NOS Nieuws - Algemeen

Het Vlaamse DPG mag RTL Nederland tóch overnemen. Wel zijn aan de overname strikte voorwaarden gesteld, zo maakt de Autoriteit Consument & Markt (ACM) bekend.

Zo moeten de websites en apps van RTL Nieuws en Nu.nl (van DPG) gratis blijven en afzonderlijk van elkaar blijven bestaan. Verder moet DPG in de redactiestatuten van alle losse kranten, bladen en nieuwswebsites vastleggen dat er niet zomaar gesneden kan worden in de budgetten en dat alle titels redactioneel onafhankelijk blijven opereren. Een speciale stichting gaat hierop toezien.

Journalistenvakbond NVJ maakt zich nog steeds zorgen. De overname is schadelijk voor de onderhandelingspositie van freelancejournalisten en de diversiteit in het medialandschap, zegt algemeen secretaris Thomas Bruning. "Blij zijn we niet met deze ontwikkeling. Uiteindelijk wil je voorkomen dat DPG een soort Meta van de Lage Landen wordt". Hiermee doelt hij op de dominante positie van Facebook-eigenaar Meta in de VS, die volgens critici negatief is geweest voor een diverse en veelzijdige nieuwsvoorziening.

Anderhalf jaar geleden maakte DPG bekend met de RTL Group overeenstemming te hebben bereikt over de overname van RTL Nederland. Het "bundelen van de krachten" was volgens de Vlaamse uitgever noodzakelijk. Om RTL Nederland in handen te krijgen betaalt DPG 1,1 miljard euro.

DPG is groot met landelijke kranten zoals AD en de Volkskrant, nieuwswebsite Nu.nl, tijdschriften als Libelle en Donald Duck, plus de radiozenders Qmusic en Joe. Voor investeringen en met name de advertentie-inkomsten denkt DPG sterker te staan met de tv-zenders van RTL, streamingplatform Videoland en de populaire app Buienradar. In België heeft DPG een soortgelijke positie als eigenaar van RTL België.

Een toeleverancier van het gecombineerde bedrijf is persbureau ANP. Die zou volgens critici als de NVJ onder druk kunnen worden gezet om de prijzen voor een contract met DPG te verlagen. Ook zouden andere uitgeverijen, met name de kleinere, het nakijken hebben in de strijd om advertentiegeld en abonnees.

Nog iets te kiezen

Om die reden deed de ACM extra onderzoek naar de overname. Eerder zette de waakhond nog een streep door een poging van Talpa om te fuseren met RTL Nederland. Met deze fusie zou er voor consumenten en adverteerders weinig meer te kiezen zijn.

De zorgen van die fusie heeft de ACM met deze overname niet meer. Met de eisen voor journalistieke onafhankelijkheid voor alle titels denkt de ACM dat consumenten niets mislopen. "RTL zal op haar app en website ook niet op structurele basis nieuwscontent overnemen van andere landelijke nieuwstitels van DPG. Zo blijft de eigen identiteit van RTL behouden", aldus de ACM.

Hoewel de ACM erkent dat adverteerders straks minder te kiezen hebben, verwacht de toezichthouder niet dat dit tot problemen leidt. "Uit het onderzoek volgt dat het verdienmodel van andere mediabedrijven als gevolg van de overname niet in gevaar komt." Ook denkt de waakhond niet dat DPG druk kan uitoefenen op het ANP om de prijzen te verlagen.

Miljardengeweld

De Stichting Democratie en Media (SDM), die zich inzet voor een veelzijdig medialandschap, zegt de goedkeuring te verwelkomen. "Deze overname is een heel belangrijke en logische stap in het streven om sterke Nederlandse journalistieke mediatitels te laten bestaan te midden van het miljardengeweld van de Amerikaanse Big Tech en de ontwrichtende algoritmes", zegt directeur Nienke Venema op de SDM-website.

SDM is aandeelhouder DPG-Media en heeft een zogenoemd prioriteitsaandeel, dat zeggenschap geeft over de onafhankelijkheid en continuïteit van Trouw en de Volkskrant.

Van toezichthouder ACM krijgt de stichting een nog grotere rol in het beschermen van de onafhankelijkheid van verschillende DPG-onderdelen. DPG kan geen enkele landelijke nieuwstitel verkopen of beëindigen zonder goedkeuring van die stichting.

Dit jaar zal Sinterklaas op 15 november aankomen op Texel. De NTR heeft bekendgemaakt dat de Sint en zijn pieten voet aan wal zetten op het grootste Waddeneiland van Nederland.

Het is voor het eerst in ruim 40 jaar tijd dat de goedheiligman weer aankomt op een Waddeneiland; in 1984 gebeurde dat op Terschelling.

Vijf dagen voor de intocht, op 10 november, begint Het Sinterklaasjournaal. Merel Westrik zal net zoals vorig jaar het tv-programma presenteren en Stephanie van Eer doet tijdens de intocht verslag op de kade. Ze neemt die taak over van Rachel Rosier, die dat jarenlang deed en vorige maand bekendmaakte dat ze stopte. Jeroen Kramer blijft wel als tweede verslaggever.

Dieuwertje Blok

Vorig jaar was de landelijke intocht in Vianen, in de gemeente Vijfheerenlanden. Toen presenteerde Westrik voor het eerst de intocht en Het Sinterklaasjournaal. Ze nam het stokje over van de zieke Dieuwertje Blok, die 23 jaar lang het boegbeeld van het programma was.

Blok maakte in april vorig jaar bekend dat ze een neusamputatie moest ondergaan vanwege huidkanker en daarom haar tv-werk neerlegde. Begin dit jaar liet de presentatrice weten dat de ziekte was teruggekeerd en dat ze definitief stopte met haar werk. Blok overleed in maart van dit jaar op 67-jarige leeftijd.

Het Rijk kondigt aan 70 miljoen euro te willen meebetalen aan een 'AI-fabriek' in Groningen. Eerder zegden ook de noordelijke regio's 60 miljoen euro toe. Als Europa nog eens 70 miljoen euro investeert, kan de bouw van de fabriek beginnen.

