Met de verkiezingen in aantocht kwamen vandaag vijf partijen bijeen voor hun congres: VVD, CDA, NSC, JA21 en ChristenUnie. De agenda was bij alle partijen bijna hetzelfde: verkiezingsprogramma's en kandidatenlijsten werden goedgekeurd en de lijsttrekkers hielden toespraken.
De sfeer op de congressen was echter onvergelijkbaar. Van opgetogen enthousiasme tot "we houden ons hart vast": in deze tijden wordt de sfeer voor een deel bepaald door de peilingen.
Politiek verslaggever Marleen de Rooy:
"Bij het CDA was de sfeer in een bomvolle zaal in Rotterdam opperbest. De partij die bij de vorige verkiezingen nog flink het deksel op de neus kreeg en maar vijf zetels haalde, zit weer in de lift. En volgens de leden is dat voor een groot deel te danken aan Henri Bontenbal.
De partij lijkt ook te profiteren van de leegloop van het NSC, waar de sfeer op het congres vandaag heel anders was. Twee jaar geleden kreeg de partij bij de oprichting nog duizenden leden en ze wonnen uit het niets twintig zetels. Maar nu kan worden gesproken van een tragisch verhaal, er is een totale leegloop. De mensen op het congres vandaag bleven desondanks hoopvol op een aantal zetels bij de verkiezingen.
Spanning was er ook bij de VVD, waar de kritiek op het leiderschap van Yesilgöz de laatste tijd toenam. Maar zelfs de meest kritische VVD-leden willen nu geen wissel van leiderschap. Wat ze wel willen, is een wissel van toon. En dat de partij zich de komende tijd meer gaat concentreren op de inhoud. De partij heeft ook besloten om niet alleen Yesilgöz in de campagne te gebruiken maar wat breder de merknaam VVD in te zetten. De demissionaire ministers Brekelmans en Karremans zullen dan ook ook vaker naar voren worden geschoven.
Bij JA21 merkte je ook een prima stemming, ze hebben het gevoel dat de macht dichtbij is. Ze hopen veel teleurgestelde kiezers van PVV en VVD aan te trekken, en op die manier na 29 oktober een rol van betekenis in een nieuw kabinet te gaan spelen."
Voor het eerst in tijden ziet het CDA de verkiezingen vol vertrouwen tegemoet: de partij doet het in de peilingen goed en hoopt weer op een plek in het centrum van de macht. In de campagne lijkt alles gebouwd rond lijsttrekker Bontenbal. Op het druk bezochte congres in Rotterdam, ook de thuisstad van Bontenbal, vinden de TeamHenri-sjaaltjes, CDA-vlaggetjes en -tassen vandaag gretig aftrek.
In zijn speech zegt Bontenbal dat Nederland hunkert naar "normale en beschaafde politici" die met elkaar samenwerken om de problemen in Nederland op te lossen in plaats van te schreeuwen. Bontenbal denkt dat zijn partij die kan leveren. "Dat is het DNA van het CDA.".
Lees hier verder over het congres van het CDA:
Ondanks de matige peilingen en kritiek op leider Yesilgöz is de stemming op het congres van de VVD in Den Bosch alles behalve somber of bedrukt. De partij houdt de moed erin en wil dat ook uitstralen. Als Yesilgöz het podium betreedt en terugblikt op de zomer waarin de kritiek op haar toenam, staan veel VVD-kandidaten van de lijst met zijn allen achter haar.
Te midden van dit team blikt Yesilgöz terug op de commotie die ontstond toen ze op X zanger Douwe Bob van Jodenhaat beschuldigde. Ze legt uit hoe ze altijd heeft willen strijden tegen antisemitisme en hoe haar drijfveren om voor het goede op te komen te veel omsloegen in frustratie. Daar ging iets niet goed, erkent ze.
Met een persoonlijk verhaal over haar eigen geschiedenis van "iemand die van heel dichtbij heeft meegemaakt wat een land zonder vrijheid is" beschrijft ze het belang van democratie, vrijheid en liberale waarden. Vanwege het beschermen van die waarden wil ze door. Achter de schermen zeggen partijleden tegen de NOS dat het misschien na 29 oktober wel tijd is voor een wissel, maar vóór de verkiezingen zou dat paniekvoetbal zijn. En daar zit niemand op te wachten, benadrukken ze.
Lees hier verder over het VVD-congres:
Ook NSC houdt de moed erin, maar voor die partij lijkt na de verkiezingen geen rol van betekenis meer weggelegd. De partij - die twee jaar geleden vlak voor de verkiezingen door Pieter Omtzigt werd opgericht - staat volgens de laatste peilingen op 0 tot 1 zetel.
Lijsttrekker Van Hijum zegt in zijn speech op het NSC-congres in Apeldoorn dat hij de laatste tijd vaak de vraag krijgt of hij er nog wel in gelooft. Maar Van Hijum zegt de moed erin te houden. Volgens hem is de zaak nog niet verloren. "We gaan dit doen met elkaar, mensen!".
Lees hier meer over het NSC-congres:
Op het congres van JA21 in Utrecht zit de sfeer er goed in. JA21 heeft nu één zetel in de Tweede Kamer, maar zit in de lift. In de laatste Peilingwijzer, een gewogen gemiddelde van de peilingen van Ipsos I&O en Verian/EenVandaag, haalt de partij bijna twee maanden voor de verkiezingen zeven tot elf zetels.
Lijsttrekker Joost Eerdmans zegt dan ook klaar te zijn voor regeringsdeelname, maar dan wel "over rechts". Wat Eerdmans betreft komt er een "stabiele daadkrachtige centrumrechtse coalitie", waarbij hij zijn blik in elk geval richt op PVV en CDA.
Lees hier verder over het JA21-congres:
Ook de ChristenUnie houdt vandaag een congres waar de sfeer als eensgezind is te omschrijven. Bij de vorige verkiezingen in 2023 ging de partij van vijf naar drie zetels, nu hoopt de partij op herstel.
Net als het CDA hekelt partijleider Bikker het politieke klimaat en zegt zij niet te willen "schreeuwen" maar "dienen". Bikker doet een oproep om Nederland "niet ten prooi te laten vallen aan verdeeldheid en haat".
Lees hier meer over het ChristenUnie-congres:
Bekijk hier de congressen van vandaag in vogelvlucht: