Aggregator

In de Amerikaanse staat Kentucky zoekt de politie nog altijd naar een man die dit weekend verkeer op een snelweg onder vuur nam. De autoriteiten hebben een 32-jarige verdachte op het oog, ze vermoeden dat hij zich verschuilt in een moeilijk begaanbaar bosgebied in de buurt.

Twaalf rijdende auto's werden zaterdagavond geraakt toen de schutter het vuur opende vanaf een klif boven afslag 49 van Interstate 75, dicht bij het stadje London. De politie sprak aanvankelijk van vijf geraakte auto's, maar dat aantal werd later naar boven bijgesteld doordat enkele chauffeurs zich pas thuis realiseerden dat ze waren geraakt.

"Het was een gekkenhuis toen de eerste collega's arriveerden. Mensen langs de kant van de weg, alarmlichten aan, kogelgaten, ramen kapotgeschoten", omschreef een politiewoordvoerder de situatie. "Pure chaos."

Vijf personen raakten gewond, allen liggen nog in het ziekenhuis. Enkelen van hen raakten zwaargewond, zo werd één slachtoffer in het gezicht geraakt. In totaal moet de schutter zo'n twintig tot dertig kogels hebben afgevuurd. De politie gaat ervan uit dat de automobilisten willekeurige slachtoffers waren.

AR-15 gevonden

De politie opende meteen de jacht op de schutter. Met een drone, helikopters en te voet werd een bosrijk gebied in de buurt uitgekamd.

Daarbij werden zaterdag en zondag een achtergelaten auto en een weggegooid AR-15-geweer gevonden. Beide bleken eigendom van Joseph A. Couch uit het plaatsje Woodbine in de buurt. Couch had het geweer zaterdagochtend gekocht, samen met zo'n duizend patronen.

Over een motief wil de politie niet speculeren. Couch heeft een strafblad, maar slechts voor enkele kleine vergrijpen. Hij diende zeker vier jaar in de Nationale Garde van de staat.

Volgens de politie is de zoektocht naar Couch moeilijk en gevaarlijk. Het gebied is moeilijk toegankelijk door de dichte bebossing en ravijnen en Couch geldt als vuurwapengevaarlijk. "Hij kan zich achter een boom verschuilen en dan lopen we zo op hem af."

Omwonenden wordt daarom aangeraden hun deuren te sluiten, goed op te blijven letten en weg te blijven uit de omgeving van de zoektocht. Uit voorzorg blijven scholen in het gebied vandaag dicht, ook gingen gisteren sommige kerkdiensten niet door.

De klopjacht werd toen het donker werd in Kentucky opgeschort. De zoektocht wordt herstart bij het ochtendgloren.

Wat is de AR-15? En waarom is er in de Verenigde Staten veel discussie over? NOS op 3 legt het je hieronder uit:

Goedemorgen! Vandaag is de rechtszaak over de wolf op de Utrechtse Heuvelrug. En voor de paralympiërs zitten de Spelen erop: vanmiddag worden ze gehuldigd in Den Haag.

Eerst het weer: verspreid over het land komen buien voor. Tussendoor is er soms wat zon. Bij een matige tot aan zee vrij krachtige noordwestenwind wordt het 21 graden. Na vandaag blijft het wisselvallig en de temperatuur gaat omlaag.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het is niet duidelijk welke giftige stoffen er waar worden geloosd in de Maas. Dat heeft mogelijk gevolgen voor de kwaliteit van het drinkwater van zeven miljoen mensen, waarschuwen drinkwaterbedrijven. Die halen water uit de Maas om te zuiveren, maar stoffen als PFAS zijn er niet of nauwelijks uit te halen.

Door verouderde vergunningen hoeven bedrijven niet van alle stoffen bij te houden wat ze lozen. De drinkwaterbedrijven willen dat één instantie in binnen- en buitenland toezicht houdt, zodat er een beter beeld ontstaat van lozingen in de Maas.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

De Paralympische Spelen leverde voor Nederland maar liefst 56 medailles op, waarvan 27 keer goud. Geniet nog even na van de mooiste momenten uit Parijs:

Fijne maandag!

In Algerije heeft zittend president Abdelmadjid Tebboune zoals verwacht de verkiezingen gewonnen. Met bijna 95 procent van de stemmen werd hij herkozen.