"AI gaat onze economie en samenleving fundamenteel veranderen", laat demissionair minister Karremans (Economische Zaken) weten. "Maar wie de techniek niet zelf ontwikkelt, is afhankelijk van anderen. Daarom zetten we vol in op een sterke, Nederlandse AI-infrastructuur."

Groningen lobbyt achter de schermen al maanden voor de komst van het expertisecentrum, meldt RTV Noord. Er is ook al een beoogde locatie: het grote gebouw van de voormalige tabaksfabriek Niemeyer.

Supercomputer

De 'AI-Fabriek' moet bestaan uit een expertisecentrum op het gebied van kunstmatige intelligentie. In dat centrum kunnen bedrijven, kennisinstellingen en overheden aan de slag met AI-toepassingen. In of bij de fabriek komt ook een supercomputer die gespecialiseerd is in het trainen van geavanceerde modellen die werken met AI.

De Rijksoverheid gaat ervan uit dat de fabriek "een broedplaats wordt voor innovatie, van slimme landbouw tot betere zorg, en van energienetwerken tot veiligheid, defensie en maakindustrie".

Jakob Klompien van de noordelijke ontwikkelingsorganisatie Nij Begun, spreekt van een fantastische kans. "Het sluit goed aan bij de economische plannen die we in deze regio hebben. Het trekt nieuw talent aan, zorgt voor meer banen en stimuleert de groei van onze sterke digitale sector."

Kennisbasis

De noordelijke regio's benadrukken dat de keus voor Groningen voor de hand ligt. Er is ruimte en een goede energie-infrastructuur. Ook ligt er "een sterke kennisbasis" met instellingen als de Rijksuniversiteit Groningen en het Universitair Medisch Centrum Groningen.

In een brief aan de Tweede Kamer sluit Karremans zich daarbij aan: "De AI-fabriek biedt kansen om een uniek AI-ecosysteem te creëren, Groningen en Noord-Drenthe als AI-centrum te positioneren en de innovatiekracht en productiviteit van de regio verder te vergroten."

Wanneer de Europese Commissie, naar verwachting dit najaar, groen licht geeft en de resterende 70 miljoen euro op tafel legt, kan de bouw van de AI-fabriek in 2026 starten.

Texel gaat de honderden scheepswrakken in de westelijke Waddenzee in kaart brengen en onderzoeken. Ook komt er een plan om de bijzonderste wrakken te behouden. Demissionair minister Bruins stelt 6,8 miljoen euro ter beschikking en was gisteren op bezoek op Texel.

"Er zijn te veel mooie dingen op de zeebodem om die te laten liggen", aldus de minister bij regionale omroep NH. "Het Waddengebied is altijd in beweging. Het kan zo zijn dat iets wat er nu is er volgend jaar niet meer is."

Het onderzoek richt zich vooral op de Rede van Texel. Van de 15de tot begin 19de eeuw ankerden daar veel schepen in afwachting van een gunstige wind om uit te zeilen. Het ene na het andere VOC-schip lag er soms dagenlang voor anker. De rede was tijdenlang de drukste ankerplaats ter wereld.

Stormnacht

Bij harde wind of storm kon het er behoorlijk spoken. Berucht is de stormnacht van kerstavond 1593, toen in één keer 44 koopvaardijschepen vergingen.

Niemand weet hoeveel schepen er uiteindelijk met hun soms kostbare lading op de zeebodem belandden. Maar maritiem archeologen noemen de rede een schatkamer van de Nederlandse en Texelse geschiedenis.

Wereldwijd uniek

Dat de benaming schatkamer niet overdreven is, bleek november 2022. Duikers haalden toen een 17de-eeuwse jurk tevoorschijn uit het zogenoemde Palmhoutwrak. Het kledingstuk met ingeweven plaatjes van zilver bleek ondanks een eeuwenlang verblijf op de zeebodem in verrassend goede staat. De vondst van de jurk is wereldwijd uniek: er is nauwelijks kleding uit die tijd bewaard gebleven.

Maar de wrakken worden bedreigd, zegt archeoloog Michiel Bartels. "Iedere dag komt er zes miljoen kuub water met zand erbij. Dus er staat permanent een soort van schuurmachine op deze wrakken. Bovendien wordt er gevist en de paalwormen vreten alles op. Als je nu niets doet, is het te laat. Dat zou zonde zijn."

Afdekken met gaas

Met het geld dat de minister ter beschikking stelt, kunnen de archeoloog, de gemeente, vrijwillige duikers en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed aan de gang. Hoe het reddingsplan er precies uit gaat zien, is nog onbekend. Wel is duidelijk dat wrakken moeten worden afgedekt met gaas om te voorkomen dat ze wegspoelen. Voor het Palmhoutwrak maakt Texel een speciaal plan.

Texel moet de eenmalige subsidie van 6,8 miljoen overigens delen met de gemeenten in de Zeeuwse Delta. Ook daar liggen wrakken waar hoognodig een reddingsplan voor moet worden gemaakt.

In Zuid-Korea zijn zes Amerikanen opgepakt. Ze zouden hebben geprobeerd om plastic flessen gevuld met Amerikaanse dollars, rijst en bijbels naar Noord-Korea te sturen.

De Amerikanen wilden de flessen vanaf het eiland Ganghwa in zee gooien om ze naar de Noord-Koreaanse kust te laten drijven, melden twee lokale politieagenten tegen persbureau AP. Er loopt een onderzoek tegen de verdachten wegens een overtreding van de wet op de veiligheid en rampenbestrijding.

Het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap meldt dat de arrestanten tussen de 20 en 50 jaar oud zijn. Het gebied waar ze werden gearresteerd was afgesloten voor het publiek. Het werd in november als "gevaarlijke zone" aangewezen, meldt het persbureau.

