Aggregator

Klotsend fjord op Groenland blijkt oorzaak wereldwijde trillingen

3 months 1 week ago

Wetenschappers zijn achter de oorzaak gekomen van zware trillingen die vorig jaar wereldwijd veel verbaasde blikken opleverden bij seismologen. De oorzaak van de bevingen blijkt een enorme aardverschuiving te zijn in een fjord op Groenland. Het daaropvolgende klotsen van enorme hoeveelheden water tegen de randen van het fjord hield negen dagen aan.

Tientallen wetenschappers uit vijftien landen hebben hun bevindingen gepubliceerd in het tijdschrift Science. Ze begonnen hun onderzoek na mysterieuze metingen: in september werden gedurende negen dagen elke 90 seconden bodembewegingen opgevangen door seismische stations van Nieuw Zeeland tot de Verenigde Staten.

"We zagen direct dat dit geen aardbevingen waren" zegt Stephen Hicks, een van de onderzoekers. "Tegelijkertijd ontvingen collega's uit Denemarken, die veldwerk doen in Groenland, meldingen van een tsunami die plaatsvond in een afgelegen fjord."

Water tegen badkuiprand

Een satellietfoto toonde een stofwolk in een kloof in het fjord en de wetenschappers kwamen er uiteindelijk achter dat 25 miljoen kubieke meter rots, vergelijkbaar met 25 Empire State Buildings, in het water terecht was gekomen nadat een gletsjer het had begeven. Daardoor ontstond een metershoge tsunami.

Die watermassa kon niet makkelijk wegstromen in het gebied en bleef negen dagen lang tegen de randen van het fjord klotsen, net als water in een badkuip. Dat klotsen werd vervolgens wereldwijd gemeten.

Wetenschapper Stephen Hicks vertelt in een Engelstalige YouTubevideo meer over dit bijzondere fenomeen:

Noord-Korea geeft beelden vrij van Kim in uraniumfaciliteit

3 months 1 week ago

Noord-Korea heeft foto's vrijgegeven waarop te zien is hoe Kim Jong-un een installatie voor de verrijking van uranium bezoekt. Het is voor het eerst dat Noord-Korea informatie openbaar maakt over zo'n installatie.

Op de foto's is te zien dat de Noord-Koreaanse leider tussen lange rijen metalen centrifuges loopt. Wanneer en waar de foto's zijn gemaakt wordt niet vermeld. Kim zou ook een deel van het complex hebben bezocht dat nog in aanbouw is.

Daarnaast ging hij kijken bij een militair oefenterrein en woonde hij het lanceren van een nieuwe testraket bij, meldt het Noord-Koreaanse staatspersbureau.

Tijdens het bezoek benadrukte Kim Jong-un nog eens dat hij het nucleaire arsenaal van Noord-Korea wil vergroten voor "zelfverdediging en het kunnen uitvoeren van een preventieve aanval" en om de "dreiging van de Verenigde Staten en zijn bondgenoten" af te slaan.

Zulke taal klinkt de laatste jaren vaker vanuit Noord-Korea. Sinds 2022 is ook het aantal tests met nucleaire wapens flink opgeschroefd. Met het vrijgeven van de foto's probeert Noord-Korea vermoedelijk meer druk uit te oefenen op de VS en andere landen.

Inkijkje

De foto's van het bezoek die zijn vrijgegeven, geven een klein inkijkje in de stand van het nucleaire programma van Noord-Korea. Zo geven de nieuwe centrifuges op de foto's een beeld van hoe geavanceerd de installatie inmiddels is. Ook concluderen experts dat het land voor nucleaire wapens vooral lijkt te leunen op uranium, en niet op plutonium, dat een ingewikkelder proces vereist.

Naar schatting bezit Noord-Korea ongeveer vijftig kernkoppen en kent het land verschillende locaties voor het verrijken van uranium. Het nucleaire programma van Noord-Korea is verboden door de Verenigde Naties. De gesprekken tussen Noord-Korea en de VS over het verminderen van het aantal kernwapens liggen al sinds 2019 stil.

