Aggregator

"Ten noordwesten van Sanaa, 15.437790°, 44.156274°." Aan de hand van satellietbeelden dacht een anonieme X-gebruiker de exacte locatie van een ondergrondse Houthi-basis in Jemen te hebben geïdentificeerd.

Het account - @VleckieHond - houdt zich al jaren bezig met osint (dat staat voor open source intelligence): het gebruiken van publiek toegankelijke bronnen, zoals video's op sociale media en satellietbeelden, om informatie te verifiëren. Het account staat te boek als zeer betrouwbaar en wordt gebruikt als bron door gerenommeerde denktanks als het Amerikaanse Institute for the Study of War (ISW).

Vier weken na het bericht, op 28 april, voerde het Amerikaanse leger een luchtaanval uit op precies die locatie. "Oké, het is tijd om mijn fouten onder ogen te zien", schreef het account enkele uren na de aanval. "Ik had dit nooit moeten posten."

Volgens aan de Houthi's gelieerde media was er op die locatie geen Houthi-basis en vielen er alleen burgerdoden.

Het mea culpa maakt veel los, blijkt uit de reacties onder het bericht. Zo houdt een deel van de X-gebruikers het account verantwoordelijk voor de dood van twee Jemenitische gezinnen. De NOS heeft geprobeerd om contact op te nemen met de persoon achter het account, die overigens zelf aangeeft dat het Amerikaanse leger zijn locatiegegevens vrijwel zeker niet van X haalt.

Opvallend is wel dat diegene niet alleen door het stof is gegaan, maar ook 500 euro heeft overgemaakt aan twee ngo's, Artsen zonder Grenzen en het Yemen Data Project.

'Niet heel waarschijnlijk'

Hoewel bekend is dat legers sociale media nauwlettend in de gaten houden om inlichtingen te vergaren, noemt osint-expert Wim Zwijnenburg het niet heel waarschijnlijk dat de aanval alleen werd uitgevoerd door de melding van @VleckieHond. Zwijnenburg schrijft regelmatig voor Bellingcat, een collectief van burgerjournalisten dat met behulp van openbare bronnen onderzoek doet.

"De Amerikanen maken gebruik van uiteenlopende inlichtingenmiddelen: van spionagedrones tot informanten." Zo stelt de VS een lijst op met militaire doelwitten, zegt Zwijnenburg. "Of die lijst klopt, is een ander verhaal. De Amerikanen maken regelmatig fouten."

Hoe dan ook is het leger dat bombardeert verantwoordelijk, maar de kwestie met de Houthi's roept wel de vraag op waar de grens ligt tussen het controleren van de macht en het in kaart brengen van militaire doelwitten. Het is niet de eerste keer dat dit leidt tot ethische dilemma's.

Er zijn talloze accounts zoals @VleckieHond, die in hun vrije tijd en op eigen initiatief osint gebruiken en hun bevindingen op X delen. "Over het algemeen zijn dat mensen met bepaalde vaardigheden en een gezonde dosis wantrouwen jegens machthebbers", zegt Zwijnenburg. "Zij gebruiken hun kennis om onrecht aan het licht te brengen. Ze doen erg belangrijk werk."

"In 2014 was er bijvoorbeeld een account dat heel goed werk deed rond de burgeroorlog in Syrië", legt hij uit. "Het Syrische leger beweerde dat het een legitiem militair doelwit had aangevallen, maar dat account kon aan de hand van open bronnen bewijzen dat daar niets van klopte."

Oorlog in Libië

De oorlog in Libië in 2011, een van de eerste conflicten waarin sociale media een belangrijke rol speelden, toont de andere kant van het spectrum. Op 31 maart 2011 begon de NAVO met luchtaanvallen op Libië "om burgers te beschermen tegen het regime van de dictator Kadhafi".

Twitteraars wisten aan de hand van openbare bronnen militaire doelwitten te achterhalen en brachten hun bevindingen massaal onder de aandacht van de NAVO. Als zo'n locatie vervolgens werd aangevallen, werd dat uitbundig gevierd.

Of de NAVO de berichten van particuliere osint'ers gebruikte om doelwitten te identificeren, is onduidelijk. Dát de NAVO Twitter als bron gebruikte, staat vast. "Al dit materiaal wordt samengebracht. Inlichtingenanalisten moeten vervolgens beslissen welke waarde ze eraan toekennen", zei een woordvoerder daarover.

Hoewel de NAVO-interventie wordt beschouwd als doorslaggevend bij het omverwerpen van het wrede Libische regime, werden naar schatting honderden burgers gedood bij de NAVO-luchtaanvallen.

Voorzichtig

Wat moet je wel of niet publiceren? Wanneer stel je iemand bloot aan gevaar? Het zijn dilemma's waar Zwijnenburg veel over nadenkt. "Over de Houthi's is bijvoorbeeld bekend dat ze veel onder de grond bouwen. Als je ziet dat een onlangs aangebouwde weg in een berg verdwijnt, zou dat een Houthi-wapenopslag kunnen zijn. Maar het kan ook gewoon om een steengroeve gaan."

Volgens Zwijnenburg is het voor osint'ers belangrijk om voorzichtig te zijn met het trekken van conclusies, zo toont ook het rumoer rond de observatie van @VleckieHond. "Om echt zeker te weten dat het om een wapenopslag gaat, heb je beelden nodig van Houthi's die je kunt herleiden naar diezelfde locatie."

Maar ook als vaststaat dat het om een legitiem doelwit gaat, is er volgens Zwijnenburg sprake van een spanningsveld. "Je kunt niet weten hoe er wordt omgegaan met die informatie. Bij een aanval op een legitiem doelwit kunnen ook burgers omkomen." Hij verwacht dat onder president Trump het aantal burgerslachtoffers zal toenemen, omdat de VS de richtlijnen voor het beschermen van burgers heeft afgezwakt.

