Meer dan 110.000 stemgerechtigde inwoners van Curaçao kunnen vandaag hun stem uitbrengen voor een nieuw parlement van 21 zetels. Zij hebben de keuze uit acht partijen.
Volgens de peilingen lijkt de uitslag nu al grotendeels vast te staan: regeringspartij MFK, onder leiding van premier Gilmar 'Pik' Pisas, stevent af op een monsterscore. De partij zou volgens de laatste cijfers 67 procent van de stemmen behalen een uitslag die ongekend zou zijn in de politieke geschiedenis van het eiland.
Acht partijen op het stembiljet lijkt wellicht veel, maar bij de vorige verkiezingen in 2021 deden nog vijftien partijen mee. Slechts zes daarvan haalden de kiesdrempel. Het gevolg: negen restzetels, bijna de helft van het parlement, ging naar partijen waarop nauwelijks direct was gestemd. De huidige regeringspartij MFK behaalde toen vijf zetels op eigen kracht, maar kreeg er dankzij de restzetels nog vier bij, waarmee de partij uiteindelijk op negen uitkwam.
Stemmen op gevoelOpmerkelijk detail uit de desbetreffende peiling van het Kenniscentrum Curaçao en The University of the Dutch Caribbean (UDC): slechts tien procent van de kiezers stemt op basis van een partijprogramma. De rest kiest op gevoel, loyaliteit of persoonlijke beloftes.
Wie dat met eigen ogen wil zien, hoeft alleen maar te kijken naar de slotbijeenkomst van MFK. Het partijgebouw is omgetoverd tot festivalterrein, met muziek en drank. De enige politieke noot: een presentatie van alle kandidaten op de lijst en de boodschap dat het vandaag allemaal goed gaat: 'Leve de victorie'.
Politicoloog Gilbert Cijntje vat het samen: "De Curaçaose kiezer wil geen beleidsplannen, maar een leider die voelt als familie. Het gaat niet om de toekomst van het eiland, maar om de toekomst van de kiezer zelf. Wat krijg ík?"
Die aanpak blijkt effectief. In 2021 won MFK al overtuigend en sindsdien is de partij alleen maar gegroeid. Vooral bij jongeren onder de 39 jaar heeft de partij een monopolie: 89 procent van hen steunt MFK. Ook in de leeftijdsgroep 40-59 jaar scoort de partij ruim, met 64 procent.
Volgens onderzoeker Cyriel van der Vegt van UDC speelt vooral de zichtbaarheid een rol. "Andere partijen blijven steken in ouderwetse campagnevoering. MFK snapt sociale media en publiceert dagelijks meer dan tien berichten. Ze spelen in op emotie, en dat werkt."
Een absolute meerderheid is nog nooit vertoond op Curaçao. Alleen de voormalige Nederlandse Antillen kende het fenomeen in in 1963 en 1967, maar beide regeringen vielen snel door interne ruzies. Cijntje betwijfelt of MFK ditmaal echt een meerderheid haalt: "Ze moeten daarvoor meer dan 30.000 stemmen halen. Zelfs als dat lukt, is het mogelijk dat parlementsleden zich losmaken na de verkiezingen. Dan is die meerderheid alsnog weg."
Crisis bij oppositieOndertussen verkeert de oppositie in crisis. Partijen als PAR en MAN, ooit politieke zwaargewichten, krijgen het volgens de peiling moeilijk. Voor PAR voorspelt de peiling een dieptepunt met slechts vier procent van de stemmen. De oorzaak ligt volgens Van der Vegt in het gebrek aan bekende kandidaten. "Vraag een gemiddelde kiezer om drie namen van de PAR-lijst en je krijgt er hooguit één. Bij MFK kent iedereen de top drie."
Een van die drie is Javier Silvania, de excentrieke minister van Financiën. In zijn optreden heeft hij veel weg van de Amerikaanse Donald Trump: zijn stijl is confronterend, zijn uitspraken fel, regelmatig schoffeert hij tegenstanders op sociale media. Hij communiceert zijn beleid via Facebook, waar tegenstanders worden geblokkeerd. Achter zijn bureau hangt een levensgroot portret van hemzelf.
Silvania's populariteit is groot. Hij lijkt zelfs premier Pisas te overtreffen in vertrouwen: 57 procent van de ondervraagden noemt hem de meest gewaardeerde politicus, tegenover 47 procent voor Pisas.
