Haïti heeft opnieuw chaotische dagen achter de rug. Uit het door crisis geplaagde land komen berichten over plunderingen en toenemende honger, maar ook over politieacties die iets aan het bendegeweld proberen te doen.
Afgelopen weekend waren er confrontaties tussen de politie en leden van de bende van Jimmy Chérizier, bekend als Barbecue. Daarbij zouden meerdere bendeleden om het leven zijn gekomen. Ook zijn wapens in beslag genomen.
Volgens diverse media gingen politie-eenheden afgelopen weekend een buurt binnen die bekendstaat als bolwerk van Barbecue-aanhangers. Doel was volgens de politie om een wegblokkade op te heffen. Agenten zouden vervolgens in een schotenwisseling met bendeleden zijn terechtgekomen. Een dodental is niet genoemd.
Persbureau AFP citeert uit een politieverklaring waarin staat dat "nieuwe strategieën worden toegepast met als doel bepaalde gebieden terug te winnen die de afgelopen dagen door gewapende bendes zijn bezet". Ook moeten verkeersblokkades worden opgeheven.
Zaterdag was er ook een politieactie in de haven van de hoofdstad Port-au-Prince. Een bron zei tegen AFP dat daarmee de controle over de belangrijkste haven van het land moet worden teruggewonnen. Bendes hadden daar begin deze maand de controle overgenomen en containers geplunderd. Meer informatie over het verloop van die actie is er vooralsnog niet.
PlunderingenHaïti wordt sinds eind vorige maand geteisterd door nieuw bendegeweld. President Henry heeft gezegd af te treden als er een overgangsbestuur is gevormd. Wanneer dat gebeurt, is niet duidelijk.
Ondertussen kampt het land met plunderingen. Unicef zegt dat hulpgoederen voor baby's en kinderen uit de haven van Port-au-Prince zijn gestolen. Ook beademingsapparaten zijn weg. In Port-au-Prince is het kantoor van de consul van Guatemala vernield en leeggeroofd.
Veel buitenlandse diplomaten zijn het land ontvlucht. Gisteren was er nog een evacuatievlucht voor meer dan dertig Amerikanen, vanuit de noordelijke stad Cap-Haïtien. De vaak straatarme bevolking blijft in chaos achter.
Hongersnood dreigtZo'n 60 procent van de naar schatting 11 miljoen Haïtianen leeft onder de armoedegrens. Volgens hulporganisaties dreigt voor bijna anderhalf miljoen mensen hongersnood. Een veel grotere groep heeft voedselhulp nodig.
"Haïti heeft te maken met langdurige en massale honger", zegt een bestuurder van het Wereldvoedselprogramma tegen persbureau AP. Volgens hem is de mate van ondervoeding in sommige buurten van Port-au-Prince net zo groot als in oorlogsgebieden.
In deze video zie je hoe het de afgelopen tijd heeft kunnen misgaan in het land:
Bij steeds meer parkeerplekken, apotheken en bioscopen kun je alleen nog maar met pin betalen. Dat blijkt uit onderzoek van bureau Locatus in opdracht van De Nederlandsche Bank (DNB). Tegelijk bleef het totale aantal 'pin-only'-winkels vorig jaar ongeveer gelijk.
De onderzoekers bezochten eind vorig jaar ruim 5100 winkels, dienstverleners en marktkramen. Vooral bij parkeergarages is het steeds vaker alleen mogelijk om te pinnen. Het ging om zo'n 25 procent van het aantal parkeergelegenheden. Het jaar daarvoor was dat 16 procent. Het aantal pin-only-apotheken steeg van 12 naar 16 procent. Het aantal bioscopen waar je alleen kunt pinnen, nam toe naar 27 procent.
Bij bibliotheken is er een voorzichtige omgekeerde ontwikkeling. In 2022 accepteerde 16 procent van de biebs geen contant geld, vorig jaar was dat 14 procent.
Angst voor overvalHet totale aantal winkeliers en dienstverleners dat cash weigert, bleef gelijk, op ongeveer 4 procent van alle ondernemers. De belangrijkste reden voor dit pin-only-beleid is veiligheid. Het merendeel van de winkeliers is bang voor een overval of inbraak en wil daarom geen contant geld in kas hebben.
30 procent van de eigenaren vreest dat personeel geld steelt uit de kassa of de kluis. 16 procent van de winkeleigenaren zegt dat klanten een voorkeur hebben om te pinnen en accepteert daarom geen cash meer.