Activisten voor zwarte burgerrechten in VS veroordeeld wegens banden Rusland

3 months 1 week ago

In de VS zijn vier activisten voor zwarte burgerrechten veroordeeld omdat ze zich in de VS hebben ingezet voor Russische belangen. De vier riskeren een maximale gevangenisstraf van vijf jaar.

De vier werden veroordeeld voor "samenzwering om op te treden als niet-geregistreerde Russische agenten". Een jury in Florida oordeelde dat ze niet schuldig waren aan de ernstigere aanklacht: daadwerkelijk optreden als agenten van een buitenlandse overheid. Wanneer de strafmaat wordt bepaald, is nog niet bekend.

Volgens aanklagers voerden de vier tussen 2015 en 2022 in de VS een aantal acties uit namens de Russische regering en ontvingen ze geld en steun van Aleksandr Ionov, de voorzitter van de in Moskou gevestigde Anti-Globaliseringsbeweging van Rusland. Ionov gebruikte de organisaties waarvoor de vier actie voerden om de Russische standpunten over politiek, de oorlog in Oekraïne en andere kwesties te promoten, zeiden de aanklagers.

Invloed uitoefenen

De vier activisten zijn Omali Yeshitela (82 jaar), Penny Hess, (78), Jesse Nevel, (34), en Augustus Romain (38). Yeshitela is de oprichter van de African People's Socialist Party (APSP) en de Uhuru Movement, die beiden gevestigd zijn in St. Petersburg, Florida.

Hess en Nevel zijn witte bondgenoten van deze groepen. Romain is de leider van een in Georgia gevestigde groep die is gelieerd aan de twee partijen die Black Hammer heet.

Ionov zou ook hebben geprobeerd invloed uit te oefenen op de burgemeestersverkiezingen van 2017 in Sint-Petersburg, Florida. Daarbij stelde Nevel zich tevergeefs kandidaat.

FSB betrokken

De inspanningen van Ionov werden aangestuurd door de Russische Federale Veiligheidsdienst (FSB), de inlichtingendienst van het land, meldt het Amerikaanse ministerie van Justitie. Ionov en twee vermeende FSB-agenten zijn in de VS ook aangeklaagd in verband met de zaak. Ze zijn nog niet gearresteerd.

Volgens het ministerie van Justitie wisten alle vier activisten dat Ionov voor de Russische overheid werkte.

In beroep

Volgens de aanklagers hadden de groepsleden allerlei acties ondernomen die in het voordeel van Rusland waren, waaronder verzet tegen het Amerikaanse beleid in de oorlog in Oekraïne.

Hun advocaten zeiden echter dat ondanks hun connecties met Rusland, de acties van de APSP en de Uhuru Movement precies in lijn waren met waar ze al meer dan 50 jaar voor pleiten. Yeshitela richtte de organisatie in 1972 op als een groep die zich verzette tegen overblijfselen van kolonialisme over de hele wereld.

Een advocaat van Hess vertelde aan de Tampa Bay Times dat de vier vervolgd werden om hun pro-Russische standpunten te censureren. "Deze zaak ging altijd over vrijheid van meningsuiting," vertelde hij aan persbureau AFP. De advocaat die Nevel vertegenwoordigt zei dat de verdachten van plan waren in beroep te gaan tegen hun veroordeling.

700 biggen omgekomen bij grote stalbrand in Beltrum

3 months 1 week ago

Bij een grote brand in een stal in het Gelderse Beltrum zijn vannacht 700 biggen omgekomen. De brandweer voorkwam dat het vuur oversloeg naar andere stallen.

De brand werd rond 02.30 uur gemeld aan de hulpdiensten. Rond 06.00 uur had de brandweer het vuur onder controle. Ruim een half uur later werd het sein brand meester gegeven.