Dit kan leiden tot spanningen binnen de partij na de verkiezingen. Wie krijgt dan het laatste woord: de premier of de man met de meeste steun? De dynamiek binnen MFK belooft minstens zo boeiend te worden als de verkiezingsuitslag zelf.
Roken en het gebruik van alcohol dalen al jaren gestaag in Nederland, maar overgewicht blijft een groot en hardnekkig probleem. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek blijkt dat vorig jaar 18 procent van de volwassenen rookte, 6 procent overmatig alcohol dronk en 50 procent overgewicht had.
Vergeleken met tien jaar geleden is het aandeel mensen met overgewicht gelijk gebleven, al hadden wel meer mensen ernstig overgewicht ofwel obesitas. Dat aandeel steeg van 13 procent naar 16 procent, staat in de nieuwste Leefstijlmonitor van het CBS, het RIVM en andere instituten.
Voor het jaarlijkse onderzoek beantwoorden volwassen Nederlanders vragen over hun leefstijl. Hoeveel mensen overgewicht hebben, baseert het CBS op enquêtevragen over lengte en lichaamsgewicht. Daarmee kan de Body Mass Index (BMI) worden berekend. Een BMI van 25 of hoger geldt als overgewicht, boven de 30 geldt het als obesitas.
Het lijkt er steeds sterker op dat het doel uit het Nationaal Preventieakkoord wat betreft overgewicht niet gehaald zal worden. De overheid en maatschappelijke organisaties willen het aandeel Nederlanders met overgewicht in 2040 terugbrengen naar 38 procent. Het streven is dat obesitas dan is gedaald naar 7 procent van de bevolking.
Opleiding en inkomenDe monitor laat nog eens duidelijk zien dat opleidingsniveau en inkomen een grote invloed hebben op leefstijl. Mensen met een hbo- of wo-diploma roken bijvoorbeeld veel minder dan mensen die alleen basisonderwijs of vmbo hebben afgerond: 13 procent tegen 21 procent.
Onder die laatste groep komt ook overgewicht een stuk vaker voor: 65 procent weegt meer dan volgens de medische wetenschap gezond is. In dit onderzoek zijn geen gegevens over minderjarigen opgenomen, maar uit de laatste Jeugdmonitor blijkt dat van de kinderen tussen de 4 en 17 jaar 14 procent overgewicht heeft.
Bij overmatig alcoholgebruik zien de onderzoekers geen verband met opleidingsniveau of inkomen.
Andere doelen wel in zichtOvermatig alcoholgebruik is volgens de monitor duidelijk afgenomen. Vorig jaar dronk 5,5 procent van de Nederlanders nog meer dan de hiervoor vastgestelde grens. Volgens de definitie van het CBS geldt meer dan 21 glazen per week voor mannen en meer dan 14 glazen per week voor vrouwen als "overmatig". Tien jaar eerder gold dat nog voor bijna 10 procent van de bevolking.
Voor overmatig drinken komt het doel uit het Nationaal Preventieakkoord al wel in beeld: in 2040 zou dit onder de 5 procent moeten liggen.
In 2040 zou ook nog maar 5 procent mogen roken. Ook wat dat betreft gaat het de goede kant op. Vorig jaar rookte dus nog 18 procent van de volwassenen, in 2014 was dat nog ruim een kwart. Kanttekening daarbij is wel dat voor dit onderzoek alleen is gevraagd naar tabaksproducten. Het gebruik van vapes, die behalve bij scholieren ook populair zijn onder jongvolwassenen, zijn dus niet meegenomen.
Het leger van Sudan zegt het presidentiële paleis in hoofdstad Khartoem te hebben heroverd op de paramilitaire groep Rapid Support Forces (RSF). Het paleis was het laatste bolwerk in Khartoem dat nog in handen was van de RSF.
Sinds april 2023 woedt een bloedige burgeroorlog tussen het regeringsleger en de RSF. Die brak uit toen de leiders van beide partijen een staatsgreep pleegden en het vervolgens niet eens werden over de verdeling van de macht.
De RSF controleert het grootste deel van het westen van het land net zoals, tot voor kort, het grootste gedeelte van Khartoem. De laatste tijd verliest de paramilitaire groep echter steeds meer terrein aan het regeringsleger. De val van het presidentiële paleis is een nieuwe overwinning voor het regeringsleger.
Op beelden op sociale media is te zien hoe militairen feest vieren in het paleis terwijl ze de datum van vandaag noemen.