KlantvriendelijkheidEen reden om juist wel contant geld te accepteren, is klantvriendelijkheid. Verder wijst een meerderheid van de ondervraagden erop dat cash een wettelijk betaalmiddel is en daarom vindt dat je er nog steeds mee moet kunnen betalen.
DNB noemde vorig jaar de toename van het aantal pin-only-winkels zorgelijk. Meerdere organisaties, waaronder de vier grote banken en Betaalvereniging Nederland, spraken af dat ze zich minimaal vijf jaar lang gaan inzetten om contant geld beschikbaar te houden. Zo zijn er afspraken gemaakt over het aantal geldautomaten en anti-witwasmaatregelen.
Het leger van Pakistan heeft luchtaanvallen uitgevoerd op meerdere plekken in Afghanistan. Hierbij zijn zeker acht doden gevallen, meldt de Afghaanse Taliban.
De spanningen tussen Islamabad en Kabul nemen de laatste tijd toe. De Pakistaanse aanvallen van vandaag komen twee dagen na de dood van zeven militairen bij een zelfmoordaanslag en een gecoördineerde aanval in het noordwesten van Pakistan.
Woordvoerder van de Afghaanse Taliban, Zabihullah Mujahid, heeft de aanvallen in een verklaring veroordeeld. Hij zei dat drie vrouwen en drie kinderen zijn omgekomen in het district Barmal in de provincie Paktika, terwijl twee andere vrouwen zijn omgekomen bij een aanval in de provincie Khost. Mujahid zei dat de aanvallen worden gezien als een schending van het Afghaanse grondgebied.
De lezing van het Pakistaanse leger over de aanvallen is anders: het zegt dat veiligheidstroepen vandaag een operatie hebben uitgevoerd in Noord-Waziristan, vlak bij de Afghaanse grens. Daarbij zouden acht militanten zijn omgekomen die betrokken waren bij de aanval van zaterdag. Het maakte geen melding van luchtaanvallen in Afghanistan.
Aanslagen TTPDe Pakistaanse staatsomroep meldt dat vanuit Afghanistan terreuraanvallen op Pakistan worden gepland. "Het is duidelijk dat de recente aanvallen in Pakistan volledig door Afghanistan worden ondersteund", klinkt het.
Zaterdag kwamen zeven Pakistaanse soldaten om het leven toen een zelfmoordterrorist zijn met explosieven volgeladen vrachtwagen ramde op een militaire post in de stad Mir Ali, een stad in een provincie die grenst aan Afghanistan. Troepen doodden vervolgens zes aanvallers in een vuurgevecht.
De Mir Ali-aanval werd opgeëist door een nieuw gevormde militante groep, maar volgens Pakistaanse veiligheidsfunctionarissen zou die bestaan uit leden van de Pakistaanse Taliban, ook wel de terreurorganisatie Tehreek-e-Taliban (TTP). Die groep valt vaker Pakistaanse soldaten en politie aan.
UitzettingsprocedureDe Afghaanse Taliban grepen in 2021 de macht in Afghanistan nadat de Amerikaanse en NAVO-troepen waren teruggetrokken uit het land. De Afghaanse Taliban houden vol dat ze niet toestaan dat de Pakistaanse Taliban of welke andere militante groep dan ook het Afghaanse grondgebied gebruiken om aanvallen uit te voeren.
Maar de TTP heeft de afgelopen de aanvallen in Pakistan opgevoerd, waardoor de betrekkingen tussen Kabul en Islamabad onder druk zijn komen te staan. De spanningen tussen de twee landen liepen nog verder op door een uitzettingsprocedure voor Afghanen die zonder geldige documenten in Pakistan woonden.
De regering gaf als reden het toenemend aantal aanslagen in Pakistan, waarbij vaak Afghaanse terroristen betrokken zouden zijn. Volgens Pakistan leefden 1,7 miljoen Afghanen in het land zonder geldige verblijfsstatus.
Bij een huiszoeking in België is een agent om het leven gekomen. Een andere agent ligt zwaargewond in het ziekenhuis. Ook een derde raakte gewond, maar is buiten levensgevaar. De vermoedelijke dader is dood.
Agenten van een opsporingsteam vielen vanochtend een huis binnen in Lodelinsart, een deelgemeente van Charleroi. De inval had te maken met drugs- en wapenhandel en de handel in voertuigen, zei het Openbaar Ministerie op een persconferentie.
Toen de agenten de woning binnengingen, opende iemand vanachter een deur het vuur en verstopte zich. Een aantal politieagenten trok zich terug om hun gewonde collega's te verzorgen, daarna riepen ze versterking op.
