Aggregator

Kamerdebat zonder Baudet over Russische omkoping, 'verdenking schadelijk'

1 month ago

De Tweede Kamer wil zo snel mogelijk weten of en zo ja, welke Nederlandse politici zich hebben laten omkopen door Rusland. Dat bleek tijdens het Kamerdebat over de kwestie. Zolang dat onbekend is hangt de verdenking boven de politieke partijen en de Europese verkiezingen in juni. En dat is schadelijk, daar zijn de Kamerleden het over eens.

Maar een naam noemen of zelfs zeggen dat er geen naam bekend is kan niet zomaar, zei demissionair minister De Jonge. Het gaat om informatie van geheime diensten en die bepalen zelf wat zij bekendmaken.

Donderdag maakten de Tsjechische autoriteiten bekend een pro-Russische desinformatiecampagne te hebben blootgelegd, waarbij de nieuwssite Voice of Europe een sleutelrol heeft gespeeld. De inlichtingendienst AIVD was vooraf door de Tsjechische veiligheidsdienst geïnformeerd.

Tsjechië heeft geen namen van Nederlandse personen openbaar gemaakt en gaat dat "op dit moment" ook niet doen, vertelde De Jonge. En het kabinet en de AIVD willen ook niet zeggen welke informatie zij hebben ontvangen.

Tot teleurstelling van verschillende fracties deed FvD-leider Thierry Baudet, bekend om zijn uitgesproken pro-Russische standpunten, niet mee aan het debat. Verschillende partijen hintten erop dat de verdenkingen nu juist over zijn partij gaan.

Baudet vindt dat "feitenvrij gepraat over roddels en insinuaties". In een tweet voorafgaand aan het debat ontkende hij: "Er ís geen geld betaald aan ons, er ís geen "kompromat", geen afpersing, geen cash, geen crypto, geen overboeking, er is ook geen enkele andere link van FVD met het Kremlin."

Ook PVV-leider Geert Wilders weet dat hij door zijn voormalige warme banden met de regering-Poetin en het Russische parlement wordt genoemd, ondanks zijn verklaring dat dit ten onrechte is. Hij legt zich erbij neer dat er voorlopig niets openbaar wordt. "Wat we niet willen is de geheime diensten voor de voeten lopen als zij mogelijk een corrupt persoon willen aanpakken."

Wilders herhaalde dat hij niet is omgekocht en juist helderheid wil:

De Tsjechische krant Denik N heeft op basis van gesprekken met anonieme inlichtingenbronnen wel namen genoemd. Politici uit Duitsland, Frankrijk, Polen, België, Hongarije en Nederland zouden zijn benaderd, en sommigen van hen zouden 'Russisch' geld hebben ontvangen, onder meer voor hun campagnes voor de Europese verkiezingen van juni.

De Nederlandse politici die recentelijk nog met interviews op Voice of Europe verschenen zijn Thierry Baudet en de lijsttrekker voor de Europese verkiezingen van Forum voor Democratie Vlaanderen, Marcel de Graaff.

Juist bij die Europese verkiezingen moet duidelijk zijn over welke politicus of politici het gaat, vindt NSC-leider Pieter Omtzigt. De Jonge is het daarmee eens, maar kan nu toch niets zeggen:

Er werden verschillende voorstellen gedaan om de regels over de financiële giften aan politieke partijen strenger te maken. Maar vrijwel niemand denkt dat dat gaat helpen om dit soort omkoping aan het licht te brengen.

De Kamer rest weinig anders dan af te wachten wat de AIVD gaat doen of in het geheim al in gang heeft gezet. Als de veiligheidsdienst politici van strafbare feiten verdenkt, dan kan een strafrechtelijk onderzoek worden gestart via het Openbaar Ministerie.

Ook kan de Kamer een nieuwe commissie in het leven roepen die een aanklacht tegen een bepaalde politicus voorbereidt. Die commissie moet dan wel zelf bepaalde harde aanwijzingen of bewijzen hebben. Volt stelde voor om daar nu vast mee te beginnen, maar dat is andere partijen te snel, nu er geen specifieke verdenkingen zijn.

Biden en Xi bellen uitgebreid, 'voorzichtige verbetering relatie'

1 month ago

De Amerikaanse president Biden en zijn Chinese ambtgenoot Xi hebben voor het eerst sinds november uitgebreid met elkaar gesproken. In een telefoongesprek spraken ze over Taiwan, kunstmatige intelligentie en veiligheid. Met het contact laten ze zien dat ze de banden willen aanhalen en terug willen naar regelmatig overleg op het hoogste niveau.

Sinds november hebben de legers van beide landen al weer meer contact met elkaar. Ook zijn er sindsdien afspraken gemaakt om nauwer samen te werken bij het terugdringen van de levering van grote hoeveelheden van de verslavende pijnstiller fentanyl vanuit China.