De Sudanese minister van Informatie al-Aiser schrijft op sociale media: "Vandaag is de vlag gehesen, het paleis is terug en de reis gaat door totdat de overwinning is behaald". Voordat de oorlog uitbrak was het paleis, gelegen aan de Nijl, de plek waar de regering zetelde.
Explosies en luchtaanvallenEerder deze week werden de gevechten in de hoofdstad, in de buurt het paleis, al heftiger. Volgens persbureau Reuters waren er veel explosies en werden er ook luchtaanvallen uitgevoerd.
De RSF heeft het verlies nog niet erkend. De kans dat de gevechten tussen het regeringsleger en de RSF in Sudan nu stoppen, lijkt klein omdat de paramilitaire groep nog grote delen van het land in handen heeft.
Vorige maand heroverde het leger van Sudan al de strategisch geleden stad El Obeid, ten zuiden van Khartoem. De stad geldt als knooppunt tussen Khartoem en Zuid-Darfur en is voor het leger van groot belang, omdat het daar een luchtmachtbasis en een infanteriedivisie huisvest.
Ook op andere plekken in het land werd RSF verdreven. Onder meer in de provincie Gezira, in het zuidoosten van het land, en in de provincie Witte Nijl, in het zuiden, won het regeringsleger veel terrein.
Door de burgeroorlog zijn meer dan elf miljoen mensen ontheemd binnen Sudan, zeker drie miljoen mensen zijn gevlucht naar andere landen. De oorlog heeft geleid tot wat de VN de grootste humanitaire crisis ter wereld noemt. Zowel de RSF als het leger wordt beschuldigd van wijdverbreide mensenrechtenschendingen, zoals seksueel geweld, het blokkeren van noodhulp en het inzetten van kindsoldaten.
Minister Keijzer van Volkshuisvesting brengt vandaag een werkbezoek aan Castricum. De Noord-Hollandse gemeente wordt door het kabinet genoemd als hét voorbeeld van een gemeente met sobere doorstroomlocaties voor statushouders. Maar niet iedereen is overtuigd, zelfs binnen de gemeente zelf.
Castricum geeft al sinds 2018 geen voorrang meer aan asielzoekers met een verblijfsvergunning bij de toewijzing van sociale huurwoningen. De gemeente zoekt continu naar tijdelijke huisvesting voor deze statushouders, zoals leegstaande kantoor- of schoolpanden.
Een voorbeeld van zo'n sobere doorstroomlocatie is een voormalige tractorshowroom in Bakkum, waar twintig containers zijn geplaatst voor statushouders. Vrijwel aanhoudend zijn er klachten van de bewoners: over lekkages, gebrek aan privacy en daglicht, onvoldoende ventilatie en recent over het lozen van afvalwater op een sloot achter de opvanglocatie.
Het afgelopen jaar zijn er meerdere protesten geweest tegen de slechte huisvesting. Volgens henzelf hindert een gebrek aan een vaste plek de integratie. In januari schakelden ze zelfs een advocaat in vanwege de slechte woonomstandigheden. Volgens de bewoners zijn er maar liefst 28 'knelpunten', waarvan er een klein deel inmiddels is opgelost.
'Huisvesting statushouders moet beter'De huisvesting van statushouders leidde afgelopen najaar ook tot een bestuurscrisis in Castricum zelf. Burgemeester Ben Tap zei onlangs op NPO Radio 1 dat hij vindt dat de gemeente de huisvesting beter moet kunnen doen.
Hij wijst op een ander wooncomplex dat eind 2024 werd geopend dat "kwalitatief, qua uitstraling en qua woongenot mooier en beter is" dan bijvoorbeeld de opvang in de voormalige tractorshowroom.
Volgens Tap is dat mogelijk, omdat op die locatie iets voor tien jaar is neergezet. "Dan kun je een hogere investering doen, kan je de kwaliteit op een ander niveau brengen." Dat bevalt volgens de burgemeester goed en de gemeente ontvangt er volgens hem ook complimenten voor.
VNG kritischDe Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) is kritisch over de kabinetsplannen voor 'doorstroomlocaties'. Wanneer asielzoekers een verblijfsstatus krijgen, is het eigenlijk de bedoeling dat ze doorschuiven naar een reguliere (sociale) huurwoning.
Dat lukt alleen steeds minder goed. Statushouders zouden normaal gesproken binnen 14 weken een huurwoning moeten krijgen. Maar volgens het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) wordt dat in 70 procent van de gevallen niet gehaald.