If you’ve got a popular 3D printer that has been on the market a good long while, you can probably get any old nozzles you want right off the shelf. …read more

Bij een luchtaanval op een ziekenhuis van Artsen zonder Grenzen in het noorden van Zuid-Sudan zijn zeker zeven mensen gedood. Dat meldt de internationale hulporganisatie op X. Er vielen zeker twintig gewonden.

Twee helikopters openden vanochtend rond 04.00 uur het vuur op het ziekenhuis in de stad Old Fangan, schrijft AzG. Wie achter de aanval zit, wordt niet gemeld. Een lokale ambtenaar stelt dat de aanvallen zijn uitgevoerd door de Zuid-Sudanese regering, maar levert daarvoor geen bewijs.

Het zou gaan om de enige plek waar de 40.000 inwoners van de afgelegen regio nog medische zorg konden krijgen. Door de aanval is alle apparatuur van het ziekenhuis verwoest, schrijft AzG. De hulporganisatie spreekt van "een duidelijke schending van het internationaal humanitair recht".

Twee jaar nadat Zuid-Sudan in 2011 onafhankelijk werd, brak een bloedige burgeroorlog uit in het land. Het ging om een machtsstrijd tussen president Salva Kiir en zijn voormalige vicepresident Riek Machar, met 400.000 doden tot gevolg.

Kiir vertegenwoordigt de grootste etnische groep van het land, de Dinka, Machar de op een na grootste, de Nuer. In 2018 sloten de partijen een vredesakkoord.

Vrees voor nieuwe burgeroorlog

De onderlinge spanningen zijn de afgelopen maanden weer toegenomen. Regionale waarnemers vrezen dat het land op de rand staat van een nieuwe burgeroorlog.

Het regeringsleger voerde de afgelopen maanden meermaals luchtaanvallen uit op gebieden waar vooral Nuer wonen. Afgelopen maart vielen tientallen burgerslachtoffers bij aanvallen op de staat Opper-Nijl. Ook in de regio waar het ziekenhuis staat dat vandaag werd aangevallen wonen vooral Nuer.

Klanten van de Rabobank konden vandaag urenlang niet of nauwelijks betalen door een technische storing. Het probleem speelde op rond 15.00 uur en was volgens het bedrijf tegen 21.00 uur verholpen.

Er waren vele duizenden klachten binnengekomen bij Allestoringen.nl. Het lukte mensen bijvoorbeeld niet meer om te pinnen in winkels. Ook digitale betalingen via iDeal waren niet altijd mogelijk. Het is onduidelijk hoeveel mensen waren getroffen door de storing.

Het bedrijf heeft excuses aangeboden voor het ongemak. De Rabobank heeft miljoenen klanten in Nederland.

De maximumsnelheid op een aantal drukke wegen in het buitengebied rond Vaals wordt verlaagd van 60 naar 30 kilometer per uur. De gemeente verwacht dat het zo veiliger wordt op de weg in het Zuid-Limburgse heuvelland, ook al omdat navigatie-apps waarschijnlijk een alternatief gaan zoeken voor wegen waar je maar 30 kilometer per uur mag rijden.

"Daarmee buigen we een deel van de verkeersdruk af", laat de gemeente weten bij L1 Nieuws. "Route-apps zullen hoofdroutes waar je 80 of 60 kilometer per uur mag rijden prefereren. Hierdoor zal het doorgaande verkeer verminderen in de stiltegebieden en landelijke wegen in Vaals."

Oldtimers

De heuvels in de regio Vaals zijn populair bij toeristen. Fietsers, wandelaars, automobilisten, oldtimers, campers en motorrijders vechten om de ruimte op de vaak smalle, onoverzichtelijke wegen. Omdat veel mensen de weg niet kennen, schakelen ze hun navigatie in, wat dan meestal tot nog meer drukte leidt.

Uit onderzoek onder bewoners van het buitengebied blijkt volgens de regionale omroep dat er veel klachten zijn over het verkeer. Het is niet alleen druk, maar er wordt ook te snel gereden en het verkeer veroorzaakt geluidsoverlast.

"Met de snelheidsaanpassing naar 30 kilometer per uur willen we allereerst de verkeersveiligheid verbeteren. Denk bijvoorbeeld aan minder kans op ongevallen", zegt een woordvoerder van de gemeente.

Verkeersborden aangepast

Tegelijkertijd denkt de gemeente de navigatie-apps te misleiden, omdat die altijd de snelste en efficiëntste weg zoeken. Bij een maximumsnelheid van 30 kilometer per uur op een aantal wegen berekent het navigatiesysteem naar verwachting een alternatieve route.

Het blijft niet bij de snelheidsmaatregel alleen. De gemeente Vaals past ook de verkeersborden aan, begint een campagne en stuurt handhavers het heuvelland in.

Wat de gemeente betreft blijft het niet bij deze actie binnen de gemeentegrenzen. Er is overleg met de net zo drukke buurgemeente Gulpen-Wittem. De inzet van Vaals is om in elk geval op de wegen die door beide gemeenten lopen de snelheid te verlagen naar 30 kilometer per uur.

De schade aan dertien woningen in een appartementencomplex in Heerhugowaard na een explosie en brand van 10 april is zo groot dat ze langdurig onbewoonbaar zijn.

De bewoners van die woningen kunnen niet meer terug naar hun huis, laat woningcorporatie Woonwaard weten bij NH Nieuws. De bewoners van de overige woningen in het complex kunnen naar verwachting over vijf tot zes weken weer terug.

Het is onduidelijk of de bewoners van de dertien appartementen weer in Heerhugowaard terechtkunnen. "We gaan kijken wat beschikbaar is en gaan ze dat aanbieden", zegt een woordvoerder van de woningcorporatie. "Wij zitten in Alkmaar en de gemeente Dijk en Waard, dus het zal in die regio zijn. Waar exact is nog onduidelijk. Wellicht komen ze wel allemaal in Heerhugowaard."

