Aggregator

In Polen is de bevrijding van Auschwitz-Birkenau officieel herdacht. Vandaag tachtig jaar geleden werd het toenmalige concentratie- en vernietigingskamp bevrijd door het Sovjetleger.

De bijeenkomst vond plaats in een grote tent die deels over de toegangspoort van het kamp was opgetrokken. De herdenking werd bijgewoond door tal van regeringsleiders en staatshoofden.

Overlevenden

Die spraken zelf niet. Ze luisterden naar de verhalen van voormalige gevangenen, van wie er zo'n vijftig de bijeenkomst bijwoonden. Ze droegen blauw-wit gestreepte sjaals, de kleuren die herinneren aan de kampkleding die ze tachtig jaar geleden moesten dragen.

De overlevenden die het woord voerden, vertelden over de vernederingen en gruwelijkheden die ze in en buiten het kamp hebben meegemaakt. Ook waarschuwden ze voor het opkomend antisemitisme wereldwijd en wezen ze op de plicht om daartegen op te treden.

Een van de overlevenden vroeg de aanwezigen een moment van stilte in acht te nemen om te gedenken:

Onder de toehoorders waren de Duitse bondskanselier Scholz, de Duitse bondspresident Steinmeier en andere regeringsleiders en staatshoofden. Nederland was vertegenwoordigd door koning Willem-Alexander, koningin Máxima en prinses Amalia.

De bijeenkomst werd afgesloten met gebeden en het aansteken van kaarsen bij een wagon, zoals die voor het transport van gevangenen naar Auschwitz is gebruikt:

Tijdens de Tweede Wereldoorlog was Polen door nazi-Duitsland bezet. De nazi's richtten daar concentratie- en vernietigingskampen op, om Joden, Roma en Sinti en anderen die zij als hun vijanden beschouwden op te sluiten of systematisch te vermoorden.

Auschwitz-Birkenau was het grootste kamp. Daar zijn door nazi-Duitsland in de Tweede Wereldoorlog 1,1 miljoen mensen vermoord, onder wie 57.000 Joden en ruim 200 Roma en Sinti uit Nederland.

Bevrijding

Toen de Sovjetmilitairen in januari 1945 het kamp naderden, probeerden de Duitsers de sporen van wat zich had afgespeeld uit te wissen. Ze vernietigden de kampadministratie, staken gebouwen in brand en bliezen de gaskamers op.

58.000 gevangenen werden gedwongen om in de bittere winterkou naar het westen te lopen. Duizenden gevangenen kwamen om. Wie niet verder kon, werd doodgeschoten.

Toen de Sovjets op 27 januari het kamp binnengingen, waren daar nog zo'n 7500 gevangenen, achtergelaten omdat ze te zwak waren om aan de mars naar het westen te beginnen. De kampbewaarders die er nog waren, werden door de Sovjets doodgeschoten.

Herdenkingsdag

27 januari is door de VN uitgeroepen tot Internationale Holocaust Herdenkingsdag voor de Holocaust, waarop Joden en andere minderheden worden herdacht die in de Tweede Wereldoorlog door de nazi's zijn vervolgd en vermoord.

Deze video over Auschwitz-Birkenau en de Holocaust bevat schokkende beelden:

AMD wilde zijn Radeon RX 9070-gpu's op de markt brengen voor 'hogere prijzen dan verwacht'. Dat schrijft techwebsite VideoCardz. De RX 9070 XT had volgens de techwebsite een adviesprijs van omgerekend 1035 euro moeten krijgen, maar dat wordt vermoedelijk verlaagd voor de release.

Viaplay past per 3 februari de abonnementsvormen aan. Naast het huidige maandabonnement komt er een jaarabonnement en het maandabonnement wordt 4 euro per maand duurder. Verder komt er een abonnement met reclame.

Meerdere gemeenten passen in Nederland gezichtsherkenning toe bij het aanvragen van een paspoort of ID-kaart, zonder hiervoor contact te hebben opgenomen met de Autoriteit Persoonsgegevens. Dit noemt de AP 'zeer zorgelijk'.

