Na de arrestatie van de Turkse politicus Ekrem Imamoglu is nu ook zijn advocaat aangehouden. "Alsof de coup tegen de democratie niet genoeg was, staan ze de slachtoffers ook niet toe om zichzelf te verdedigen", zegt Imamoglu vanuit de gevangenis.
De populaire politicus werd vorig weekend aangehouden en is geschorst als burgemeester van Istanbul. Imamoglu roept de Turkse autoriteiten op Mehmet Pehlivan onmiddellijk vrij te laten. Het is onduidelijk waarom de advocaat is aangehouden. De oppositie spreekt over "verzonnen redenen".
Imamoglu werd gearresteerd op verdenking van omkoping, fraude en leidinggeven aan een criminele organisatie. Hij wordt gezien als een belangrijke politieke rivaal van president Erdogan, die al ruim twintig jaar aan de macht is.
De aanhouding van Imamoglu leidt in Turkije tot grote protesten. Bij demonstraties tegen zijn aanhouding zijn meer dan 1400 mensen opgepakt.
Journalisten aangehouden en uitgezetVoor journalisten is verslag doen van die grootschalige demonstraties riskant. Zo werd gisteren een BBC-journalist Turkije uit gezet.
De BBC meldt dat Mark Lowen woensdag werd meegenomen uit zijn hotelkamer en 17 uur werd vastgehouden. Daarna werd de journalist schriftelijk meegedeeld dat hij een "bedreiging vormde voor de openbare orde" en werd uitgezet.
De Turkse autoriteiten melden daarentegen dat Lowen geen persvisum had terwijl dat wel verplicht is en dat hij daarom het land is uit gezet.
Ook een Zweedse journalist is aangehouden. Joakim Medin kwam gisteren aan in Turkije en liet zijn werkgever, de Zweedse krant Dagens ETC, weten dat hij is meegenomen voor verhoor.
Sindsdien heeft de krant niets meer van Medin vernomen. "Ik weet niet waar hij is. Ik weet niet hoe het met hem gaat", schrijft hoofdredacteur Andreas Gustavsson, die de Zweedse regering oproept "direct en scherp" op te treden.
Het militaire bewind van Myanmar zegt op de staatstelevisie dat bij de aardbeving van vandaag zeker 144 mensen zijn omgekomen en 732 gewonden zijn gevallen. De melding volgt bijna een halve dag nadat de beving zich voordeed. Hij had een kracht van 7,7 en werd gevolgd door een naschok met een kracht van 6,4.
De eerste beving was om 12.50 uur lokale tijd in het centrale deel van Myanmar. Op dat moment deden veel bewoners mee aan het vrijdaggebed in moskeeën. In meerdere berichten uit het gebied wordt melding gemaakt van ingestorte moskeeën.
De juntaleider verwacht dat het dodental en het aantal gewonden zal oplopen. Het Amerikaanse geologische instituut USGS zei eerder rekening te zullen houden met duizenden doden in Myanmar.
Het geïsoleerde militaire regime roept de internationale gemeenschap op het land te hulp te komen. Dat het regime dit doet, geeft aan dat de impact groot is.
Myanmar wordt sinds een staatsgreep in 2021 geleid door een militair bewind. Dat is al jaren in oorlog met opstandelingen en onafhankelijkheidsbewegingen. De staat controleert bijna alle media. Hierdoor is het moeilijk om toegang te krijgen tot informatie over wat er in het land gebeurt.
SchadeIn de stad Mandalay zijn veel gebouwen ingestort, meldden bronnen aan de NOS. Universiteitsgebouwen zijn uitgebrand, de luchthaven heeft grote schade opgelopen en het voormalige koninklijke paleis is deels ingestort. De negentig jaar oude Ava Bridge ligt in het water.
Vanuit de hoofdstad Naypyidaw, zo'n 250 kilometer zuidelijker, worden ten minste twintig doden gemeld. Het is niet zeker of de mensen in de ingestorte verkeerstoren van het internationale vliegveld zijn meegeteld. Iedereen die binnen was, kwam om. Ook het hoofdkwartier van het leger en gebouwen rond het parlement zijn door de beving verwoest.
Ook vanuit andere plaatsen zijn doden gemeld. Lokale media spreken van vijf doden in een ingestort klooster in Taungoo. Ooggetuigen zeiden tegen persbureau Reuters dat er drie doden vielen toen een moskee instortte. "We waren aan het bidden toen het schudden begon."