De brandweer blijft voorlopig nog aanwezig om de smeulende resten te doven. Er komt een kraan om de uitgebrande schuur uit elkaar trekken.

Over de oorzaak van de brand is nog niets bekend, meldt Omroep Gelderland.

Wrak van in 1966 verdwenen viskotter UK-58 geïdentificeerd

3 months 1 week ago

Tientallen jaren bestond er onduidelijkheid, maar sinds gisteravond weten de nabestaanden het zeker: het Urker vissersschip Ex Mare Gratia verging op 26 januari 1966 op de Noordzee, op zo'n vier uur varen ten noordwesten van Terschelling.

Het Wrakduikteam Zeester en Stichting Onderzoek Maritieme Vermisten hebben dat vastgesteld op basis van twee duikexpedities, videobeelden, oude bouwtekeningen en foto's.

Aan boord van de UK-58 waren op 26 januari 1966 vijf mensen, vier Urkers en een man uit het Friese Stavoren. Die zijn allemaal "op zee gebleven", zoals dat dan heet. Nooit werd iets van het schip en de bemanningsleden teruggevonden, behalve een half bordje met daarop een deel van de naam van het schip ('GRATIA').

Onmiskenbaar

Dit voorjaar kwam daar verandering in: in april werd de vermoedelijke locatie van de UK-58 vastgesteld na een nieuwe scan van de zeebodem. Rijkswaterstaat, die toevallig in de buurt was, verleende assistentie. Op de scan was volgens de onderzoekers onmiskenbaar het silhouet van een gezonken kotter te zien.

In mei ging voorzitter Meeldijk van de Stichting Onderzoek Maritieme Vermisten voor het eerst met de duikers naar de wraklocatie, maar toen was er onder water nauwelijks zicht. Eind juli keerden ze nog eens terug om videobeelden te maken. Met het blote oog konden ze het schip niet identificeren: de opbouw was bijna helemaal vergaan.

Meeldijk zegt na die duik in juli nog anderhalve maand nodig te hebben gehad om duidelijke herkenningspunten te vinden. Een bijna ondoenlijke klus, zegt hij tegen Omroep Flevoland. "Ik heb die videobeelden wel honderden keren afgespeeld."

Schoenendoos

Uiteindelijk bleek een van de nabestaanden het ontbrekende puzzelstukje in handen te hebben. Ze gaf een schoenendoos met oude bouwtekeningen en foto's van de kotter aan Meeldijk. Die kon de luiken en de lier van de tekeningen herkennen op de videobeelden. Zo stelde hij vast dat het wrak de UK-58 was.

Het blijft een mysterie wat er precies met het schip is gebeurd, de verdronken bemanningsleden zijn nooit teruggevonden. Dat maakte het ook voor de nabestaanden extra moeilijk. "Er is geen afscheid, geen begrafenis, geen afsluiting", zei Willem Foppen eerder. Hij verloor zijn vader en oom bij het ongeluk.

De enige fysieke plek die herinnerde aan de vijf bemanningsleden waren hun namen op het Urker Vissersmonument. Nu het wrak is gelokaliseerd, is daar nog een locatie bijgekomen.

Het is het tweede succes voor het onderzoeksteam in korte tijd. Eind vorige maand vonden ze de UK-154 nog terug. Die verging in 1967, een jaar na de UK-58.

Nabestaanden van opvarenden van de UK-154 waren blij met die vondst, omdat ze zo het verlies van familieleden na decennia alsnog konden afsluiten:

Kabinet-Schoof presenteert plannen, dit kun je verwachten

3 months 1 week ago

Hoe wordt de georganiseerde misdaad harder aangepakt? Wat gebeurt er met de beloofde "waar mogelijk 130"-verhoging van de maximale snelheid? En wat heeft het kabinet-Schoof in petto om "het strengste asielbeleid ooit" in te voeren en de stikstof-, mest- en klimaatproblemen op te lossen?

