NOS Nieuws - Algemeen

Kort voordat de onderzeeër Titan vorig jaar implodeerde in de Atlantische Oceaan stuurde de bemanning nog een bericht aan het ondersteuningsschip Polar Prince dat luidde: "Alles is hier in orde". Dat bleek tijdens een hoorzitting van de Amerikaanse kustwacht over het incident waarbij alle vijf opvarenden omkwamen.

Bij die hoorzitting werd ook voor het eerst een foto getoond van het wrak van Titan op de zeebodem in de buurt van Titanic. Op de afbeelding, genomen door een onderwaterrobot, is de losgekomen achtersteven van de onderzeeër op bijna 4 kilometer diepte gezien.

De onderzeeër was vorig jaar juni onderweg naar het wrak van de Titanic. Al na één uur en drie kwartier verging het diepzeeschip van het bedrijf OceanGate.

Hoe de implosie kon plaatsvinden is na meer dan een jaar onderzoek nog niet duidelijk. De hoorzitting van de kustwacht moet daar meer duidelijkheid over verschaffen. Ook worden na de hoorzitting aanbevelingen geformuleerd voor de commandant van de kustwacht. Daarnaast is er nog een onderzoek van de National Transportation Safety Board.

Tijdens de hoorzitting kwam onder anderen de hoofdingenieur van de onderzeeër aan het woord, Tony Nissen. Hij zei dat hij zich onder druk gezet voelde om het schip klaar te maken voor de duik. Het was volgens Nissen soms lastig om te werken voor de directeur van OceanGate, Stockton Rush.

Een paar jaar eerder had hij naar eigen zeggen geweigerd om de Titan te besturen omdat hij het operationele personeel niet vertrouwde. Ook zou hij in 2019 hebben tegengehouden dat de Titan naar de Titanic ging. Hij zei destijds tegen Rush dat de Titan niet werkte zoals verwacht. Voordat de onderzeeër uiteindelijk wel naar de Titanic dook werden er volgens Nissen wel aanvullende tests uitgevoerd.

Het bedrijf dat de expeditie organiseert was al herhaaldelijk gewaarschuwd dat er ernstige zorgen waren over de veiligheid van de opvarenden, kwam vorig jaar al naar voren uit rechtbankdocumenten.

Een medewerker van OceanGate had geschreven dat het vaartuig meer moest worden getest. Ook experts hadden zorgen geuit over wat er kon gebeuren als de onderzeeër werd blootgesteld aan de enorme druk op de bodem van de Atlantische Oceaan.

Het is de derde dinsdag van september, en dus Prinsjesdag. Vandaag is de eerste keer dat het kabinet-Schoof de jaarplannen in de Miljoenennota -omkleed met veel ceremonieel- bekendmaakt. Ook spreekt de koning vandaag zijn eerste Troonrede uit die niet door de handen van Mark Rutte is gegaan.

Traditiegetrouw zijn in de aanloop naar de dag de grote lijnen uit de Miljoenennota al naar buiten gekomen. Dat gebeurde afgelopen vrijdag, de dag dat de stukken naar de Tweede Kamer zijn gestuurd en ook de dag dat Schoof het regeerprogramma presenteerde. In dat regeerprogramma staan de plannen van het kabinet voor de komende jaren.

In de gelekte (financiële) stukken over volgend jaar staat dat de koopkracht gemiddeld in 2025 niet met 1,1 procent stijgt - zoals het Centraal Planbureau eerder becijferde - maar met 0,7 procent. Uitkeringsgerechtigden gaan er iets meer op vooruit: 0,9 procent. Gepensioneerden iets minder: 0,6 procent.

Het financiële en economische beleid van het kabinet richt zich op een open economie, een beter vestigingsklimaat voor bedrijven en "spaarzaam omgaan met schaarse middelen", staat in de Miljoenennota. "De zorgen over migratie nemen we serieus", staat er ook. "We houden daarbij oog voor het verdienvermogen van Nederland."

De grote lijnen van de plannen voor 2025 zijn dus al uitgelekt, maar als vandaag alle stukken openbaar worden, komen er ongetwijfeld nog nieuwe voornemens, ambities en details naar voren van de verschillende ministeries.

Naast de plannen op papier, spreekt koning Willem-Alexander de Troonrede uit, voor de twaalfde keer. Voor hem is het de eerste keer dat die rede van een andere premier komt dan van Mark Rutte. Het is voor de derde keer dat de Troonrede wordt voorgelezen in de schouwburg van Den Haag. Vanwege de verbouwing van het Binnenhof is de Ridderzaal voorlopig geen optie.

Hoogleraar economie Victor Halberstadt is afgelopen vrijdag overleden op 85-jarige leeftijd. Dat meldt Universiteit Leiden, waar hij sinds 1974 aan verbonden was.

Halberstadt werd bekend door de vele maatschappelijke functies die hij bekleedde. Zo was Halberstadt lid van de PvdA, commissaris bij ING en KPN, bestuurder bij het Concertgebouw en lid van de Raad van Toezicht van De Nederlandse Opera. Ook was hij van 1972 tot 2004 Kroonlid van de Sociaal-Economische Raad, een belangrijk adviesorgaan voor de regering en het parlement.

Opvallend was zijn rol bij de inburgering van Máxima begin deze eeuw. Hij voerde verschillende gesprekken met de Argentijnse om haar in te wijden in de Nederlandse samenleving en voor te bereiden op haar toekomstige rol als koningin. Halberstadt was een vertrouweling van de Oranjes. In 2018 kreeg hij het Erekruis in de Huisorde van Oranje toekend, vanwege zijn vele verdiensten voor het Koninklijk Huis.

Lijmen kabinetscrisis

De hoogleraar werd ook ingevlogen bij de kabinetscrisis over financieel-economisch beleid in 1981. Samen met econoom Cees de Galan werd hij toen aangesteld als informateur. Die crisis werd uiteindelijk bezworen.

Universiteit Leiden schrijft op de website "een markante en erudiete persoonlijkheid" te verliezen. "Decennialang sloeg hij een brug tussen de wetenschapsbeoefening en de maatschappelijke praktijk. Veel generaties van studenten en medewerkers zullen zich hem herinneren als steunpilaar bij hun loopbaankeuzes."

Ryan Wesley Routh, de man die zondag met een wapen werd gezien bij de golfbaan van Trump, werd in 2019 al eens onderzocht door de FBI. Dat heeft de veiligheidsdienst bekendgemaakt.

De FBI had toen een tip gekregen dat Routh een vuurwapen bezat als veroordeelde pleger van een strafbaar feit. De FBI ondervroeg vervolgens de persoon die de klacht had ingediend. De zaak werd gesloten nadat de FBI geen aanvullende informatie had ontvangen, meldde een FBI-topman maandag.