Hotel ingestortOok is te zien dat een hotel in de plaats Aungban is ingestort, ongeveer 150 kilometer ten zuiden van Mandalay. Hulpdiensten melden aan lokale media dat er een reddingsoperatie bezig is voor de mensen die vastzitten onder het puin. Volgens de eerste berichten zijn er slachtoffers gevallen, maar verdere details ontbreken.
Dit zijn door de NOS geverifieerde beelden uit diverse plaatsen in Myanmar en Bangkok:
In de Thaise hoofdstad Bangkok, 1000 kilometer verderop, zijn de gevolgen ook groot. Een appartementencomplex in aanbouw is ingestort. Van drie bouwvakkers die aan het werk waren in het gebouw is bekendgemaakt dat ze zijn overleden.
Nog eens 68 anderen zijn met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht. Lokale hulpdiensten melden dat vijf van hen in kritieke toestand verkeren. Eerder maakte de Thaise minister van Volksgezondheid bekend dat er 409 mensen aan het werk waren op de locatie. Ongeveer 90 bouwvakkers zijn als vermist opgegeven.
Beelden van het instorten van het gebouw in aanbouw en de reddingsoperatie:
In Thailand zijn waarschijnlijk een paar duizend Nederlanders die een reis hadden geboekt via een reisorganisatie aangesloten bij branchevereniging ANVR. De meeste reacties komen uit Bangkok.
"Mijn vriendin zei dat ze duizelig werd", zegt de Nederlander Mike Versteegh. "Ik besefte: dit is een heel heftige aardbeving. Alles ging op en neer. Dus schoenen aan en ineens stonden we met het hele hotel op straat."
Volgens Versteegh zeggen inwoners van Bangkok dat ze nog niet eerder zo'n heftige aardbeving hebben meegemaakt. "De mensen maken zich zorgen omdat er grote risico's zijn vanwege de oude gebouwen in de stad. We mogen het hotel ook nog niet in vanwege de angst voor naschokken." In de omgeving valt de schade voor zover Versteegh kan zien nog mee.
Gironummer voor slachtoffersHet Rode Kruis heeft een gironummer geopend voor de slachtoffers van de aardbeving in Myanmar en Thailand.
Hulpverleners van het Rode Kruis zoeken naar mensen die nog onder het puin liggen. De hulporganisatie treft ook voorbereidingen voor het uitdelen van onder meer voedsel en tenten.
ChinaDe aardbeving heeft ook delen van China getroffen. De Chinese staatstelevisie meldt dat de beving duidelijk voelbaar was in de provincie Yunnan in het zuidwesten. Ook waren er trillingen voelbaar in de Chinese regio's Guizhou en Guangxi.
Daarnaast zijn er trillingen in Cambodja, Bangladesh en India gemeld. In die landen lijkt de schade mee te vallen. De Indiase premier Modi heeft op X gezegd dat zijn land klaarstaat om Myanmar en Thailand hulp te bieden.
De Deense speelgoedmaker Lego spant een kort geding aan tegen een fabrikant van betonmallen uit Heerhugowaard. Lego eist dat het bedrijf niet langer de merknaam Lego gebruikt.
Het bedrijf in Heerhugowaard maakt stalen mallen voor betonblokken, die onder meer worden gebruikt voor wegafzettingen en de beveiliging van straten en evenementen. Op zijn website spreekt het bedrijf over "veelzijdige mallen voor betonnen legoblokken" en een "noppensysteem vergelijkbaar met legostenen". En dat is tegen het zere been van de speelgoedmaker.
Lego stelt dat inbreuk wordt gemaakt op hun woordmerk, aldus Jeroen Boelens, advocaat van het Deense bedrijf. Een woordmerk biedt volgens hem juridische bescherming zodat anderen de naam niet zomaar commercieel kunnen gebruiken.
"Er wordt gebruikgemaakt van het merk Lego op een manier die leidt tot schade", verklaart Boelens bij NH. Met het kort geding dat vanmiddag dient, wil de speelgoedfabrikant onder meer voorkomen dat het merk Lego als algemene term gebruikt gaat worden. Boelens: "Het is niet verboden om een beschrijving van het merk Lego te gebruiken, maar bij deze website is het niet beschrijvend."
Betonblok van 2500 kiloDe betonmallenfabrikant noemt het kort geding "ondernemertje pesten". Marketingdirecteur Sander Tacx: "We hebben niet het gevoel dat Lego nu schade ondervindt. Er is nog nooit een achtjarig kind door zijn ouders verwend met een betonblok van 2500 kilo, omdat hij om legoblokken had gevraagd. Het raakt elkaar niet."
Jesse Hofhuis, raadsman van het bedrijf in Heerhugowaard, stelt dat het begrip legostenen al jaren "een gangbare term is in de betonmarkt".
TreinenHet is niet de eerste keer dat Lego rechtszaken voert op basis van merkrechten. April vorig jaar wonnen de Denen een zaak tegen een Groningse ondernemer die eigen Lego-bouwsets van treinen op de markt bracht.
In november 2024 spande de speelgoedmaker met succes een kort geding aan tegen huishoudketen Wibra. De winkel moest stoppen met de verkoop van bouwpakketten van plastic steentjes voor bloemmodellen en dierenfiguren.
Het is nog onbekend wanneer de rechter uitspraak doet in de zaak tegen de fabrikant van betonmallen.
Het Openbaar Ministerie heeft 16 jaar cel geëist tegen de 21-jarige man die wordt verdacht van het doodschieten van rapper Danzel Silos, beter bekend als Bigidagoe. De 26-jarige rapper werd februari vorig jaar neergeschoten op een bedrijventerrein in Amsterdam Sloterdijk na een feest in een partycentrum. Hij werd zwaargewond overgebracht naar het ziekenhuis, waar hij overleed.
Drie dagen na de schietpartij werd op het vliegveld in Parijs een verdachte aangehouden. Shairone S. stond op het punt om naar Frans-Guyana te vliegen.
Het OM noemt de dood van de rapper "tragisch" en het verdriet en gemis voor de nabestaanden "intens groot". De officier van justitie zegt dat doodslag bewezen is, maar vindt dat S. moet worden vrijgesproken van moord. S. bekende eerder dat hij met een vuurwapen had geschoten, maar zei toen dat het niet zijn bedoeling was om Bigidagoe te doden.
VuurwapenOp beelden die in de rechtbank werden vertoond is te zien dat S. ruzie had met een groep mannen. Daarna krijgt S. een vuurwapen van iemand. Hij loopt vervolgens uit beeld, waarop er schoten te horen zijn.
De moeder van Bigidagoe, die ook in de rechtbank aanwezig was, reageerde emotioneel op deze beelden. Ze riep naar de verdachte: "Ik haat je echt, fucking idioot."
Later richtte ze zich nogmaals tot de verdachte en vertelde ze over het verdriet dat de dood van haar zoon heeft aangericht. "Hij is dood, mijn lieverd, mijn baby, mijn alles is er niet meer. Mijn hart is in miljoenen stukken gebroken." Ze voegde daaraan toe: "Ik ben blij dat je bent opgepakt. Je hebt je leven vergooid. Het enige wat ik wil is gerechtigheid voor Danzel."
Eerder neergeschotenIn 2020 was de rapper al eens neergeschoten en kort daarna werd het huis van zijn moeder onder vuur genomen. Daarbij raakte niemand gewond. Wel werd de woning op last van de burgemeester gesloten en werd de moeder op een schuilplek ondergebracht. Het jaar daarop werd Bigidagoe in Amsterdam-Zuidoost aangehouden vanwege wapenbezit.
Bigidagoe was een gangsterrapper. Zijn teksten gingen vaak over het gebruik van geweld. Hij hoorde samen met onder meer rapper JoeyAK bij de criminele rapformatie Zone6 uit Holendrecht in Zuidoost.
Beide rappers werden verdacht van betrokkenheid bij een ontvoering van de rivaliserende rapper Kobus L. Tegen Bigidagoe eiste het OM eind 2023 vier jaar cel vanwege betrokkenheid bij het ontvoeren, bedreigen en mishandelen van L.
Na het overlijden van Bigidagoe vonden op meerdere locaties in Amsterdam explosies plaats die volgens de politie vermoedelijk te maken hadden met zijn dood. Uit voorzorg werd daarom bij zijn uitvaart extra politie ingezet.