Het zijn een paar onderwerpen waar vandaag om 16.00 uur meer duidelijkheid over moet komen. Want dan houdt premier Schoof een persconferentie om het regeerprogramma te presenteren.

De persconferentie is vanaf 16.00 uur live te volgen op NOS.nl, onze app, NPO 1 en NPO Radio 1.

Eigen stuk

Het is uniek: deze coalitie heeft de plannen voor de komende jaren namelijk niet in één, maar in twee belangrijke documenten opgeschreven. Het eerste is in mei al gepresenteerd en heet hoofdlijnenakkoord, een 26 pagina's tellend stuk met allerlei voorstellen van PVV, VVD, NSC en BBB over onder meer zorg, criminaliteit, asiel en migratie, wonen, infrastructuur, energie, onderwijs en buitenlands beleid.

Deze coalitie wilde alleen een zogenoemd extraparlementair kabinet, waarbij er een grotere afstand is tussen de fracties van de regeringspartijen in de Tweede Kamer en het kabinet. En dat betekent dat de bewindslieden van het in juli geïnstalleerde kabinet-Schoof de afgelopen twee maanden nog een eigen stuk hebben opgesteld, het regeerprogramma, dat Schoof vandaag dus naar buiten brengt.

Niet gedetailleerd

Grote accentverschillen tussen het hoofdlijnenakkoord en het regeerprogramma zijn niet te verwachten. Als het kabinet-Schoof een andere koers zou gaan varen, zou dat veel gedoe en ruzie opleveren met coalitiepartijen in de Tweede Kamer.

PVV-leider Wilders, VVD-leider Yesilgöz, NSC-leider Omtzigt en BBB-leider Van der Plas hebben zware onderhandelingen met elkaar achter de rug en willen dat van de uitkomsten serieus werk wordt gemaakt door 'hun' kabinet.

In het regeerprogramma zal vooral te lezen zijn hoe die voorstellen van PVV, VVD, NSC en BBB concreet zullen worden aangepakt. Maar heel gedetailleerd zal het ook niet zijn. Ambtenaren op allerlei ministeries hebben weliswaar in de zomer doorgewerkt aan de uitwerking, maar veel tijd was er ook niet. Een financiële bijlage zit er ook niet bij.

Speerpunten

Daarnaast gaat het om een aantal uiterst complexe problemen, zoals een strenger asielbeleid, de aanpak van de woningnood, het tekort aan personeel in de zorg en het terugbrengen van de stikstofuitstoot. Allerlei zaken waar het vorige kabinet ook niet in geslaagd is.

Donderdag werd al duidelijk hoe lastig het voor de nieuwe BBB-minister Landbouw Wiersma is om met nieuwe maatregelen te komen voor het mestprobleem. Zij zal toch plannen van haar voorganger Adema doorzetten om de veestapel in te krimpen, tegen het zere been van de BBB-fractie.

Veel aandacht zal er ook zijn voor de uitwerking van de strengere asielmaatregelen, een van de belangrijkste speerpunten van deze coalitie. Donderdag werd al bekend dat minister Faber van Asiel en Migratie snel een asielcrisis wil uitroepen en een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking zal stellen. Dit bekent dat er dan meteen bepaalde asielmaatregelen genomen worden en dat de Tweede en Eerste Kamer daar niet meteen akkoord mee hoeven te gaan.

Buitenspel

Haar plan leidde meteen al tot stevige kritiek van zowel linkse als rechtse oppositiepartijen, omdat ze het onbegrijpelijk vinden dat het parlement buitenspel wordt gezet. Vanmiddag zal duidelijk zijn of er het kabinet al weet wanneer die asielcrisis ingaat en wat dat precies betekent.

De oppositie zal snel na de presentatie met reacties komen en dat is allemaal te volgen in het liveblog van de NOS.

Wekdienst 13/9: Schoof presenteert regeerprogramma • Marineschip Tromp terug in Nederland

3 months 1 week ago

Goedemorgen! Premier Schoof presenteert vandaag het regeerprogramma, de uitwerking van het coalitieakkoord. En het marineschip Tromp meert na een wereldreis van zes maanden weer aan in de haven van Den Helder.

Eerst het weer: Vanochtend trekken buien van noord naar zuid over het land. Vanmiddag wordt het vanuit het noorden droger en krijgt de zon meer ruimte. De temperatuur loopt op tot 16 graden.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Nederlanders gaven in 2023 meer geld uit aan duurzaam eten dan het jaar daarvoor. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek.

In totaal werd er vorig jaar 12,6 miljard euro uitgegeven aan eten met een duurzaamheidskeurmerk, 14 procent meer dan in 2022. Daarmee is de besteding aan duurzaam voedsel iets harder gestegen dan het totaal aan voedselbestedingen.

Bij vlees en zuivel is de verschuiving van niet-duurzaam naar duurzaam het sterkst. Zo wordt er veel meer duurzame kip gekocht.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

In het Zuid-Limburgse Mesch is het begin van de bevrijding van Nederland herdacht. Bij de ceremonie in het dorp waren optredens en werden verhalen verteld over hoe de bevrijding hier 80 jaar geleden begon.

Fijne vrijdag!

Duurzaam voedsel vaker gekozen, vooral in de supermarkt

3 months 1 week ago

In 2023 gaven Nederlanders meer geld uit aan duurzaam eten dan het jaar daarvoor. Dat blijkt uit onderzoek van Wageningen Economic Research en het Centraal Bureau voor de Statistiek.

In totaal werd er vorig jaar 12,6 miljard euro uitgegeven aan eten met een duurzaamheidskeurmerk, 14 procent meer dan in 2022. Daarmee is de besteding aan duurzaam voedsel iets harder gestegen dan het totaal aan voedselbestedingen. In totaal gaven we zo'n 11 procent meer uit aan voedsel, ongeveer gelijk aan de inflatie.

Niet alleen gaven we meer geld uit, ook het aantal verkochte producten steeg, met 3 procent. In vergelijking: de hoeveelheid niet-duurzame voedingswaren steeg met 1 procent, ziet onderzoeker Katja Logatcheva. "Ondanks de forse prijsstijgingen blijft de afzet van producten met een duurzaamheidskeurmerk toenemen."

Vooral in de supermarkt is de duurzame optie in trek, maar ook in de horeca stijgt de verkoop van duurzame maaltijden. Dit gaat wel ten koste van de verkoop via speciaalzaken die zich richten op duurzaam voedsel. Zij verkopen juist zo'n 4 procent minder in 2023 ten opzichte van het jaar daarvoor, en vormen een veel minder groot aandeel in de totale verkoop.

Bij vlees en zuivel is de verschuiving van niet-duurzaam naar duurzaam het sterkst. Zo wordt er veel meer duurzame kip gekocht, met minimaal één ster van het Beter Leven-keurmerk.

Politie ziet meer geweld vanwege familie-eer: 'Aandacht nodig bij inburgering'

3 months 1 week ago

De politie telt steeds meer geweldsincidenten die zich voordoen omdat de familie-eer geschonden zou zijn. Daarbij zijn relatief vaak Syriërs betrokken. De politie vraagt zich af of er tijdens de inburgering in Nederland wel genoeg aandacht is voor eergerelateerd geweld.

De politie meldde vorig jaar 619 gevallen bij het Landelijk Expertise Centrum Eergerelateerd Geweld waarbij sprake was van geweld omdat de familie-eer geschonden zou zijn en moest worden 'hersteld'. Dat waren er tien jaar geleden nog 460.

Toen ging het nog maar een enkele keer om Syriërs, terwijl vorig jaar bij ruim een kwart van de zaken Syrische vluchtelingen betrokken waren. Daarna zijn de meest voorkomende achtergronden Turks, Marokkaans en Afghaans.

