Zelden zegt de titel boven een regeerakkoord veel over wat een land te wachten staat. En toch is de leus boven het Oostenrijkse programma dat de ÖVP samen met de SPÖ en Neos vandaag presenteert veelzeggend.
Waar de drie partijen er in eerste instantie niet in slaagden samen een regering te vormen, en de radicaal-rechtse verkiezingswinnaar FPÖ er met de ÖVP ook niet uitkwam, vinden ze elkaar nu alsnog. Jetzt das Richtige tun. Für Österreich. Het juiste doen voor Oostenrijk, nu dan echt.
ÖVP-voorzitter Stocker noemde het "waarschijnlijk de moeilijkste regeringsonderhandelingen uit de Oostenrijkse geschiedenis". En de opgaven waarvoor deze zwart-rood-roze Zuckerl-coalitie staat, een verwijzing naar het veelkleurige Weense suikergoed, zijn groot.
Miljardentekort
Dat begint bij het dichten van het begrotingstekort, om te voorkomen dat de EU een procedure start om het Oostenrijkse beleid bij te sturen. Bijna 9 miljard euro wil de regering daarom dit en komend jaar besparen, staat in het ruim 200 pagina's tellende document.
Tegelijk is dat een rem op andere plannen, zoals het verlagen van belastingen om de economie te helpen. Die zijn alleen mogelijk voor zover de begroting en de economische groei dat toelaten. Het betekent ook dat ideologische verschillen tussen de partijen moeilijk te overbruggen zijn met zakken geld voor maatregelen die alle drie tevreden houden.
Veel aandacht gaat ook naar stappen om het aantal asielzoekers dat naar Oostenrijk komt te beperken. Op dit moment daalt het aantal asielaanvragen, maar de partijen zeggen dat ze de noodtoestand willen uitroepen als het aantal asielzoekers toeneemt. Ook willen ze gezinsherenigingen per direct opschorten.
Duidelijke verschillen met de FPÖ
Daarbij blijven ze zich wel houden aan Europese afspraken en mensenrechtenverdragen. Dat is minder vanzelfsprekend dan het lijkt: tijdens de onderhandelingen tussen de FPÖ en de ÖVP stond dat op losse schroeven. Tegelijk legt dat beperkingen op, ook voor het uitroepen van de noodtoestand en het stoppen van gezinsherenigingen.
Wat evenmin in een regeerakkoord met de Rusland-vriendelijke FPÖ zou voorkomen, is de duidelijke veroordeling van de Russische aanvalsoorlog in Oekraïne. De drie partijen stellen bovendien dat er geen onderhandelingen mogelijk zijn buiten Oekraïne om.
Ook wil de snoepgoed-coalitie vasthouden aan de Europese koers. Dat staat lijnrecht tegenover de eisen van de FPÖ, die de rol van de EU praktisch wil terugbrengen tot een handelsmarkt. De nieuwe regering wil Oostenrijk bovendien klimaatneutraal maken, iets wat bij de FPÖ wordt weggezet als "hysterie".
Verder zijn er diverse specifieke plannen die opvallen, zoals een hoofddoekverbod voor meisjes tot 18 jaar, en een verbod op smartphones in de klassen. Ook voor de woningmarkt zijn er plannen: huurcontracten moeten voortaan minimaal vijf jaar lopen in plaats van drie.
En er komt een meine Zeitung-abonnement, waarmee jonge Oostenrijkers zich op een krant naar keuze kunnen abonneren. "We willen de kwaliteitsmedia versterken, iets doen voor de 'hoofden' in ons land. We willen in het bijzonder jonge mensen vertrouwd maken met het lezen van kwaliteitsmedia", aldus SPÖ-voorzitter Babler. "Dat is juist in deze tijden van nepnieuws, extremistische propaganda en socialemediaplatforms een bijzondere opgave voor ons."
'Geen echte vernieuwing'
De reactie van de omstreden leider van de FPÖ Herbert Kickl is, niet verrassend, kritisch. Hij vindt dat het regeringsprogramma volledig voorbijgaat aan het "mandaat van de kiezers voor echte vernieuwing", en noemt het niet "de noodzakelijke rood-wit-rode bevrijding voor Oostenrijk".
Nadat zijn partij de verkiezingen had gewonnen, kreeg hij bij uitzondering niet de opdracht om een coalitie te vormen. Andere partijen hadden aangegeven niet met hem te willen regeren: hij zou te radicaal zijn en een bedreiging vormen voor de fundamenten van de democratie.
In plaats daarvan mocht de ÖVP het maanden geleden al met de SPÖ en Neos proberen. Toen die onderhandelingen klapten, was de conclusie dat de middenpartijen hun onderlinge verschillen niet opzij konden zetten om een regering met de radicaal-rechtse FPÖ te verhinderen.
Vervolgens lukte het ook de FPÖ niet om voldoende compromissen te sluiten met de ÖVP voor een gezamenlijke coalitie. Het enige overgebleven alternatief leken nieuwe verkiezingen, waarbij de FPÖ vermoedelijk nog groter zou worden.
Een verstandshuwelijk
Onder die druk besloten de drie middenpartijen opnieuw met elkaar om tafel te gaan. "Het gaat er nu niet om wie daarbij gewonnen of verloren heeft", stelt Beate Meinl-Reisinger, voorzitter van Neos. Haar partij stapte bij de eerste onderhandelingsronde nog als eerste uit.
Nu klinkt ze toegefelijker: "Ik ben ervan overtuigd dat onrustige tijden erom vragen om politieke verantwoordelijkheid te nemen en over je eigen schaduw te springen." Zondag stemmen de leden van haar partij over het programma.
Helemaal verdwenen is Herbert Kickl overigens niet: zijn schaduw is de lijm die de nieuwe regering voorlopig bij elkaar moet houden.