Most of us first spot them as children—the white lines in the blue sky that are the telltale sign of a flight overhead. Contrails are an instant visual reminder of …read more

Erasmusschutter Fouad L. noemt het vermoorden van z'n buurvrouw, haar dochter van 14 en zijn docent "het uitvoeren van een recept". Op 28 september 2023 pleegt L. die drie moorden, hij sticht brand in het Erasmus MC en zorgt voor paniek in Rotterdam. De inhoudelijke behandeling van de rechtszaak tegen hem ging vandaag van start.

Al voor het zo gruwelijk misging, waren er signalen dat het met L. niet goed ging. Hij mishandelde bijvoorbeeld dieren, vertelt verslaggever Mattijs van der Wiel in podcast de Dag. Al die signalen leidden ertoe dat het OM de Erasmus universiteit opriep L. geen diploma te geven. Dat blijkt voor L. de druppel, laat hij vandaag in de rechtszaal weten.

Hoe worden die risico's ingeschat door hulpverleners? Bauke Koekoek is crisisdienstverpleegkundige, docent aan de politieacademie en lector onbegrepen gedrag aan de Hogeschool Arnhem Nijmegen en weet wat de variabelen zijn waaraan mensen worden getoetst.

Reageren? Mail naar dedag@nos.nl.

Presentatie & montage: Marco Geijtenbeek

Redactie: Judith van de Hulsbeek

Deze aflevering van De Dag kun je hier beluisteren. Bevalt het? Vergeet je dan niet te abonneren!

Onze podcasts:

De Dag: elke werkdag twintig minuten verdieping bij één onderwerp uit het nieuws.

Lang verhaal kort: elke werkdag rond vijven één onderwerp, in 5 minuten. NOS op 3 vertelt je wat je moet weten over een actueel onderwerp om het nieuws erover beter te kunnen volgen.

Met het Oog op Morgen: elke dag een overzicht van het nieuws, een blik in de ochtendkranten en het betere journalistieke interview.

NOS Amerika Kiest: iedere week praten de correspondenten van Bureau Washington je bij over het laatste nieuws rond de presidentsverkiezingen.

Het Beste uit het Oog: iedere zaterdag selecteert de redactie van Met het Oog op Morgen de mooiste gesprekken van de afgelopen week.

De Stemming van Vullings en Van der Wulp: elke vrijdag een nieuwe aflevering waarin de politieke week wordt doorgenomen. Gemaakt door NOS en EenVandaag.

Jeugdjournaal-podcast: Iedere week vindt het Jeugdjournaal antwoorden op vragen van kinderen bij het nieuws.

De omzet van X zit nu in een 'zeer penibele situatie', schrijven The Wall Street Journal en The Verge op basis van interne e-mails van Elon Musk. Volgens de interne e-mail zou het platform moeite hebben met winst maken. Musk ontkent op X de e-mail te hebben verstuurd.

Er zijn beelden opgedoken van wat de volgende iPhone SE zou kunnen zijn. Uit de beelden blijkt dat het toestel beschikt over een enkele cameralens aan de achterzijde. Volgens de leaker zou het toestel geen Dynamic Island meekrijgen en volgt de release begin april.

(Telecompaper) AT&T reported a solid finish to 2024, with fourth-quarter mobile service revenues up 3.3 percent year-on-year and a net 839,000 postpaid customers added in the three months...

De Samsung Galaxy S25, S25+ en S25 Ultra hebben ondersteuning voor de Qi v2.1-standaard voor draadloos laden. Dat blijkt uit documenten van het Wireless Power Consortium. De smartphones kunnen draadloos snelladen met maximaal 15W.

De brand die vanochtend uitbrak in de Iraakse ambassade in Den Haag is geblust. Daarmee vervalt ook het advies om ramen en deuren te sluiten, meldt de brandweer.

De komende nacht blijft de brandweer met meerdere voertuigen ter plaatse om eventuele branden na te blussen en te voorkomen dat het vuur weer oplaait.

De brand brak rond 11.00 uur uit in het dak van het ambassadegebouw. Vanwege de grote hoeveelheid rook die daarbij vrijkwam, werden mensen in de omgeving geadviseerd om ramen en deuren gesloten te houden en mechanische ventilatie uit te zetten.