Routh verscheen maandag kort voor de federale rechtbank in West Palm Beach, waar de eerste aanklachten tegen hem werden bekendgemaakt. De 58-jarige Routh wordt in elk geval aangeklaagd voor twee overtredingen van de wapenwet. Een van de aanklachten betreft dezelfde waarvoor de FBI in 2019 getipt werd: het bezitten van een vuurwapen als veroordeeld misdadiger.

SKS-geweer

De andere aanklacht gaat over het bezit van een vuurwapen met een uitgewist serienummer. Het is mogelijk dat de 58-jarige Routh naarmate het onderzoek voortduurt, geconfronteerd gaat worden met meer en ernstigere aanklachten.

Maandag werd ook bekend dat Routh bijna twaalf uur lang buiten de golfbaan van Trump verbleef, waar hij wachtte op de oud-president. Dat blijkt uit telefoongegevens van Routh die door aanklagers naar buiten zijn gebracht. In het document van de aanklacht staat verder dat een digitale camera en een geladen semi-automatisch SKS-geweer met een uitgewist serienummer zijn gevonden.

De SKS is een geweer van Russische origine, ontwikkeld in de jaren 40. In eerdere berichten werd gezegd dat Routh een AK-47 had achtergelaten, maar dat blijkt nu dus anders te zijn.

In auto opgepakt

Routh werd zondag aangehouden nadat de Secret Service had ontdekt dat hij zich met een vuurwapen ophield in de buurt van Donald Trump, die op dat moment aan het golfen was in Florida. De man zat volgens de Secret Service op ongeveer 400 meter afstand van de oud-president.

De Secret Service opende daarop het vuur, waarop hij op de vlucht sloeg. Doordat een omstander zijn kenteken doorgaf, kon Routh kort daarna in zijn auto worden opgepakt.

Trump heeft vannacht op X voor het eerst gereageerd op de gebeurtenis. Hij zei dat de Secret Service "uitstekend werk" heeft verricht. Hij zei ook "vier of vijf" schoten te hebben gehoord.

Bodycam-beelden tonen hoe Routh in de boeien wordt geslagen:

In de persconferentie van lokale en federale autoriteiten werd ook bekendgemaakt dat Routh Trump niet in het zicht had op de plek waar hij zat. Ook werd bevestigd dat hij geen schoten heeft gelost. Daarbij zijn er geen aanwijzingen gevonden die erop zouden wijzen dat hij met iemand samenwerkte.

Waarnemend directeur van de Amerikaanse geheime dienst, Ronald Rowe, zei op de persconferentie dat de maatregelen om Trump te beschermen, goed werken. Rowe zei dat hij met de voormalige president heeft gesproken en dat Trump "zich ervan bewust is dat hij het hoogste niveau van bescherming geniet" van de veiligheidsdienst.

Hij zei ook dat agenten hun werk naar de letter deden toen ze zondag op de golfbaan van Trump een man een geweer door de struiken zagen steken. Rowe zei dat de golfreis niet op de planning van Trump stond, dus stelden ze een veiligheidsplan op. "En dat veiligheidsplan werkte", zei hij.

Eind september hoorzitting

Een hoorzitting waarin bepaald wordt of Routh langer moet worden vastgehouden, staat gepland voor volgende week maandag, 23 september. Een week daarna, op 30 september, zal Routh worden voorgeleid, meldde CNN eerder.

Het dodental van de overstromingen in Centraal-Europa is opgelopen tot zeker achttien. Roemenië meldt zeven slachtoffers, Polen vijf. In Tsjechië zijn drie doden bevestigd, net als in Oostenrijk.

In Oostenrijk werd maandag verder het lichaam van een man van tussen de 40 en de 50 jaar gevonden. Dat was in Klosterneuburg, ten noorden van de hoofdstad Wenen. Of hij ook omkwam als gevolg van de overstromingen, wordt nog onderzocht.

Op de kaart hieronder is weergegeven waar de zware regenval plaatsvindt en waar de rivieren lopen waar het waterpeil flink is gestegen of nog zal stijgen.

De Tsjechische stad Krnov liep zondag bijna volledig onder water. Inmiddels daalt het waterpeil weer. Daardoor werd het lichaam van een man ontdekt dat in een appartement lag dat volledig onder water had gestaan, melden Tsjechische media.

In de eveneens zwaar getroffen Tsjechische plaats Jeseník zijn inwoners begonnen met het opruimen van de ravage na de overstromingen. Voorlopig houdt de regen in Tsjechië nog aan, meldt het Tsjechische persbureau CTK.

Damdoorbraak in Ostrava

In Ostrava, de op twee na grootste stad van het land, brak gistermiddag een dam door. Daardoor kwam een deel van de stad onder water te staan. De scheur in de dam is ongeveer 50 meter breed en wordt steeds groter. Er zijn onder meer helikopters ingezet om de scheur te dichten met zandzakken.

Honderden mensen zijn geëvacueerd. In de stad wonen ruim 200.000 mensen. Volgens de autoriteiten hebben de meeste mensen geen warm water en verwarming meer.

Het Tsjechische ministerie van Defensie heeft laten weten dat het leger tot zeker 31 oktober kan worden ingezet om hulp te bieden. 2000 militairen kunnen worden opgeroepen om de hulpdiensten te ondersteunen, schrijft de Tsjechische minister van Defensie op X.

Correspondenten Christiaan Paauwe en Chiem Balduk laten zien hoe de situatie is in Polen en Duitsland:

In de Poolse stad Nysa verslechterde de situatie gisteren zodanig dat alle 44.000 inwoners zijn opgeroepen om te evacueren. Dat werd aangekondigd nadat er nieuwe schade aan de dijk was ontdekt.

Het water uit de rivier Nysa Klodkza zette de straten van de stad blank. In de stad werd eerder al het lichaam van een vermiste chirurg van het ziekenhuis aangetroffen door reddingswerkers. Zijn auto werd met openstaand portier in de ondergelopen straten gevonden.

De Poolse autoriteiten deelden manieren van communiceren om zo snel mogelijk duidelijk te maken waar welke hulp nodig is. Door de overstromingen en het uitvallen van de elektriciteit in sommige gebieden is het namelijk lastig om te communiceren.

Zwaaien met een witte vlag of een ander voorwerp betekent dat diegene vraagt om evacuatie. Een rode vlag geeft aan dat ergens medische hulp nodig is en een blauwe vlag dat mensen eten of drinken nodig hebben.

De regenbuien zijn op sommige plekken inmiddels afgenomen, maar al het water moet nog wel afgevoerd worden. Dat kan stroomafwaarts nog voor flinke problemen zorgen.