Voor het eerst sinds het begin van de wapenstilstand in Libanon heeft het Israëlische leger een luchtaanval uitgevoerd op Beiroet. Het gaat om een aanval in een zuidelijke buitenwijk van de hoofdstad. Het is nog niet duidelijk of er slachtoffers zijn gevallen.
Het Israëlische leger had kort voor de aanval een evacuatiebevel uitgevaardigd voor een appartementencomplex. Het leger zegt dat er in het gebouw een opslagplaats voor drones van Hezbollah was. Inwoners van de wijk zijn in paniek weggevlucht.
De Israëlische defensieminister Katz zei dat er vannacht vanuit Libanon twee projectielen op Israël zijn afgevuurd. Katz zei dat Israël "krachtig zal optreden tegen bedreigingen" om de veiligheid van de inwoners uit het noorden van Israël te verzekeren. Hezbollah ontkent dat het projectielen heeft afgevuurd.
De Libanese president Aoun noemt de aanvallen een "voortzetting van de Israëlische schendingen van de wapenstilstand". Hij is op bezoek bij de Franse president Macron, die de luchtaanvallen "onacceptabel" noemt. Sinds het staakt-het-vuren inging in november heeft Israël geregeld aanvallen uitgevoerd op het zuiden van Libanon.
Na maanden van grondgevechten en zware bombardementen sloten Israël en Libanon een wapenstilstand, waar ook Hezbollah mee akkoord ging. De afspraak was dat het Israëlische leger zijn grondtroepen zou weghalen uit het zuiden van Libanon, maar het leger is er nog op enkele plekken aanwezig. Hezbollah zou zich terugtrekken tot boven de Litani-rivier. Israël zegt dat de militanten van Hezbollah nog steeds in het zuiden opereren.
De speciale VN-coördinator in Libanon, Jeanine Hennis-Plasschaert, zegt dat een hervatting van de oorlog "koste wat kost vermeden moet worden". Ze zegt dat Israël en Libanon zich geen "nieuwe ronde van gewelddadig conflict kunnen veroorloven" en dat het "verwoestend" zou zijn voor burgers aan beide kanten van de grens.
Een borrel bij de bingo moet weer kunnen, vindt het kabinet. Dat heeft ingestemd met een voorstel van staatssecretaris Karremans voor een wetswijziging, waardoor dit soort 'kleine kansspelen' straks toch kunnen worden georganiseerd in horecagelegenheden.
Sinds een paar jaar staat in de Alcoholwet dat alle kansspelen, waaronder dus ook bingo, niet georganiseerd mogen worden in openbare gelegenheden waar alcohol wordt geschonken. Het idee daarachter is dat gokverslaving onder invloed van drank kan worden aangewakkerd.
De VVD-staatssecretaris gaat nu een uitzondering maken voor kleine kansspelen. Voorwaarde is dat die door verenigingen worden georganiseerd en dat er geen "persoonlijk gewin" aan te pas komt. Ook geldt er een maximum van 400 euro aan het bedrag aan geld of spullen die deelnemers kunnen winnen.
'Nooit de bedoeling geweest'Karremans zei na afloop van de ministerraad dat het nooit de bedoeling is geweest om ouderen hun advocaatje bij de bingo te ontnemen en dat hij dit nu gaat terugdraaien. Hij roept lokale bestuurders op om het verbod niet te handhaven tot de wetswijziging is ingegaan.
Die gaat nu eerst naar de Raad van State voor advies en moet daarna nog worden aangenomen door de Tweede en Eerste Kamer.
Het personeel van openbare apotheken krijgt er tussen nu en eind 2026 20 procent loon bij. Dat is de uitkomst van een akkoord tussen werkgevers en werknemers. De loonstijging is ook bedoeld om achterstallige loonstijging van afgelopen jaar te compenseren, maar komt wel boven op de 2,5 procent die er begin 2024 werd gegeven.
Het gaat om een voorlopig akkoord tussen de vakbonden en werkgevers, waarmee de vakbondsleden nog moeten instemmen. Oud-politicus Martin van Rijn moest de vastgelopen onderhandeling vlottrekken, met dit akkoord als resultaat.
StakingDe assistenten staakten afgelopen jaar meerdere keren voor een beter salaris. In november 2024 legden voor het eerst in de geschiedenis duizenden apotheekmedewerkers in het hele land het werk neer. De apotheken bleven gesloten voor patiënten.