Het Landelijk Expertise Centrum Eergerelateerd Geweld helpt agenten bij ingewikkelde zaken waarin familie-eer een rol speelt. Ook houdt het centrum contact met andere organisaties. De stijging in het aantal zaken wil niet zeggen dat het geweld toeneemt, maar kan ook komen doordat de politie vaker casussen voorgelegd krijgt.

Oververtegenwoordiging Syrië baart zorgen

Dat er vaker Syriërs bij 'eerzaken' betrokken zijn, komt door de vluchtelingenstroom van de afgelopen jaren. Inmiddels wonen er ruim 150.000 Syriërs in Nederland.

De oververtegenwoordiging van deze groep bij eergerelateerd geweld baart de politie zorgen. De politie heeft daarom aan het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid gevraagd of er wel genoeg aandacht is voor het onderwerp in de inburgeringscursus.

"Aan nieuwkomers moet duidelijk worden gemaakt dat het kiezen van een partner in Nederland het recht van een individu is", zegt Wilfred Janmaat, hoofd van het Landelijk Expertisecentrum Eergerelateerd Geweld van de politie. "Als dit momenteel onvoldoende gebeurt, zal daar meer aandacht voor moeten komen."

Oorlogstrauma's

Uit eerder onderzoek blijkt dat conflicten kunnen ontstaan wanneer Syrische vrouwen meer bewegingsvrijheid of een echtscheiding willen als ze eenmaal in Nederland zijn. Tegelijkertijd ervaren mannen statusverlies als ze geen kostwinner meer zijn.

Daar komen oorlogstrauma's nog eens bij, vermoedt Janine Janssen, als cultureel antropoloog en criminoloog ook verbonden aan het expertisecentrum van de politie. "Blootgesteld worden aan oorlogsgeweld kan leiden tot psychische problemen, maar ook de drempel verlagen om zelf geweld te plegen."

Minister Van Weel van Justitie vindt de toename van eergerelateerd geweld zorgelijk. "Elk geval is er een te veel", zegt hij. "Helaas neemt het aantal mensen toe dat het acceptabel vindt om dit soort delicten uit te voeren. Dat heeft te maken met een gebrek aan inburgering in Nederland en de manier waarop wij hier omgaan met de vrijheid van keuze van individuen."

Hij voegt eraan toe dat het in bepaalde landen, culturen en religies niet vanzelfsprekend is dat mensen een eigen keuze maken over wat voor leven ze leiden. "Maar dat moeten we wel meegeven", vindt Van Weel.

In bijna twee derde van de vorig jaar geregistreerde geweldszaken gaat het om bedreiging of mishandeling, maar ook iemand permanent in de gaten houden, seksueel misbruik en gedwongen huwelijken komen regelmatig voor.

De heftigste vorm van geweld is eerwraak: moord omdat de goede naam van de familie zou zijn aangetast en moet worden hersteld. Vorig jaar werden om deze reden vier mensen gedood in Nederland. "Een conflict kan zo escaleren dat het een dodelijke afloop heeft", aldus Janssen.

Ryan uit Joure

Een tragisch voorbeeld van eerwraak is de dood van het 18-jarige Syrische meisje Ryan uit Joure. Haar lichaam werd in mei gevonden bij de Oostvaardersplassen bij Lelystad. Vandaag moeten haar twee oudere broers voor de rechter verschijnen op verdenking van moord.

Ook de vader van Ryan is verdachte, maar hij sloeg op de vlucht naar het buitenland. In een e-mail aan De Telegraaf nam hij de verantwoordelijkheid op zich en zei dat hij "heel erg boos" was op zijn dochter.

Wat er precies speelde binnen het gezin van de Syrische tiener, zal tijdens de rechtszaak moeten blijken. Volgens mediaberichten werd Ryan mishandeld, moest ze verplicht een hoofddoek dragen en zou haar een huwelijkspartner worden toegewezen.