Brandstichting

Op donderdagavond 10 april was er een explosie, gevolgd door een felle brand in het appartementencomplex. De bewoners van de 66 appartementen bleven ongedeerd, wel kwam een aantal huisdieren om het leven.

Een 19-jarige verdachte zit vast voor brandstichting. Zijn voorarrest werd onlangs verlengd met drie maanden. Het motief voor de brandstichting is nog onduidelijk, al sloot het Openbaar Ministerie een aanslag uit.

Woonwaard meldt nu dat tien woningen volledig zijn verwoest door de brand. Drie woningen een etage lager blijven ook lange tijd onbewoonbaar vanwege ingrijpende herstelwerkzaamheden aan de constructie erboven.

Deuren ingetrapt

"De herstelwerkzaamheden in de woningen zijn zo groot dat ze minstens anderhalf jaar niet bewoonbaar zijn", aldus de woordvoerder. Daarom worden de bewoners elders ondergebracht.

De bewoners van de overige 53 woningen in het appartementencomplex kunnen naar verwachting over vijf tot zes weken terug naar huis. Die tijd is volgens Woonwaard nodig voor andere reparaties.

"Er zijn nog veel dingen die moeten gebeuren", zegt de woordvoerder. Zo moet de mechanische ventilatie in het pand worden schoongemaakt, komen er nieuwe rookmelders en worden alle deuren vervangen. "Die zijn door de brandweer allemaal ingetrapt en dat waren maatwerkdeuren", legt de woordvoerder uit. "Door de lange levertijd duurt dat nog even."

Werkgevers in de zorg proberen al maanden met man en macht zzp'ers over te halen in loondienst te komen vanwege de striktere handhaving van de regels door de Belastingdienst. Toch moeten veel zzp'ers er niet aan denken om in loondienst te gaan. Hoe pakt het tot nu toe in de praktijk voor hen uit?

De NOS volgde de afgelopen maanden een aantal zzp'ers in de zorg, die allemaal de gevolgen van de onrust rond zelfstandigen ondervonden.

Toch maar in dienst

Imke Wijkmans (35 jaar, zzp'er sinds 2022) is niet zo'n teamspeler, zegt ze zelf. Haar directheid wordt niet altijd gewaardeerd bij collega's. En na drie maanden op één plek jeuken haar handen om iets nieuws te gaan doen.

Het leven als zzp'er beviel haar dus goed. De huidige wetgeving noemt ze een "doktersbriefje zonder duidelijk handschrift", omdat ze niemand kent die het helemaal snapt.

In januari wilde ze niet in loondienst, want ze wil zich kunnen blijven ontwikkelen. "Instellingen hebben handjes aan het bed nodig, en willen niet echt investeren, waardoor je uiteindelijk alleen maar afgestompte verpleegkundigen aan je bed hebt."

Maar een maand later trad ze toch in dienst. "Het was gewoon geen doen meer", vertelt ze. "Geen opdrachten of alleen maar hele korte, en veel meer reistijd. Dit was thuis ook niet houdbaar. Ik heb toch besloten de rust op te zoeken door in loondienst te gaan."

Wijkmans werkt nu op een revalidatieafdeling, waar ze afwisseling vindt in de constante doorstroom van patiënten. "Het was in het begin wel heel erg vermoeiend om binnen een team te werken, met een vaste routine. Maar gelukkig werken er veel mensen die ook direct zijn."

Van de bank terug naar de werkvloer

Ook Shirley Koningstein (52, zzp'er sinds 2010) heeft een paar karige werkmaanden achter de rug. In het eerste kwartaal had ze maar vier diensten als verpleegkundige, tegenover de vier diensten die ze normaliter per week draait.

Na de onrust van afgelopen jaar wist ze dat er een rustige periode aankwam. "Sinds de herfst zeiden instellingen dat ze met ons gingen stoppen, dus ik heb een potje gemaakt", vertelde ze eind maart. "Ik kan het nog wel tot volgend jaar uitzingen, maar dat wil ik natuurlijk niet. Ik zit hier maar thuis, terwijl heel veel collega's zich rot rennen."

Nu, een maand later, is de situatie compleet veranderd. Koningstein werkt weer vier à vijf dagen per week bij een ouderenzorginstelling - nog steeds als zzp'er. "Ze probeerden het de eerste maanden met alleen vast personeel te doen, maar het personeel stond op omvallen, hoorde ik."

Ze werkt nu op een afdeling met vijf vaste medewerkers en zeven zzp'ers. "Het geeft iets meer rust nu, dat ik weer kan doen waar ik blij van word. Maar ik maak me wel zorgen over hoe de situatie na de zomer is."

Kick van ondernemerschap

Mahin Talei (56, zzp'er sinds 2021) heeft zich nog nooit zo erg ondernemer gevoeld als de afgelopen maanden. Toen ze begin dit jaar merkte dat de zorginstellingen in haar woonplaats Apeldoorn stopten met de inzet van zzp'ers, zette ze wat veranderingen in gang.

"Ik ben nu bereid verder te reizen voor opdrachten en ik ben veel actiever op LinkedIn om mijn bedrijf onder de aandacht te brengen. Als je een echte onderneming wil zijn, moet je er hard voor werken. Dan krijg je echt een kick."

Ze vertelt dat ze voorheen meer dan 70 procent van de tijd bij één opdrachtgever zat. "Nu zeg ik dat dat niet kan, omdat ik zzp'er ben. Ik draag ook nooit een uniform van een instelling. Dat vinden ze dan een beetje raar. Maar er moet een verschil zijn tussen mij en werknemers. Daarom ga ik ook niet mee met teamuitjes." Om opdrachten zit ze sinds januari niet verlegen.