Het personeel eiste niet alleen een hoger loon, maar ook betere werkomstandigheden, wijzend op de hoge werkdruk en agressie waarmee medewerkers te maken krijgen.
Vakbond FNV spreekt over een "geweldige overwinning". Ralph Smeets van FNV-farmacie: "Voor het eerst in de geschiedenis van de Nederlandse apotheekbranche stonden de apotheekassistenten voor zichzelf op. Dit bewijst opnieuw dat het loont om actie te voeren."
Verschil tussen personeel in ziekenhuis en openbare apotheekOver een loonstijging in 2027 wordt nog gesproken, maar afgesproken is dat deze meegroeit met de zogeheten OVA-gelden. Dat is de overheidsbijdrage die beschikbaar is om marktconforme lonen in de zorgsector mogelijk te maken.
De bedoeling is dat deze OVA-gelden direct landen bij zorgpersoneel, maar dat gebeurde de afgelopen jaren bij medewerkers van openbare apothekers niet volledig. Zo is de situatie ontstaan dat apothekerspersoneel in ziekenhuizen, die onder een andere cao vallen, meer zijn gaan verdienen dan personeel in apothekerswinkels, de openbare apotheken.
Op de vraag waar dat overheidsgeld voor beter lonen was gebleven, wezen zorgverzekeraars en werkgevers naar elkaar.
De politie heeft deze week vijf jongens in de leeftijd van 13 tot 18 jaar opgepakt. Zij worden ervan verdacht dat ze in de binnenstad van Venlo een 16-jarige jongen hebben mishandeld vanwege zijn seksuele geaardheid.
Het incident vond maandagmiddag 24 februari plaats aan de Werf bij de Maas. Aanleiding was een gerucht dat over het slachtoffer werd verspreid, zegt een politiewoordvoerder bij L1 Nieuws. De jongen werd geslagen en geschopt. Hij raakte gewond, maar het is onbekend hoe ernstig. Ook kan de politie niet zeggen hoe het nu met hem gaat.
Een van de verdachten bleek een enkelband te dragen. "De verdachten zijn aangehouden en zullen zich op een later moment moeten verantwoorden bij de rechter", aldus de woordvoerder. "Alle verdachten zijn inmiddels in vrijheid gesteld. Alleen de verdachte met de enkelband zal voorgeleid worden voor de rechter-commissaris."
De politie heeft niet gezegd waarom de jongen een enkelband droeg. Ook verder wil de politie geen toelichting geven: "Omdat het slachtoffer en de verdachten allemaal minderjarig zijn, kunnen er geen verdere details worden verstrekt."
Huur- en koopwoningen krijgen regelmatig met hakken over de sloot een gunstiger energielabel. Dat blijkt uit onderzoek van het Financieele Dagblad, waarbij naar 1,8 miljoen energielabels is gekeken. In veel gevallen krijgen huizen nét aan energielabel A of B, laat het onderzoek zien.
De labels lopen van A tot en met G, waarbij woningen met een A-label het energiezuinigst zijn en die met een G-label het minst zuinig. Het lijkt simpel, maar het systeem blijkt toch iets complexer, legt hoogleraar huisvesting en huishoudfinanciën Dirk Brounen uit: "Achter die letters zitten eigenlijk scores, die lopen als een getal door. En bij bepaalde scores kun je van B naar A gaan."
HuurverhogingHet hoger waarderen van het energielabel is niet zonder gevolgen. Het kan betekenen dat een koophuis meer waard wordt, maar het treft vooral mensen die een woning huren. Het telt namelijk mee in de huurpunten van je woning. Zo kan de huur met een paar tientjes omhoog gaan, maar het kan ook zijn dat iemand van een middenhuur ineens terechtkomt in de vrije sector en dan gaat het om honderden euro's meer per maand.
"Het is heel kwalijk dat er zo wordt omgegaan met die labels", zegt Mathijs ten Broeke van de Woonbond. De organisatie die opkomt voor de belangen van huurders en woningzoekenden vindt het systeem complex.
TrucjesBij het bepalen van het energielabel wordt namelijk niet alleen gekeken of een woning zonnepalen of dubbelglas heeft. Ook de oppervlakte of bijvoorbeeld de hoogte van het plafond speelt een rol. "Gek genoeg is daar nog wat ruimte om af te ronden", zegt Brounen. Dat houdt in dat als een huis zich net op de grens van energielabel B bevindt, het vaak toch in A wordt geschaald.