Inmiddels zijn bijna 19.000 bewoners van de azc's statushouder, tegenover bijna 54.000 mensen die nog in de asielprocedure zitten. De VNG en het COA verwachten dat dit aantal oploopt als het kabinet de plannen doorzet om de voorrang voor statushouders bij de toewijzing van sociale huurwoningen te schrappen.
De VNG waarschuwt dat de inburgering "direct onuitvoerbaar" en de asielopvang "onhoudbaar" wordt. Het COA verwacht dat volgend jaar zelfs de helft van de mensen in de azc's statushouder is.
Grote risico'sMinister Faber (PVV) van Asiel en Migratie erkent dat de statushouders zouden moeten doorstromen vanuit de azc's. Daarom zet zij in op sobere doorstroomlocaties, van waaruit statushouders verder zouden moeten doorstromen naar sociale huurwoningen.
Op dit moment zijn er volgens Faber zestien van dergelijke locaties, maar dat moeten er meer worden. Als het aan de minister ligt het liefst grote locaties. Het kabinet probeert gemeenten ook te verleiden met een bonus van 30.000 euro per statushouder die gehuisvest wordt.
De VNG wijst erop dat gemeenten met een doorstroomlocatie te maken krijgen met "complexe financiële, organisatorische en sociale problemen". Als mensen langer dan een jaar op dergelijke locaties verblijven dan dragen gemeenten het financiële risico. Gemeenten moeten vervolgens de verhuur van woonruimten op zich nemen. "Ze moeten de structuur, expertise of bevoegdheden om als verhuurders te opereren hebben, wat grote (financiële) risico's meebrengt."
De Telegraaf meldde gisteren dat een "fiks aantal" afzonderlijke gemeenten het verbod op voorrang "onwerkbaar" vindt en het daarom dreigen te omzeilen.
Defensie wil veel meer mensen werven dan tot nu toe werd gezegd. Tot nu toe wilde Defensie uitkomen op in totaal 100.000 mensen, maar inmiddels wordt het aantal van 200.000 genoemd. Dat is het totaal van militairen, civiele functies en reservisten.
Twee vakbonden zeggen dat in een overleg met werkgevers en werknemers staatssecretaris Tuinman dit aantal heeft genoemd. Andere bronnen rond defensie bevestigen dit.
De staatssecretaris wil nog niet reageren. Hij verwijst naar een brief aan de Tweede Kamer die aanstaande maandag wordt gestuurd. Ook zegt Tuinman dan hoe hij tot een groter leger wil komen.
Met de nieuwe ambities kan op termijn een terugkeer van de opkomstplicht niet meer worden uitgesloten, zeggen defensie-experts. Nederland heeft formeel nog steeds de dienstplicht, maar sinds 1997 hoeven jongeren zich niet meer te melden.
Zweeds modelOp dit moment werken zo'n 75.000 mensen voor defensie. Naast beroepsmilitairen en niet-militair personeel heeft Nederland nog een kleine 8000 reservisten. Zij zijn oproepbaar als dat nodig is. Een deel van hen kan militaire taken uitvoeren in Nederland als bijvoorbeeld veel beroepsmilitairen naar het buitenland moeten. De rest is voor civiele functies.
Om militairen te werven kijkt de staatssecretaris naar Zweden. Daar zijn 17-jarigen verplicht een uitgebreide enquête in te vullen over hun vaardigheden, motivatie en affiniteit met defensie.
Een deel wordt persoonlijk benaderd voor een fysieke en mentale test. Deelname is vrijwillig, en dat levert veel gemotiveerde jongeren op voor de krijgsmacht. Als er toch nog tekorten zijn, worden andere jongeren alsnog opgeroepen. Dat is dan niet meer vrijwillig: in 2017 voerde Zweden hiervoor opnieuw de opkomstplicht in.
Dit jaar doen 110.000 Zweedse jongeren geboren in 2007 de enquête. Voor de testdag worden er 30.000 opgeroepen, van wie er 8500 worden uitgekozen. Ter vergelijking: in Nederland werden in 2007 ruim 180.000 kinderen geboren. Als het model hier aanslaat, levert dat dus veel nieuwe mensen voor de krijgsmacht op.
Bataljons met reservistenDe NAVO eist dat Nederland militaire reservisten als bataljon kan inzetten. Er zijn nu drie bataljons met reservisten in het zuiden, midden en noorden van het land. Die worden bijvoorbeeld ingezet voor bewaking en beveiliging van belangrijke infrastructuur zoals havens en luchthavens.