Hoogste waterpeil in Hongarije nog op komst

In Hongarije wordt later deze week het hoogste waterpeil verwacht in de rivier de Donau. Premier Orbán heeft zijn buitenlandse reizen afgezegd "totdat we de piek hebben bereikt en het ergste achter de rug hebben". Verschillende wegen in Boedapest worden afgesloten vanwege het risico op overstromingen later deze week.

Ook in Slowakije blijft het waterpeil stijgen. In de hoofdstad Bratislava is de Donau gistermiddag al buiten zijn oevers getreden.

De video hieronder geeft een beeld van de schade als gevolg van de zware regenval van de afgelopen dagen:

Via de rivier de Elbe zal het water in Tsjechië afgevoerd worden naar Duitsland. Gisteren was het water in de Elbe in de Duitse stad Dresden al vier keer zo hoog als normaal. Verwacht wordt dat ook daar het water nog zal blijven stijgen.

Koffie is in jaren niet zo duur geweest. Op de beurs in New York bereikte de prijs van arabica-bonen, die het meest worden gebruikt, vandaag een hoogte die sinds 2011 niet meer is bereikt, meldt persbureau Bloomberg.

De prijsstijging is al een tijd gaande. Zo werden arabica-bonen dit jaar ongeveer 40 procent duurder.

Carlos Mera, grondstoffenanalist bij Rabobank, verwacht dat consumenten de prijsstijging met name bij producten in het lagere segment in de supermarkt zullen opmerken. "Op die producten zit een kleinere marge dan bij het duurdere segment, waardoor hogere kosten aan de klant worden doorberekend. Bij A-merkproducten betaal je ook voor het merk."

De cappuccino bij je favoriete koffietent daarentegen zal niet veel duurder worden. Slechts 5 procent van de prijs van je cappuccino wordt bepaald door de koffiebonen zelf, zegt Mera. Het overgrote deel gaat naar andere zaken, zoals service.

Droogte in Brazilië

De prijsstijgingen in de koffie-industrie hebben volgens Mera een aantal oorzaken. Hij wijst onder meer op de weersomstandigheden in landen als Vietnam en Brazilië. "De hitte en de extreme droogte in Brazilië beïnvloeden het gewas. Als het daar in de komende weken niet gaat regenen, verwacht ik dat de prijzen nog meer zullen stijgen", zegt hij.

Daarnaast komt de Europese Unie nog dit jaar met nieuwe regelgeving om ontbossing tegen te gaan. Deze regels stellen importeurs verplicht om de herkomst van koffie te onderzoeken en daarom slaan ze nu een extra grote voorraad in. De prijs zal zakken nadat deze regels in werking zijn gesteld, denkt Mera.

Tot slot is er wereldwijd een tekort aan containers, zijn er tegenvallende oogsten in Vietnam en is de Rode Zeeroute ontwricht.

De Russische regering heeft Artsen zonder Grenzen (AzG) uit het ngo-register geschrapt, wat betekent dat de organisatie alle activiteiten in het land moet staken. De organisatie werd vorige maand per brief ingelicht over het besluit. Volgens het Russische ministerie van Justitie waren de activiteiten van Artsen zonder Grenzen in strijd met de wet, al is onduidelijk waaruit die wetsovertreding zou bestaan.

"Het intrekken van onze registratie kwam als een verrassing", vertelt Karel Hendriks, directeur van Artsen zonder Grenzen Nederland. De activiteiten van Artsen zonder Grenzen in Rusland werden aangestuurd door de Nederlandse tak van de organisatie.

"In de brief stond dat onze activiteiten in strijd waren met bepaalde Russische regelgeving, maar welke overtreding wij hebben begaan werd niet gespecificeerd", zegt Hendriks. "Daar proberen we nog achter te komen."

Artsen zonder Grenzen was sinds 1992 actief in het land en heeft er 44 voltijdwerknemers in dienst. Recentelijk voerde de organisatie onder meer projecten uit om tuberculose- en hiv-patiënten te helpen.

Sinds de Russische invasie in Oekraïne in 2022 vangt Artsen zonder Grenzen duizenden Oekraïense vluchtelingen en intern ontheemde Russen op in de Russische grensregio's Belgorod en Rostov, schrijft de organisatie in een persbericht. Er lagen ook plannen om noodhulp te verstrekken in de regio Koersk, waar Oekraïne vorige maand een verrassingsaanval uitvoerde. AzG verstrekt ook noodhulp in Oekraïne.

"Het is natuurlijk een enorme domper", vertelt Hendriks. "We hebben veel patiënten die op onze hulp rekenen en willen onze activiteiten dus doorzetten. Vanwege het conflict tussen Rusland en Oekraïne is het belangrijk voor ons om aan beide kanten van de frontlinie actief te zijn."

Buitenlands agent

Rusland onderneemt al jaren actie tegen niet-gouvernementele organisaties. Volgens de Russische wet moet iedereen die buitenlandse steun ontvangt of onder buitenlandse invloed staat zich registreren als "buitenlands agent". Het is niet duidelijk of Artsen zonder Grenzen uit het register is geschrapt op basis van deze wet.

"Ik ga er op dit moment niet van uit dat de Russische regering naar die wet verwijst", aldus Hendriks. "Als organisaties verboden worden op basis van die wet, worden ze aangemerkt als ongewenste organisatie en moeten ze al hun projecten binnen 48 uur staken. Dat was bij ons niet het geval."

Rusland zegt dat de buitenlandse-agentenwet wordt gebruikt om stappen te ondernemen tegen mensen die vanuit het buitenland worden gefinancierd en politieke activiteiten tegen Russische machtshebbers ontplooien. In werkelijkheid wordt de wet geregeld ingezet om afwijkende meningen in te perken.

Het gaat daarbij onder meer om ngo's en journalisten. Er is veel kritiek op deze wet. Als iemand zich niet registreert als buitenlands agent en er achteraf wordt geconcludeerd dat dit wel had gemoeten, loopt die persoon het risico op hoge boetes of een jarenlange gevangenisstraf. In 2022 werd de wet verder aangescherpt.

De wet maakt het werk van critici, mensenrechtenorganisaties, ngo's, media en (politiek) activisten onmogelijk. Zo zijn verschillende ngo's gestopt met hun werkzaamheden in Rusland. Buitenlandse journalisten kunnen uitgezet worden als ze door Rusland worden bestempeld als agent.

In het aanmeldcentrum in Ter Apel is sprake van een noodsituatie, zegt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). De kans bestaat dat vannacht weer mensen buiten moeten slapen.

Het COA zegt dat het centrum op dit moment vol is en dat alleengaande mannen niet meer naar binnen kunnen. "We houden alleen voor kwetsbare mensen nog een plek achter de hand", meldt Paula Lambeck van het COA. "Ik hoop dat deze mensen niet hier in het gras terechtkomen, maar dat er iemand opstaat en een plek aanbiedt, bijvoorbeeld een gemeente."