De Woonbond vindt het schandalig. "De foutmarge die in de huidige systematiek ingebouwd zit, is niet bedoeld om het energielabel te manipuleren naar een gewenste uitkomst voor de verhuurder of woningeigenaar. Wie deze foutmarge hiervoor misbruikt, pleegt fraude. Niet meer en niet minder."
Maar energie-expert Frank Daniëls geeft aan dat je niet zomaar tot een hoger energielabel komt. "Soms is het inderdaad met hakken over de sloot, maar dat is vaak wel op basis van ons advies." Zo zeggen ze tegen verhuurders dat er nog een aantal stappen gezet moeten worden om tot een bepaald label te komen. "En dat advies wordt vaak een-op-een opgevolgd."
Nog meer stappenVolgens de beroepsvereniging voor energiedeskundigen zijn er de afgelopen jaren al veel stappen gezet, maar ze erkennen dat het onderzoek laat zien dat er nog meer stappen nodig zijn. Ook betreuren ze het dat enkele partijen misbruik maken van de marges, die juist bedoeld zijn om het werk betaalbaar en praktisch te houden.
Ook het ministerie van Volkshuisvesting is bezig met vervolgstappen. Het ministerie vindt het belangrijk dat eigenaren en huurders op het energielabel kunnen vertrouwen. Er wordt gewerkt aan een wetsvoorstel waarmee het stelsel onder publiek toezicht komt en er worden eisen aan de onafhankelijkheid van onder anderen energieadviseurs toegevoegd.
Morgen schuift de maan tussen 11.17 en 13.04 uur tussen de aarde en de zon. Voor Nederland betekent dit dat de zon om 12.10 uur voor een kwart bedekt zal zijn. Daar merk je niets van als je het niet weet, maar als je met een speciaal eclipsbrilletje naar de zon kijkt, zie je dat de maan een flinke hap uit de zon heeft genomen.
Er zijn ook andere methoden om de verduistering te zien, zonder dat je ogen beschadigd raken. Een veilige manier is naar een sterrenwacht gaan. Een aantal daarvan is speciaal voor de zonsverduistering even open.
De weersverwachting voor morgen is gunstig. Er zijn dan flinke perioden met zon, zegt het KNMI.
Maatregelen TennetDe verduistering dwingt elektriciteitsnetbeheerder Tennet tot maatregelen. Vraag en aanbod van stroom moeten altijd in balans zijn. Dat is in de eerste plaats de verantwoordelijkheid van producenten en leveranciers. Maar als het daar misgaat, moet Tennet reservevermogen inzetten.
Daar komt bij dat er de laatste jaren veel zonneparken zijn bij gekomen, waardoor het effect van een verduistering veel groter is dan bijvoorbeeld in 2022. Toen bedekte de maan bovendien minder van de zon dan morgen.
Een speciaal team van Tennet is vier maanden met de voorbereiding van de verduistering bezig geweest. Bij hoogspanningsbeheerders en energiecentrales elders in Europa is reservevermogen gereserveerd, om een eventuele onbalans tussen vraag en aanbod in Nederland op te vangen.
Morgenochtend is er nog een speciaal overleg met andere Europese netbeheerders. Daarin wordt ook de laatste informatie over te verwachten windenergieproductie meegenomen.
Volledige verduisteringEen volledige zonsverduistering komt zelden voor. Wie dat wil meemaken, moet op 12 augustus volgend jaar in Spanje zijn. Dan is daar een volledige verduistering te zien.
Bij een zonsverduistering in 1999 dekte de maan in Nederland 93 procent van de oppervlakte van de zon af.
Ongeduldig gaan de kinderen in een rij staan, streng toegesproken door hun lerares. Met blauwe plastic bordjes in de hand wachten ze tot ze de kantine van hun school in Mexico-Stad in mogen, waar lunch wordt geserveerd door drie vrouwen met schorten voor. Op het menu staan taco's met tonijnsalade.
Omdat het door de middagzon te heet is op het schoolplein, eten de kinderen in hun klaslokaal. De kinderen die van hun ouders schoolgeld hebben meegekregen, rennen nog snel naar het winkeltje op de hoek van het schoolplein. Met kleurige repen chocolade en krakende zakjes snoep lopen ze smakkend naar buiten.