Het Witte Huis spreekt van een openhartig en vruchtbaar gesprek. China zegt dat de relatie langzaam stabiliseert.

'Geen conflict'

Xi Jinping pleitte er bij Biden voor om "geen conflict, geen confrontatie" als uitgangspunt voor het komende jaar te nemen. "Stabiliteit moet de prioriteit zijn, geen problemen uitlokken, geen grenzen overschrijden, maar de stabiliteit bewaren in de relatie tussen China en de VS", zei Xi volgens de Chinese staatstelevisie.

Het telefoongesprek vormt de opmaat voor een aantal bilaterale ontmoetingen. Donderdag reist minister van Financiën Janet Yellen naar China en in de komende weken brengt ook minister Blinken van Buitenlandse Zaken een bezoek aan Peking.

Biden heeft aangedrongen op duurzame uitwisseling op regeringsniveau. Dat is volgens hem de sleutel om escalatie tussen de twee nucleaire en economische grootmachten te voorkomen. Beide leiders zijn het erover eens dat het waardevol is om vaker contact met elkaar te hebben.

Separatistische activiteiten

De twee hebben ook over Taiwan gesproken, waar volgende maand Lai Ching-te president wordt. Die heeft beloofd de onafhankelijkheid van zijn land tegenover China te waarborgen en op te trekken met andere democratieën. Biden heeft herhaald dat hij tegen de dwang van China is om Taiwan onder controle van Peking te brengen.

China beschouwt Taiwan als een afvallige regio en heeft sterk geprotesteerd tegen de Amerikaanse steun voor het eiland. China zal "separatistische activiteiten" in Taiwan niet tolereren, net zo min als buitenlandse steun daarvoor.

Biden benadrukte ook het belang van vrede en stabiliteit in de Zuid-Chinese Zee.

Over een paar weken houden de landen besprekingen over de kansen en risico's van AI. Beide landen stemden twee weken geleden in met een VN-resolutie over kunstmatige intelligentie. Daarin staat onder meer dat ervoor moet worden gewaakt dat AI slecht uitpakt voor onder meer privacy en mensenrechten.

Inmenging in verkiezingen

Verder waarschuwde Biden Xi voor Chinese inmenging in de Amerikaanse verkiezingen en voor cyberaanvallen op essentiële Amerikaanse infrastructuur. Ook uitte hij zijn zorgen over mensenrechten in China en over de militaire relatie met Rusland.

Biden en Xi bespraken ook hun economische belangen, waarbij de Amerikaanse president zei dat hij het exporteren van geavanceerde technologie naar China wil blijven beperken. Xi beklaagde zich erover dat de lijst van Chinese bedrijven die de VS weert steeds langer wordt.

In 2024 meeste miljardairs ooit, Taylor Swift nieuwe binnenkomer

1 month ago

Het waren er nog nooit zoveel en ze waren nog nooit zo rijk: het is een topjaar geweest voor de megarijken, blijkt uit de lijst met miljardairs van zakenblad Forbes.

Forbes vond 2781 miljardairs over de hele wereld. Dat zijn er 141 meer dan vorig jaar en 26 meer dan het vorige record uit 2021. Samen zijn ze goed voor een vermogen van 14,2 biljoen dollar (1 biljoen is 1000 miljard). Dat is 2 biljoen dollar meer dan een jaar geleden en 1,1 biljoen dollar boven het vorige record, ook uit 2021.

Zoals bij alle lijstjes bungelen er ook hier mensen onderaan en voeren anderen het peloton aan. En er is een subtop, die ook weer groter is geworden dan voorheen. De zogenoemde club van 100 miljard dollar, van mensen met een kapitaal van 12 cijfers, telt nu 14 personen, meldt Forbes. Vier jaar geleden was maar één persoon zo puissant rijk.

Veelzeggende toevoeging van Forbes: "Deze lucky few zijn in totaal 2 biljoen dollar waard, wat betekent dat slechts 0,5 procent van de 2781 miljardairs ter wereld 14 procent van al het vermogen van alle miljardairs op aarde in handen heeft."

De lijst van de tien rijksten:

De vermogens van dit jaar waar Forbes zijn ranglijst op baseert zijn gemeten aan de hand van de aandelenkoersen en wisselkoersen van 8 maart 2024. Het is dus een momentopname, waardoor de lijst nu alweer anders kan zijn. Overigens houdt Forbes ook een ranglijst bij in "real time", wat wel betekent dat op die lijst de omvang van beursgenoteerd vermogen makkelijker te volgen is dan dat van privébezit.

Forbes keek ook specifiek naar Russische miljardairs. Daar ging het de superrijken ook voor de wind, melden de makers van de lijst. De meest vermogende Russen hebben het afgelopen jaar 72 miljard dollar aan hun fortuin toegevoegd, waardoor hun gezamenlijke rijkdom op 577 miljard dollar kwam. Bovenaan staat oligarch Vagit Alekperov, voormalig topman van oliegigant Lukoil.