Het Korps Nationale Reserve (KNR) bestaat uit ongeveer 3000 reservisten. Reservisten vormen bataljons met elk zo'n 800 militairen verspreid over de provincies.
Oud-commandant der landstrijdkrachten Mart de Kruif gaat ervan uit dat die bataljons groeien, maar waarschuwt dat dit niet te snel moet gaan: "Het is een balanceeract. Je kunt wel meer willen, maar de organisatie moet het wel aankunnen."
Die reservisten moeten wel eerst minimaal een jaar hebben gediend. Aangezien sinds 1997 dienstplichtigen niet meer worden opgeroepen, is de vraag hoe het kabinet aan al die soldaten en matrozen wil komen.
Staatssecretaris Tuinman sluit onorthodoxe maatregelen niet uit, maar hij denkt nog niet aan een volledige dienstplicht, zei hij eerder tegen de Volkskrant: "Dienstplichtsoldaten heb ik niet nodig. Wellicht als de escalatie in de wereld nog een fase verder gaat, maar vooralsnog niet."
Ook bij het Zweedse model laat de staatssecretaris de verplichtende onderdelen in eerste instantie achterwege, verwachten de experts. Het invullen van de enquête blijft waarschijnlijk een eigen keuze en als er te weinig vrijwilligers zijn, wordt er nog niet verplicht opgeroepen.
Zonder enige verplichting wordt het echter heel lastig om snel tot een groot aantal reservisten en beroepsmilitairen te komen, zegt Dick Zandee, defensie-expert van Clingendael: "De ambitie is goed, maar er moet er wel een plan zijn. Als je zo wilt opschroeven, moet je iets verplichten."
'Serieuze optie'Daarom wordt de opkomstplicht op termijn wel degelijk een serieuze optie, zegt Jean Debie van de Vakbond voor Burger en Militair defensiepersoneel. Volgens de vakbond zal die geleidelijk worden ingevoerd als blijkt dat er onvoldoende geworven wordt op basis van vrijwilligheid.
Oud-commandant Mart de Kruif wil het eerst afwachten: "Kijk nou maar eerst of dit werkt. Een opkomstplicht is nu toch niet realistisch gezien het beperkte aantal opleiders, plekken en beschikbaar materieel." Defensie zelf erkent dat er een tekort is aan docenten en kazernes.
Ook zonder dwang denkt de oud-commandant dat het aantal reservisten wel degelijk snel kan groeien. "Ten opzichte van de Koude Oorlog zitten er nu ook meisjes bij. Daarbij is reservist zijn aantrekkelijk omdat de reistijden in Nederland beperkt zijn. Dat maakt oefeningen minder belastend."
Goedemorgen! Curaçaoënaars mogen naar de stembus om een nieuw parlement te kiezen en in China beginnen de WK indoor atletiek, krap twee weken na de voor Nederland succes verlopen EK indoor in Apeldoorn.
Eerst het weer: de zon schijnt vandaag uitbundig en het kwik stijgt naar 17 graden op de Wadden tot 22 graden in Limburg. In de middag neemt de sluierbewolking vanuit het zuidwesten toe en daarbij waait een matige tot vrij krachtige wind uit oostelijke richtingen.
Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Door een grote brand in een elektriciteitsstation bij Londen is de luchthaven van Heathrow de hele dag dicht. Het vliegveld zit zonder stroom. Er zijn voor zover bekend geen gewonden.
Heathrow is de drukste luchthaven van Europa. Zeker 120 vliegtuigen die al onderweg waren naar de luchthaven wijken uit naar andere plekken in het Verenigd Koninkrijk. Ook in Ierland en Frankrijk zullen vliegtuigen die eigenlijk naar Heathrow onderweg waren landen.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:De reddingsbrigade van IJmuiden ziet door hoge duinen het strand niet meer. Omdat de groeiende duinen beschermd natuurgebied zijn, kunnen ze niet zomaar worden afgegraven. Maar ze zijn nu bijna net zo hoog als de toren van de redders.
Fijne dag!
In Groot-Brittannië is het vliegveld van Heathrow gesloten vanwege een grote brand in een stroomstation. Het vliegveld bij Londen, het grootste van Europa, zit hierdoor zonder stroom. Volgens minister van Energie Miliband zijn er geen aanwijzingen voor sabotage.