Uit voorzorg werd ook het naastgelegen Gymnasium Sorghvliet ontruimd.

Beelden van de brand:

Een persoon is nagekeken door de ambulance omdat diegene rook had ingeademd, meldt Omroep West.

Oorzaak onbekend

Het gebied rondom het pand is afgezet zodat de hulpdiensten hun werk kunnen doen. Ook heeft de brandweer een drone ingezet. De oorzaak van de brand is nog niet bekend.

Rond het gebouw staan steigers. Of die werkzaamheden met de brand te maken hebben, weet de woordvoerder niet zeker. "Volgens mij zijn ze aan het schilderen", zei hij vanmiddag. "En wij zijn binnen aan het blussen."

Bij de afgelopen jaarwisseling liepen zeker 187 mensen oogletsel op door vuurwerk. Dat blijkt uit een inventarisatie van het Nederlands Oogheelkundig Gezelschap. In tien jaar tijd lag het aantal slachtoffers met oogletsel door vuurwerk niet zo hoog. In de helft van de gevallen ging het om kinderen.

Een op de drie patiënten heeft blijvend letsel. Vijftien ogen raakten blind, waarvan er zes operatief moesten worden verwijderd. In vier op de tien gevallen staken slachtoffers niet zelf het vuurwerk af.

De beroepsvereniging van oogartsen benadrukt dat het voorlopige cijfers zijn. Oogartsen kunnen bij een deel van de slachtoffers pas later vaststellen of het letsel blijvend van aard is. In april volgen definitieve cijfers.

De cijfers van afgelopen jaarwisseling komen in de buurt van vijf jaar geleden (2019-2020). Toen liepen 182 mensen oogletsel op. Vorig jaar ging het om 169 mensen. Het jaar daarvoor waren dat er 133.

Legaal vuurwerk

In meer dan de helft van de gevallen was legaal vuurwerk afgelopen jaarwisseling de boosdoener. In 8 procent ging het om illegaal vuurwerk. De cijfers zijn niet compleet, omdat omstanders bijvoorbeeld lang niet altijd weten of ze door legaal of illegaal vuurwerk zijn geraakt.

Niet voor het eerst pleiten Nederlandse oogartsen voor een verbod op consumentenvuurwerk, dat ze extreem onveilig noemen. "Oogletsels door vuurwerk zijn onnodig en kunnen voorkomen worden."

'Terug bij af'

"Het is heel droevig", reageert oogarts Tjeerd de Faber. "Je ziet dat we eigenlijk weer terug bij af zijn na twee coronajaren." In die jaren waren er opgeteld bij elkaar minder dan 120 slachtoffers.

Ook het aantal jonge slachtoffers baart De Faber zorgen. "Dat geeft toch te denken na alle inspanningen om kinderen zo goed mogelijk te beschermen."

De Faber stelt dat ongeveer vier op de tien kinderen met letsel niet zelf het vuurwerk afstaken.

Afgelopen jaarwisseling gold in negentien gemeenten een vuurwerkverbod, waaronder in Utrecht, Tilburg en Alkmaar. Net als in voorgaande jaren trokken veel mensen zich daar niets van aan en staken ze alsnog vuurwerk af.

How small can an electric motor be without resorting to manufacturing methods like lithography? In a recent video, [Chronova Engineering] on YouTube tries to replicate the 1960 McLellan motor that …read more

Zes personen die vorig jaar december werden aangehouden omdat ze vernielingen hadden aangericht op de Radboud Universiteit in Nijmegen worden niet meer vervolgd. Het Openbaar Ministerie heeft de zaak geseponeerd.

Volgens het OM was er niet genoeg bewijs dat vijf personen betrokken waren bij de vernielingen. De verdachten droegen tijdens de vernielingen gezichtsbedekking waardoor ze niet voldoende herkend konden worden.

Een andere zaak werd geseponeerd omdat diegene onterecht als verdachte werd aangemerkt. Volgens het OM zat hij op dat moment in de trein.