De verdachte van de schietpartij werd gearresteerd en gewond naar het ziekenhuis gebracht. Daar is hij aan zijn verwondingen overleden. De straat rond de woning is afgezet.
MeelevenDe ministers Verlinden van Binnenlandse Zaken en Van Tigchelt van Justitie spraken op de persconferentie van een zwarte dag en een nachtmerrie. Ze wensen slachtoffers en nabestaanden veel sterkte toe en benadrukken dat er respect voor de politie moet zijn.
Premier De Croo laat weten dat hij meeleeft met de slachtoffers en nabestaanden. "Mijn gedachten zijn bij de familie en dierbaren van de politieagent die stierf in Lodelinsart, en bij de agent die zich tussen leven en dood bevindt", schrijft hij op X. "Het werk van onze wetshandhaving verdient respect. Het is verachtelijk om van hen een doelwit te maken."
In Utrecht is de tramaanslag van 2019 herdacht. Vandaag precies vijf jaar geleden schoot Gökmen T. op het 24 Oktoberplein vier mensen dood in een tram. Zes anderen raakten gewond.
De herdenking begon om 10.30 uur met een toespraak van burgemeester Sharon Dijksma. Ook oud-burgemeester Jan van Zanen en demissionair minister Dilan Yesilgöz (Justitie en Veiligheid) waren aanwezig, net als de nabestaanden van de slachtoffers, gemeenteraadsleden, getuigen en hulpverleners die bij de aanslag aanwezig waren.
Beelden van de herdenking:
Om 10.43 uur, het tijdstip van de aanslag, gaf de Dom vier klokslagen, voor ieder slachtoffer een. Ook werd een minuut stilte gehouden. De bijeenkomst vond plaats op de herinneringsplek die de gemeente na de aanslag heeft ingericht op het plein. Tijdens de herdenking zijn hier ook kransen en bloemen gelegd, meldt RTV Utrecht.
Lege plek aan tafelVolgens burgemeester Dijksma is het voor veel betrokkenen nog iedere dag 18 maart 2019. "Nabestaanden die met verjaardagen en feestdagen een lege plek aan tafel hebben. Ooggetuigen en hulpverleners die worstelen met nachtmerries, met beelden die ze nooit meer vergeten en nog altijd het openbaar vervoer mijden", beschrijft Dijksma. "De impact van de tramaanslag was én is niet te onderschatten."
De gemeente organiseerde de afgelopen jaren steeds openbare herdenkingen. Na dit jaar vinden de officiële herdenkingen van de tramaanslag iedere vijf jaar plaats. De eerstvolgende is op 18 maart 2029.
Een overzicht van de gebeurtenissen rond de tramaanslag in Utrecht:
Bij de herdenking waren ook enkele slachtoffers van de aanslag aanwezig. Zo ook de 31-jarige Lisa. Zij zat in de tram toen T. het vuur opende. Ze overleefde het omdat het wapen haperde.
Vijf jaar lang volgde ze allerlei therapieën, en ze kan er nu pas goed over praten. Pas sinds kort begint ze zich echt te realiseren wat ze die dag heeft meegemaakt. "Ik begin nu ook pas meer compassie voor mezelf te krijgen dat ik ook in de tram zat en dat ik heel erg moeite had met het feit dat ik niet gewond ben geraakt of doodgeschoten", vertelt ze in het NOS Radio 1 Journaal.
Ze herinnert zich die dag nog goed. "Ik zag iemand in de tram staan met een pistool. In eerste instantie dacht ik dat het een grap was", vertelt ze. "Maar ineens besefte ik: dit is foute boel." Terwijl ze probeerde om uit te tram te stappen, kwam de schutter haar kant op. "Ik ben met twee anderen op de grond gaan liggen. Terwijl ik daar lag, dacht ik: dit is het."
'Nu even echt afgesloten'Lisa wist uit de tram te komen, en bleef vrijwel ongedeerd. Al heeft het leven voor haar de afgelopen vijf jaar stilgestaan. "Ik zou bijvoorbeeld graag een partner en een gezin willen, het waren in die zin wel de jaren waarin ik daar wel meer in had willen investeren."
Ze was vandaag bij de herdenking aanwezig, maar ze geeft toe dat ze opgelucht is dat het voorlopig de laatste keer is. "Wat dat betreft ben ik blij als het nu even echt is afgesloten."
LevenslangGökmen T. is tot levenslang veroordeeld voor de aanslag op de tram. Na zijn aanhouding heeft hij de tramaanslag bekend, daarna wilde hij niet meer met de politie praten. T. zei meerdere keren dat hij niet gelooft in de democratie en de rechtbank.