De 78-jarige Tebboune wordt gesteund door het leger en was vooraf de grote favoriet om de verkiezingen te winnen. De oppositie kreeg een fractie van de stemmen: de gematigde islamist Abdelaali Hassani Cherif kreeg slechts 3 procent van de stemmen, de seculiere Youcef Aouchiche bleef steken op 2 procent.

Fraudebeschuldiging

De uitdagers van Tebboune hadden al voor de bekendmaking van de uitslag gesproken van fraude. Stembureaufunctionarissen zouden onder druk zijn gezet om resultaten aan te passen. Enkele uren na de bekendmaking van de uitslag trok opvallend genoeg ook Tebboune de verkiezingsuitslag in twijfel.

Ook over de opkomstcijfers zijn de nodige vragen. In eerste instantie zei de kiescommissie dat de opkomst 48 procent was, later lieten functionarissen weten dat slechts 5,6 miljoen van de ongeveer 24 miljoen stemgerechtigden een stem hadden uitgebracht. Dat opkomstcijfer zou zelfs nog lager zijn dan de 39,9 procent bij de verkiezingen in 2019.

Het is onduidelijk wat dat alles betekent voor de definitieve verkiezingsuitslag. Het Grondwettelijk Hof moet die nog bekrachtigen. Dat kan tot drie weken duren.

Tebboune kwam in 2019 aan de macht, toen hij Abdelaziz Bouteflika opvolgde na wekenlange protesten. Bouteflika trad af onder druk van het leger. Sinds het aantreden van Tebboune zou de onderdrukking van kritische geluiden zijn toegenomen. Amnesty International veroordeelde vorige week nog het "hardhandig optreden van Algerije tegen de mensenrechten, inclusief het recht op vrijheid van meningsuiting, vreedzame vergadering en vereniging in aanloop naar de presidentsverkiezingen in het land".

Door verouderde en onvolledige vergunningen is vaak onbekend welke schadelijke stoffen er op welke plek in de Maas worden geloosd door de industrie. De waterkwaliteit van de Maas, bron van drinkwater van zeven miljoen mensen in Nederland en België, staat daardoor onder druk, waarschuwen samenwerkende drinkwaterbedrijven verenigd in RIWA-Maas in het jaarrapport over 2023.

"Wat mij nogal verbaast, is dat er geen overzicht is met alle bedrijven die zowel direct als indirect via de riolering afvalwater lozen", zegt directeur Maarten van der Ploeg. "Zonder zo'n overzicht weet je dus eigenlijk ook niet precies wat er gebeurt."

Vooral lozingen van stoffen als PFAS vormen een probleem, aldus de drinkwaterbedrijven. Nadat de Maas Nederland binnenstroomt vanuit België, komt er nog eens de helft van de PFAS bij. Deze zogeheten PMT-stoffen (persistente, mobiele en toxische stoffen) breken niet af, zijn niet of nauwelijks te zuiveren met bestaande technieken en zijn schadelijk voor mens en milieu.

Vorige week riepen waterzuiveringsbedrijven langs de Rijn Duitsland al op om meer toezicht te houden. Dat land zou zich niet aan de afspraken houden om stoffen als PFAS uit het water te houden. Overigens benadrukt RIWA in beide gevallen dat de wettelijke kwaliteitseisen voor drinkwater nog altijd gehaald worden.

Vergunningen

Industrieel afvalwater wordt niet alleen direct in rivierwater geloosd, maar komt ook via de riolering in het milieu terecht. Voor beide methodes hebben bedrijven een vergunning nodig, maar volgens RIWA-Maas zijn veel van deze vergunningen verouderd. "Vooral in die laatste categorie is er eigenlijk heel weinig zicht op wat er nou precies gebeurt", stelt Van der Ploeg. "Het is heel belangrijk dat we daar beter zicht op krijgen."

In de vergunningen staat bijvoorbeeld nog een beperkt aantal verplicht te meten stoffen, waardoor niet duidelijk is welke stoffen de bedrijven mogelijk nog meer lozen. Het leidt bovendien tot een oneerlijke situatie tegenover bedrijven die wel een actuele vergunning hebben. Als voorbeeld noemt hij industriecomplex Chemelot bij Geleen, dat juist het goede voorbeeld geeft.

