje sluit af met de woorden die Trump sprak na de aanslag op hem: "We zullen vechten. Vechten. Vechten."
Het laatste nieuws:Alle verkiezingsraces bij elkaar hebben in de laatste volle week voor de stembusgang net niet een miljard dollar aan campagnespotjes uitgegeven: volgens marktvolger AdImpact kwam het totaal op 994 miljoen dollar. Daarmee is deze laatste week goed voor een tiende van het totaalbudget van 10 miljard verspreid over het hele jaar.
Het grootste deel van de uitgaven was voor de presidentsrace, met 272 miljoen aan spotjes, ruwweg gelijk verdeeld over Democraten en Republikeinen. De 33 Senaatszetels eindigden daar met 227 miljoen dollar dichtbij. Geldslurpers hier waren de races in Ohio, Texas en Pennsylvania, waar elk meer dan 30 miljoen voor uitgegeven werd. Alle kanshebbers bij elkaar trekken voor de laatste drie dagen van de campagne nog eens 300 miljoen dollar uit voor kiesreclames.
Kamala Harris heeft dit jaar per post gestemd, maakte ze bekend na een kerkdienst in Michigan. "Mijn formulier is onderweg naar Californië en ik vertrouw op het systeem dat het daar zal aankomen", zei ze tegen de pers die haar opwachtte. De Democraat ging niet in op de vraag hoe ze had gestemd in een referendum over zwaardere straffen waar inwoners van Californië zich over mogen uitspreken. Ze zei zo kort voor de verkiezingen "geen steun te willen uitspreken aan voor- of tegenstanders".
Prop 36 zou de straffen aanscherpen voor kleinere vergrijpen als winkeldiefstal en drugshandel. Voorstanders vinden dat nodig om draaideurcriminaliteit tegen te gaan, critici zeggen dat kruimeldieven en drugsverslaafden er hard door geraakt worden terwijl grote vissen buiten beeld blijven. Harris zou als oud-aanklager en minister van Justitie in de staat een belangrijke stem zijn in het debat over het voorstel, maar ze houdt zich dus op de vlakte.
Als Trump wint is hij van plan voormalig tegenstander Robert F. Kennedy junior een belangrijke positie te geven binnen zijn regering. Dat kan grote veranderingen in het gezondheidsbeleid betekenen. Zo staat Trump niet afwijzend tegenover het schrappen van bepaalde vaccinaties. Kennedy heeft in het verleden gezegd dat daardoor autisme wordt veroorzaakt, hoewel dat volgens wetenschappers onzin is.
"Ik zal het er met hem over hebben en met anderen en dan een beslissing nemen", zei Trump in gesprek met NBC. "Hij is een zeer getalenteerd man en heeft een sterke mening." De Amerikaanse vaccinatieprogramma's voor kinderen zijn vergelijkbaar met die in Nederland, met inentingen tegen bijvoorbeeld mazelen, polio, rodehond en HPV.
Kennedy heeft ook al laten weten een eind te willen maken aan het toevoegen van fluor aan drinkwater, wat sinds de jaren 50 gebeurt in de VS. Voorstanders wijzen erop dat er hierdoor minder gebitsklachten zijn, maar Kennedy zegt dat er een epidemie van "artritis, botbreuken, botkanker, IQ-verminderen, neurologisch aandoeningen en schildklierklachten" voor is teruggekomen. Hard bewijs daarvoor ontbreekt, al werd een experiment in Nederland in de jaren 60 stopgezet wegens bezwaren tegen massamedicatie. "Klinkt verstandig", oordeelde Trump over het voorstel.
De komende dagHarris sluit haar campagne af met een show vol beroemdheden in Philadelphia, de belangrijkste stad van swing state Pennsylvania. Daar zal onder andere Oprah Winfrey het publiek toespreken en er zijn optredens van bijvoorbeeld Lady Gaga en Ricky Martin. Harris brengt ook de rest van de dag door in de staat, met negentien kiesmannen de hoofdprijs onder de swing states en voor haar cruciaal om te winnen. Ze komt langs in de tanende industriesteden Pittsburgh en Allentown.
Voor zijn laatste rally heeft Trump Grand Rapids uitgekozen in swing state Michigan, precies de plek waar hij 4 en 8 jaar geleden ook zijn campagne afsloot. Het wordt met een begintijd van 22.30 uur een latertje voor hem, omdat hij zich vandaag omhoog werkt vanuit North Carolina via Reading en Pittsburgh in Pennsylvania. In tegenstelling tot Harris heeft Trump geen beroemde gasten aangekondigd.
Morgenochtend om 06.00 uur zal de eerste uitslag van deze kiesronde bekend zijn: het gehucht Dixville Notch stemt al sinds 1960 om middernacht plaatselijke tijd en telt dan meteen de formulieren van het handjevol kiesgerechtigden. Het plaatsje in New Hampshire is daarna 18 uur lang de enige plek in de VS waar al een uitslag bekend is.
Dit was ons laatste verzamelartikel in aanloop naar de Amerikaanse verkiezingsdag morgen. Later vandaag als het dag wordt in de VS houden we je van al het nieuws op de hoogte in een liveblog. Morgen vanaf middernacht lopen de eerste uitslagen binnen. Graag tot dan!