Veel Russische miljardairs kwamen op westerse sanctielijsten terecht om Poetin en degenen in zijn directe omgeving te straffen voor de oorlog in Oekraïne. Hun totale vermogen daalde tot 353 miljard dollar in 2022.

Voor de Russische invasie van Oekraïne had Forbes de totale rijkdom van Russische miljardairs geschat op 606 miljard dollar. Dankzij de hoge grondstoffenprijzen de afgelopen twee jaar en de Russische oorlogseconomie is de impact van de westerse sancties afgezwakt, waardoor er ook herstel te zien is, zegt Forbes.

Taylor Swift bekendste nieuwkomer

Zoals elk jaar zijn er ook personen die voor het eerst op de lijst figureren. Dat zijn er volgens Forbes in totaal 265 en de bekendste is popster Taylor Swift. Haar Eras Tour die vijf continenten aandoet, overschrijdt 1 miljard dollar omzet. Forbes meldt dat de 34-jarige zangeres een geschat vermogen heeft van 1,1 miljard dollar, gebaseerd op inkomsten uit haar wereldtournee, de waarde van haar muziekcatalogus en haar vastgoedportefeuille.

Volgens Forbes is Swift de eerste muzikant die uitsluitend op basis van haar liedjes en optredens miljardair is geworden. Andere bekende nieuwkomers zijn basketbal-legende en zakenman Earvin "Magic" Johnson.

Die heeft zijn fortuin vergaard met investeringen in professionele sportteams, bioscopen, Starbucks-franchises, onroerend goed en gezondheidszorg. En andere bekende nieuwkomer is de Franse modeontwerper Christian Louboutin, van de bekende pumps met rode zolen. Hij heeft een geschat vermogen van 1,2 miljard dollar.

Meeste miljardairs in VS

Waar komen de meeste miljardairs vandaan? Amerika blijft er verreweg de meeste afleveren: 813 (tegenover 735 vorig jaar), met China op gepaste afstand op plek 2 met 406. Daarna volgen India (200), Duitsland, Rusland, Italië, Brazilië, Canada, Hongkong (dat Forbes los ziet van China), en het Verenigd Koninkrijk.

Nederland telt 14 miljardairs, zegt Forbes. De rijkste Nederlander is Charlene de Carvalho-Heineken. Ze staat in de Forbes-lijst op plek 132 met een vermogen van 14,1 miljard dollar. Dat bedrag is gebaseerd op haar belang van bijna 24 procent in biergigant Heineken.

Erfgenaam versus 'selfmade'

Carvalho-Heineken is ook één van de rijkste vrouwen in de Forbes-lijst. Vrouwen zijn nog steeds zeer ondervertegenwoordigd met 'slechts' 369 miljardairs. De rijkste vrouw is opnieuw Françoise Bettencourt-Meyers, erfgename van het L'Oréal-concern. Haar vermogen wordt door Forbes geschat op 99,5 miljard dollar.

De rijkste "selfmade" vrouw, die dus haar vermogen te danken heeft aan een bedrijf dat ze zelf heeft opgericht, is de Zwitserse scheepsmagnaat Rafaela Aponte-Diamant (33,1 miljard dollar). Overigens bestaat de miljardairslijst voor 66 procent uit selfmade miljardairs. Vorig jaar was dat nog 69 procent.

Doodsoorzaak gevonden Franse peuter nog onbekend, kleding wordt onderzocht

1 month ago

Het is nog onbekend waaraan de peuter van wie afgelopen weekend lichaamsresten werden gevonden, is overleden. Dat meldt de officier van justitie in Aix-en-Provence.

Op zo'n 25 minuten lopen van het bergdorpje Le Haut-Vernet vond een wandelaar zaterdag de schedel en tanden van de 2-jarige Émile. De botten lagen op een smal bospad in een gebied dat 's zomers dichtbegroeid is. Het is volgens de officier een bospad met een vlak gedeelte, gevolgd door een steile helling.

Het kind verdween begin juli vorig jaar in de buurt van het bergdorpje. Een uitgebreide zoektocht leverde niets op. Officier van justitie Jean-Luc Blanchon meldt dat de doodsoorzaak op basis van de gevonden schedel niet kan worden vastgesteld.

Beten van dieren

In de schedel zijn kleine breuken gevonden, die volgens Blanchon waarschijnlijk zijn ontstaan door beten van dieren na de dood van het kind. Er zijn geen aanwijzingen gevonden van geweld vóór de dood van het kind.

Wat in ieder geval kan worden vastgesteld, is dat de schedel niet begraven is "en lange tijd is blootgesteld aan verschillende weersinvloeden". "De bovenkaak ontbreekt, maar we kunnen niet vaststellen of dit bot op natuurlijke wijze of door trekken is losgeraakt", zei Blanchon.