"Die hebben een volledig transparante vergunning waarbij in kaart is gebracht wat zij precies lozen, mét doelstellingen welke stoffen zij zo snel mogelijk gaan reduceren. Wat je merkt is dat zo'n bedrijf dat volledig transparant is, vaker negatief in het nieuws komt. Terwijl bedrijven waarvan veel meer onbekend is, positiever bekendstaan. Dat is een trend die omgekeerd moet worden: transparantie moet lonen."

Betere handhaving

De drinkwaterbedrijven, die jaarlijks 450 miljard liter water uit de Maas onttrekken voor drinkwater, dringen aan op een volledig overzicht van alle directe en indirecte industriële lozingen in het hele internationale Maasstroomgebied. Rijkswaterstaat is momenteel een van de vergunningverleners, maar RIWA wil dat één autoriteit het volledige overzicht krijgt, zodat de waterkwaliteit van de Maas beter bewaakt wordt.

Volgens Van der Ploeg is het thema lang genegeerd door de politiek. Hij pleit dan ook niet alleen voor strengere regels, maar ook meer menskracht om te handhaven.

"Water uit de Maas is niet alleen voor kraanwater belangrijk, er zijn ook genoeg vissen, je hebt recreatie en landbouw die er gebruik van maakt. Het is dus in het belang van de hele samenleving dat de kwaliteit goed is en dat we deze schadelijke stoffen daar zoveel mogelijk uit weren."

Bij overstromingen in het zuiden van Marokko zijn zeker elf mensen omgekomen en negen mensen vermist geraakt. Dat zegt het Marokkaanse ministerie van Binnenlandse Zaken tegen het Franse persbureau AFP. Onder de doden is één persoon met een buitenlandse nationaliteit. Welke dat is, is niet bekendgemaakt.

Zeventien prefecturen en provincies in het zuiden werden getroffen door zware onweersbuien, die overstromingen veroorzaakten. Zeven mensen kwamen om het leven in de provincie Tata, twee mensen overleden in de provincie Errachidia.

'Uitzonderlijk'

Het ministerie spreekt van een "uitzonderlijk" weerfenomeen in het gebied. "De hoeveelheid neerslag die in twee dagen is gemeten, is gelijk aan de hoeveelheid die in de regio normaal gesproken in een heel jaar valt", aldus een woordvoerder. In de provincie Ouarzazate viel 47 millimeter regen in drie uur tijd. In Tagounite, bij de grens met Algerije, viel volgens de weerdienst zelfs 170 millimeter.

Door de overstromingen zijn 40 huizen ingestort en 93 wegen beschadigd geraakt. Ook zijn drinkwatervoorraden, elektriciteit en telefoonnetwerken aangetast.

De afgelopen dagen zijn doorgaans droge gebieden in het zuiden van Marokko en Algerije getroffen door zware regenval die overstromingen veroorzaken. De zware regenval is het gevolg van een "extreem instabiele tropische luchtmassa", zegt het hoofd van het Marokkaanse meteorologisch instituut tegen AFP.

Bij de eerste Nationale Walvistelling zijn zaterdag in totaal zestig bruinvissen geteld, meldt Stichting Rugvin. Op twaalf plekken langs de Nederlandse kust werd door ruim 200 vrijwilligers gezocht naar walvissen, die onder meer leven in de Waddenzee, de Noordzee en de Oosterschelde.

Onder de getelde bruinvissen was een moeder met een kalf. Ook is er volgens de stichting mogelijk een dolfijn, die ook behoort tot de walvisachtigen, waargenomen.

De meeste walvissen werden gezien in de Oosterschelde: 26 bruinvissen, de kleinste walvissoort van Europa. Op de Oosterschelde gingen 23 walvisspotters van de stichting in zeven boten op zoek naar de dieren. Ook in Vlissingen, Den Helder, Texel, Den Oever en IJmuiden werden walvissen gezien.

Stichting Rugvin is bezorgd over de uitslag van de telling. Vijf jaar geleden zagen onderzoekers alleen al in de Oosterschelde 55 bruinvissen. "Dit kan verklaard worden door het hoge sterftecijfer deze zomer", zegt directeur Frank Zanderink van de stichting. "41 bruinvissen zijn in 2024 dood op het strand aangetroffen. De oorzaak wordt nog onderzocht."