VluchtelingenWerk Nederland noemt de situatie "diep triest". Volgens de organisatie zijn er altijd noodoplossingen mogelijk, zoals het boeken van hotelkamers of de inzet van het Rode Kruis. "Als dat niet gebeurt, is dat een kwestie van politieke onwil." De stichting vindt "het niet uit te leggen" dat er niet wordt ingegrepen en roept het kabinet op met een "dringende oplossing te komen en te voorkomen dat er mensen buiten moeten slapen".

Voor het eerst in twee jaar

Als mensen buiten moeten slapen, zou dat voor het eerst zijn sinds de zomer van 2022. Volgens de burgemeester van Westerwolde, waar Ter Apel onder valt, laat minister Faber mensen bewust in de kou staan.

Vanwege de drukte staan er sinds december al noodlokalen op het terrein. Afgelopen weekend hebben daar mensen in geslapen.

Daarmee negeerde het COA een verbod van de gemeente Westerwolde. Die vindt de zogeheten portakabins niet geschikt als overnachtingsruimte in verband met de brandveiligheid. "Het was dit of mensen buiten de poort in het gras laten slapen", aldus een woordvoerder van het COA.

'Minister loopt weg voor verantwoordelijkheid'

Burgemeester Velema van Westerwolde heeft geen goed woord over voor de situatie. "De minister loopt weg voor haar verantwoordelijkheid. Zij is verantwoordelijk voor mensen die voor asiel naar Nederland komen. Ze heeft tijd genoeg gehad en voldoende mogelijkheid om mensen op een fatsoenlijke manier onder te brengen. Dit doet ze bewust niet."

Volgens Velema zaten bij controles afgelopen vrijdagavond 26 mensen in de noodlokalen. Zestien van hen sliepen op een matras, de overige tien hadden geen matras en deken.

De afgelopen twee dagen werd het COA door de gemeente gevraagd de portakabins weg te halen, zonder resultaat. Daarom legt de gemeente nu een last onder dwangsom neer bij het COA. Dat is een instrument van de overheid om ervoor te zorgen dat een overtreder een overtreding beëindigt, voorkomt of zorgt dat er in de toekomst geen overtreding meer plaatsvindt. Als de overtreder een gebod (de 'last') niet of niet op tijd uitvoert dan moet een boete worden betaald.

Het hele traject noemt Velema "een schoffering van het lokaal gezag".

'Komt door vertraging opvangplekken'

Het ministerie van Asiel en Migratie laat weten dat de extreme drukte komt door een hogere instroom, in combinatie met een groot aantal statushouders dat niet kan doorstromen naar opvang in andere gemeenten. "Het wordt steeds lastiger om zelfs de kleinste tegenvallers op te vangen", erkent een woordvoerder van minister Faber.

Volgens het ministerie is er zicht op een groot aantal nieuwe opvangplekken, maar is de oplevering daarvan vertraagd "vanwege veiligheidstechnische redenen". Het is niet duidelijk om hoeveel opvangplekken het gaat.

Miljoenenboete

Voor het aanmeldcentrum in Ter Apel is een maximum van 2000 mensen afgesproken. Dat aantal wordt dit jaar bijna elke dag overschreden.

In januari van dit jaar bepaalde een rechter al dat het COA 15.000 euro moet betalen per dag dat er te veel mensen in het aanmeldcentrum zijn. In juni was het maximale bedrag van de boete bereikt, 1,5 miljoen euro. Ook de afgelopen dagen overnachtten er te veel mensen in de opvang in Ter Apel.

'Asielzoekers Ter Apel verspreiden'

Eind vorige maand gaf het ministerie van Asiel en Migratie het COA de opdracht om vanuit het aanmeldcentrum in Ter Apel asielzoekers te verplaatsen naar alle opvanglocaties in Nederland.

Minister Faber heeft met de veelbesproken spreidingswet de mogelijkheid om gemeenten te dwingen asielzoekers op te nemen, maar die wil ze juist niet gebruiken. Haar partij, de PVV, is fel tegenstander van de wet en het nieuwe kabinet wil de wet snel afschaffen.

De laatste keer dat er buiten bij het aanmeldcentrum mensen sliepen, was in de zomer twee jaar geleden. Toen bivakkeerden geregeld honderden asielzoekers op het grasveld voor het aanmeldcentrum, omdat er binnen en elders in het land geen opvangplekken beschikbaar waren.

Wopke Hoekstra krijgt in de nieuwe Europese Commissie de portefeuille Klimaat en Schone Groei. Dat melden bronnen aan de NOS.

Morgen maakt voorzitter Von der Leyen alle namen van de nieuwe Europese Commissie bekend. Deze zomer zei premier Schoof al dat hij hoopte dat Nederland "een stevige positie" in de nieuwe commissie zou krijgen. Hij mikte op een economische post.

De afgelopen weken werd Hoekstra getipt als Eurocommissaris Handel. Gisteren werd duidelijk dat die functie aan Nederland voorbij zou gaan.

Het beleidsterrein klimaat had de oud-CDA-minister het afgelopen jaar ook onder zich. Hij was de vervanger van Frans Timmermans, die terugkeerde naar de Nederlandse politiek.

Schone industrie

Hoekstra gaat zich in Brussel mede bezighouden met schone-industriepolitiek. Von der Leyen had aangekondigd binnen de eerste 100 dagen van haar nieuwe termijn als commissievoorzitter die plannen te presenteren.

Hoekstra zal in november ook namens de Europese Unie als klimaatonderhandelaar naar de klimaattop in Bakoe gaan.

De Amerikaanse alternatieve rockband Jane's Addiction heeft een tournee afgebroken nadat tijdens een optreden een gevecht was uitgebroken tussen zanger Perry Farrell en gitarist Dave Navarro.

Op videobeelden die op sociale media worden gedeeld is te zien hoe Farrell op Navarro afstormt tijdens een concert afgelopen vrijdag in Boston. Te zien is dat Farrell de gitarist een duw met zijn schouder geeft en naar Navarro uithaalt met zijn rechterarm.

Navarro probeert Farrell zelf met zijn arm weg te houden. Niet lang daarna wordt een tegenstribbelende Farrell door anderen in bedwang gehouden en van het podium gehaald. De show werd vervolgens beëindigd.

Beelden van het incident:

In een korte verklaring zegt de band dat de "moeilijke beslissing" is genomen "om er als groep even tussenuit te gaan. De rest van de tour wordt geannuleerd."

Veel vijandigheid

Jane's Addiction had eind jaren 80 en begin jaren 90 bescheiden hits met nummers als Been Caught Stealing en Mountain Song. Farrell en Navarro, die ook speelden voor bands als Porno for Pyros en de Red Hot Chili Peppers, zijn bandleden van het eerste uur.