Activisten die plastic flessen of ballonnen met anti-Noord-Koreaanse propagandafolders over de grens sturen, veroorzaken al lang spanningen op het Koreaanse schiereiland. Vorig jaar werden vanuit Zuid-Korea ballonnen met Amerikaans geld, USB-sticks met K-pop en pamfletten opgelaten en de grens overgestuurd.

Hierop volgde een reactie vanuit Noord-Korea. Honderden ballonnen gingen tegelijkertijd de grens over, met daaraan zakken met vuilnis en uitwerpselen.

Andere wetten

In december 2020 werd in Zuid-Korea een wet goedgekeurd die het strafbaar stelde om met heliumballonnen pamfletten en flyers naar Noord-Korea te sturen. Maar in 2023 vernietigde het constitutionele hof van Zuid-Korea deze wet, omdat die een buitensporige beperking van de vrijheid van meningsuiting vormde.

Nu probeert de nieuwe Zuid-Koreaanse regering dergelijke burgeracties aan te pakken met behulp van andere wetten, in de hoop mogelijke escalatie van de spanningen met Noord-Korea tegen te gaan. Eerder deze maand werd ook al een activist gearresteerd die vermoedelijk ballonnen vanaf Ganghwa richting Noord-Korea wilde laten vliegen.

Propaganda-luidsprekers

Zuid-Korea heeft sinds 3 juni een nieuwe president, Lee Jae-myung. Zijn verkiezingsbelofte was om de relatie met Noord-Korea te verbeteren. Niet lang na zijn aanstelling stopte de Zuid-Koreaanse regering met de uitzending van anti-Pyongyang-propaganda via luidsprekers bij de grens met Noord-Korea.

De verhoudingen met Noord-Korea waren verslechterd onder het bewind van de vorige president, Yoon Suk-yeol. Zijn regering blies vorig jaar na ruim zes jaar onderbreking het gebruik van de luidsprekers nieuw leven in. Dit was een reactie op de met afval gevulde ballonen die Noord-Korea op Zuid-Korea afstuurde.

Transavia stopt met het omstreden piekdalcontract. Het FD schrijft dat het bedrijf dat gisteren aan het personeel heeft gemeld. Vakbond VNC bevestigt het nieuws.

Bij een piekdalcontract heeft een medewerker het hele jaar door een baan, maar is er zes weken geen werk en geen salaris. Voor die zes weken in de winter kan dan een WW-uitkering worden aangevraagd.

Onderzoekssite Follow The Money onthulde in maart het bestaan van deze contracten. Er ontstond politieke ophef over. Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Eddy van Hijum (NSC) zei toen dat de werkwijze neerkwam op het afwentelen van ondernemersrisico op de samenleving.

Druk

Daan Pijzel, verantwoordelijk voor het cabinepersoneel van de luchtvaartmaatschappij, zegt in het FD dat zijn bedrijf met het omstreden contract stopt mede onder druk van publiciteit en politiek. Hij benadrukt wel dat Transavia een seizoensgebonden werkgever is en dat de contractvorm een legale constructie is.

Het vervangen van piekdalcontracten door jaarcontracten zou Transavia volgens het FD 900.000 euro per jaar kosten.

Zekerheid

Chris van Elswijk van vakbond VNC zegt er blij mee te zijn: "Een vast contract is zekerheid en dat is wat we willen."

Toch hoort de vakbondsman ook dat sommige personeelsleden het piekdalcontract juist prettig vonden: "Dan had je zes weken vrij en kon je bijvoorbeeld op wintersport gaan. Er zijn werknemers die zo'n contract nog steeds graag willen."

Voor die werknemers wordt nu naar een andere oplossing gezocht, zegt Van Elswijk. "Per komend najaar worden de piekdalcontracten omgezet naar een vast contract, tenzij mensen aangeven dat ze komende winter vrij willen zijn. Voor hen kijken we nu hoe we hun contracten gaan vormgeven."

Het zuidelijke deel van de Amsterdamse ringweg A10 is vannacht dichtgegaan. De komende zestien dagen wordt daar gewerkt aan verbreding van de weg en uitbreiding van station Amsterdam-Zuid. Ook het oostelijk deel van de ring is dicht vanwege asfalteringswerkzaamheden.

Rijkswaterstaat benadrukt dat de afsluiting van de ringweg maar in één richting is, dus vanaf de A4 en de westelijke ring richting de afslagen Utrecht (A2) en Hengelo (A1). Die rijbaan staat ook bekend als de buitenring. De A10 in westelijke richting, de binnenring, is gewoon open.

Er is bewust voor gekozen om de werkzaamheden gelijktijdig te doen, omdat twee derde deel van het verkeer dat via Amsterdam-Oost rijdt ook langs Zuid komt. Zo wil Rijkswaterstaat voorkomen dat automobilisten op twee verschillende momenten last krijgen van verkeershinder.

Uur vertraging

Automobilisten moeten gedurende zestien dagen rekening houden met een uur vertraging. Verkeersmanager Niels van den Brink roept bij stadsomroep AT5 op gebruik te maken van alternatief vervoer: "We hebben samen met het GVB en de NS een aantal kortingsacties. Maak daar gebruik van en plan je reis op tijd."

Aan het zuidelijke deel van de ringweg wordt al jaren gewerkt. Er staan ook voor de komende jaren nog werkzaamheden gepland. De snelweg zelf wordt verbreed. Station Amsterdam-Zuid wordt veel groter; de smalle en drukke perrons worden verbreed en verlengd. Daarvoor moet onder meer de fundering van het station worden versterkt.

Bouwkuip

De komende zestien dagen worden die nieuwe funderingen op verschillende plekken aangebracht. Ter hoogte van het station wordt een bouwkuip aangelegd, zodat van daaruit straks nieuwe looptunnels onder het vergrote station kunnen worden gebouwd. Voor de bouwkuip zijn speciale damwanden nodig, die met een soort heimachine worden 'ingetrild'.