De strafzaak tegen T. verliep tumultueus. Zijn gedrag in de rechtszaal was respectloos. Hij stak meerdere malen zijn middelvinger op naar de rechters, maakte kusgebaren naar de officieren van justitie en bespuugde zijn advocaat. Ook lachte hij provocerend om de verhalen van nabestaanden van de slachtoffers. Op de laatste dag spuugde hij naar de rechters, waarbij hoorbaar was dat hij "oprotten" riep.
"Ik doe dit voor mijn geloof", stond op een briefje dat werd gevonden in de auto die T. na de schietpartij had gekaapt. "Jullie maken moslims dood en willen jullie ons geloof van ons afpakken, maar gaat niet lukken. Allah is groot."
In een Belgische gevangenis is opnieuw een mishandeling geweest. Dat meldt de Belgische krant Het Nieuwsblad, en wordt door het gevangeniswezen bevestigd aan verschillende Belgische media. De gevangene raakte bij het incident ernstig gewond. Een gevangenismedewerker zag het incident gebeuren, maar zij greep niet in.
De mishandeling gebeurde in de gevangenis van Sint-Gillis, in de buurt van Brussel. De gevangene werd het slachtoffer van medegevangenen die probeerden drugs de gevangenis in te smokkelen. Drugsdealers gooien volgens Het Nieuwsblad geregeld drugs over de gevangenismuren. Daarom worden gevangenen die terugkeren steeds gefouilleerd.
Om nu drugs binnen te krijgen werd volgens Het Nieuwsblad "een kwetsbare medegevangene" uitgekozen, die tijdens de wandeling op de grond werd gegooid. Anderen duwden pakketjes met drugs in zijn anus. De man gilde het volgens de krant uit van de pijn en raakte ernstig gewond. Hij was niet in levensgevaar.
Het Belgische gevangeniswezen is een intern onderzoek gestart en de betrokken cipier is op non-actief gesteld. De zaak werd niet door haar gemeld. Andere cipiers die van de zaak op de hoogte waren deden wel een melding. Ook de politie is met een onderzoek begonnen. Het slachtoffer is door de politie verhoord.
Dagenlange folteringVorige week werd bekend dat een gedetineerde in de gevangenis van Antwerpen drie dagen lang zwaar is mishandeld door medegevangenen. Hij werd onder meer gefolterd, vernederd en moest een boterham met uitwerpselen eten.
Belgische media beschreven beelden waarop te zien was hoe de man met een bezemsteel werd verkracht. Ook zou hij kokend water over zich hebben hebben gekregen. De mishandeling zou zijn begonnen voorafgaand aan een 24-uurs-staking door het personeel, maar tijdens en na de staking zijn doorgegaan.
Ook naar die zaak wordt onderzoek gedaan. De celgenoten zijn opgepakt en moeten vandaag voor de rechter verschijnen, weet de VRT.
Bij een nachtelijke aanval van het Israëlische leger op het al-Shifa-ziekenhuis in Gaza is een onbekend aantal doden en gewonden gevallen. Ooggetuigen spreken tegenover de BBC van een catastrofale situatie en grote paniek in en rondom het complex.
Het Israëlische leger zegt een gewapende Hamasofficier te hebben gedood. Hij zou zich verschanst hebben in een gebouw op het ziekenhuisterrein. Hij is volgens het leger in een vuurgevecht gedood. Bij de operatie is volgens de verklaring ook een militair gesneuveld.
'Tientallen doden en gewonden'Palestijnse media spreken van tientallen doden en gewonden bij beschietingen op het medische complex. Het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid, onder bewind van Hamas, zegt dat er mensen gestikt zijn nadat er brand was uitgebroken. "Stop deze slachting tegen zieken, gewonden, ontheemden en medisch personeel in het al-Shifa-ziekenhuis", zegt het ministerie in een verklaring.
Directeur-generaal Tedros van Wereldgezondheidsorganisatie WHO is zeer bezorgd over de inval in het ziekenhuis. "Ziekenhuizen mogen nooit een strijdtoneel zijn", zegt hij op X. De situatie brengt "zorgverleners, patiënten en burgers in gevaar". Op het medische complex schuilen vele duizenden Palestijnen voor het oorlogsgeweld.
Volgens de Israëlische krant Haaretz worden vrouwen en kinderen uit het ziekenhuis geëvacueerd, mannen worden gearresteerd. Het leger zou pamfletten gedropt hebben in de omgeving met de waarschuwing om onmiddellijk te vertrekken. Ook roept het leger Hamasleden op zich over te geven.