Talei is nu vooral actief bij particuliere opdrachtgevers in de palliatieve thuiszorg en kleinschalige zorginstellingen. Begin januari vertelde ze nog dat ze voor het eerst bij zo'n patiënt langs was geweest.

Toen werd haar nog elke dag gevraagd om in loondienst te komen, maar dat wilde ze niet. "Tuurlijk, vaste dienst zou meer stabiliteit geven, maar je moet je er wel gelukkig voelen. Ik merk hoe fijn afwisseling is voor mij."

Er is meer dan 150.000 euro opgehaald voor de groep jonge asielzoekers uit het Friese Sint Annaparochie om een tripje te maken naar de Efteling. Desondanks ziet het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) af van de reis naar Kaatsheuvel.

Afgelopen week kwam naar buiten dat het COA een uitje naar het pretpark organiseerde om onrust te voorkomen op de drukste dag van het jaarlijkse dorpsfeest. Vorig jaar ontstonden in Sint Annaparochie opstootjes tussen jongeren uit de omgeving en jonge asielzoekers.

Maar nadat asielminister Faber op X haar ongenoegen had geuit over het dagje uit op kosten van de belastingbetaler, en aankondigde dat ze met het COA wilde gaan praten, werd vrijdag besloten om de excursie "een andere invulling te geven". Met andere woorden: de trip naar Kaatsheuvel werd afgeblazen. Daarop werden door verschillende initiatiefnemers vier inzamelingsacties opgezet.

Niet naar de Efteling

Maar het bezoek aan de Efteling gaat dus niet door, zegt het COA. Het is wel hartverwarmend dat mensen geld willen geven aan een uitje voor jongeren, zegt een woordvoerder. "Ze hebben veel meegemaakt in hun korte leven en een dagje uit laat hen weer kind zijn."

Het COA zegt dat ze samen met stichtingen als De Vrolijkheid, TeamUp, VluchtelingenWerk, het Wolkentheater en Stichting Vluchtelingenkind het geld zullen besteden. Die organiseren ook activiteiten voor kinderen en jongeren. "Hun werk is ontzettend waardevol. We zullen samen met deze organisaties zorgen dat het ingezamelde geld goed terechtkomt."

Dan Maloney and I were talking on the podcast about his memories of the old electronics magazines, and how they had some gonzo projects in them. One, a DIY picture …read more

Meer dan vijftig Nederlandse websites zijn deze week doelwit geweest van een pro-Russische hackersgroep. Dat is het grootste aantal in twee jaar tijd, blijkt uit een analyse van de NOS. Het Nationaal Cyber Security Centrum (NCSC) monitort de situatie.

De afgelopen week waren zeker 57 verschillende Nederlandse websites doelwit van de aanvallen van NoName057(16), een hackersgroep die kort na de Russische inval in Oekraïne in 2022 begon met acties tegen onder andere private bedrijven die leveren aan de defensie-industrie en logistieke bedrijven in NAVO-lidstaten.

Het is voor het eerst in bijna een jaar dat de hackersgroep zich op Nederland richt. Als reden noemde de groep maandag de Nederlandse kabinetssteun van 3,5 miljard euro aan Oekraïne. De laatste aanvallen vonden in juli 2024 plaats. Sinds juni 2023 heeft de groep het gemunt op in totaal 93 verschillende .nl-websites.

Sites platleggen

Het gaat om acties die ddos-aanvallen heten. Daarbij worden websites bestookt met enorme hoeveelheden dataverkeer. De website kan daardoor onbereikbaar worden of traag laden voor 'echte' bezoekers. Bij zo'n aanval is geen sprake van een digitale inbraak (hack) of diefstal van gegevens.

De aanvallen begonnen maandag en waren gericht tegen de websites van negen gemeenten en tien provincies. Onder meer de sites van de gemeenten Apeldoorn, Nijmegen, Breda en Tilburg waren daardoor korte tijd onbereikbaar.

In de dagen daarna waren tientallen andere websites het doelwit. De pro-Russische groep had het vooral gemunt op overheidswebsites. Daarnaast waren de aanvallen op de vervoersbedrijven GVB (regio Amsterdam) en Arriva (vooral Noord- en Oost-Nederland) gericht. Ook de website van de krant NRC lag na aanvallen van NoName korte tijd plat.

NoName wil media-aandacht

"De ddos-aanvallen van NoName zijn alleen gericht op het bereiken van eenmalige media-aandacht, in plaats van het daadwerkelijk platleggen van sites", legt de Franse cybersecurityonderzoeker Amaury Garçon uit. Hij volgt de groep met veel interesse.

"Ze kijken naar kansen om op zich op één dag op een bepaald land te richten", zegt hij. "Het doel is dat mensen over ze praten en dat ze kunnen meeliften op het nieuws."

Op het Telegramkanaal van de groep worden berichten over doelwitten afgewisseld met afbeeldingen waaruit blijkt dat de groep succesvol media-aandacht wist te generen.

Het NCSC noemde de ddos-aanvallen van NoName057(16) eerder "vaak beperkt en symbolisch". De hackers "lijken een pro-Russisch ideologisch motief te hebben".

"Een kleinschalige ddos-aanval kan gezien worden als 'digitaal belletje lellen'", zegt een woordvoerder. Toch kan zo'n aanval in grotere vorm "een serieus middel in de gereedschapskist" zijn van landen of criminele organisaties die Nederlandse doelwitten digitaal willen aanvallen.

In 139 Nederlandse gemeenten is onderzoek gedaan naar de onteigening en doorverkoop van panden van Joodse eigenaren tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat meldt het journalistieke onderzoeksplatform Pointer.

De gemeenten komen voor in de zogenoemde 'Verkaufsbücher', waarin de Duitsers tijdens de oorlog vastlegden welke panden die toebehoorden aan Joden waren verkocht. Aan de hand van deze informatie lanceerde Pointer in 2020 een groot online project met een kaart waarop te zien is waar deze panden stonden.