Om al die graaf- en funderingswerkzaamheden goed te kunnen doen, wordt de A10 Zuid ter hoogte van het station de komende weken compleet opengebroken en weggehaald.

Vergeleken met die werkzaamheden, zijn de asfalteringswerkzaamheden op het oostelijk deel van de ringweg een stuk minder grootschalig. Er wordt nieuwe voegen aangebracht en nieuw asfalt aangelegd. Ook worden de vangrails vervangen.

Nog lang niet klaar

Op 12 juli ligt er als het goed is weer een nieuwe A10 Zuid en moeten ook de asfalteringswerkzaamheden op het oostelijk deel klaar zijn. Maar daarmee is het werk aan, op en bij de ring nog lang niet klaar. Zo gaat op diezelfde dag de Tweede Coentunnel volledig dicht in noordelijke richting, vanwege onderhoud.

Makers van apps voor de iPhone en iPad van Apple mogen hun klanten voortaan wijzen op andere plaatsen waar de app te krijgen is, buiten de officiële App Store van de techgigant. Met deze en andere versoepelingen hoopt Apple een nieuwe boete van de Europese Commissie te voorkomen.

Apple eiste altijd dat makers hun apps alleen in de App Store van Apple mogen verkopen. Hiervoor kreeg het Amerikaanse bedrijf in april een boete van 500 miljoen euro voor het overtreden van een EU-wet, de zogenoemde Digital Markets Act.

Instructies

Nu veranderen de regels, zegt Apple. Ook hoeven app-ontwikkelaars niet langer de instructies van Apple te volgen over de tekst die in de promoties wordt gebruikt.

Daarnaast gaan de percentages die ontwikkelaars moeten afdragen aan Apple op verkopen in de App Store omlaag.

Eerder konden die afdrachten oplopen tot 30 procent. Dat gaat straks voor kleinere ondernemers om zo'n 13 procent.

De Israëlische defensieminister Katz zegt dat Israël afgelopen weken van plan was om de Iraanse leider Khamenei te doden. Maar die gelegenheid deed zich volgens hem niet voor.

Katz noemde Khamenei eerder al een "moderne Hitler" die "niet kan blijven bestaan". Israël kon de Iraanse leider niet lokaliseren nadat hij zich had verstopt in een bunker. "Hij ging heel diep onder de grond, verbrak het contact met de commandanten. Dus uiteindelijk was het niet realistisch", zei Katz tegen publieke omroep Kan.

Op de vraag of Israël toestemming had gevraagd aan de Verenigde Staten voor het plan om Khamenei uit te schakelen, zei hij tegen een andere zender: "We hebben geen toestemming nodig voor dit soort dingen."

'Zou in bunker blijven'

Sinds begin deze week geldt er een staakt-het-vuren tussen Israël en Iran. Israël is daarom niet meer op zoek naar Khamenei, zegt Katz. Maar de defensieminister adviseerde de Iraanse leider wel om in een bunker te blijven.

Khamenei liet gisteren voor het eerst van zich horen sinds het ingaan van het staakt-het-vuren. Hij feliciteerde zijn land met de "overwinning op de vijanden". "Ondanks alle ophef is het zionistische regime bijna uitgeschakeld en vermorzeld door de Islamitische Republiek."

Bij de aanvallen tussen Israël en Iran werden in Iran volgens de autoriteiten 600 mensen gedood. In Israël ging het om 28 doden.

Goedemorgen! Rwanda en de Democratische Republiek Congo tekenen in het Witte Huis een vredesakkoord dat een einde moet maken aan de gevechten in het oosten van Congo en Suzan & Freek treden voor het eerst weer op nadat bekend werd dat Freek ongeneeslijk ziek is.

Eerst het weer: vanmorgen veel bewolking en vooral in het noorden en westen even wat regen. Vanmiddag van het westen uit ook af en toe zon. Maxima tussen 21 en 25 graden.

Ga je op pad? Hier vind je het overzicht van wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het kabinet is niet van plan om de twee strengere asielwetten aan te passen. Bij een debat over de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel kwamen meer dan vijftig voorstellen om de asielwetten nog te veranderen. De PVV en de VVD willen aanscherpingen, de linkse oppositiepartijen wilden juist de scherpe kantjes er af halen. Maar de demissionaire asielministers Van Weel (VVD) en Keijzer (BBB) zien niets in de meeste amendementen.

In het debat - dat donderdagochtend tegen 10.00 uur begon - zeiden Van Weel en Keijzer dat ze denken dat de twee wetsvoorstellen wel degelijk uitvoerbaar zijn en ook snel ingevoerd moeten worden. Nederland heeft nu een "aanzuigende werking", benadrukken de ministers en daarom moet de wetgeving meer in overeenstemming komen met omliggende landen.

De PVV weet nog niet of de partij de wetten gaat steunen. Ook het CDA twijfelt. Volgende week zijn de stemmingen.

Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:

In Leeuwarden speelde het Nederlands elftal gisteren een uitzwaaiwedstrijd tegen Finland (2-1 winst voor Nederland). De oranjefans liepen voorafgaand aan de wedstrijd mee in een mars naar het stadion:

Fijne dag!

Na ruim 15 uur debatteren in de Tweede Kamer is er nog steeds geen antwoord te geven op de vraag of Nederland binnen afzienbare tijd een strenger asielbeleid krijgt. Want twee cruciale partijen, de PVV én het CDA, zijn er niet over uit of ze hun steun geven aan twee wetten die de instroom van asielzoekers moeten beperken.

Het Kamerdebat ging over de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel, gemaakt door toenmalig PVV-minister Faber van Asiel en Migratie. En met spanning werd gekeken naar de opstelling van de PVV en oppositiepartij CDA. De PVV is als grootste partij met 37 zetels noodzakelijk in de Tweede Kamer, oppositiepartij CDA heeft in de Eerste Kamer een sleutelrol. Zonder de steun van de senatoren daar, komen de wetten er ook niet.