De vrouw van Farrell heeft op Instagram geprobeerd een verklaring te geven voor de uitbarsting van haar man op het podium. Volgens haar was er voorafgaand aan het optreden veel vijandigheid en spanningen tussen de bandleden.

Heel lang huilen

Daarbij zou Farrell last hebben van het te harde geluid van de band en kampte hij met oorsuizen en keelpijn. Zijn frustratie nam daardoor steeds meer toe, aldus zijn vrouw. "Hij had het gevoel (...) dat zijn stem werd overstemd door de band. Aan het einde van het lied zong hij niet meer, hij schreeuwde om gehoord te worden." Ze zegt dat haar man na het incident "instortte" en "heel lang bleef huilen".

De Imminent Redemption-tour van de band was begin augustus begonnen en zou op 16 oktober eindigen in Los Angeles.

Uitspraken van waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven over de aangekondigde asielmaatregelen hebben vanmiddag tot onderlinge wrevel geleid in de coalitie. Ze zei in de Volkskrant dat de steun van NSC aan de plannen nog niet vaststaat. "Bij een negatief oordeel van de Raad van State: ja, dan geen akkoord van ons natuurlijk."

Dat leidde meteen tot woedende reacties bij coalitiepartners PVV en VVD, die het beperken van de instroom van asielzoekers juist als speerpunt zien. Zij vonden dat Van Vroonhoven voor haar beurt sprak: er ligt nog geen concreet voorstel van het kabinet. Bovendien zet ze de verhoudingen in de coalitie onnodig op scherp, was het oordeel.

VVD-leider Yesilgöz liet via X meteen weten dat haar partij "niet gaat speculeren over wat er allemaal niet zou kunnen". Tegelijkertijd wil ook zij dat er "deugdelijke" wetgeving komt.

'NSC neemt de benen'

PVV-voorman Wilders reageerde via hetzelfde medium als door een wesp gestoken: "Ik zou er nog maar eens goed over nadenken, want Nederland heeft een giga asielcrisis en die wordt niet opgelost door bij voorbaat de benen te nemen en te dreigen met een tegenstem van NSC", beet hij zijn coalitiepartner toe.

Van Vroonhoven, die de zieke Pieter Omtzigt vervangt, was op haar beurt weer geschrokken van de heftigheid van de reacties die haar uitspraken uitlokten. "De soep wordt volgens mij heter gegeten dan nodig is", maakte ze duidelijk op een inderhaast georganiseerde toelichting aan verslaggevers.

In het regeerprogramma staat onder meer dat een deel van de asielwet buiten werking wordt gesteld om de door de coalitie uit te roepen 'asielcrisis' het hoofd te bieden. De Raad van State gaat nog wel juridisch advies uitbrengen over de plannen, maar als dat negatief is, dan kan het kabinet dat in beginsel naast zich neerleggen.

Van Vroonhoven leek in de krant te suggereren dat haar partij bij een negatief advies van de Raad van State helemaal van de plannen af wilde, maar dat is volgens haar niet zo.

Terug naar de tekentafel

Ze heeft naar eigen zeggen "niets nieuws of raars" verkondigd. "Stel dat er een negatief advies ligt, dan gaan we terug naar de tekentafel", legde ze uit. "Dat is niet zo veel anders dan wat premier Schoof erover heeft gezegd."

Bij de presentatie van het regeerprogramma, afgelopen vrijdag, bleek al dat NSC de meeste moeite heeft met de onorthodoxe manier waarmee het kabinet de asielproblemen te lijf wil gaan. NSC-vicepremier Van Hijum zei toen al dat het advies van de Raad van State voor zijn partij "zwaar weegt".

Van Vroonhoven legt de grens bij een duidelijk negatief advies van de raad: dan moeten de plannen wat haar betreft opnieuw gemaakt worden. Maar als de Raad van State alleen kritisch is, dan ligt dat anders. "Dan moeten we beoordelen wat we gaan doen. Daar ga ik niet op vooruitlopen."

Het asieldossier ligt zeer gevoelig in de nieuwe coalitie. Toch zegt ook Van Vroonhoven dat ze staat voor de afspraken die er gemaakt zijn. "Er moet echt iets gebeuren. Stevige maatregelen zijn nodig, maar het moet wel voldoen aan de grondwet en de verdragen. Wij gaan niet over rode randen heen."

Bij natuurbranden in het noorden en het midden van Portugal zijn drie doden gevallen. Ze kwamen alle drie om het leven in het zwaarst getroffen district Aveiro, waar verschillende dorpen zijn ontruimd.

Eerder was al bekend dat er gisteravond een brandweerman aan een hartaanval was overleden. Een ander slachtoffer was een 28-jarige medewerker van een bosbouwbedrijf. Hij werd verrast door de bosbrand, melden Portugese autoriteiten. Het derde slachtoffer kreeg net als de brandweerman een hartaanval, toen hij de vlammen bij zijn huis probeerde te blussen.

In totaal woeden in heel Portugal vijftien natuurbranden. De grootste brand woedt in de buurt van Oliveira de Azeméis, ten zuiden van Porto. In een stad zo'n 30 kilometer zuidelijker, Albergaria-a-Velha, brandden verschillende huizen uit.

Meerdere wegen moesten vanwege de brand worden afgesloten, waaronder een deel van de snelweg tussen hoofdstad Lissabon en Porto. Tot zeker morgenavond geldt een verhoogde staat van paraatheid om de hoge temperaturen en harde wind.

17 gewonden

De Portugese autoriteiten hebben zo'n 1500 brandweerlieden ingezet. Er zijn minstens 17 mensen gewond geraakt als gevolg van de natuurbranden.

Portugal heeft voor de bestrijding van de branden de Europese Unie om extra blusvliegtuigen gevraagd. Voorzitter Von der Leyen van de Europese Commissie heeft vandaag toegezegd acht blusvliegtuigen die kant op te sturen. Ze komen onder meer uit Frankrijk, Italië en Spanje.

In Portugal en Spanje zijn dit jaar tot nu toe minder branden geweest dan gebruikelijk na een regenachtig begin van het jaar.

Ryan Wesley Routh, de man die is aangehouden op verdenking van het willen plegen van een aanslag op Donald Trump, hield zich mogelijk 12 uur schuil in de buurt van de golfbaan waar Trump zou gaan golfen.

Dat blijkt uit telefoongegevens van Routh die door aanklagers naar buiten zijn gebracht. In het document van de aanklacht staat verder dat een digitale camera en een geladen semi-automatisch SKS-geweer met een uitgewist serienummer zijn gevonden.

De SKS is een geweer van Russische origine, ontwikkeld in de jaren 40. In eerdere berichten werd gezegd dat Routh een AK-47 had achtergelaten, maar dat blijkt nu dus anders te zijn.