'Zestal niet aanwezig in theaterzaal'

Op 16 december werden de zes mensen in een bus aangehouden omdat ze vernielingen zouden hebben aangericht in een theaterzaal van de universiteit.

Vandalen droegen volgens het OM zwarte kleding en gezichtsbedekking toen ze vernielingen aanrichtten. Ook droegen sommigen een Palestijnse keffiyeh-sjaal. De Radboud Universiteit deed aangifte van de vernielingen.

Op dezelfde dag had de activistengroep Nijmegen Encampment een pro-Palestinamars aangekondigd rond de campus van de universiteit. Die werd op het laatste moment afgeblazen vanwege de aanwezigheid van de politie.

Nijmegen Encampment zei eerder dat de opgepakte arrestanten verbonden waren met de groep, maar dat het zestal niet in de theaterzaal aanwezig was toen de vernielingen werden aangericht.

"Ik ben er echt van overtuigd dat ik een prima dokter had kunnen zijn. Het is allemaal heel erg misgegaan." Dat zei Erasmusschutter Fouad L. vanochtend in de rechtbank Rotterdam. Hij staat terecht voor de moord op een docent in het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam, zijn buurvrouw en haar 14-jarige dochter.

De 33-jarige L. beschreef in de rechtbank dat hij sinds zijn vijfde dokter wilde worden, in 2012 geneeskunde ging studeren, maar tijdens zijn opleiding voor zijn gevoel werd tegengewerkt door docenten. Hij werd meerdere keren geschorst van de opleiding. Hij ontwikkelde "een extreme woede, een oncontroleerbare woede".

Toen L. ontdekte dat hij zijn diploma niet zou krijgen, ontstond er "een heel verschrikkelijk plan", zei hij:

Hij kocht wapens via iemand die hij had leren kennen bij het uitvoeren van een taakstraf voor het mishandelen van zijn konijn. Toen de wapens in huis waren, had L. naar eigen zeggen een "intern conflict". Hij wilde niet zo veel mensen doden en onderhandelde met zichzelf. "In die onderhandeling werd dat plan dus geminimaliseerd, en dat werd het uiteindelijke plan. Dat was gewoon wat er overeen was gekomen."

De moorden op de docent en zijn buurvrouw waren onderdeel van het uiteindelijke plan, dat L. op 28 september 2023 minutieus uitvoerde. "Het was als het uitvoeren van een recept. Er moest een script worden afgedraaid, zo simpel was het."

L. belde in de ochtend van die dag aan bij de buurvrouw. Haar 14-jarige dochter deed open, die hij direct doodschoot. "Zo was het plan bedacht, de eerste persoon die de deur opendoet, daar wordt op geschoten."

Hij ging terug naar zijn eigen woning, waar hij brand stichtte. Vervolgens ging hij weer naar de buurvrouw om haar te doden. Daarna stapte L. op zijn motor en reed naar het Erasmus Medisch Centrum, waar hij zijn docent om het leven bracht.

Achteraf snapt L. naar eigen zeggen niet goed waarom de buurvrouw en haar dochter dood moesten. "Zij hadden niet zo veel met mij te maken." Wel erkent hij dat hij boos was op de buurvrouw omdat zij de politie had laten weten dat hij een konijn had mishandeld.

L. verleende geen hulp aan zijn buurvrouw en haar dochter, nadat hij hen had beschoten. Zij overleden aan hun verwondingen. "Hoe verhoudt dat zich tot de eed van Hippocrates?", vroeg de rechter vanochtend, over de eed waarin artsen beloven voor patiënten te zorgen en hun lijden te verlichten.

"Niet", reageerde L. "Dat is ook wat ik zo triest vind. Dat ik het tegenoverstelde heb gedaan van wat ik altijd heb willen doen."

Daarop reageerde de rechter dat het "niet heel onbegrijpelijk was" dat de examencommissie besloot om hem geen diploma te geven. Maar dat vond L. "een beetje oneerlijk om te zeggen".

Een derde Nederlander is bezweken aan verwondingen na het ernstige auto-ongeluk in Düsseldorf dit weekend. Het is een vrouw van 53, meldt de Duitse politie.