Flinke groepsdruk

Onderzoeker Janine Janssen ziet eergerelateerd geweld vaker ontstaan in de puberteit. "Meisjes die hun maagdelijkheid verliezen terwijl ze niet getrouwd zijn, of kiezen voor een partner die thuis niet goed valt. Je bent misschien aan iemand anders beloofd, of je komt met iemand aanzetten van een ander geloof of met een andere culturele achtergrond. Daar kunnen grote conflicten ontstaan."

Niet alleen de vader van een gezin, maar ook broers of ooms kunnen zich verantwoordelijk voelen om de eer van de familie te bewaken. Het kan leiden tot flinke groepsdruk om tegen iemand op te treden.

De slachtoffers zijn meestal vrouwen, maar niet altijd. "Ook mannen kunnen in de problemen komen, bijvoorbeeld vanwege hun geaardheid of een buitenechtelijke relatie."

Pikante foto's

Tegenwoordig maken sociale media de situatie nog complexer, merkt Wilfred Janmaat van de politie. "Bijvoorbeeld wanneer een jongen een meisje heeft gevraagd om pikante foto's te sturen en die terecht komen bij familie in Nederland of in het land van herkomst."

Eergerelateerd geweld is volgens Janine Janssen zeker niet voorbehouden aan islamitische culturen. "We zien het ook terug bij andere groepen. We zien eigenlijk de hele wereld aan ons voorbij trekken."

Nederlander wint Ig Nobelprijs met 350.757 keer kop of munt gooien

3 months 1 week ago

De Nederlandse hoogleraar Eric-Jan Wagenmakers heeft een Ig Nobelprijs gewonnen in de categorie Waarschijnlijkheid voor zijn onderzoek naar kop of munt. Het is het vijfde jaar op rij dat Nederlandse onderzoekers in de prijzen vallen. Ook Nederlands onderzoek naar dronken wormen viel in de prijzen.

De Universiteit van Amsterdam (UvA) onderzocht met een team van internationale wetenschappers een eerdere wetenschappelijk onderbouwde voorspelling dat de munt bij kop of munt het vaakst landt op de kant die boven werd gehouden, maar dat het heel weinig scheelt. De theorie was nog nooit uitgebreid onderzocht.

Wereldwijd werd daarom voor het onderzoek 350.757 keer een muntje opgegooid door 48 deelnemers. Dat duurde naar schatting in totaal zo'n 650 uur. Daaruit bleek inderdaad dat de kans niet fiftyfifty is, maar dat er 51 procent kans is dat de munt op de kant eindigt die aanvankelijk boven lag.

Dat komt door de worp, vertelde Wagenmakers vorig jaar al in Het Parool. "We hebben een soort wiebel wanneer we met een muntje gooien. Die zorgt ervoor dat de munt net iets langer in de lucht blijft." Bij de uitreiking in de VS zei Wagenmakers dat hij "iedereen van harte uitnodigt om het experiment te herhalen".

Ludiek

De Ig Nobelprijzen zijn prijzen die jaarlijks in tien categorieën worden toegekend voor ludieke en verrassende onderzoeken die in erkende wetenschappelijke tijdschriften zijn gepubliceerd. De onderzoeken moeten mensen aan het lachen maken, maar ook aanzetten tot nadenken.

Het was voor het eerst sinds 2019 dat er weer een fysieke prijsuitreiking was. Die was op het Massachusetts Institute of Technology (MIT) en ging gepaard met flink wat bedoelde chaos. Zo was er een meisje dat hard schreeuwde dat ze zich verveelde als de prijswinnaars weg moesten gaan en kwam er onverwachts een groep binnen die zogenaamd werd rondgeleid op MIT.

Tweede Nederlandse winnaar

Ook een ander UvA-onderzoek viel in de prijzen. In de categorie Scheikunde won een Nederlands-Frans team. Zij lieten dronken en nuchtere wormen met elkaar racen voor het bestuderen van de scheiding van actieve polymeren.