Kledingstukken

Ook is nog onduidelijk hoe de stoffelijke resten op de vindplek zijn terechtgekomen. Blanchon: "Hoe en door wie? Dat is een andere vraag." De kleding en de schedel kunnen door weersomstandigheden of dieren zijn verplaatst.

In de buurt van de schedel vonden hulpdiensten het T-shirt, de schoenen en de onderbroek die Émile droeg op de dag dat hij verdween. De kledingstukken lagen niet allemaal op dezelfde plek, maar verspreid over tientallen meters.

De kleding wordt nog verder onderzocht. Ook morgen wordt onderzoek gedaan in de buurt van de vindplaats van de schedel en de kleding.

Dengue-uitbraak op Curaçao, hoteliers waarschuwen toeristen

1 month ago

Zuid-Amerika en het Caribisch gebied kampen met een uitbraak van de infectieziekte dengue, of knokkelkoorts. Ook Curaçao heeft sinds anderhalve maand veel last van de Aedes aegypti, ofwel de dengue- of gelekoortsmug. In een paar maanden tijd zijn er op het eiland drie doden gevallen als gevolg van knokkelkoorts.

De gezondheidsautoriteiten meldden de sterfgevallen pas toen media vragen stelden. Er volgde een voorlichtingssessie met de toeristische sector, waarna hoteliers werden opgeroepen om hun buitenlandse gasten goed voor te lichten hoe dengue te voorkomen. De omvang van de verspreiding van de knokkelkoorts bleef onduidelijk.

Een epidemioloog die een Nederlandse krant te woord stond werd teruggefloten; haar baas wil alleen op officiële persconferenties de media te woord staan. Morgen is er zo'n persmoment op Curaçao. Ook de belangrijkste toeristenorganisatie reageert niet op vragen van de NOS.

De vereniging die de belangen behartigt van kleine appartementenhouders en duikscholen, CASHA, wil wel reageren. "We hebben alle leden op de hoogte gebracht met informatie die we hebben gekregen, wat ze kunnen doen, wat voor pamfletten ze kunnen neerleggen voor hun gasten of wat ze op de website kunnen laten zien aan de toeristen die nog willen boeken", zegt Saskia Ost van de vereniging.

Het ziekenhuis op Curaçao zegt desgevraagd dat er iets meer dan honderd mensen met dengue zijn opgenomen sinds begin dit jaar. Er zouden nu nog twintig patiënten met knokkelkoorts liggen.

Vlak bij het ziekenhuis ligt een vakantiepark met zo'n honderd bungalows. Daar verblijven niet alleen toeristen, maar overwinteren ook eigenaren van bungalows, uit bijvoorbeeld de Verenigde Staten. Een rondgang langs de bungalows leert dat daar zeker dertig mensen dengue hebben, of net hebben gehad.

Een van hen is Jacoline Steegstra uit Leeuwarden. Zij heeft jaren op Curaçao gewoond en komt regelmatig terug voor vakantie met haar gezin. "Ik kreeg het echt out of the blue. Twee weken geleden op vrijdag hartstikke hoge koorts en eigenlijk voelde ik direct wel dat het foute boel was. Dit moet wel dengue zijn, dit voelt zo anders. Dit is geen corona, geen griep."

"Ik voelde me helemaal warm worden. Echt heel hete koorts die opsteeg vanuit mijn voeten. Ogen die heel heet werden, extreme druk op mijn hoofd, heel erg hoofdpijn", beschrijft Steegstra. "Ze noemen het knokkelkoorts. Nou, dat voel je dus ook echt. Al je gewrichten en spieren gaan zoveel pijn doen, vooral rond je lendenen. Het was verschrikkelijk. Ik ben echt nog nooit zo ziek geweest."

Een enkele steek van de dengue-mug kan al leiden tot een infectie. De vrouwtjesmug brengt de ziekte over door bloed op te zuigen van iemand die besmet is en daarna een gezond persoon te steken. Niet iedereen die door de gestreepte mug gestoken wordt krijgt dengue, en bij niet iedereen zijn de verschijnselen even ernstig.

Bedekkende kleding

Bij Steegstra was het wel pittig. Zij werd met hevige bloedingen opgenomen in het ziekenhuis. "Op dat moment denk je helemaal niet meer aan vakantie. Je denkt serieus: 'Als ik hier maar levend uit uitkom'. Om mij heen lagen ook mensen met dengue. Iedereen was hartstikke ziek."

Toch zegt zowel Steegstra als Ost, van de toeristische belangenvereniging, dat dengue de toeristen niet moet tegenhouden om te komen. "Dit is gewoon een jaar waarin er erg veel dengue is", zegt Steegstra. "De een krijgt het wel, de ander krijgt het niet. Het is echt vette pech. Ik ben wellicht niet voorzichtig genoeg geweest."

"Mijn oproep aan de toerist is: kom met een flesje DEET", zegt Ost. "En zorg dat je voor in de avond bedekkende kleding hebt, zoals een lekker luchtige lange broek. Dan ben je helemaal in orde om op vakantie te komen."