De luchthaven laat weten dat het de hele dag dicht blijft, maar ook dat het daar mogelijk niet bij blijft. "We verwachten voor de komende dagen een ernstige verstoring", zegt de directie in een verklaring. "Passagiers moeten niet naar het vliegveld komen zolang we niet open zijn." Spoorwegmaatschappij National Rail heeft treinritten van en naar de luchthaven geschrapt.
Zeker 120 vliegtuigen die al onderweg waren naar de luchthaven wijken uit naar andere vliegvelden in het Verenigd Koninkrijk. Ook in Ierland en Frankrijk zullen vliegtuigen die eigenlijk naar Heathrow onderweg waren landen.
SchipholOp Schiphol landden tot dusver zeven toestellen die Heathrow als bestemming hadden. Er zijn er in ieder geval nog twee onderweg.
De site van de luchthaven laat zien dat in ieder geval tot in de middag alle vluchten van en naar Heathrow zijn geannuleerd. Dat zijn er veertien.
KLM probeert mensen die vandaag echt vanuit Nederland naar Londen moeten op een vlucht naar een luchthaven in de buurt van de Britse hoofdstad te krijgen. Het is niet zeker of dat lukt, gezien de druk op de luchthavens daar.
Op beelden zijn hoge vlammen te zien bij Heathrow:
Op beelden van Heathrow is te zien dat in de buurt een grote brand woedt. Volgens de brandweer wordt het vuur door zo'n 70 brandweermensen bestreden. De oorzaak van de brand is onbekend.
De eerste meldingen kwamen aan het begin van de nacht. Uren later werd duidelijk dat de gevolgen de rest van de dag merkbaar zullen zijn. Naast het vliegveld zitten nog zo'n 16.000 huishoudens en bedrijven zonder stroom.
Heathrow had een back-up voor de stroomvoorziening, maar die is uitgevallen. "Er zijn back-upsystemen, maar die lijken door de omvang van de brand ook aangetast te zijn", zei minister Miliband.
Heathrow is het grootste vliegveld van Europa. Vorig jaar maakten dagelijks gemiddeld 229.000 reizigers gebruik van het vliegveld. Volgens de website Flightradar24 zouden vandaag 1351 vliegtuigen landen of vertrekken.
De gevolgen op het vliegverkeer en reizigers wereldwijd zijn groot, zeggen deskundigen. Zelfs als de problemen met de stroomvoorziening weer verholpen zijn zal het nog een tijd duren voordat alle vliegtuigen en alle passagiers weer op de geplande plek zullen zijn.
ReservecapaciteitLucht-en ruimtevaartdeskundige Joris Melkert van de TU Delft noemt de situatie op Heathrow een logistieke nachtmerrie. Als de stroomvoorziening is hersteld is het de vraag hoe je alle gestrande reizigers weer weg krijgt.
"Als je een vlucht die vandaag had moeten vliegen weer op weg wil helpen, heb je eigenlijk de komende dagen vijf of meer andere vliegtuigen nodig de komende dagen om al die passagiers weg te krijgen", zegt hij. "Er is maar heel weinig reservecapaciteit. Dus het gaat nog echt dagen, misschien wel een week duren, denk ik."
Hij raadt passagiers die haast hebben aan om snel te gaan kijken of ze een treinkaartje kunnen kopen.
Een demonstratie tegen de komst van een asielzoekerscentrum in Berlicum in Noord-Brabant is donderdagavond onrustig verlopen. Zo'n 300 demonstranten hadden zich volgens Omroep Brabant verzameld bij het gemeentehuis van Sint-Michielsgestel, waar Berlicum onder valt.
De demonstranten hingen spandoeken op met teksten als 'Nee, geen azc' en 'crimineel orgaan achter de rug om'.
Rond negen uur werd de sfeer grimmiger toen het gebouw werd bekogeld met tientallen eieren en rookfakkels. Ook werd er zwaar vuurwerk afgestoken.
De politie bleef lang op afstand, maar greep in toen een man een vuurwerkbom voor de deur van het gemeentehuis neerlegde. Zijn aanhouding verliep met geduw en getrek omdat meerdere mensen zich ermee bemoeiden.
Binnen werd op dat moment vergaderd door de gemeenteraad.