Rol PVV

In de tijd dat de PVV nog in de coalitie zat, was partijleider Wilders lovend over Fabers plannen om zo "het strengste asielbeleid ooit" in te voeren. Maar nu laat de PVV de steun nog boven de markt hangen.

Wilders wil een veel strenger migratiebeleid en dat was ook zijn reden om begin deze maand uit de coalitie met de VVD, NSC en BBB te stappen. Na de val van het kabinet zit de PVV weer in zijn oude oppositierol en heeft een pleidooi: het asielbeleid moet nog veel scherper.

PVV-Kamerlid Vondeling bracht in het debat deze boodschap duidelijk naar voren. Er moet ook nog een onmiddellijke intrekking komen van de spreidingswet, illegaliteit moet strafbaar worden en aan de 'wetten van Faber' mag niet gesleuteld worden, stelt ze.

Oppositiepartij CDA heeft andere bezwaren. De partij is voor een strenger asielbeleid, maar vreest voor uitvoeringsproblemen vooral bij de toch al overbelaste Immigratie-en Naturalisatiedienst (IND). De IND heeft bij herhaling gewaarschuwd voor problemen. CDA-leider Bontenbal wil een paar maanden uitstel.

"Ik ga niet tekenen bij het kruisje", zei hij tegen regeringspartijen VVD, NSC en BBB, die hopen op zijn steun. "Ik moet zeker weten dat iets over twee, drie of vier jaar ook nog werkt."

BBB-asielminister Keijzer probeerde de druk bij het CDA op te voeren. "Ik waarschuw: als het niet doorgaat, wordt het probleem alleen maar veel groter."

Geen grote aanpassingen

Er is de drie overgebleven rechtse partijen VVD, NSC en BBB alles aan gelegen om deze twee asielwetten snel door de Tweede en Eerste Kamer te loodsen. Met de verkiezingen in aantocht kunnen zij in de campagne duidelijk maken dat zij wél werk maken van een streng asielbeleid, zoals veel kiezers willen.

De twee asielministers Keijzer en Van Weel zijn niet van plan grote aanpassingen te doen. Er liggen meer dan vijftig voorstellen om de wet te veranderen, maar die zijn bijna allemaal ontraden. Uitstel met een paar maanden is onverstandig, haast is geboden, is hun boodschap.

Aan de wensen van de PVV wordt overigens ook niet voldaan. Er komt geen onmiddellijke intrekking van de spreidingswet, maar Keijzer zegt wel heel druk bezig te zijn met de wet. En de strafbaarstelling van illegaliteit wil minister Van Weel niet, zei hij zonder veel verdere uitleg.

De kans is dus zeker aanwezig dat de PVV tegen het wetsvoorstel stemt en daarmee hangt de invoering aan een zijden draadje. Het CDA liet aan het eind van het debat ook doorschemeren dat een tegenstem in het verschiet ligt. Volgens Bontenbal huiveren de rechtse partijen om de wetsvoorstellen aan te passen, uit vrees voor een definitief nee van deze partij. "Jullie zijn bang voor de PVV, maar ik laat me niet gijzelen", aldus Bontenbal.

Dinsdag wordt eerst gestemd over de amendementen en twee dagen later pas - op donderdag - over de complete twee wetsvoorstellen en de moties. GroenLinks-PvdA, D66 en de SP zullen sowieso tegen stemmen, de ChristenUnie twijfelt nog.

De winnaars van de jaarlijkse Spinoza- en Stevinpremies zijn bekendgemaakt. Dat zijn de belangrijkste onderscheidingen in de Nederlandse wetenschap.

De Spinozapremies gaan naar Thijn Brummelkamp en Judith Pollmann. Ilse Aben en Ingrid Robeyns krijgen een Stevinpremie. Alle vier krijgen 1,5 miljoen euro voor verder onderzoek.

De Spinozapremies worden uitgereikt aan wetenschappers die baanbrekend onderzoek hebben gedaan. Bij de Stevinpremies gaat het om de maatschappelijke impact.

Thijn Brummelkamp is hoogleraar bij het UMC Utrecht en wetenschappelijk directeur bij het Nederlands Kanker Instituut. Hij heeft met zijn genetisch onderzoek ontdekt hoe verschillende ziekteverwekkers in het lichaam werken. Zo kwam hij in 2011 erachter dat het ebolavirus bij mensen cellen binnendringt via een eiwit dat normaal helpt bij het vervoeren van cholesterol.

Brummelkamps werk biedt nieuwe kansen voor gen-onderzoekers, concludeert de jury, die hem een pionier noemt. Met zijn werk heeft hij "bijgedragen aan de ontwikkeling van nieuwe geneesmiddelen voor infectieziekten en kanker".

Judith Pollmann is hoogleraar Vroegmoderne Nederlandse Geschiedenis aan de Universiteit Leiden. Ze onderzoekt hoe mensen in het verleden omgingen met radicale maatschappelijke veranderingen en hoe die invloed hebben op de persoonlijke en collectieve identiteiten.

Volgens de jury gebruikt Pollmann "innovatieve methodologieën" en begint ze "internationale discussies op hoog wetenschappelijk niveau". De jury noemt haar "een nieuwsgierige wetenschapper die haar collega's uitdaagt met nieuwe perspectieven en een originele aanpak".

Limiet op extreme rijkdom

Hoogleraar Ethiek van Instituties aan de Universiteit Utrecht Ingrid Robeyns wordt geëerd voor haar onderzoek naar een eerlijke verdeling van rijkdom, rechtvaardigheid en welzijn. Ze pleit voor 'limitarisme': een morele grens stellen aan de extreme welvaart van de allerrijksten op aarde omdat het anders moreel en maatschappelijk schade veroorzaakt.

"Haar excellente onderzoek biedt concrete oplossingen voor ongelijkheid, de instituties van ons sociaal contract, en democratisch verval. Door haar scherpe analyse, organisatiekracht en publieke zichtbaarheid, laat ze zien dat filosofie kan bijdragen aan echte verandering", aldus de jury.