Naar aanleiding daarvan besloten veel gemeenten om onderzoek te doen naar hun rol bij de verkoop van de bewuste panden. In de Verkaufsbücher komen 218 gemeenten voor. In 167 daarvan is een onderzoek aangekondigd, waarvan er dus 139 zijn afgerond.

Er zijn dus vijftig gemeenten die nog geen onderzoek hebben gedaan. Bij het merendeel gaat het om een handjevol panden van Joodse eigenaren. In zes gemeenten gaat het om tien huizen of meer: Almelo, Rijswijk, Midden-Drenthe, Hengelo, Waterland en Culemborg. De gemeente Almelo - waar zestig van dergelijke panden verkocht zijn - wil afwachten "tot een nabestaande melding doet van een mogelijke dwaling".

'Niet alleen voor eigenaren'

Oud-voorzitter van het Centraal Joods Overleg Ronny Naftaniel vindt dat gemeenten verkeerd bezig zijn als ze niet kritisch kijken naar hun rol bij de verkoop van onroerend goed dat aan Joodse eigenaren toebehoorde.

"Als het vermoeden bestaat dat een gemeente zich verrijkt heeft aan een Joods pand, dan heeft zij de maatschappelijke plicht deze specifieke kwestie te onderzoeken", zegt hij tegen Pointer. "Niet alleen naar de Joodse burgers toe, als die er nog zijn, maar ook als vorm van historische rechtvaardigheid."

Daarom vindt hij het een "kulargument" van de gemeente Almelo dat er niets wordt gedaan omdat nabestaanden niet om een onderzoek vragen. "Die onderzoeken doe je niet alleen voor de oorspronkelijke eigenaren of nabestaanden, maar om een beeld te krijgen van het handelen tijdens de Tweede Wereldoorlog."

Berekenend te werk

Een van de gemeenten die wel uitgebreid de geschiedenis in doken is Apeldoorn. Uit het onderzoek van de Nijmeegse Radboud Universiteit bleek dat de gemeente actief meewerkte aan het onteigenen van Joods vastgoed. De gemeente besloot in 2022 om 700.000 euro vrij te maken voor de uitbreiding van het herinneringscentrum Het Apeldoornsche Bosch.

En onlangs werd bekend dat drie gemeenten in het noordoosten van Groningen - Eemsmond, Westerwolde en Pekela - heel berekenend omgingen met de huizen en ander vastgoed van hun Joodse inwoners. Soms onteigenden ze de panden al voordat duidelijk was of de weggevoerde bewoners zouden terugkomen.

Niet alle onteigende panden staan in de Verkaufsbücher. Daarin wordt melding gemaakt van zo'n 8000 transacties, terwijl er wordt geschat dat er tussen de 16.000 en 20.000 panden die van Joden waren zijn onteigend. Veel woningen zijn niet doorverkocht, maar verhuurd.

De jongste is 96, de oudste 105 jaar jaar. Twintig WO II-veteranen zijn vanuit Canada overgevlogen om mee te doen aan een parade in Apeldoorn ter gelegenheid van 80 jaar bevrijding.

Sinds 1985 wordt dit iedere vijf jaar georganiseerd. Tien jaar geleden dacht de organisatie dat het de laatste keer zou zijn, omdat de veteranen toen al midden tachtig en ouder waren.

"In 2020 was er ook een heel mooi programma gemaakt. Daar werd een streep doorheen getrokken in verband met corona. We hadden ze niet meer verwacht", vertelt Anita Menninga van Stichting Bevrijding '45.

Maar ze kwamen, en rijden vanmiddag in golfkarretjes van monument De Naald over de Loolaan naar het Oranjepark. Althans, degenen die daar fit genoeg voor zijn, de anderen zitten langs de route.

Vijf jaar geleden zou het nog een groep van 57 Canadese bevrijders zijn geweest. "Iedereen was extreem teleurgesteld dat het niet doorging", zegt Jennifer MacLeod van Veterans Affairs. Dit Canadese ministerie van Veteranenzaken organiseert de trip en laat artsen vooraf medische controles doen.

"De afgelopen maanden en jaren ben ik veel gebeld en gemaild door veteranen die nog een keer wilden gaan. Er is een heel speciale connectie tussen hen en mensen in Nederland. Veel hadden langdurige vriendschappen, sommige daarvan begonnen tijdens de bevrijding en andere in de jaren erna toen de veteranen op bezoek kwamen."

Afgelopen week bleek dat twee heren vanwege hun gezondheid op het laatste moment toch niet mee konden. Onder hen is Edward Stafford van 104, die inmiddels alweer opknapt van een longontsteking.

Jaren van voedselgebrek

Op zijn twintigste ging hij het leger in. Tijdens de oorlog diende hij in Engeland, Italië en Nederland. Hij had het graf van zijn beste vriend op de Canadese Oorlogsbegraafplaats in Groesbeek nog eenmaal willen bezoeken.

"Hij is heel teleurgesteld dat hij er niet bij kan zijn", vertelt zijn dochter Jackie. "Hij herinnert zich nog het huis in Assen waar hij zat en koffie gaf aan de bewoners na jaren van voedselgebrek. Hier wilde hij ook naartoe, en hij had een 'dingo', waar hij de hele oorlog in had gereden, nog willen zien."

Voorop in de parade rijdt vanmiddag een Dodge Command Car met daarin paradecommandant Luitenant-Generaal Richard Rohmer (101), die piloot was bij de Canadese luchtmacht. Organisator Peter Mansveld van United Pipers for Peace is daar verheugd over en wil de veteranen zolang ze leven eer bewijzen.

"Ze hebben dat gewoon verdiend. Veel van die mannen hebben op jonge leeftijd gezegd: 'Wij gaan ons inzetten zodat die mensen in Nederland weer in vrijheid kunnen leven'."

Naast de veteranen lopen er zo'n 400 doedelzakspelers uit zes landen mee. "We gaan geen oorlogen oplossen met muziek. Maar door te blijven herdenken, hopen we dat mensen het belang van vrijheid niet vergeten en beseffen dat er zware offers gebracht moeten worden om de vrijheid te handhaven", zegt Mansveld.

"Hier in West-Europa leven we al 80 jaar in vrijheid. We hebben dure auto's, een mooi huis, van alles, we leven hier in luxe. Maar als je naar de Gazastrook kijkt of naar andere landen in oorlog, is duidelijk dat de vrijheid die wij hebben een groot goed is maar zeker niet meer zo vanzelfsprekend."

De veteranen werden donderdag bij aankomst al speciaal welkom geheten:

Een metalen bol met een doorsnee van een meter en het gewicht van een koe komt binnenkort vanuit de ruimte ergens op aarde terecht met op dat moment een snelheid van zo'n 250 kilometer per uur. Waar dat gaat gebeuren is niet te zeggen, maar de kans op gevaar is klein, zeggen experts.

Het object is een restant van de Sovjet-ruimtecapsule Kosmos 428, die lang geleden op de planeet Venus had moeten landen. Al meer dan 50 jaar draait de capsule in banen rond de aarde, en komt steeds een klein beetje dichterbij. Rond 11 mei zal de capsule door de dampkring van de aarde komen en vervolgens ergens op onze planeet terechtkomen, heeft ruimteonderzoeker Marco Langbroek berekend. "Met een onzekerheid van ongeveer twee dagen daarin."

Toch maakt Langbroek, die zich dagelijks bezighoudt met "dingen die omlaag komen", zich niet veel zorgen. "Het is relatief een heel klein object. En de kans dat het in zee terechtkomt, is groot, aangezien 70 procent van het aardoppervlak water is." Ook bestaat de kans dat het object verbrandt zodra het door de dampkring komt.

Tijdcapsule

In 1972 stuurde de Sovjet-Unie de Kosmos 482 op missie naar Venus om daar allerlei metingen te doen. Aan boord was wetenschappelijke apparatuur om de temperatuur, de luchtdruk, straling, de intensiteit van de zon en gassen in de atmosfeer van Venus te meten.

Het mislukte. Door een technisch mankement bleef de capsule rondjes om de aarde maken. In de eerste tien jaar belandden veel onderdelen al terug op de grond, maar dit object hield het uiteindelijk 53 jaar vol. "Het is eigenlijk een soort tijdcapsule", vindt Langbroek, "vol met Sovjet-technologie uit de jaren 60 en 70."

Ruimtepuin

Het gebeurt niet vaak dat er spullen na zo veel tijd uit de ruimte op aarde vallen, maar de hoeveelheid ruimtepuin neemt de laatste jaren enorm toe. Dat komt door de vele lanceringen van satellieten en andere vaartuigen. De restanten komen ook steeds vaker in de atmosfeer terecht, en dat is een punt van zorg, zegt Langbroek. "We weten dat er een toename is van metaaldeeltjes in de top van de atmosfeer. Dat zou effect kunnen hebben op de ozonlaag en het klimaat, maar daar is nog weinig onderzoek naar gedaan."

Ook zijn er nauwelijks internationale afspraken over ruimtepuin. "Het enige wat in een verdrag is vastgelegd, is dat het lancerende land verantwoordelijk blijft voor een object en voor de eventuele schade die het veroorzaakt."

Of dat nu gebeurt, is zelfs heel kort van tevoren nog niet te zeggen. "De onzekerheid over het precieze tijdstip is dan nog steeds in de orde van een half uur. En in die tijd draait 'ie al bijna een derde van zijn rondje om de aarde."

De raaf is helemaal terug in het land. De zwarte broedvogel was nog niet eens zo lang geleden compleet verdwenen uit Nederland, maar broedt nu weer volop. Niet alleen op het oude land, maar ook in het kleine bosgebied Hollandse Hout en een aantal hoogspanningsmasten bij Lelystad. Afgelopen week nog werden twee pasgeboren raafjes geringd.

"Het was een indrukwekkende ervaring", zegt boswachter Douwe Brouwer bij Omroep Flevoland. Brouwer zag in januari voor het eerst dat een ravenpaar was begonnen met de bouw van een nest bij Lelystad. Dat was op zich al bijzonder. Want raven waren er al wel in Flevoland, maar ze vestigden zich tot nu toe vooral in uitgestrekte bosgebieden met open vlaktes zoals de Veluwe, Drenthe en de Utrechtse Heuvelrug.

Maar dit stel bouwde niet alleen een nest in de polder, onlangs kropen ook twee jongen uit het ei. "We zijn blij te kunnen melden dat het broeden succesvol is verlopen", schrijft boswachter Brouwer enthousiast op zijn blog.

Beschermde soort

Het enthousiasme is terecht, reageert Hans de Vos Burchart van de Ravenwerkgroep Nederland. "Hoewel de raaf het best wel goed doet in Nederland, blijft het nog steeds een bijzonder en beschermde soort", zegt hij. "Vorige eeuw was de raaf niet meer aanwezig in Nederland. Dan is het best bijzonder dat je nu tussen de 1200 en 1500 raven hebt in Nederland."

De gitzwarte raaf, waarbij het vrouwtje en het mannetje er precies hetzelfde uitzien, was ooit een gewone broedvogel in Nederland. Maar de raaf werd uitgeroeid omdat hij als ongeluksvogel werd gezien. Bovendien zagen de jagers de raaf vaak als concurrent. Rond het jaar 1900 was de vogel zeldzaam geworden. In 1944 vond in Zuid-Limburg het voorlopig laatste broedgeval plaats. Pas sinds 1976 broeden er weer (geïntroduceerde) wilde raven in Nederland.

Alleseter

Dat de raaf het sinds die tijd goed doet in grote bosgebieden is niet verrassend, zeggen de kenners. Voor een alleseter als de raaf is daar altijd iets te vinden. Maar dat het nu ook goed gaat in het open Flevoland met z'n aangeplante, relatief beperkte bosgebieden, is minder vanzelfsprekend.

De Vos Burchart vermoedt dat het vooral de Oostvaardersplassen zijn die als foerageergebied voor de raaf dienen.

In het gebied tussen Lelystad en Almere komen nu vooral zeer jonge vogels voor, zegt hij. De raafjes leven in grote groepen en blijven de eerste jaren samen. Uiteindelijk vinden ze in hetzelfde gebied ook hun partner, denkt hij.

Hoogspanningsmasten

Er is nóg een reden waarom de raaf zich thuis voelt in Flevoland: de vele hoogspanningsmasten. "Je zit daar hoog en droog", legt de expert van de Ravenwerkgroep uit. Bovendien is de raaf daar veilig voor z'n belangrijkste vijand: de marter. Een marter kan niet naar boven klimmen in een hoogspanningsmast.

Bijkomend voordeel is dat raven die nesten bouwen in hoogspanningsmasten zich zo veilig voelen dat ze nog meer jongen krijgen dan in bosgebieden. Zo werden onlangs in één nest in een hoogspanningsmast tussen Lelystad en Dronten zes jongen tegelijk aangetroffen.

Deskundigen zijn ervan overtuigd dat de raaf in Flevoland een blijvertje is. De Ravenwerkgroep verwacht zelfs dat het aantal raven de komende tijd verder zal toenemen in Flevoland.

In Australië heeft de Labor-partij van zittend premier Anthony Albanese de verkiezingen gewonnen. Dat schrijven meerdere Australische media op basis van de eerste uitslagen. Daarmee is Albanese, die sinds 2022 premier is, de eerste Australische premier die twee verkiezingen op rij wint sinds John Howard in 2004.

Volgens Albanese heeft zijn partij genoeg stemmen behaald voor de absolute meerderheid in het parlement. Ook de media gaan ervan uit dat dat de uitkomst is.

In aanloop naar de verkiezingen draaide het om de strijd tussen Labor van Albanese en de rechts-conservatieve coalitie van de Liberal-partij en de National-partij, met aan het hoofd oppositieleider Peter Dutton.

Oppositieleider verliest zetel

Centrale thema's tijdens de verkiezingen waren inflatie en de hoge huizenprijzen in het land, maar het lukte Dutton dus niet om de ruim 18 miljoen stemgerechtigde Australiërs te overtuigen van zijn plannen. Sterker: Dutton verliest zijn zetel in het parlement. Hij is in zijn kiesdistrict in Brisbane verslagen door de Labor-kandidaat.

Dutton heeft inmiddels zijn nederlaag erkend. "We hebben het niet goed genoeg gedaan in onze campagne, dat is vanavond wel duidelijk geworden, en ik neem daar de volledige verantwoordelijkheid voor", zei hij. Dutton feliciteerde Albanese met de verkiezingsoverwinning. Hij noemde de uitslag historisch voor de Labor-partij.

In the Microchip tinyAVR {0,1,2}-series we see Configurable Custom Logic (CCL) among the Core Independent Peripherals (CIP) available on the chip. In this YouTube video [Grug Huhler] shows us how …read more

Zanger Claude is vanochtend vertrokken naar de Zwitserse stad Basel. Daar vertegenwoordigt hij Nederland dit jaar bij het Eurovisie Songfestival met zijn nummer C'est la vie. Op 13 mei staat hij als dertiende op het podium in de eerste halve finale.

Hij heeft maar kort geslapen, zegt Claude (21) tijdens een persmoment op Schiphol voor zijn vertrek. De zanger heeft er desondanks enorm veel zin in. De komende dagen zal Claude nog repeteren. De zanger heeft zich voorbereid door veel hard te lopen en langs te gaan bij coaches, zoals een stemcoach, maar ook eentje die zich bezighoudt met mentale gezondheid. "Dat is heel fijn en heel belangrijk."

Vlak voor vertrek sprak Claude over zijn verwachtingen:

Dat Claude op 13 mei in de eerste halve finale staat, is volgens liefhebbers gunstig. Er doen dan achttien landen mee, maar Spanje, Italië en Zwitserland zijn al zeker van een finaleplaats. Van de overige vijftien landen gaan er tien door naar de finale. Aan de tweede halve finale doen zestien landen mee en mogen er ook tien door naar de finale. Dan is er dus een extra afvaller.

Teddybeer

Claude staat er volgens de bookmakers goed voor. Hij staat nu op de vierde plek. Zweden en Oostenrijk zijn vooralsnog de grote favorieten om het liedjesfestival te winnen. Zweden staat in dezelfde halve finale als Nederland en treedt als zesde land op.

Als geluksbrenger heeft Claude een teddybeer meegenomen. Die kreeg hij van een fan. "Gisteren was ik mijn koffer aan het inpakken, en stond ik ernaar te kijken en ik dacht: ik heb eigenlijk niet zoiets. Die moet mij geluk gaan brengen."

KLM annuleert vandaag een aantal intercontinentale vluchten vanaf Schiphol vanwege fouten bij het onderhoud van Boeing 787-toestellen. De luchtvaartmaatschappij heeft de onderhoudsprocedure niet op de juiste manier doorlopen, zegt een woordvoerder.

De veiligheid is niet in het geding, benadrukt KLM. Er is een fout gemaakt bij een onderdeel dat wordt gebruikt bij het tanken van het vliegtuig. Hierbij is de onderhoudsprocedure van een Boeing 777 gevolgd, in plaats van die van een Boeing 787.

"Hoewel dit onderdeel identiek is aan dat van de Boeing 777, waarvoor de procedure wel correct is, geldt voor de 787-modellen een andere instructie. KLM heeft daarom besloten de onderhoudswerkzaamheden aan de zeven betrokken 787-toestellen zo snel mogelijk volgens de correcte voorschriften uit te voeren."

Vandaag zijn drie vluchten geannuleerd, naar Mexico, Chicago en Portland. De passagiers kunnen mee op andere vliegtuigen. De passagiers die naar Chicago en Portland gaan, vertrekken vandaag met een paar uur vertraging. De passagiers met Mexico als bestemming gaan morgen. Vanmiddag bepaalt KLM welke vluchten morgen niet doorgaan.

Safety first

Het onderhoud aan vliegtuigen gebeurt volgens heel strakke voorschriften, zegt luchtvaartdeskundige Joris Melkert. "Het is safety first in de vliegwereld. Met sommige storingen van systemen mag je wel doorvliegen, maar bij andere dingen moet je echt aan de grond blijven. Dit zal daaronder vallen."

Dat door fouten bij het onderhoud vluchten worden geschrapt, is volgens Melkert vrij zeldzaam. Maar het is volgens hem niet heel gek. "Het is en het blijft mensenwerk."

In totaal heeft KLM 228 vliegtuigen, waarvan 24 toestellen van het type 787. Die worden meestal ingezet voor verre bestemmingen.

Verschillende Amerikaanse regeringsleden hebben kritiek op het besluit van de Duitse inlichtingendienst om de politieke partij Alternative für Deutschland (AfD) als rechts-extremistisch te bestempelen. De Duitse inlichtingendienst maakte gisteren die nieuwe status bekend.

Op X schrijft de Amerikaanse buitenlandminister Rubio dat Duitsland "zijn inlichtingendienst nieuwe bevoegdheden heeft gegeven om de oppositie te bespioneren. Dat is geen democratie, maar vermomde tirannie." Volgens hem is niet de AfD extremistisch, "maar het dodelijke opengrenzenbeleid van de gevestigde orde, waar de AfD zich tegen verzet".

Rubio kreeg bijval van vicepresident Vance, die op hetzelfde platform reageerde. "De AfD is de populairste partij van Duitsland, en verreweg de meest representatieve partij van Oost-Duitsland. Nu proberen bureaucraten die te vernietigen." Volgens hem herbouwt Duitsland de Berlijnse Muur met de maatregelen tegen de AfD.

'Dit is democratie'

Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken reageerde al snel op de berichten. "Dit is democratie", schreef het departement op X. "Dit besluit is het resultaat van een grondig en onafhankelijk onderzoek om onze grondwet en rechtsstaat te beschermen. Onafhankelijke rechtbanken zullen het laatste woord hebben."

Ook zei het ministerie dat het land heeft geleerd van zijn verleden en "dat rechtsextremisme moet worden tegenhouden."

Drie jaar onderzoek

Na drie jaar onderzoek kwam de Duitse binnenlandse veiligheidsdienst BfV tot de conclusie dat de AfD de status extreemrechts moet krijgen. "De op etnische afkomst gebaseerde bevolkingsopvattingen die binnen de partij heersen zijn niet verenigbaar met de vrije democratische basisorde", aldus de inlichtingendienst.

De AfD zou als doel hebben om "bepaalde bevolkingsgroepen uit te sluiten van gelijke deelname aan de samenleving, om hen te onderwerpen aan een ongrondwettelijke ongelijke behandeling".

De nieuwe status betekent dat de Duitse autoriteiten meer bevoegdheden krijgen om de partij in de gaten te houden. Zo mag de inlichtingendienst informanten rekruteren. De partij wordt niet verboden.

Een Amerikaanse man die zich honderden keren heeft laten bijten door giftige slangen heeft unieke antistoffen opgebouwd. Wetenschappers doen nu onderzoek naar zijn bloed om een behandeling te ontwikkelen voor giftige slangenbeten.

Tim Friede begon zo'n twintig jaar geleden met het injecteren van lage doses slangengif om zichzelf te beschermen als hij werkte met de dieren. Op die manier hoopte hij langzaam tolerantie tegen slangengif op te bouwen. Na een injectie liet hij zich door een slang bijten.

Op deze video van Friede laat hij zich door een slang bijten:

Later kwam Friede op het idee om anderen te helpen. Hij mailde wetenschappers met de vraag of zij onderzoek wilden doen naar de tolerantie die hij had opgebouwd tegen slangengif.

Daar ging Peter Kwong van de Columbia University in New York op in. De onderzoeker en zijn collega's wisten in het bloed van Friede twee antilichamen te identificeren. Die kunnen het gif van verschillende slangensoorten neutraliseren, blijkt uit een artikel dat gisteren werd gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Cell.

De behandeling is veelbelovend, maar staat nog in de kinderschoenen. De antistoffen zijn alleen op muizen getest en het kan nog jaren duren voordat ze op mensen kunnen worden getest. Bovendien werken de antilichamen niet tegen gif van adders.

Vinger amputeren

Het injecteren van gif ging bij Friede niet altijd goed. Zo moest hij na een vervelende slangenbeet een deel van zijn vinger laten amputeren. Ook raakte hij een keer in coma. Daarom zegt hij tegen anderen die door hem geïnspireerd zijn: "Doe het niet".

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie sterven jaarlijks zo'n 110.000 mensen door een slangenbeet. Het maken van tegengif is nu nog duur en moeilijk. Het gebeurt vaak door grote zoogdieren met gif te injecteren en de antilichamen die ze produceren, te verzamelen. Maar deze antistoffen kunnen soms nare reacties veroorzaken, omdat ze niet afkomstig zijn van een mens.