De betogers zijn boos omdat ze vinden dat de gemeente niet duidelijk communiceert over de komst van het azc. Ze vrezen dat de leefbaarheid van Berlicum wordt aangetast als alle migranten op één plek worden opgevangen. Daarom pleiten ze voor meerdere locaties in Sint-Michielsgestel.
Rond half tien trokken de aanwezigen weer weg. Enorm veel rommel bleef achter. De stoep is bezaaid met lege eierdozen, vuurwerkresten, blikjes en flessen. Het gemeentehuis zelf zit onder de eieren. Of er ook blijvende schade is ontstaan, is niet duidelijk.
Enkele uren later was er nog een brand op de plek waar het azc gepland staat. Onbekenden hadden daar autobanden aangestoken. De brandweer heeft het geblust.
De afgelopen jaren vol warmterecords waren ook jaren van smeltrecords voor gletsjers wereldwijd. Vijf van de laatste zes jaar kenden de snelste terugtrekking van gletsjers ooit gemeten, melden de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) en gletsjermonitoringdienst World Glacier Monitoring Service (WGMS).
Beide organisaties waarschuwen dat het steeds sneller smelten van gletsjers kan leiden tot een golf aan nadelige gevolgen voor economieën, samenlevingen en ecosystemen. De gletsjers zijn samen met de ijskappen goed voor zo'n 70 procent van de wereldwijde zoetwatervoorraden. De verdwijnende gletsjers bedreigen de watervoorziening van honderden miljoenen mensen.
Op korte termijn kan de gletsjersmelt ook leiden tot overstromingen. Ook draagt het bij aan de stijging van de zeespiegel. "Het behoud van de gletsjers is niet alleen voor het milieu, de economie en voor samenlevingen een noodzaak. Dit gaat over overleven", zegt WMO-secretarisgeneraal Celeste Saulo op Wereldgletsjerdag, die de VN in het leven heeft geroepen om aandacht te vragen voor het snelle smelten.
IJsblok zo groot als DuitslandGletsjermonitoringdienst WGMS stelde vast dat gletsjers meer dan 9000 miljard ton ijs verloren sinds het begin van de metingen in 1975. "Dat is evenveel als een enorm blok ijs ter grootte van Duitsland met een dikte van 25 meter", zegt hoogleraar Michael Zemp van de Universiteit van Zürich en directeur van WGMS.
De waarschuwing van de organisaties volgt kort op een alarmerende studie van Zemp zelf. Daarin werd vastgesteld dat gletsjers wereldwijd tussen 2000 en 2023 5 procent van hun ijs verloren. In de Alpen was het zelfs bijna 40 procent. Zoals het er nu voorstaat, zullen veel gletsjers in Centraal-Europa, Scandinavië en Noord-Amerika het einde van deze eeuw niet meer meemaken.
'Permanent in het rood'"We zagen in die studie dat het steeds sneller gaat", vertelt poolonderzoeker Bert Wouters van de TU Delft, die aan het onderzoek meewerkte. "Dat komt natuurlijk niet heel erg als een verrassing, want de aarde warmt op en die gletsjers zijn best kwetsbaar. Maar het zijn wel schokkende cijfers."
Wouters legt uit dat de smelt onder meer samenhangt met de hoeveelheid sneeuw die valt. "Doordat er minder sneeuw valt, valt er eigenlijk een buffer weg. Je kunt het vergelijken met een rekening. In de winter komt er geld - sneeuw - bij, en in de zomer wordt dat geld weer uitgegeven - dan smelt het. Nu wordt het steeds warmer en valt er minder sneeuw. Eigenlijk staan de gletsjers dus permanent in het rood."
Wouters schetst een somber beeld van de Alpen. "2022-2023 was ontzettend heet en toen is er ook weinig sneeuw gevallen, waardoor er gemiddeld 3 meter ijs is verloren. 2024 was iets beter, maar ook niet heel goed." Voorspellingen voor 2025 en daarna wil de Nederlandse poolonderzoeker niet doen. "Maar de verwachting is wel dat het ijsverlies zal toenemen."
Harde besluiten zijn er vandaag niet genomen bij de EU-top in Brussel, waar Europese leiders hebben gesproken over het 'herbewapenen' van de Europese Unie. Wel moet de zogeheten defensieparaatheid "resoluut" omhoog, zo schrijven de 27 EU-leiders in een gezamenlijke verklaring.
De lidstaten steunen hiermee het doel van de Europese Commissie dat Europa in 2030 herbewapend moet zijn, voldoende afschrikkingsmacht heeft en een goed lopende defensie-industrie. Daarvoor ligt een plan ter waarde van 800 miljard klaar.