Wetenschapper aan de Space Research Organisation Netherlands (SRON) Ilse Aben heeft aan een satellietinstrument gewerkt waarmee de uitstoot van broeikasgassen zoals methaan vanuit de ruimte nauwkeurig wordt gemeten. Dankzij het apparaat werden methaanlekken in onder meer olievelden in Centraal-Azië en Noord-Afrika gedicht.

Volgens de jury heeft ze met haar werk "onzichtbare problemen zichtbaar gemaakt én opgelost" en "een unieke en onmisbare bijdrage geleverd aan de strijd tegen klimaatverandering".

Op 14 oktober worden de Spinoza- en de Stevinpremies door de Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek uitgereikt.

In Japan is voor het eerst sinds 2022 iemand geëxecuteerd. Het gaat om Takahiro Shiraishi, die in 2020 ter dood werd veroordeeld voor het vermoorden van negen mensen. Hij kwam bekend te staan als de 'Twitter-moordenaar'.

Shiraishi zocht via Twitter contact met vrouwen die online met zelfmoordgedachtes speelden. Op zijn profiel stond: "Ik wil hulp bieden aan mensen met een groot verdriet. Je kunt me op ieder gewenst moment een direct message sturen". Wanneer het tot een afspraak kwam, wurgde hij zijn slachtoffers en sneed ze in stukken.

Shiraishi werd in 2017 in zijn appartement in de buurt van Tokio opgepakt, nadat in zijn vriezer menselijke lichaamsdelen waren aangetroffen. Hij werd ook veroordeeld voor het seksueel misbruiken van zijn slachtoffers.

De 34-jarige Shiraishi werd in het grootste geheim opgehangen in de gevangenis in Tokio. Pas nadat de executie was voltrokken, werd het naar buiten gebracht.

Doodstraf omstreden

Het is pas de eerste doodstraf die wordt uitgevoerd sinds juli 2022. In Japan is er steeds meer weerstand tegen. Een van de redenen daarvoor is de vrijspraak van een man van 88 vorig jaar. Iwao Hakamada zat 47 jaar in de cel in afwachting van zijn doodvonnis, maar werd vrijgelaten, omdat het bewijsmateriaal dat tegen hem was gebruikt nep was.

De Japanse minister van Justitie Suzuki zegt dat de executie van Shiraishi een weloverwogen besluit was. Hij noemde de dader "extreem egoïstisch" die met zijn misdaden "een grote schok en onrust in de samenleving veroorzaakte".

Op dit moment zitten er nog 105 terdoodveroordeelden in Japanse gevangenissen. Volgens Suzuki wordt de doodstraf voorlopig niet afgeschaft: "Dat is niet gepast als er nog steeds dit soort misdrijven worden gepleegd."

De Argentijnse componist Lalo Schifrin is overleden. Hij werd vooral bekend als bedenker van de tune van Mission: Impossible. Schifrin overleed aan een longontsteking. Hij was 93 jaar.

Schifrin componeerde het nummer voor de tv-serie Mission: Impossible, die in 1966 verscheen. Het was een ongebruikelijke vijfkwartsmaat. Een filmcriticus van The New Yorker omschreef de tune als "de meest aanstekelijke melodie ooit".

Schifrin vertelde in 2006 aan persbureau AP hoe hij tot het nummer kwam: "De producer belde me en zei: 'Je moet iets spannends schrijven, een logo, iets dat een handtekening wordt'." In beeld was aanvankelijk alleen een lont te zien die is aangestoken. "Ik had geen beelden om mijn muziek op te baseren. Misschien is dat wel de reden dat het nummer zo'n succes is geworden, ik schreef iets dat uit mezelf kwam", zei Schifrin.

De succesvolle Mission: Impossible-serie mondde uit in een reeks films met dezelfde titel, waarvan het laatste deel nu in de bioscoop draait.

Meer succes

Schifrin had nog meer muzikaal succes. Hij won vier Grammy's en werd zes keer genomineerd voor een Oscar. In 2017 werd de tune waar de Argentijn het beroemdst mee werd, opgenomen in de Grammy Hall of Fame.

Hij werkte ook als jazzpianist en speelde samen met jazz-artiesten als Dizzy Gillespie en Sarah Vaughan. Daarnaast werkte hij als klassiek dirigent samen met cellist Mstislav Rostropovitsj en pianist Daniel Barenboim.

Schifrin schreef ook de muziek voor drie van de grootste tenoren ter wereld, Plácido Domingo, Luciano Pavarotti en José Carreras. Zij traden voorafgaand aan de finale van het WK voetbal in Italië in 1990 voor het eerst samen op. Het werd een van de best verkochte werken in de geschiedenis van de klassieke muziek.

In 2018 kreeg hij een ere-Oscar voor zijn oeuvre, uit handen van acteur Clint Eastwood. Schifrin noemde dat toen een droom die uitkwam: "Mission accomplished."

In het zuiden van Frankrijk, waar een hittegolf is, is een kind van 2 overleden. Hij was door zijn vader achtergelaten in de auto op een parkeerplaats.

"Het kind stierf nadat het in de auto was achtergelaten, blootgesteld aan de zon en de hitte", zegt de officier van justitie. Dat gebeurde in Istres, ten westen van Marseille. De vader had zijn auto geparkeerd bij een militaire basis daar, waar hij werkt. Buiten was het op dat moment 36 graden.

Rond 16.00 uur werd de jongen dood aangetroffen. Volgens de Franse krant Le Parisien was hij aan een hartstilstand overleden. Hoelang hij in de auto heeft gezeten, is niet duidelijk.

De vader is opgepakt en zit in voorlopige hechtenis. Het Franse Openbaar Ministerie onderzoekt of er sprake is van doodslag.

Eerste hittegolf

Frankrijk had de afgelopen dagen te maken met de eerste hittegolf van het seizoen. Op veel plekken werd het warmer dan 35 graden. De hitte werd gevolgd door noodweer. Daarbij kwamen ook twee mensen om het leven. Een man van 59 reed tegen een boom die op de weg was gevallen en een jongen van 12 overleed toen hij geraakt werd door een omwaaiende boom. Daarnaast werd een man van 82 getroffen door de bliksem. Hij werd met verwondingen opgenomen het ziekenhuis.