Sinds dit jaar is het dagelijkse menu in de kantine drastisch omgegooid, als onderdeel van een overheidsprogramma dat eist dat scholen gezonder eten serveren om de hoge obesitascijfers in Mexico tegen te gaan. Frisdrank wordt niet meer verkocht in het winkeltje en gefrituurd eten is van het menu gehaald.
De tienjarige Génesis heeft haar lunch net op. "We leren steeds meer over wat gezond eten is, over het eten van groente, fruit en peulvruchten", zegt ze. Ze geeft toe: het is wennen, het eten dat nu op school wordt geserveerd. Maar het is stiekem best lekker, zegt Génesis verlegen.
Cooperativas'Leef gezond, leef gelukkig', is de naam van het overheidsprogramma waarmee de federale regering wil interveniëren op scholen in heel Mexico. Een ankerpunt van het programma is het voedselaanbod, dat vaak te ongezond is.
Deel van het probleem zijn de cooperativas, grote bedrijven die contracten met scholen sluiten en bijvoorbeeld een speelrek aanleggen in ruil voor een vergunning in de kantine. Coca-Cola, Pepsi, Lay's: met name voor armere scholen is het financieel aantrekkelijk om samen te werken met deze bedrijven. Hoewel kinderen hierdoor dagelijks veel te veel frisdrank, suiker en bewerkt voedsel binnenkrijgen.
Volgens Liliana Bahena, projectcoördinator bij organisatie Poder del Consumidor, zijn er bijna geen scholen in Mexico waar uitsluitend gezond eten wordt verkocht. "In ons land hebben we een invasie gehad van junkfood zoals frisdrank, gefrituurd voedsel, ijs, noem maar op. De groenteafdeling in onze supermarkten is een kwart van de chipsafdeling." Ze wijst op een poster met foto's van wat een gemiddeld kind in Mexico iedere dag eet. Per foto wordt uitgelegd hoeveel suiker en vet kinderen binnenkrijgen. "Deze producten zijn schadelijk voor onze kinderen. Op dit moment hebben in Mexico vier op de tien kinderen al overgewicht en obesitas", aldus Bahena.
In weinig landen ter wereld zijn de obesitascijfers onder de bevolking zo hoog als in Mexico. Binnen vier decennia is het aantal mensen met overgewicht gestegen van 7 procent naar 75 procent. Experts wijzen op het gebrek aan educatie als een belangrijke reden voor de ongezonde voedselpatronen in het land. Mede daarom vragen critici zich af of het genoeg is om in te grijpen op scholen, waar kinderen maar een deel van hun maaltijden nuttigen.
Cultuuromslag nodigAls de lessen op de school van Génesis in Mexico-Stad voorbij zijn, wordt duidelijk dat voor het teweegbrengen van verandering een cultuuromslag nodig is. Voor de school hebben zich, zoals iedere dag, straatverkopers opgesteld. Een ijscoman met felgekleurd, mierzoet ijs. Een chipsverkoper, met gefrituurde zakjes chips in een grote glazen vitrine. En een snoepverkoper, met als specialiteit een snoepcocktail waarbij een zakje gummyberen wordt leeggeschud in een opengeknipt pakje sap. Driekwart van de kinderen die naar buiten lopen, wordt door hun ouders getrakteerd op een lekkernij bij een van de stalletjes.
Volgens voedselactivist Bahena moet de overheid straatverkopers alternatieven bieden. Scholen moeten volgens haar in gesprek met ouders om ervoor te zorgen dat kinderen ook thuis een gevarieerd en gezond dieet krijgen. En de macht van de grote bedrijven moet worden doorbroken. "Nadat de regering dit plan had gelanceerd, waren er meerdere bedrijven die rechtszaken aanspanden omdat ze hun frisdrank en koekjes in de schoolkantines wilden blijven verkopen", zegt ze.
Ze wijst op de enorme druk op het Mexicaanse zorgstelsel, waar een derde van de doodsoorzaken in de afgelopen vijftien jaar direct verband hield met een ongezond voedingspatroon. "Het is goed dat we bij onze kinderen beginnen, maar we moeten veel drastischer ingrijpen. Want we zijn bezig onszelf langzaam te vergiftigen."