Andere prijzen gingen onder meer naar de Amerikaan James Liao voor het demonstreren van de zwemcapaciteit van een dode forel. "Ik kwam erachter dat een levende vis meer beweegt dan een dode vis, maar niet zo heel erg veel", zei Liao. "Een dode forel die achter een stokje wordt aangetrokken beweegt zijn staart ook met de stroming mee, zoals een levende vis die op wervelende draaikolken surft. Een dode vis doet levendevisdingen."

Ook viel een onderzoek in de prijzen waarin werd aangetoond dat nepmedicijnen die bijwerkingen veroorzaken effectiever kunnen zijn dan nepmedicijnen zonder bijwerkingen. Een onderzoek naar sommige zoogdieren die door hun anus kunnen ademen kreeg eveneens een prijs.

De Ig Nobelprijzen worden gezien als de ludieke tegenhanger van de echte Nobelprijzen. Ze worden meestal vlak voor de bekendmaking van de echte Nobelprijzen uitgereikt door het humoristische tijdschrift Annals of Improbable Research.

Celstraf voor agenten in VS die logen over dodelijke achtervolging

3 months 1 week ago

Twee agenten zijn veroordeeld tot celstraffen voor hun rol bij de dood van een man in de stad Washington. Ze hadden gelogen over een politieachtervolging waarbij een 20-jarige man op een bromfiets om het leven kwam.

Karon Hylton-Brown reed zonder helm met zijn bromfiets op de stoep. De politie achtervolgde hem met meerdere auto's. Een van de veroordeelde agenten deed zijn zwaailichten uit en gaf gas vlak voordat een tegemoetkomende auto Hylton-Brown raakte. Hylton-Brown stierf twee dagen later.

De automobilist die de 20-jarige man raakte verklaarde in de rechtbank dat hij vaart zou hebben geminderd of zou zijn gestopt als hij sirenes had gehoord en zwaailichten zou hebben gezien.

Verbloemen

Na de aanrijding probeerden de twee veroordeelde agenten hun rol volgens de aanklager direct te verbloemen. Een ooggetuige werd weggestuurd zonder die persoon te hebben ondervraagd.

De automobilist die Hylton-Brown had geraakt mocht al na twintig minuten vertrekken en een van de agenten reed over de brokstukken die waren achtergebleven in plaats van die als bewijsstukken te verzamelen. Ook bagatelliseerden zij de ernst van de botsing tegen hun bazen en werd een vervalst rapport ingediend.

De agent die zonder zwaailichten achter de man aanreed kreeg een gevangenisstraf van vijf jaar en zes maanden opgelegd voor onder meer doodslag en een poging de dodelijke achtervolging te verbloemen. Zijn collega die de supervisor was kreeg vier jaar celstraf voor samenzwering met zijn collega.

Geen zware crimineel

De aanklagers toonden succesvol aan dat de agenten geen reden hadden om zo roekeloos achter Hylton-Brown aan te gaan. Volgens het beleid van de lokale politie mag de achtervolging in een patrouillewagen alleen worden ingezet als iemand verdachte is van een misdrijf, een ernstige bedreiging vormt of als er echt geen andere opties meer zijn. "Er was geen enkele aanwijzing dat hij een direct gevaar was voor iemand of dat hij een wapen had", zeiden de aanklagers over de achtervolging op Hylton-Brown.

De straf valt wel een stuk lager uit dan wat de aanklagers eisten: zij wilden dat de agenten respectievelijk 18 en 10 jaar de cel in zouden gaan. De agenten werden direct na de veroordeling de zaal uitgeleid via een achterdeur. Zij gaan in hoger beroep en mogen dat in vrijheid afwachten.

De dood van de zwarte Hylton-Brown leidde tot onrust in de Amerikaanse hoofdstad. Voor het politiebureau van de agenten verzamelden zich na zijn dood tientallen mensen die dagenlang protesteerden. De demonstranten eisten antwoorden en zeiden dat de politie het buitensporig vaak op jonge zwarte mannen gemunt heeft.