De Amerikaanse regering is van plan om migrant Kilmar Abrego Garcia opnieuw het land uit te zetten. In maart dit jaar werd hij onterecht uitgezet naar El Salvador.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie wil hem eerst vervolgen voor mensensmokkel, voordat hij wordt uitgezet. De bedoeling is dat hij na zijn veroordeling naar een ander land dan El Salvador wordt gedeporteerd. Welk land is niet duidelijk.

Garcia werd in maart het land uitgezet naar El Salvador, waar hij in de beruchte CECOT-gevangenis terechtkwam. Een rechter had eerder een uitzetting naar dat land verboden, omdat hij daar gevaar zou lopen.

De immigratiedienst zei daarna dat er een fout was gemaakt en dat hij niet uitgezet had mogen worden. Na diplomatieke gesprekken tussen de VS en El Salvador keerde Garcia begin deze maand terug in de VS.

Verdacht van mensensmokkel

De 29-jarige Garcia wordt verdacht van mensensmokkel. "Deze verdachte is aangeklaagd voor gruwelijke misdaden, en zal niet meer vrij rondlopen in ons land", zegt een woordvoerder van het ministerie van Justitie.

Volgens minister van Justitie Bondi wordt Garcia ervan beschuldigd dat hij negen jaar lang vanuit de VS illegale migranten het land in smokkelde. Eind mei was er een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd, maar dat werd pas een paar weken later bekend.

De zaak van Garcia is een symbool geworden voor het harde immigratiebeleid van president Trump.

Het kabinet is niet van plan om de twee strengere asielwetten aan te passen. Bij een debat over de asielnoodmaatregelenwet en het tweestatusstelsel kwamen meer dan vijftig voorstellen, amendementen genoemd, om de asielwetten nog te veranderen. De PVV en de VVD willen aanscherpingen, de linkse oppositiepartijen wilden juist de scherpe kantjes eraf halen. Maar de demissionaire asielministers Van Weel (VVD) en Keijzer (BBB) zien niks in de meeste amendementen.

In het debat - dat donderdagochtend tegen 10.00 uur begon - zeiden Van Weel en Keijzer dat ze denken dat de twee wetsvoorstellen wel degelijk uitvoerbaar zijn en ook snel ingevoerd moeten worden. Nederland heeft nu een "aanzuigende werking", benadrukken de ministers en daarom moet de wetgeving meer in overeenstemming komen met die in omliggende landen.

De PVV weet nog niet of ze de wetten gaan steunen. De partij wil in ieder geval dat er "geen letter wordt gewijzigd" aan de wettekst van Faber én er moet nog meer gebeuren, zoals de onmiddellijke intrekking van de spreidingswet, het verdeelsysteem van asielzoekers over gemeenten. "Als de wet afgezwakt wordt, gaan we waarschijnlijk niet voor stemmen", aldus PVV-Kamerlid Vondeling.

Oppositie twijfelt ook

Oppositiepartijen als D66, GroenLinks-PvdA, CDA en SP hadden veel kritische vragen over de twee wetsvoorstellen. Ze vreesden onder meer voor juridische en uitvoeringsproblemen. Uit allerlei brieven en adviezen blijkt dat gevreesd wordt voor uitvoeringsproblemen bij rechterlijke instanties en de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Minister Van Weel erkent dat de rechtspraak belast zal worden, maar spreekt van een "korte piek". Hij denkt dat op langere termijn minder druk op de rechtspraak zal ontstaan.

Minister Keijzer is stellig in haar overtuiging dat de IND het tweestatusstelsel kan invoeren, waarbij er een onderscheid komt tussen oorlogsvluchtelingen en mensen die op hun geloof of geaardheid worden vervolgd. Er zijn wel problemen met de ICT, maar daar is nog tijd voor, is de boodschap van Keijzer. "Ze kunnen dit en ze gaan dit doen."

Enkele oppositiepartijen twijfelen hier ernstig aan, op basis van allerlei noodkreten van de IND die zegt extra tijd nodig te hebben voor de invoering. Het CDA twijfelt hierom zelfs aan steun. "We kunnen de IND niet in de prak laten rijden", aldus CDA-leider Bontenbal. "We willen robuuste wetgeving".

Recht

Sommige partijen hebben problemen met de onmiddellijke ingang van de strengere wetgeving, waardoor voor asielzoekers die al in de procedure zitten, opeens nieuwe regels gelden. "Dit druist in tegen het beginsel van rechtszekerheid en het recht op gelijke behandeling", aldus SP-Kamerlid Van Nispen.

Ook het CDA heeft het er moeilijk mee, want er zitten zeker zo'n 10.000 asielzoekers in de procedure voor wie mogelijke strengere regels gaan gelden. "Is dit houdbaar? Wat gaat de rechter hiervan vinden?", vraagt Bontenbal zich af. Van Weel erkent dat er verschillen in behandeling zullen ontstaan, maar denkt dat dit niet voor enorme problemen zal zorgen. Keijzer gelooft dat het juridisch houdbaar is. Ze belooft wel naar oplossingen te zoeken, als er toch problemen ontstaan.

Oppositiepartijen als GroenLinks-PvdA, SP en D66 zullen sowieso tegen de twee asielwetten stemmen. GroenLinks-PvdA is er bijvoorbeeld niet van overtuigd dat de instroom van nieuwe asielzoekers wordt verminderd. En D66 spreekt van "broddelwerk".

Stemming volgende week

Volgende week wordt er over de wetten gestemd en zal duidelijk worden of de PVV de wetsvoorstellen aan een meerderheid in de Tweede Kamer helpt en of het CDA zich heeft laten overtuigen door het betoog van de bewindslieden. Het CDA is niet voor een meerderheid in de Tweede Kamer nodig, maar wel in de Eerste Kamer.