Geboeid aan handen en voeten

Vandaag werd duidelijk dat Routh in elk geval wordt aangeklaagd voor twee overtredingen van de wapenwet. Een van de aanklachten betreft het bezitten van een vuurwapen als veroordeelde misdadiger. De andere aanklacht gaat over het bezit van een vuurwapen met een uitgewist serienummer.

Het is mogelijk dat de 58-jarige Routh naarmate het onderzoek voortduurt geconfronteerd gaat worden met meer en ernstigere aanklachten.

Een hoorzitting waarin bepaald wordt of Routh langer moet worden vastgehouden, staat gepland voor volgende week maandag, 23 september. Een week daarna, op 30 september, zal Routh worden voorgeleid, meldt CNN. Routh verscheen vandaag in de rechtbank in donkere gevangeniskleding. Hij was geboeid aan zijn voeten en handen.

'Voorbereid op een confrontatie'

Routh werd gisteren aangehouden nadat de Secret Service iemand had ontdekt die zich met een vuurwapen ophield in de buurt van Donald Trump, die op dat moment aan het golfen was in Florida. De man zat volgens de Secret Service op ongeveer 400 meter afstand van de oud-president.

De Secret Service opende daarop het vuur op hem, waarop hij op de vlucht sloeg. Doordat een omstander zijn kenteken kon doorgeven, werd Routh kort daarna in zijn auto opgepakt.

Bodycam-beelden tonen hoe Routh in de boeien werd geslagen:

Volgens de FBI was Routh "overduidelijk voorbereid op een confrontatie". Het is niet duidelijk of hij gisteren ook zelf heeft geschoten. Ook in de acht pagina's tellende aanklacht van vandaag staat niet of Routh zijn wapen heeft afgevuurd.

Begaan met Oekraïne

In Amerikaanse media wordt steeds meer duidelijk over Routh, die op Hawaï zou wonen. Op sociale media liet hij zich de laatste maanden kritisch uit over Trump en het lijkt erop dat hij begaan is met het lot van Oekraïne. Routh schreef op X dat hij in 2016 nog op Trump stemde, maar dat hij teleurgesteld in hem is geraakt.

De veiligheid van bestrijdingsmiddelen wordt al jarenlang gemeten met misleidende statistische methodes. Dat zegt milieubioloog en directeur bij het Nederlands Instituut voor Ecologie Geert de Snoo tegen Zembla. Het College voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb), waarvan De Snoo een voormalig collegelid is, schat volgens hem daardoor verkeerd in of pesticiden kankerverwekkend zijn.

Om een middel op de markt te mogen brengen, moeten producenten een aanvraag indienen bij het Ctgb. Dat is een zelfstandig bestuursorgaan dat beoordeelt of bestrijdingsmiddelen veilig genoeg zijn om te gebruiken. Pesticide-producenten moeten bij hun aanvraag zelf cijfers aanleveren van uitgevoerde dierproeven. Die praktijk stuit vaker op bedenkingen. Zo zei onderzoeker Teus van Laar van het UMC Groningen daarover vorig jaar dat "de slager dus zijn eigen vlees keurt".

'Slechte wetenschap'

Om te meten of een middel kankerverwekkend is, worden proefdieren een tijdlang aan de stof blootgesteld. Daarvoor bestaan twee testmethodes. Bij een eenzijdige testmethode wordt alleen gemeten of het middel leidt tot een toename in het aantal ziektegevallen bij de proefdieren, terwijl bij een tweezijdige testmethode zowel op voor- als op nadelen voor de gezondheid wordt getest.

In dat laatste zit het probleem, stelt De Snoo. Bij het testen van pesticiden gebruiken producenten doorgaans een tweezijdige test. Die test wordt meestal gebruikt voor geneesmiddelen, omdat die ook een gunstige werking meet. Bij pesticiden is die insteek irrelevant, omdat de test enkel moet uitwijzen of de bestrijdingsmiddelen kanker veroorzaken. Een genezende werking hebben ze niet.

"Gebruik je een tweezijdige test, dan kan het zo zijn dat je de indruk krijgt dat er niks aan de hand is, terwijl het wél kankerverwekkend is", aldus De Snoo.

Volgens hem is er een herbeoordeling van zo veel mogelijk middelen nodig. "Mogelijk hebben we bij andere stoffen kankerverwekkende eigenschappen over het hoofd gezien. Die verkeerde interpretatie van de data is slechte statistiek, en daarmee slechte wetenschap."

Ook toegepast bij omstreden glyfosaat

De tweezijdige test is volgens Zembla ook toegepast bij de beoordeling van het omstreden middel glyfosaat. Dat is een van de meest gebruikte onkruidverdelgers in de landbouw.

Het middel is omstreden omdat het in wetenschappelijke onderzoeken in verband wordt gebracht met de ziekte van Parkinson en andere aandoeningen. Ook zijn er zorgen over de gevolgen van het middel voor natuur en milieu. In november besloot de Europese Commissie nog dat het gebruik ervan met tien jaar werd verlengd.

Advocaat en hoogleraar Europees Recht Antoine Bailleux verzet zich namens meerdere milieuorganisaties tegen de goedkeuring van glyfosaat in een rechtszaak tegen de Europese Commissie. Hij noemt de toepassing van de betwiste meetmethoden tegen Zembla "óf een zeer ernstige fout óf een poging tot misleiding".

Modeprominent Martijn N. moet als het aan het Openbaar Ministerie ligt acht jaar de gevangenis in vanwege verkrachting van een reeks sekspartners. De oud-directeur van het Amsterdamse voormalige culturele platform Moam wordt ook verdacht van ontucht met minderjarigen en een poging tot zware mishandeling.

De 36-jarige N. leerde zijn sekspartners volgens het OM kennen via sociale media als Facebook en Instagram. Hij nam de jongens en mannen mee op dates die uitmondden in seks. Het zou er daarbij hardhandig en agressief aan toe zijn gegaan. De slachtoffers zouden bijna allemaal 'overrompeld' zijn geweest door het handelen van de man.

Moam

De oud-directeur werd groot in de modewereld met zijn stichting Moam, een platform waar jong talent werd gekoppeld aan bekende ontwerpers. Onder meer Rabobank, KLM en Disney werkten met Moam samen. Ook ontwierp N. een kledinglijn voor HEMA.

De zaak kwam aan het rollen toen NRC en Het Parool berichtten over de beschuldigingen aan het adres van N.. In totaal 28 mannen kregen volgens de kranten te maken met seksueel ongewenst gedrag. Sommigen waren ervan overtuigd dat N. hen had gedrogeerd om ze te kunnen misbruiken.