Het Israëlische leger zegt het meer dan tachtig mensen heeft gearresteerd, onder wie terroristen van Hamas. Bij eerdere invallen in het ziekenhuis is gebleken dat er vaak onder de arrestanten ook onschuldige artsen, burgers en hulpverleners zitten. In het ziekenhuis schuilen duizenden Palestijnen voor de oorlog.
Het is de vierde keer dat Israël het ziekenhuis heeft aangevallen, meldt nieuwszender Al Jazeera. Het leger zegt dat Hamas het complex in gebruik heeft genomen als commandocentrum waar hooggeplaatste Hamasleiders zich schuilhouden. Speciale troepen van het Israëlische leger drongen in burgerkleding het complex binnen. Kort daarna omsingelden tanks, drones en helikopters het ziekenhuis.
Ook inval in novemberHet al-Shifa-ziekenhuis was ooit het grootste ziekenhuis van de Gazastrook. In november viel het Israëlische leger ook al het ziekenhuis binnen. Het leger zei toen dat er onder het ziekenhuis een commandopost van Hamas is gevonden waarbij ook wapens zijn aangetroffen. Een woordvoerder van het leger noemde het ziekenhuis toen "misschien wel het kloppende hart van Hamas". Hamas zelf heeft altijd ontkend daar een basis te hebben.
Een aanval op een ziekenhuis is volgens het humanitair oorlogsrecht in principe een oorlogsmisdaad. Wel kan een aanval gerechtvaardigd zijn als het gebouw als munitiedepot of legerbasis wordt gebruikt. Israël en Hamas beschuldigen elkaar ervan het oorlogsrecht te hebben geschonden.
Bekijk in de video hieronder beelden van het Israëlische leger na de aanval op het ziekenhuis in november vorig jaar:
Waterschappen en drinkwaterbedrijven doen een dringend beroep aan een nieuw kabinet om de watervervuiling in Nederland aan te pakken. De organisaties worstelen met de hoeveelheid schadelijke stoffen in het water en willen dat er desnoods een wettelijk verbod komt op schadelijke stoffen, zo schrijven ze in een gezamenlijk pamflet.
De drinkwaterbedrijven noemen het een groot probleem dat er steeds meer schadelijke stoffen in het water zitten. Het gaat volgens voorzitter Pieter Litjens van Vewin, de vereniging van drinkwaterbedrijven, om onder meer nitraat uit de landbouw, bestrijdingsmiddelen, medicijnresten en PFAS, een verzamelnaam voor duizenden chemische stoffen.
"De inspanning wordt steeds groter", zegt Litjens. "Ik kan eerlijk gezegd niet aan mijn kinderen uitleggen dat we zo ongelofelijk veel investeren om rottigheid uit het water te halen die we er zelf in stoppen."
De waterschappen en waterbedrijven zeggen dat ze het niet meer alleen kunnen. Volgens voorzitter Van der Sande van de Unie van Waterschappen doen beide organisaties al heel veel. "We lopen hierbij alleen wel tegen de grenzen van onze mogelijkheden en bevoegdheden aan. Voor de ruimtelijke ordening en voor wetgeving hebben we het Rijk nodig", zegt hij.
Er wordt jaarlijks door alleen al de waterschappen meer dan een half miljard euro gestoken in de zuivering van het rioolwater. Per jaar wordt 2 miljard kubieke meter rioolwater gezuiverd.
Pleidooi voor verbod op PFASVorig jaar concludeerde milieuorganisatie Natuur & Milieu op basis van een burgeronderzoek al dat de waterkwaliteit van Nederlandse sloten en plassen slecht blijft. En cijfers uit 2022 wezen al uit dat het meeste oppervlaktewater in Nederland niet voldoet aan de normen.
De waterschappen en drinkwaterbedrijven noemen "de nood heel hoog". Een verbod op PFAS zou kunnen helpen, zegt Litjens. Hij wijst erop dat het heel lastig is om die stoffen uit het water te krijgen. "En dan is het nog niet gegarandeerd dat het weg is. Het zal bij de bron aangepakt moeten worden." Bijvoorbeeld dus met een wettelijk verbod.
Ook zegt Litjens dat goed mestbeleid nodig is om minder nitraat in het water te krijgen. En dat geldt ook voor bestrijdingsmiddelen, zegt hij. Bestrijdingsmiddelen zijn heel lastig uit het water te filteren. "Het kan door wetgeving, door een verbod op stoffen. Het is aan de politiek om dat te bekijken. De inspanningen die wij moeten leveren om drinkwater schoon af te leveren bij de mensen wordt steeds groter."