Zanderink wijst er verder op dat bruinvissen te maken hebben met veel negatieve menselijke invloeden. "Zoals overbevissing, verstoring door boten, chemische vervuiling, verdrinking in visnetten en de opwarming van het zeewater. De Noordzee is geen paradijs voor ze. Walvissen hebben veel voedsel nodig. Maar de zee is leeggevist."

De telling wordt vanaf nu jaarlijks herhaald. Met de Nationale Walvistelling wil de stichting het bewustzijn vergroten rond bruinvissen, dolfijnen en bultruggen, die in Nederlandse wateren zwemmen.

De NOS ging gisteren mee de Oosterschelde op, op zoek naar bruinvissen. Maar die lieten zich moeilijk vinden:

Rapper Kendrick Lamar verzorgt volgend jaar februari het optreden in de rust van de Super Bowl. De zogenoemde halftimeshow is een traditie bij de finale van het American footballseizoen, waar doorgaans vele miljoenen mensen naar kijken.

Lamar bevestigt het nieuws in een video op sociale media. "Rapmuziek is nog steeds het genre met de meeste impact. En ik zal de wereld laten zien waarom. Ze hebben de juiste gekozen."

"Weinig artiesten hebben zoveel invloed gehad op muziek en cultuur als Kendrick Lamar", zegt hoofd muziek van American footballbond NFL Seth Dudowsky. Voor Lamar wordt het niet zijn eerste optreden bij de Super Bowl. Hij was er in 2022 ook al bij, toen deed hij de show samen met Dr. Dre, Snoop Dogg, Eminem en Mary J. Blige.

De 37-jarige Lamar brak in 2012 door met het album good kid, m.A.A.d city. Daarna volgde succes op succes; Lamar won onder meer 17 Grammy's en een Pulitzerprijs voor zijn album DAMN. Dat was de eerste keer dat die prijs niet naar een klassieke- of jazzmuzikant ging.

Het afgelopen jaar kwam hij vooral in het nieuws vanwege zijn openlijke 'battle' met de Amerikaanse rapper Drake. Lamars disstrack Not Like Us werd een grote hit in de VS.

Tiësto bijna eerste Nederlander

Vorig jaar verzorgde Usher de halftimeshow. Toen keken er in Amerika 123 miljoen mensen naar het evenement. Daarmee was het het meest bekeken televisieprogramma sinds de maanlanding in 1969.

In die show zou ook DJ Tiësto een optreden geven, maar de Nederlander zegde twee dagen van tevoren af vanwege een "noodgeval in de familie".

De Super Bowl is op 9 februari in New Orleans.

In Nigeria zijn zeker 48 mensen omgekomen bij een explosie van een tankwagen met brandstof. De wagen kwam in botsing met een andere vrachtwagen, waarin een onbekend aantal reizigers vervoerd werd. Ook zat er vee in de wagen.

Aanvankelijk werd gesproken van 30 doden, maar bij het verder onderzoeken van alle betrokken voertuigen werden nog 18 lichamen gevonden. Alle lichamen waren ernstig verbrand en zijn al begraven in een massagraf. Ook kwamen 50 dieren om bij de ontploffing. Een onbekend aantal gewonden is naar het ziekenhuis gebracht.

Het ongeluk gebeurde in het noorden van Nigeria. De brandstofwagen was onderweg naar de belangrijkste stad van het land, Lagos, aan de kust in het zuiden. Volgens ooggetuigen was de brandstoftruck aan het slingeren door het slechte wegdek.

Nog meer voertuigen

Er waren nog meer voertuigen betrokken bij het ongeluk, meldt de rampenbestrijdingsdienst. Naast de twee vrachtwagens zou het gaan om een pick-uptruck en een kraanwagen.

De hulpdiensten zijn nog bezig om de plaats van het ongeval op te ruimen. Zij sluiten niet uit dat er nog meer lichamen worden gevonden.

De Britse basgitarist Herbie Flowers is overleden. Het bekendste nummer waarin hij speelde was de hit Walk on the Wild Side van Lou Reed uit 1972, met de kenmerkende, door Flowers bedachte baslijn. Hij werkte met verder met een hele lijst aan wereldsterren, van David Bowie en George Harrison tot Elton John.