Nederlanders lieten afgelopen jaren 374 miljoen aan statiegeld liggen

1 month ago

Nederlanders hebben de afgelopen drie jaar voor 374 miljoen euro aan statiegeld laten liggen door flesjes en blikjes niet in te leveren. Dat blijkt uit cijfers van Verpact, de organisatie die namens de drankenproducenten verantwoordelijk is voor de inzameling van statiegeldverpakkingen. Gevolg is dat consumenten nu meebetalen aan deze inzameling, terwijl dit eigenlijk voor rekening zou moeten komen van producenten.

Producenten voldoen bij lange na niet aan het wettelijk vereiste inzamelpercentage van 90 procent, zo blijkt uit de cijfers die Verpact vandaag heeft gepubliceerd. Vorig jaar is naar schatting 71 procent van alle plastic flessen ingezameld, iets meer dan de 68 procent van 2022.

Bij blikjes lag het inzamelpercentage nog veel lager. Sinds de invoering van statiegeld op blik, vorig jaar april, werd gemiddeld de helft van de blikjes weer ingeleverd. Volgens Verpact zit er wel een stijgende lijn in: in het laatste kwartaal van 2023 lag het op zo'n 65 procent. Over 2024 moet wettelijk 90 procent van de blikjes zijn ingeleverd.

'Rekening bij consumenten'

De achterblijvende inzameling heeft tot gevolg dat veel statiegeld niet terugkomt bij de consumenten die de flesjes en blikjes kopen. Dat geld gebruikt Verpact voor de "optimalisering en uitbreiding van het statiegeldsysteem."

De producenten van drankverpakkingen hoeven dat bedrag dus niet zelf in het inzamelsysteem te investeren. Hun financiële bijdrage werd per 2023 nog verlaagd met 11 procent voor grote plastic flessen en 13 procent voor kleine plastic flesjes.

En dat is krom, zegt Suze Govers van de Fair Resource Foundation, tot voor kort Recycling Netwerk Benelux geheten. Want producenten profiteren nu van hun eigen falen en consumenten betalen de rekening.

"De overheid heeft bepaald dat producenten verantwoordelijk zijn voor het opzetten van een statiegeldsysteem. Nu zie je dat zij dat zo slecht hebben opgezet, dat er heel weinig flesjes en blikjes terugkomen. Ze zetten vele miljoenen van consumenten in om het systeem te verbeteren. Dat is helemaal niet de bedoeling."

Flink investeren

Het ministerie van Infrastructuur zegt in een reactie het "ontzettend jammer" te vinden als consumenten hun statiegeld niet innen. "Het is aan consumenten om hun geld terug te claimen en aan de sector om ervoor te zorgen dat dat laagdrempelig kan."

Volgens het ministerie is er voor de producenten wel degelijk een prikkel om de inzameldoelstelling te halen, omdat hen anders een boete boven het hoofd hangt van de Inspectie Leefomgeving en Transport. De vandaag bekendgemaakte percentages laten zien dat Verpact "echt aan de bak moet en flink moet investeren om de cijfers verder omhoog te krijgen", aldus het ministerie.

Gedragsverandering

Govers van de Fair Source Foundation noemt het "problematisch" dat de inzameling van plastic flessen vorig jaar is blijven steken op 71 procent. Maar volgens Verpact-directeur Hester Klein Lankhorst kan het niet sneller.

"Gedragsverandering kost tijd", zegt ze in het NOS Radio 1-Journaal. "Andere landen, zoals Denemarken en Noorwegen, deden er zes tot acht jaar over. Veel sneller dan dit gaat het gewoon niet."

Daar is Govers het niet mee eens. "In andere landen lukt het wel. Litouwen heeft er bijvoorbeeld anderhalf jaar over gedaan om tot een inzameling van 90 procent te komen."

Niet op kosten jagen

"Producenten hadden van het begin af aan moeten zorgen voor een veel beter statiegeldsysteem. Op elk verkooppunt moet je je flesje of blikje kunnen inleveren en je statiegeld kunnen terugkrijgen. Dat is in bijna alle andere statiegeldlanden het geval. Op die manier komt er veel meer terug."

Dat ziet Klein Lankhorst niet zitten. "Ik vind dat echt te ver gaan. We willen de middenstand niet op kosten jagen."

Israël gaat steeds verder met militaire acties, toont aanval op Iraans consulaat

1 month ago

Iran belooft met een tegenreactie te komen, nadat een commandant van de Iraanse Revolutionaire Garde bij een Israëlische aanval werd gedood in het Iraanse consulaat in de Syrische hoofdstad Damascus. Het is een van de grootste aanvallen in de 'schaduwoorlog' tussen de twee landen, waarbij Israël steeds verder gaat met haar militaire acties.

Bij de aanval gisteravond werden zeker zeven Iraanse officieren gedood. Een van hen is generaal Mohammad Reza Zahedi, een belangrijk figuur binnen de Revolutionaire Garde. Zahedi was een van de leiders van de Quds-brigade, een elite-eenheid die verantwoordelijk is voor buitenlandse operaties. Sinds een aantal jaren was Zahedi de hoogste commandant in Syrië en Libanon.

"We zullen ervoor zorgen dat het land spijt krijgt van deze misdaad", beloofde de opperste leider van Iran, ayatollah Khamenei, doelend op Israël. Ook Hezbollah zegt met een reactie te komen. Israël heeft de aanval niet opgeëist, maar functionarissen melden aan onder meer de The New York Times dat het land verantwoordelijk is.

Het is voor het eerst sinds de oorlog in Gaza dat Israël een diplomatieke post aanvalt. Op het grondgebied daarvan gelden de wetten van het land waar ze zijn gevestigd, maar diplomatieke posten genieten wel immuniteit.

Aansturen op escalatie

Het Israëlische leger heeft in de afgelopen maanden veelvuldig aanvallen uitgevoerd op buitenlands grondgebied in de regio, vaak gericht tegen pro-Iraanse milities. Daarbij werden meestal wapendepots of andere militaire posten getroffen. "Een aanval op een consulaat is wel een grens voorbij", zegt Koert Debeuf, Midden-Oostendeskundige en hoogleraar aan de Vrije Universiteit Brussel.

Met de aanvallen stuurt Israël steeds verder aan op escalatie, maar tot nu hebben Iran en ook Hezbollah zich niet bereid getoond om daarin mee te gaan. In januari liquideerde Israël een leider van Hamas in Beiroet, wat de verhoudingen verder op scherp zette.

Het Israëlische leger en Hezbollah bestoken elkaar al maanden met raketten. Daarin gaat Israël steeds verder de grens over: in de afgelopen weken werd het oosten van Libanon onder vuur genomen.

Iran zegt wraak te nemen, Teheran heeft maar weinig andere opties. "Iran kan er niets gelijkswaardigs tegenover stellen", zegt Joost Hiltermann, analist en Midden-Oostenkenner voor denktank International Crisis Group. "Het kan wel een van zijn milities vragen om een voorspelbare vergeldingsactie uit te voeren, bijvoorbeeld door raketten op het noorden van Israël af te vuren."

In deze explainer leggen we meer uit over de rol van Iran in het Midden-Oosten:

Iran wil niet dat het conflict uit de hand loopt, maar zal toch met een reactie moeten komen om zijn geloofwaardigheid als regionale macht te behouden, zeggen de deskundigen. De dood van Zahedi doet denken aan de aanval op de populaire topgeneraal Qassam Soleimani, die in 2020 werd gedood door een Amerikaanse luchtaanval in Irak. "Het is al de tweede topman die zomaar wordt gedood", zegt Debeuf. "Eerst door Trump, nu door Netanyahu."

In de afgelopen jaren heeft Iran een groot netwerk opgebouwd van bevriende milities in Syrië, Irak, Libanon en Jemen. Die groeperingen horen bij de 'As van Verzet', zoals Iran het noemt, en voeren geregeld aanvallen uit op onder meer Amerikaanse militaire bases. En Houthi-rebellen in Jemen beschieten al maanden schepen in de Rode Zee die een relatie zouden hebben met Israël, uit solidariteit met de Palestijnen.

'Israël kiest niet voor diplomatie'

Vanuit westerse landen zijn geen veroordelingen gekomen van de militaire actie van Israël, hoewel diplomatieke posten dus immuniteit genieten. "Israël weet heel goed dat ze grenzen kunnen verleggen zonder dat er consequenties volgen", zegt Hiltermann. "Het Westen zal Israël niet op de vingers tikken, Iran is toch de vijand van de Verenigde Staten en Europa en ook nog eens het land dat Hamas steunt."

Door de kritiek op Israëls gewelddadige optreden in Gaza na de terreuraanval van Hamas komt het land steeds verder alleen te staan. De oorlog verleggen richting andere groeperingen die gesteund worden door Iran, kan een manier zijn om opnieuw steun te krijgen. "Israël lijkt te beseffen niet veel verder meer te kunnen gaan in Gaza", zegt Debeuf. "Dus moeten ze iets anders proberen."

Premier Netanyahu is er vaker van beschuldigd dat hij de oorlog in Gaza wil voortzetten om zo aan de macht te blijven. "Deze regering onder Netanyahu kiest niet voor een diplomatieke oplossing, maar is uit op meer conflict", zegt Hiltermann. "Als ze klaar zijn in Gaza is de kans groot dat ze verder gaan in Libanon."

Kamp van duizenden jaren oud gevonden op Amerikaanse luchtmachtbasis

1 month ago

Op het terrein van een Amerikaanse luchtmachtbasis in de staat New Mexico is een kampeerplek gevonden van zo'n 8200 jaar oud. Het kamp is volgens onderzoekers een van de best bewaarde verblijfplekken van mensen die in het gebied aanwezig waren.

"Dit is een belangrijke ontdekking, omdat we weinig intacte plekken hebben uit deze periode vanwege de erosie in woestijnachtig gebied", zegt Matthew Cuba, die namens de luchtmacht samenwerkt met archeologen op de basis. "In dit geval is de plek zeer goed bewaard gebleven." Volgens hem komt dat waarschijnlijk doordat de locatie tijdens de vorming van zandduinen bedekt werd met door de wind meegevoerd slib.

Haarden

Er zijn onder meer haarden gevonden en een stenen vijzel. De ontdekking werd een jaar geleden al gedaan, maar is pas onlangs bekendgemaakt, meldt de krant Santa Fe New Mexican. Volgens Cuba kan de vondst inzicht bieden in hoe de inwoners van het Amerikaanse zuidwesten zich aanpasten aan de klimaatveranderingen in hun tijd.

Holloman Air Force Base is een basis waar onder meer dronepiloten worden opgeleid. Het ligt in een dunbevolkt gebied. Op het terrein van zo'n 32 vierkante kilometer zijn inclusief de ontdekking van het kamp al zo'n 400 archeologische vondsten gedaan.

Eerste Kamer stelt besluit over sluiten gaskraan Groningen uit

1 month ago

In de Eerste Kamer willen BBB, VVD, PVV, JA21 en 50Plus eerst meer informatie over de leveringszekerheid, voordat ze voor het wetsvoorstel kunnen stemmen waarbij de gaskraan in Groningen echt helemaal dicht gaat

Daarom heeft de Eerste Kamer besloten tot uitstel van de behandeling van het voorstel om de kraan definitief te sluiten. De planning was om het volgende week dinsdag te behandelen.

VVD-Eerste Kamerlid Van den Berg zei dat nog niet alle vragen over leveringszekerheid zijn beantwoord en hij wil eerst de behandeling in de Tweede Kamer afwachten van een wet over de 'gasmarkt': "Laten we niet slechts naar één belang kijken", vulde hij aan. "In een snel veranderende geopolitieke wereld moeten we ook oog hebben voor leveringszekerheid. In heel Nederland is een grote vraag naar energie."

Boosheid bij andere partijen

Andere partijen zijn bang dat de formatiepartijen dit uitstel gebruiken zodat ze de gaskraan in de toekomst weer kunnen gebruiken. De formerende partijen verwerpen dat. Volgens de VVD is het niet de bedoeling om alsnog door te gaan met boren.

GroenLinks-PvdA-woordvoerder Crone sprak van een procedureel gelegenheidsargument en senator Visseren van de Partij voor de Dieren had het over een nieuw dieptepunt in het vertrouwen in de overheid.

Grote meerderheid Tweede Kamer

De Tweede Kamer ging vorige maand met een overgrote meerderheid akkoord met het plan van demissionair staatssecretaris Vijlbrief om de gaswinningslocaties met beton vol te storten, waardoor de gaskraan dan definitief dicht kan. Volgens de Tweede Kamer moet dat zo snel mogelijk gebeuren (de oorspronkelijke planning was 1 oktober).

Vijlbrief is verbaasd en teleurgesteld over het uitstel van de behandeling in de Eerste Kamer. Hij wijst erop dat in de Tweede Kamer 146 van de 150 leden voor sluiting van de putten hebben gestemd. Volgens hem is de Eerste Kamer wel gerechtigd om vragen te stellen vanwege de zorgvuldigheid, maar moet dat niet tot lang uitstel van het sluiten van de putten leiden.

Vertrouwen voor de Groningers

Het Groningse veld kan nooit gebruikt worden voor de leveringszekerheid, want het levert aardbevingen op en dat schaadt de veiligheid van de Groningers, zegt Vijlbrief.

Hij gaat zijn best doen de vragen van de Eerste Kamer "zo snel mogelijk te beantwoorden". Het gaat volgens hem echt maar om één ding en dat is "het vertrouwen voor de Groningers te herstellen".

Dat is hen beloofd na de parlementaire enquête over de gaswinning. Vijlbrief hoopt de Eerste Kamer op korte termijn uitleg te geven. "Laten we dit nog deze maand behandelen zodat de putten dicht kunnen".

Rutte heeft nu steun van 28 NAVO-landen, nog vier te gaan

1 month ago

In de aanloop naar de viering van het 75-jarig bestaan van de NAVO op 4 april is duidelijk dat demissionair premier Rutte van nog wat meer landen steun heeft gekregen om de nieuwe secretaris-generaal van het militaire bondgenootschap te worden.

Vandaag is bevestigd dat 28 van de 32 NAVO-lidstaten de kandidatuur van Rutte steunen, melden bronnen aan de NOS. De afgelopen tien dagen zijn er drie landen bij gekomen. Dat betekent dat er nog vier over de streep getrokken moeten worden, want voor een benoeming is de unanieme steun van alle 32 lidstaten nodig.