Daar heeft ook premier Schoof mee ingestemd. Tegelijk heeft hij nogmaals het Nederlandse standpunt tegen gemeenschappelijke leningen duidelijk gemaakt. Van grote verbazing over dat standpunt is volgens hem geen sprake. "Ons standpunt was al bekend, daar wordt niemand nerveus van."
Schoof wil op andere manieren de defensie-uitgaven omhoog krijgen. Hij hamert op financiële stabiliteit en "schuldhoudbaarheid", maar vult daar bij aan dat hij ook geen "boekhoudersmentaliteit" wil hebben. Volgens Schoof is er een "constructief gesprek" gevoerd.
Coalition of the willingHet is nu aan de regeringsleiders om in hun eigen land groen licht te krijgen voor het voorlopige voorstel dat er nu ligt. Schoof verwacht dat met de Voorjaarsnota rond te hebben. "Dat is in 3 à 4 weken. Die kunnen we nemen."
Volgende week sluit premier Schoof weer aan in Parijs, bij weer een top met Europese leiders waar ook de Oekraïense president Zelensky aanschuift. Bij dit vervolg van de 'coalition of the willing' moet blijken hoever de militaire planners intussen zijn.
"We gaan dan bekijken: is dit een werkbaar programma, en zijn we bereid in te stappen of niet."
President Trump heeft opdracht gegeven voor de ontmanteling van het Amerikaanse ministerie van Onderwijs. Hij tekende hiervoor een decreet tijdens een mediamoment in het Witte Huis, in aanwezigheid van scholieren en de minister van Onderwijs.
Volgens Trump geeft zijn land te veel geld uit aan onderwijs en zijn de resultaten teleurstellend. "Na 45 jaar geeft de VS meer uit aan onderwijs dan welk land dan ook en toch staan we aan de onderkant van de lijstjes als het gaat om succes."
Het afschaffen van het ministerie was een verkiezingsbelofte van Trump. De president wil de verantwoordelijkheid voor het onderwijssysteem volledig bij de individuele staten neerleggen.
"Het klinkt raar, maar iedereen weet dat het juist is", zei Trump vlak voor het tekenen van het decreet. Ook richtte hij zich tot de minister van Onderwijs: "Hopelijk blijf je er niet te lang, we gaan iets anders voor je vinden."
Het ministerie wordt niet volledig afgeschaft, maar de functies moeten volgens het decreet tot een minimum worden beperkt. Bepaalde 'kerntaken', zoals financiering voor scholen in achterstandsgebieden en voor kinderen met een beperking, zullen doorgaan. Voor volledig afschaffing van het federale ministerie van Onderwijs is toestemming van het Congres nodig.
Het ontmantelen van het ministerie is het zoveelste controversiële besluit van de Amerikaanse president, die precies twee maanden geleden werd geïnstalleerd. Eerder besloot hij al te stoppen met hulporganisatie USAID, dat goed is voor ongeveer 40 procent van de humanitaire hulp wereldwijd.
Veel van zijn besluiten stuiten op verzet van de rechterlijke macht. Zo besloot een rechter al dat de ontmanteling van USAID moet worden teruggedraaid, omdat deze in de strijd is met de grondwet.
Ook het besluit over het onderwijsministerie levert kritiek op. Critici stellen dat het vooral lage inkomensgroepen en leerlingen met een beperking raakt. Voorstanders zeggen dat het onderwijs beter door de staten en ouders geregeld kan worden.
Vrijheid van onderwijsHet ministerie van Onderwijs werd begin jaren tachtig opgericht als afsplitsing van het ministerie van Gezondheid, Onderwijs en Welzijn. Het is verantwoordelijk voor het toezicht op het onderwijsbeleid en heeft als doel onderwijsgelijkheid te bevorderen. Ook verstrekt het leningen aan scholen en studenten.
Anders dan in Nederland worden scholen in de VS niet hoofdzakelijk door de nationale overheid gefinancierd. Er is meer vrijheid van onderwijs: veel scholen worden betaald door de staten of lokale overheden, en er bestaan ook veel privéscholen.
Het ministerie van Onderwijs is een van de kleinste ministeries in de Verenigde Staten, met ongeveer 4000 medewerkers. Het had in 2024 een budget van zo'n 268 miljard dollar: ongeveer 4 procent van alle uitgaven van de federale overheid.