Hij was ook een van de oprichters van de Britse popgroep Blue Mink. In 1969 scoorde die band direct een hit met Melting Pot, en later ook met The Banner Man. Vanaf 1977 was hij een van de leden van de laatste samenstelling van rockband T. Rex. In de jaren 70 richtte hij de instrumentale progrockband Sky op, waarmee hij zeven albums opnam en waar hij tot 1995 mee optrad.

Flowers was daarnaast als sessiemuzikant te horen op albums van David Bowie, George Harrison en Elton John, en hij werkte samen met artiesten als Ringo Starr, Cat Stevens en Melanie.

Flowers' familie bevestigt via Facebook zijn overlijden. Hij was 86 jaar.

Muzikant bij de luchtmacht

Volgens de BBC zette Flowers in de jaren 50 zijn eerste stappen als muzikant bij de Britse luchtmacht. Daarin diende hij negen jaar en speelde hij als tubaïst in de band van de Royal Air Force.

Maar zijn grootste succes blijft toch het bedenken van de baslijn voor Walk on the Wild Side, een van de bekendste nummers van Lou Reed, op diens album Transformer uit 1972. Dat album werd geproduceerd door David Bowie en diens gitarist Mick Ronson.

De baslijn wordt gespeeld met twee instrumenten, een contrabas en een elektrische gitaar. Flowers zei in 2005 tegen de BBC dat hij die opzet had bedacht om dubbel betaald te krijgen: hij bespeelde immers twee instrumenten. Rijk werd hij er bepaald niet van; hij kreeg er een vast bedrag van 17 pond voor.

"Met het opnemen voor Transformer was ik maar drie dagen bezig. Daarna heb ik Lou Reed nooit meer gezien. Het waren drie magische dagen", zei Flowers.

Hij heeft er nooit over geklaagd dat hij maar 17 pond heeft gekregen voor de wereldhit: "Het is nooit in me opgekomen dat ik het recht had om te vragen om een percentage of royalty's."

Bij Russische aanvallen op Oekraïne afgelopen nacht zijn één of meerdere aanvalsdrones door het luchtruim van Roemenië gevlogen. Dat zegt het Roemeense ministerie van Defensie. Mogelijk is een drone op Roemeens grondgebied neergekomen.

Vannacht detecteerde de radar een drone in het Roemeense luchtruim. Uiteindelijk vloog deze door naar Oekraïne. Roemeense F-16 gevechtsvliegtuigen gingen uit voorzorg de lucht in. Bewoners van het grensgebied kregen een waarschuwingsbericht op hun telefoon en andere NAVO-landen zijn geïnformeerd.

Volgens de Oekraïense luchtmacht ging het niet om één, maar om meerdere drones. Roemenië heeft aanwijzingen dat een drone is neergekomen in onbewoond gebied bij het grensdorpje Periprava. Daar is een zoekactie gaande naar mogelijke resten van de drone.

Letland

Zaterdag stortte in het oosten van Letland ook een Russische drone neer, meldt de president van Letland. Ook daar loopt een onderzoek.

Op X stelt de president dat het aantal van dit soort incidenten aan de oostflank van de NAVO toeneemt, en dat dit gezamenlijk aangepakt moet worden.

Het zou niet voor het eerst zijn dat Rusland het NAVO-luchtruim schendt. Op Roemeens grondgebied zijn dit jaar meerdere keren stukken van drones gevonden in de buurt van de grens met Oekraïne, en ook eind vorig jaar crashte een Russische drone in Roemenië.

Het land heeft Rusland gewaarschuwd te stoppen met "herhaaldelijke schendingen van het luchtruim" omdat dat zou kunnen leiden tot "escalatie van de veiligheidssituatie".

Roemenië deelt een grens met Oekraïne van meer dan 600 kilometer lang. Ook Roemenië is bezig met wetgeving om in vredestijd vijandelijke drones uit het eigen luchtruim te kunnen schieten.

De Venezolaanse oppositieleider Edmundo González is in Spanje aangekomen. Hij is met zijn vrouw op een militair vliegveld geland in de regio Madrid, meldt de Spaanse publieke omroep TVE.

Vanochtend werd bekend dat González Venezuela was ontvlucht. Hij heeft politiek asiel gekregen in Spanje.

EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell spreekt in een verklaring van "een droevige dag" voor Venezuela. "De EU dringt erop aan dat de Venezolaanse autoriteiten een einde maken aan de repressie en willekeurige arrestatie van oppositieleden", schrijft hij.

Onderdak in Nederlandse ambassade

González wordt onder meer beschuldigd van opruiing en samenzwering, naar aanleiding van zijn claim dat hij de presidentsverkiezingen eind juli heeft gewonnen. Afgelopen dinsdag werd een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd.

De oppositieleider liet zich na de herverkiezing van president Maduro niet meer in het openbaar zien. Hij heeft ruim een maand in het geheim onderdak gekregen in de Nederlandse ambassade in Caracas, schreef minister Veldkamp (NSC) van Buitenlandse Zaken vandaag aan de Tweede Kamer. Volgens hem had González daar zelf om gevraagd.

"Eind juli bereikte mij het dringende verzoek van de heer González, die zich ernstig bedreigd voelde en politieke vervolging vreesde" zegt minister Veldkamp tegen de NOS. Van eind juli tot eind vorige week verbleef González op de residentie van de ambassade in Caracas.

"We staan als Nederland voor democratie, mensenrechten en rechtstaat. Daarom hebben we gastvrijheid geboden aan iemand die concreet dreigde politiek te worden vervolgd. Dat is in deze van belang", zegt Veldkamp. Ook dat Nederland door de Caribische eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao een buurland is van Venezuela heeft in de afweging meegespeeld, aldus de bewindsman.

Op eigen initiatief vertrokken

Hij benadrukt dat González op eigen initiatief uit de residentie is vertrokken. "Hij heeft aangegeven te willen vertrekken, waarop ik met hem heb gesproken om zijn overwegingen te horen" aldus Veldkamp. De oppositieleider kan ook in de toekomst op Nederlandse gastvrijheid rekenen, zegt de minister.

De Venezolaanse vicepresident Rodríguez zegt dat de 75-jarige González de afgelopen dagen in de Spaanse ambassade in Caracas was. De Venezolaanse regering zou hebben meegewerkt aan zijn vertrek.

Oppositieleider María Corina Machado, die in aanloop naar de verkiezingen door het Venezolaanse hooggerechtshof van verkiezingsdeelname werd uitgesloten, schrijft op X dat González bij een langer verblijf in Venezuela voor zijn leven vreesde.

Twijfels over de uitslag

Veel Venezolanen hebben grote twijfels over de verkiezingsuitslag. De kiescommissie riep Maduro kort na het sluiten van stembureaus uit als winnaar, zonder daarvoor sluitend bewijs te leveren. In de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen ging González maandenlang aan kop.

De oppositie beschuldigt de regering-Maduro van verkiezingsfraude en concludeert op basis van zelf verzamelde resultaten, die ze online hebben gepubliceerd, dat presidentskandidaat González met 67 procent van de stemmen heeft gewonnen.

De VS en een aantal Latijns-Amerikaanse landen beschouwen de oppositiekandidaat als verkiezingswinnaar. De Europese Unie, de Organisatie van Amerikaanse Staten en tal van andere landen in de regio gaan nog niet zo ver, maar erkennen de winst van Maduro ook niet en roepen de regering op gedetailleerde verkiezingsresultaten te publiceren.

Hooggerechtshof

Sinds de verkiezingen neemt de repressie in Venezuela toe. Bij het neerslaan van antiregeringsprotesten zijn 27 doden gevallen. Volgens mensenrechtenorganisatie Fora Pénal zijn in de eerste tien dagen na de verkiezingsuitslag ten minste 1500 mensen opgepakt. De opgepakte demonstranten en critici van Maduro lopen het risico lange gevangenisstraffen opgelegd te krijgen.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch noemde het onlangs een epidemie: in Zuid-Korea wordt op grote schaal deepfakepornografie verspreid. K-popsterren, maar ook veel studenten en middelbare scholieren zien met kunstmatige intelligentie gegenereerde naaktfoto's van zichzelf verschijnen op sociale media.