'Ik ben geen heilige'

Op een eerdere zitting ontkende hij dat hij gebruik had gemaakt van dwang: "Ik weet donders goed dat ik geen heilige ben geweest en dat ik soms te dominant ben geweest", zei N. Hij gaf toe grenzen te hebben opgezocht, "maar ik ben ze niet over gegaan."

Volgens de officier heeft N. "zijn eigen normen en waarden" gecreëerd. "Ik misbruik jongens niet, ik gebruik ze", zo heeft hij verklaard. Het OM ziet dat anders: N. heeft misbruik gemaakt van zijn positie. "Ook in de wereld van verdachte is het Wetboek van Strafrecht van toepassing."

De poging tot zware mishandeling was in 2015 in Stockholm. N. was met een vriend in de Zweedse hoofdstad. Een ruzie liep uit op geweld, waarbij de vriend gewond raakte.

Woensdag komen in de zaak de advocaten van N. aan het woord. Het vonnis is op een later moment.

De wolf die in het bosgebied rond Austerlitz rondloopt, mag voorlopig niet gevangen, gezenderd en beschoten worden met een paintballgeweer. Dat heeft de rechter bepaald.

Dierenorganisaties spanden de zaak aan omdat deze middelen "buiten proportie" zouden zijn.

Vorige maand gaf de provincie er een vergunning voor af. De gedachte is dat de wolf beter in de gaten kan worden gehouden als het dier een zender draagt. Ook wil de provincie voorkomen dat hij contact blijft zoeken met mensen en honden.

De provincie ondernam deze actie naar aanleiding van een aantal incidenten tussen de wolf en mensen en honden. Het dier, dat bekend is onder nummer GW3237m, zocht de afgelopen maanden geregeld contact.

Experts verwachten dat de wolf door het vangen en zenderen schrikt, waardoor het dier in de toekomst bij mensen uit de buurt blijft. Zoekt de wolf toch weer contact, dan mag hij met paintballs beschoten worden, zo had de provincie bepaald.

Bij het vangen van de wolf mochten middelen worden ingezet die gewoonlijk verboden zijn, zoals vangklemmen met zachte rubberen banden, verdovingswapens en een paintballgeweer. Maar daar heeft de rechter nu een streep door gezet.

Volgens de rechtbank heeft de provincie onvoldoende onderbouwd dat het nodig is om in te grijpen met de voorgestelde middelen. "Daarom kan ook niet goed worden beoordeeld of er nog andere bevredigende oplossingen zijn", aldus de rechtbank.

De rechter moest uitspraak doen omdat dierenbeschermingsorganisaties hadden gevraagd de vergunning voorlopig op te schorten in afwachting van de bezwaarprocedure die nog loopt bij de provincie. Dat duurt naar verwachting nog tot begin december.

Provincie betreurt uitspraak

De provincie Utrecht laat in een reactie weten de uitspraak te betreuren. "De provincie was graag snel opgetreden tegen deze wolf met probleemgedrag om nieuwe, ernstige incidenten te voorkomen."

De provincie gaat de uitspraak en de overwegingen van de rechter bestuderen. Ook zal gedeputeerde Mirjam Sterk (Natuur) weer contact opnemen met de staatssecretaris. De provincie vindt dat de mogelijkheden om in te grijpen bij wolven te beperkt zijn en zegt dat landelijke wetgeving nodig is.

Verder blijft het advies op de Utrechtse Heuvelrug van kracht: houd honden aangelijnd en ga niet met kleine kinderen het bos in.

Op de A15 is vanmiddag een vrachtwagenchauffeur om het leven gekomen bij een ongeluk. Het slachtoffer, een 38-jarige man uit Oud-Alblas, stond met pech op de vluchtstrook. Volgens de politie werd hij geschept door een andere vrachtwagen toen hij bezig was zijn spanbanden te controleren.

Het ongeluk gebeurde rond 12.00 uur ter hoogte van knooppunt Ridderkerk. Er is nog geprobeerd de man te reanimeren. De politie heeft de andere vrachtwagenchauffeur aangehouden, meldt Rijnmond. Zijn rol wordt nog onderzocht.

Vanwege het politieonderzoek is de verbindingsweg bij het knooppunt vanuit Gorinchem in de richting van Rotterdam dicht. Verkeer kan gebruikmaken van de parallelbaan.

Twee jaar nadat de politie en de fiscale opsporingsdienst FIOD bij Frits van Eerd thuis binnenvielen, is vandaag de rechtszaak begonnen tegen de voormalige baas van supermarktketen Jumbo. De verdenking: herhaaldelijk witwassen, van forse bedragen.

Van Eerd was vanmiddag zelf niet aanwezig in de rechtbank in Assen. Zijn advocaat hoorde daar dat de gevallen topman officieel verdacht wordt van het verzwijgen van verkregen giften, valsheid in geschrifte en gewoontewitwassen. Bij een veroordeling zou dat genoeg kunnen zijn voor een jarenlange gevangenisstraf.

Verdachte autohandelaar

Van Eerd ging in 2002 het familiebedrijf Jumbo leiden. Onder zijn bewind groeide de supermarktketen onstuimig, met onder meer overnames van C1000 en Super de Boer.

Van Eerd was niet alleen bezig met ondernemen. Hij houdt ook van sport, is zelf coureur en stak zijn Jumbo-geld graag in sponsordeals voor de motor- en autosport.

Via die wereld kwam hij in contact met de Drentse autohandelaar Theo E., de hoofdverdachte in deze zaak. E. is teambaas van een motorsportploeg, maar begeeft zich ook in schimmiger werelden. De autohandelaar is in het verleden al eens veroordeeld voor witwassen en zou nauwe banden hebben met zware criminelen.

Crossmotoren en stapels contant

Deze E. sleepte Van Eerd mee in zijn witwaszaakjes, stelt het Openbaar Ministerie. Uit de tenlastelegging blijkt dat er 448.000 euro aan contant geld is aangetroffen tijdens de doorzoekingen bij Van Eerd. Een deel lag in een kluis in zijn huis, een ander deel op zijn kantoor in Veghel, onder meer in een koelkast.

Van Eerd kreeg ook allerlei dure cadeaus van of via E., zoals een dieplader voor het vervoer van auto's, zes luxe gereedschapskisten en verschillende crossmotoren. En hij mocht gebruik maken van een klassieke rode Mercedes Benz.

In ruil daarvoor zou hij Jumbo voor honderdduizenden euro's sportploegen hebben laten sponsoren.

Media-aandacht

De rechtszaak tegen Van Eerd en E. begon vandaag met een regiezitting, zonder de beide verdachten. "Vanwege het regiekarakter is mijn cliënt vandaag niet aanwezig", zegt Van Eerds advocaat, meester Jonk. Daarnaast wil hij ook nog even de media-aandacht ontlopen.