De ministers van Buitenlandse Zaken van de NAVO-landen zijn de komende dagen in Brussel, waar in de marge van de top en de festiviteiten veel gesproken zal worden over de opvolging van de Noor Jens Stoltenberg, die begin oktober zijn functie neerlegt.

Roemenië heeft een eigen kandidaat. Ook van Turkije en Hongarije is bekend dat ze nog geen steun voor Rutte hebben toegezegd. Als vierde land dat twijfelt, wordt Slowakije genoemd.

Bronnen bij de NAVO melden aan de NOS dat Rutte met deze vier landen in gesprek is over zijn invulling van het NAVO-leiderschap.

De dwarsliggers Hongarije en Slowakije zouden hun verzet tegen Rutte makkelijker staken als de Roemeense president Iohannis zijn kandidatuur zou intrekken, klinkt het in kringen rond de NAVO. Zolang dat niet het geval is, zou het de Hongaren en Slowaken in verlegenheid brengen om Iohannis, de enige officiële kandidaat uit een ander Oost-Europees land, te laten vallen.

Indrukwekkend leider

De Amerikaanse NAVO-ambassadeur Julianne Smith heeft herhaald dat de Verenigde Staten Rutte voluit steunen. Ze zei tegen de internationale pers dat ze hoopt dat er de komende weken een besluit valt, maar dat niet duidelijk is wanneer dat precies zal zijn. "Liever eerder dan later", zei Smith. Ze noemde zowel Rutte als Iohannis een indrukwekkende leider.

Eerder werd gedacht dat het besluit rond deze tijd zou vallen, samen met het jubileum, maar dat lijkt niet te worden gehaald. Uiterlijk op de top in Washington, van 9 tot 11 juli, moet duidelijk zijn wie de nieuwe secretaris-generaal wordt. Dan wordt ook het 75-jarig bestaan groot gevierd.

Dirigent Mäkelä (28) niet alleen chef in Amsterdam, maar ook in Chicago

1 month ago

De aankomend chefdirigent van het Koninklijk Concertgebouworkest, Klaus Mäkelä, krijgt nóg een prestigieuze aanstelling. Hij gaat tegelijkertijd leiding geven aan het Chicago Symphony Orchestra, dat evenals het KCO behoort tot de belangrijkste symfonieorkesten ter wereld.

De pas 28-jarige Mäkelä wordt in Chicago de opvolger van de Italiaanse veteraan Riccardo Muti (82), die er vorige zomer mee ophield. Mäkelä begint in het seizoen 2027-2028 aan een verbintenis van vijf jaar met het Concertgebouworkest. Naar nu is bekendgemaakt zal hij in diezelfde periode ook verbonden zijn aan het orkest in Chicago, waar hij ten minste veertien weken per seizoen zal dirigeren.

In Chicago gingen behalve Muti ook grote namen als Daniel Barenboim en Georg Solti hem voor.

Koeriersdiensten

Tot Mäkelä aan de slag gaat in deze beide banen blijft de Fin verbonden aan de orkesten waar hij nu een groot deel van zijn tijd aan besteedt, het Philharmonisch Orkest van Oslo en het Orchestre de Paris. Officieel woont hij in Helsinki, maar daar is hij zelden te vinden. Zo treedt hij juist deze week op met het Chicago Symphony Orchestra, waarmee hij onder meer de tiende symfonie van Sjostakovitsj uitvoert.

Zijn reizende bestaan leidt ertoe dat hij grootverbruiker is van koeriersdiensten. "Ik ben voortdurend bezig met Fedex en DHL en UPS, want ik vergeet aldoor mijn partituren", wordt hij geciteerd door persbureau AP. "Ik wil mijn eigen exemplaren hebben, omdat ik veel notities maak."

Exclusief contract

Klaus Mäkelä, die behalve dirigent ook cellist is, geldt in de klassiekemuziekwereld als een uitzonderlijk talent. Hij wist toen hij 7 was al dat hij dirigent wilde worden en debuteerde op zijn 15e op cello bij het Philharmonisch Orkest van Helsinki. Sinds 2022 is hij al als gastdirigent verbonden aan het Koninklijk Concertgebouworkest.

In april vorig jaar dirigeerde hij voor het eerst de Berliner Philharmoniker, in december dit jaar volgt zijn debuut bij de al even gerenommeerde Wiener Philharmoniker, net als de orkesten in Amsterdam en Chicago instituten waar dirigenten doorgaans pas "op de bok staan" als ze een flink aantal jaren ervaring hebben.

In 2021 tekende Mäkelä een exclusief contract bij het befaamde platenlabel Decca Classics, iets wat bijna nooit voorkomt. De laatste dirigent die zo'n verbintenis kreeg was Riccardo Chailly in 1978.