Energiebedrijf Petrobras mag voor de Braziliaanse kust proefboringen gaan doen naar aardolie. Opvallend, want over enkele weken begint in Belém, in de Amazone, de internationale klimaattop, waar landen onder meer praten over het uitfaseren van olie, aardgas en steenkool.
Het illustreert de Braziliaanse spagaat. Aan de ene kant wil het land zich internationaal profileren met een ambitieus onderhandelingsresultaat op de klimaattop, maar tegelijkertijd wil het zijn reserves aan olie en gas te gelde maken.
Staatsbedrijf Petrobras gaat boren in een gebied ten noorden van Brazilië. Het ligt 175 kilometer uit de kust op 500 kilometer van de monding van de Amazonerivier. De verwachtingen zijn hooggespannen. Voor de kust van buurlanden Guyana en Suriname zijn al aanzienlijke oliereserves gevonden.
Boren in 'diep water'
Nu er toestemming is, kan het boren direct beginnen. Petrobas heeft al een boorschip ter plaatse. De zee is er meer dan 2,5 kilometer diep. In de olie- en gasindustrie heet zo'n veld 'diep water'. Er zijn gespecialiseerde technieken nodig om de aardolie veilig te kunnen winnen.
De boringen vinden plaats in een regio met veel bijzondere planten- en dierensoorten. Zo zijn er koraalriffen en mangrovewouden.
Er zijn dan ook zorgen dat het project tot schade kan leiden. In 2023 weigerde de Braziliaanse toezichthouder die verantwoordelijk is voor het milieu nog om toestemming te geven.
Na een jarenlang vergunningstraject is de toezichthouder toch akkoord gegaan. Petrobras zegt in een verklaring dat het bedrijf heeft laten zien dat zijn plannen voor bescherming van het milieu en de veiligheid robuust zijn. Ook leidde het boren in diep water door Petrobras nooit eerder tot lekkages.
Nog veel meer boorplannen
De proefboring van Petrobras lijkt pas het begin van verdere exploratie naar olie in de regio. In juni veilde Brazilië het recht om te boren in negentien gebieden voor de kust. Ook Chevron, ExxonMobil en China National Petroleum Corporation kochten toen rechten.
Dit jaar maakte het Britse olie- en gasbedrijf BP al bekend olie en gas te hebben gevonden voor de Braziliaanse kust. Daarbij ging het wel om een compleet ander veld dat voor de kust van de deelstaat Sao Paulo en Rio de Janeiro ligt. Voor BP was het de grootste vondst in 25 jaar tijd.
Bij de verbranding van olie en gas komt het gas CO2 vrij dat leidt tot de opwarming van de aarde. Ook lekt bij de winning vaak methaan weg. Dit broeikasgas werkt kortdurend, maar heeft een krachtiger opwarmend effect dan CO2.
Nina Jurna, correspondent Zuid-Amerika:
"De Braziliaanse regering hoopt met deze nieuwe olieboringen voor de kust van de Amazone op een grotere economische groei en energiezekerheid, want door de hoeveelheid olie die hier zou liggen, kan Brazilië als olieproducerend land ook internationaal een nog grotere rol spelen in de toekomst.
President Lula da Silva is persoonlijk een groot voorstander van oliewinning, ook in de Amazone. Tegelijkertijd wordt Lula ook gezien als beschermer van de Amazone. Dat lijkt tegenstrijdig, maar de regering hoopt met dit project vooral te laten zien dat er aan oliewinning kan worden gedaan op een milieubewuste en duurzame manier. Milieuorganisaties en vooral ook inheemse organisaties zijn sceptisch en verzetten zich tegen oliewinning bij de Amazone, juist omdat er zoveel op het spel staat in een gebied dat door ontbossing toch al enorm onder druk staat.
Inheemse leiders, onder wie de beroemde Chief Raoni, leider van het Kayapó-volk, die al lange tijd strijdt voor de belangen van de inheemsen en de Amazone, is fel tegen de oliewinning. "We moeten juist strijden voor minder vervuiling en minder opwarming van de aarde", zei hij in de Braziliaanse media als reactie op de toestemming die Petrobras nu krijgt. Dat deze beslissing een maand voor de grote klimaattop valt, zal betekenen dat het onderwerp nog meer dan al gepland, wordt besproken tijdens de COP30, in november in Belém."
Klimaatorganisaties wijzen erop dat er geen nieuwe olie- en gasvelden ontwikkeld mogen worden om een kans te hebben de wereldwijde temperatuurstijging onder de 1,5 graad Celsius te houden. Tegelijkertijd is het de verwachting dat er wereldwijd nog decennia een hoge vraag is naar olie en gas. Zonder nieuwe exploratie van olie- en gasvelden wordt het moeilijk in die vraag te voorzien.
Lange tijd leek het erop dat vooral Europese olie- en gasbedrijven langzaam zouden overschakelen naar hernieuwbare energie, maar Shell en BP keerden de afgelopen jaren op hun schreden terug. De focus ligt weer sterker op het vinden, oppompen en verhandelen van olie en gas.