Bij de inhoudelijke zittingen zal hij wel aanwezig zijn, en het woord nemen, kondigde Jonk aan. Die zittingen zullen pas volgend jaar plaatsvinden, waarschijnlijk in juli. Daarin zal Van Eerd de verdenkingen ontkennen. "Mijn cliënt is blij dat hij kan beginnen met zijn kant van het verhaal te vertellen."

Via zijn advocaat vraagt Van Eerd om een eerlijk proces en begrip voor het feit dat hij "geen normale verdachte is". Dat is van belang als het gaat om bijvoorbeeld de gevonden hoeveelheden geld. "Of dat veel geld is, is afhankelijk van de verdachte."

De advocaat van autohandelaar E. houdt het kort. Hij meldt dat er nog gesproken wordt over procesafspraken met het Openbaar Ministerie, "wat niet betekent dat mijn cliënt de feiten in de tenlastelegging erkent."

Het Fries Film & Audio Archief (FFAA) heeft een serie filmrollen gekregen waarop beelden blijken te staan van Sneek uit de jaren 20 en 30. Volgens het archief zijn de beelden in bijzonder goede staat. Het archief spreekt van een unieke vondst.

De beelden lagen in een kluis bij filmlab Haghe Film in Amsterdam, waar ze waarschijnlijk begin jaren 90 zijn achtergelaten. Een medewerker vond tijdens het opruimen in de kluis vijftien blikken nitraatfilms. Toen bleek dat alle films over Sneek gingen, benaderde hij het FFAA.

"Ze zijn heel bijzonder", zegt coördinator van het archief Jurjen Enzing tegen Omrop Fryslân. "We wilden eerst wat onderzoek doen voordat we uit ons dak gingen, maar we zagen het eigenlijk meteen al: dit is een unieke collectie. Niet alleen voor Friesland, maar voor heel Nederland."

Bekijk hier de historische beelden:

De filmbeelden zijn gemaakt door verschillende filmproductiebedrijven. Ze zijn destijds vermoedelijk vertoond in bioscopen in Sneek. Er zijn onder meer opnames van een veekeuring, sportwedstrijden, een optocht met versierde wagens en een bezoek van koningin Wilhelmina. De oudste beelden zijn van 1 september 1920 en laten de volksspelen op Koninginnedag in Sneek zien.

Volgens het FFAA zijn maar van een paar middelgrote steden in Nederland zoveel beelden uit de jaren 20 en 30 bewaard gebleven. In die jaren werd volgens Enzing vooral gebruikgemaakt van nitraatfilms. Die zijn erg kwetsbaar en kunnen niet zomaar waren afgespeeld. "De staat van de films bleek heel goed. We moeten ze wel heel voorzichtig bekijken met de hand, sommige zijn ook ontvlambaar."

De filmbeelden zijn op verzoek van het FFAA door Haghe Film gedigitaliseerd. Volgens het archief is het digitaliseren van nitraatfilms een kostbaar proces, maar was dit dankzij financiering van de gemeente Súdwest-Fryslân toch mogelijk. Daarnaast zijn de beelden onderzocht door het Fries Scheepvaart Museum en is de Vereniging Historisch Sneek ingeschakeld. Zij wisten de beelden te voorzien van tekst en informatie.

"Dat was een gigantische klus, die tien filmpjes", vertelt Alice Booij van het Fries Scheepvaart Museum. "Maar ook heel mooi, daar staan leuke dingen op. Al is het ook heel tijdrovend om te kijken wat er precies waar en wanneer gebeurde." Als voorbeeld noemt Booij de beelden van een voetbalwedstrijd. "Kom er maar eens achter waar dat was, in welk jaar en wie er allemaal op staan."

'Waar is dat?'

De mooiste beelden voor Booij laten dingen zien die per ongeluk of ergens op de achtergrond gebeuren. "Een rijtje gevels op het Veemarktterrein, bijvoorbeeld", noemt ze als voorbeeld. "Ik dacht: waar is dat? Dat heb ik nog nooit gezien."

Uiteindelijk bleken het voorgevels van de Smidsbuurt te zijn. "Die zijn uit beeld verdwenen toen de Veemarkt is aangelegd en er cafés voor zijn gebouwd." Wat het dan zo bijzonder maakt? "De Veemarkt is van 1930, ik denk dat veel Snekers die gevels nog nooit hebben gezien." Op 11 oktober zijn de beelden te bewonderen voor het publiek bioscoop CineSneek.

Een week na de oproep van paus Franciscus om het geweld tussen bevolkingsgroepen in Papoea-Nieuw-Guinea te stoppen, zijn bij gevechten in het land twintig tot vijftig mensen omgekomen, meldt een woordvoerder van de Verenigde Naties aan persbureau AP.

De politie zegt dat het geweld afgelopen weekend oplaaide en dat de gevechten zijn veroorzaakt door illegale mijnwerkers en kolonisten in de buurt van de Porgera-goudmijn.

Volgens de politie gebruikten mijnwerkers en kolonisten geweld om de lokale gemeenschappen te terroriseren. Daarop volgde een escalatie van het geweld tussen verschillende etnische groepen, waarbij onder meer huizen zijn vernietigd en de mensen gewond raakten of gedood werden.

Driehonderd kogels

Er is vaker etnisch geweld in Papoea-Nieuw-Guinea. Onenigheden over landeigendom spelen daarbij vaak een rol. Het geweld werd heviger na een aardverschuiving in mei, waarbij volgens autoriteiten 2000 mensen onder het puin bedolven raakten.

Het herstel na de ramp gaat langzaam en veel puin is nog niet opgeruimd. Volgens de VN worden er geen zware materialen gebruikt bij het opruimen, om geen nieuwe aardverschuivingen te veroorzaken.

De politie stelt dat een toestroom van automatische wapens heeft bijgedragen aan de nieuwe geweldsuitspattingen. Zondag werden volgens de politie na mislukte vredesbesprekingen meer dan driehonderd kogels afgevuurd.

Daarop werd besloten noodbevoegdheden toe te passen, waarbij de politie dodelijk geweld mag gebruiken. "Als je op een openbare plaats een wapen gebruikt of iemand bedreigt, word je doodgeschoten", zegt een politiechef tegen persbureau AP. Ook is de verkoop van alcohol verboden en geldt er een avondklok.

Pauselijk bezoek

Paus Franciscus riep vorige week bij zijn bezoek aan het land op om een einde te maken aan het voortdurende geweld. Hij vroeg zijn toehoorders "om een einde te maken aan destructief gedrag zoals geweld, ontrouw, uitbuiting, alcohol- en drugsmisbruik".

De paus was in Papoea-Nieuw-Guinea als onderdeel van zijn reis door Zuid-Oost-Azië en Oceanië. Volgens het Vaticaan wonen er zo'n 2,5 miljoen katholieken in het land.