De vrouw zat met drie anderen in de auto die zaterdagochtend in de wijk Golzheim meerdere keren over de kop sloeg. De 60-jarige bestuurder was op slag dood, een 53-jarige mannelijke passagier overleed later in het ziekenhuis.

Onwel geworden

De auto reed met hoge snelheid af op een verkeersplein, zeer waarschijnlijk omdat de bestuurder onwel werd. De politie spreekt van een medische noodsituatie bij de chauffeur.

Een 54-jarige man die bij een bushalte zat, werd geraakt door rondvliegende brokstukken. Hij is zwaargewond naar het ziekenhuis gebracht.

De straat lag in de wijde omtrek bezaaid met onderdelen van de auto:

Het ongeluk gebeurde op een verkeersplein in het noorden van Düsseldorf, op zo'n 50 kilometer van de grens bij Venlo.

Een proef waarmee ouders niet meer via de app Magister de cijfers van hun kind kunnen inzien, is volgens de initiatiefnemers een succes. Het Jordan Montessori Lyceum in Zeist experimenteerde daar twee maanden mee en heeft besloten om de cijfers niet meer in de app te laten zien.

De app wordt gebruikt door leerlingen om onder meer te kijken welke vakken ze hebben en wat hun cijfers zijn. Ook kunnen leerlingen in de app worden ziekgemeld en staat erin of ze te laat waren gekomen.

Volgens Stijn Uittenbogaard, initiatiefnemer van het experiment, ervaarden leerlingen prestatiedruk doordat hun ouders mee kunnen kijken in Magister. Dat kwam eerder naar voren uit een vragenlijst die hij naar zo'n 500 leerlingen stuurde.

De reacties van ouders en leerlingen op de proef waren grotendeels positief, zegt de docent economie en bedrijfseconomie. "Leerlingen vinden het heel fijn dat ze op een zelfgekozen moment over hun cijfers kunnen praten", vertelt Uittenbogaard. Volgens de docent hebben de leerlingen zo meer de regie in eigen handen.

Ontevreden ouders

Ook veel ouders zijn blij en vertellen volgens de docent dat ze "trots ervaren bij mijn kind dat een goed cijfer haalde en dat met trots aan mij kon vertellen".

Toch is er ook een kleine groep ouders die niet zo enthousiast was over het experiment. "Er zijn ouders die de regie graag in eigen hand willen houden en dus niet meer op een door hun gekozen moment naar cijfers kunnen kijken." Ook zijn er enkele ouders die bij de school eisen om weer in Magister de cijfers van hun kind te kunnen zien.

Ondanks de ontevredenheid bij sommige ouders is er ook een groot deel dat aangaf geen mening over het experiment te hebben omdat ze de app niet gebruiken. Ook zei een ander deel van de ouders dat ze de cijfers niet hoeven in te zien.

Uittenbogaard raadt andere scholen aan om te onderzoeken of het afschermen van cijfers voor ouders ook daar werkt.

Bij Bunnik in de provincie Utrecht hebben twee zoekers met een metaaldetector in oktober 2023 404 zilveren en gouden munten uit het jaar 46 na Christus gevonden.

Het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden, Landschap Erfgoed Utrecht en de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed hebben de vondst vanochtend onthuld. Het museum in Leiden spreekt van een "unieke combinatie van Romeinse en Britse munten" en stelt dat er niet eerder zo'n Romeins-Britse muntvondst op het Europese vasteland is gedaan.

Gevonden met metaaldetector

De vindplaats gold in de vroeg-Romeinse tijd als noordelijke grensregio van het Romeinse Rijk, dat de Neder-Germaanse Limes wordt genoemd. Vanaf daar vertrokken Romeinse soldaten naar Britannia, het huidige Groot-Brittannië.

Uit de vondst van 44 munten met daarop de naam van de Britse koning Cunobelinus blijkt dat soldaten ook vanuit daar terugkeerden naar het Europese vasteland. Die munten waren waarschijnlijk buit van Romeinse soldaten.