Anna Wintour stopt als hoofdredacteur van de Amerikaanse Vogue. Dat heeft ze vandaag in een vergadering aan haar personeel meegedeeld. Ze stond sinds 1988 aan het roer van het bekendste modeblad ter wereld.

De 75-jarige Wintour wil de dagelijkse gang van zaken overlaten aan iemand anders zodat ze meer tijd heeft voor andere titels bij uitgever Condé Nast. Zo blijft ze haar rol als chief content officer voor de uitgeverij vervullen. Ze houdt toezicht op merken als Wired, Vanity Fair, GQ, Condé Nast Traveler, Glamour, Tatler en Allure.

Ook blijft de Britse betrokken bij Vogue als global editorial director. Wie bij de Amerikaanse Vogue het stokje overneemt, moet straks aan Wintour rapporteren.

Zwarte zonnebril

Wintour begon in 1983 bij Vogue als creatief directeur. Van 1985 tot 1987 was ze de hoofdredacteur van de Britse Vogue waarna ze een jaar later de overstap maakte naar de Amerikaanse editie. Dankzij haar carrière bij het modeblad is ze een van de invloedrijkste personen in de modewereld geworden.

Het boegbeeld van Vogue werd ook zelf een cultureel fenomeen. Haar kenmerkende bobkapsel en grote zwarte zonnebril die ze bijna nooit lijkt af te doen zijn haar handelsmerk geworden. In een interview bij CNN zei ze dat ze die onder meer droeg "om te voorkomen dat mensen weten waar ik aan denk".

Wintour wist grote namen uit de entertainmentindustrie voor de cover van haar blad te strikken, onder wie Oprah Winfrey, Madonna, Rihanna en Kim Kardashian. Modeontwerpers als Marc Jacobs, Alexander McQueen en John Galliano hebben hun carrière aan haar te danken.

De directeur van het Nederlands Fotomuseum in Rotterdam is op non-actief gesteld. Birgit Donker, die het museum sinds 2018 leidt, bevestigt dat ze dat vorige week van de Raad van Toezicht te horen kreeg.

De Raad stelt een onderzoek in naar Donkers functioneren. Volgens de Volkskrant, die er vandaag over berichtte, kreeg de Raad van Toezicht negatieve berichten van personeelsleden over het leiderschap van de directeur. Die zouden onder meer te maken hebben met een hoog personeelsverloop en veel ziekteverzuim.

Donker zelf heeft over die berichten niets te horen gekregen. "De Raad van Toezicht zei tegen mij dat ze informatie hebben ontvangen dat ik hen mogelijk niet goed heb geïnformeerd", zegt Donker. "Wat ze daar mee bedoelen weet ik niet. Ik pieker me suf."

Steunbetuigingen

De Volkskrant citeert anonieme bronnen die van een 'angstcultuur' en een 'giftige werkomgeving' spreken. Donker herkent dat niet, en vertelt dat er ook niets naar boven kwam uit andere onderzoeken die onlangs in het museum zijn gedaan.

"De visitatiecommissie van het ministerie is geweest, we hebben een medewerkersonderzoek gehad, we hebben een vertrouwenspersoon. Ons personeelsverloop ligt onder het landelijk gemiddelde, ook binnen de sector." Daarnaast zegt Donker inmiddels van zeker 30 van de 47 collega's steunbetuigingen te hebben gekregen.

De Raad van Toezicht van het Nederlands Fotomuseum zegt tegen persbureau ANP dat het onderzoek volgens een zorgvuldige procedure verloopt en dat er momenteel met betrokkenen wordt gesproken. Wanneer het onderzoek klaar is, is niet bekend.

De Venezolaanse oud-spion Hugo Carvajal heeft schuld bekend in de Amerikaanse strafzaak tegen hem, over narcoterrorisme en drugshandel. Hij bekent ook wapenbezit, zegt het Amerikaanse Ministerie van Justitie. De voormalig directeur van de Venezolaanse militaire inlichtingendienst hangt in de VS een levenslange gevangenisstraf boven het hoofd.

Hij zou zijn misdaden hebben gepleegd in de tijd dat hij nog directeur van de inlichtingendienst van Venezuela was. Hij zou hebben samengewerkt met hooggeplaatste Venezolaanse militairen "die de Verenigde Staten overspoelen met cocaïne, in samenwerking met linkse guerrillastrijders uit buurland Colombia", zeggen aanklagers.

Carvajal was tien jaar op de vlucht voor de Amerikaanse autoriteiten voordat hij werd uitgeleverd door Spanje in 2023. Hij was in 2021 in Madrid aangehouden. In de Spaanse hoofdstad was hij meerdere keren gezien met een nep-snor en pruik.

Mislukte opstandspoging

Carvajal, met bijnaam 'El Pollo' ('De Kip' in het Spaans), was een van de machtigste personen van het regime in Venezuela. El Pollo had begin deze eeuw nauwe banden met president Hugo Chávez, en was diplomaat in de regering van zijn opvolger, Nicolás Maduro. Hij keerde zich uiteindelijk tegen Maduro en vluchtte naar Spanje na een mislukte oproep om Maduro af te zetten.

Hij beschuldigde Maduro onder meer van corruptie en het opvolgen van bevelen van Cubaanse functionarissen. El Pollo probeerde tevergeefs in het geheim zijn netwerk in te zetten om een opstand te organiseren om president Maduro af te zetten.

Carvajal sprak zijn steun uit voor toenmalig oppositieleider Juan Guaidó. Ook de Verenigde Staten erkenden hem als de echte regeringsleider van Venezuela.

Carvajals schuldbetekenis in deze strafzaak kan gezien worden als een gok om later erkenning te krijgen voor zijn samenwerking met de regering van Trump. El Pollo kan mogelijk waardevolle informatie delen over bendes die actief zijn in de Verenigde Staten, zo is het idee, en informatie uit zijn spionagegeschiedenis delen met de Amerikanen.