Restauratieatelier

Nadat de twee mannen enkele munten vonden hebben zij zich gemeld bij het Meldpunt Archeologie van Landschap Erfgoed Utrecht, waar een archeoloog de munten onderzocht. Vervolgens zijn de munten door een restauratieatelier schoongemaakt.

Om meer te weten te komen over de locatie waar de munten zijn gevonden heeft de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed samen met de twee vinders nog een opgraving gedaan, waar uiteindelijk in totaal 404 munten zijn gevonden.

De munten zijn door het Rijksmuseum van Oudheden aangekocht, die de vondst heeft opgenomen in de tentoonstelling 'Nederland in de Romeinse Tijd'.

De Raad voor de rechtspraak doet een dringend beroep op minister Faber van Asiel (PVV) om twee asielwetten niet in te voeren, maar eerst te wachten op de invoering van maatregelen uit het Europese migratiepact.

Die Europese maatregelen leiden volgens de raad al tot forse extra werkbelasting voor onder meer de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en andere organisaties in de migratieketen. Als de twee wetten van Faber daar nog bovenop komen, kunnen organisaties het werk niet aan, vreest de raad. Het zal volgens de raad leiden tot rechtsongelijkheid en het vastlopen van de asielketen.

Vorige maand uitte de raad ook al grote zorgen, nu roept ze minister Faber op de twee wetten uit te stellen.

Faber laat in een reactie aan de NOS weten dat de wetsvoorstellen worden ingediend en dat het kabinet niet wil wachten op Europese actie. "De nood is te hoog om te wachten." Wel moet het kabinet het advies van de Raad voor de rechtspraak nog bekijken, dus of er nog wijzigingen aan de wetsvoorstellen komen, is nu niet te zeggen.

Versoberen

Het gaat om twee wetten die versoberingen in het asielstelsel moeten doorvoeren: de Asielnoodmaatregelenwet en het conceptvoorstel Wet tweestatusstelsel.

In die laatste wet wordt onderscheid gemaakt tussen mensen die vluchten omdat ze gevaar lopen in hun land vanwege etniciteit, seksuele geaardheid of religie, en mensen die vluchten voor oorlog en (natuur)geweld. Nu bestaat dat onderscheid niet. De raad vreest dat mensen uit de tweede groep alsnog bij de eerste willen horen en naar de rechter stappen, wat de druk op rechters en de keten enorm verhoogt.

Het andere wetsvoorstel regelt het verkorten van de verblijfsvergunning die asielzoekers kunnen krijgen: die gaat van 5 naar 3 jaar. Hierdoor zal de IND vaker moeten oordelen over verlengingsaanvragen, zegt de raad. Ook verwacht de raad een stijging van het aantal beroepen tegen deze beslissingen.

Europees Migratiepact

Samen met alle nieuwe Europese veranderingen zal de druk te hoog worden, zegt de raad. Bij de invoering van het Europese Migratiepact krijgen migranten vanaf 2026 aan de buitengrenzen van de EU te horen of ze naar binnen mogen. Er zal sneller gescreend gaan worden, via een zevendaags screeningsproces.

Tijdens de procedure worden er vingerafdrukken en gezichtsopnames gemaakt, die worden verzameld in een EU-database. Alle lidstaten krijgen toegang tot deze database en kunnen controleren of een asielzoeker niet in meerdere EU-landen asiel heeft aangevraagd.

Bezuinigingen

Bij een deel van de Tweede Kamer is er tegelijkertijd onbegrip over de geplande bezuinigingen op de asielketen, terwijl prognoses van het ministerie van Asiel en Migratie er rekening mee houden dat de wachtlijsten van de IND oplopen.

Partijen in de Kamer, waaronder GroenLinks-PvdA, D66 en CDA, vrezen voor een vicieuze cirkel als er tegelijkertijd fors bezuinigd gaat worden op de asielketen.

Een topman van Samsung heeft aangegeven dat het bedrijf een niet-invasieve optische bloedsuikermeter ontwikkelt. Samsung werkt ook aan een algoritme dat continu metingen kan doen en de eerste tekenen van diabetes kan opsporen.