De Zuid-Koreaanse regering legt de verantwoordelijkheid bij chat-app Telegram, maar volgens experts en belangenorganisaties liggen de vrouwonvriendelijke cultuur en een steeds groter wordende kloof tussen progressieve en traditionele waarden ten grondslag aan de 'epidemie'.

"Ik was doodsbang, ik voelde me zo alleen", vertelde de Zuid-Koreaanse studente Heejin deze week aan de BBC. Ze had op Telegram een bericht van een onbekende afzender ontvangen, waarin stond dat haar foto's en persoonlijke informatie waren gelekt. In een chatgroep zag Heejin foto's verschijnen waarop ze seksuele handelingen uitvoerde.

Die foto's waren gemaakt met deepfaketechnologie. Met kunstmatige intelligentie kan het gezicht van een echt persoon gemakkelijk gecombineerd worden met een neplichaam.

De exacte schaal is moeilijk vast te stellen, maar duidelijk is dat Heejin geen uitzondering is. In Zuid-Koreaanse Telegram-chatgroepen met tienduizenden leden worden neppe naaktbeelden verspreid. In veel gevallen zijn zowel de slachtoffers als de daders minderjarig.

Arrestaties

De kwestie leidde tot grote demonstraties en een politieke discussie op nationaal niveau. Maandag maakten Zuid-Koreaanse autoriteiten bekend maatregelen te willen nemen tegen Telegram, omdat het platform medeplichtig zou zijn aan het probleem. Een dag later maakte de Zuid-Koreaanse politie bekend zeven mannelijke verdachten, van wie zes tieners, te hebben gearresteerd voor het verspreiden van deepfakeporno.

Met de maatregelen volgt Zuid-Korea Frankrijk, waar Telegram-oprichter Pavel Doerov momenteel wordt vervolgd. Telegram heeft inmiddels een aantal van de chatgroepen verwijderd.

'Structureel seksisme'

De deepfaketechnologie is overal ter wereld beschikbaar, maar juist in Zuid-Korea kon het deze proporties aannemen. "De oorzaak is structureel seksisme en de oplossing is gelijkheid", staat in een verklaring die werd ondertekend door 84 Zuid-Koreaanse vrouwenrechtenorganisaties.

Zuid-Koreadeskundige Flora Smit ziet de steeds groter wordende kloof tussen mannen en vrouwen als oorzaak. "De Zuid-Koreaanse maatschappij is in rap tempo gemoderniseerd, en daarmee zijn vrouwen op grote schaal feministisch geworden", zegt ze. "Dat leidt tot frustratie bij mannen die zijn opgegroeid met traditionele waarden."

Geheime camera's en chantage

De 'deepfakepornocrisis' staat dan ook niet op zichzelf. Een aantal jaar geleden onthulden Zuid-Koreaanse journalisten dat vrouwen op grote schaal gefilmd werden met verborgen camera's in openbare toiletten, hotels en kleedkamers. Tussen 2013 en 2018 werden meer dan 30.000 incidenten met geheime camera's in privéruimtes gemeld, berekende de politie.

In 2019 speelde ook een schandaal op Telegram met Zuid-Koreaanse vrouwen als slachtoffer. In chatgroepen die bekend kwamen te staan als de 'Nth room' werden vrouwen gechanteerd om seksueel expliciete video's te delen. Die beelden werden vervolgens tegen betaling verspreid. Er waren zeker 103 slachtoffers, waaronder 26 minderjarigen.

Seks is taboe

De gevolgen voor de slachtoffers van zulke incidenten zijn meestal groot in het Oost-Aziatische land. Smit: "Over seks wordt nauwelijks gesproken, dus vrouwen stappen uit schaamte meestal niet naar de politie. Ook het zoeken van psychische hulp is taboe, dus trekken slachtoffers zich vaak terug."

Ook het vertrouwen tussen mannen en vrouwen is de laatste jaren afgenomen door zulke incidenten, ziet Smit. Uit een onderzoek uit 2022 bleek dat maar 27 procent van de Zuid-Koreaanse vrouwen van 20 tot 30 jaar oud graag mannen wil ontmoeten. Niet alleen de man-vrouwverhouding, maar ook sociaaleconomische omstandigheden en een hoge prestatiedruk spelen hierbij een aanzienlijke rol.

Toen de Zuid-Koreaanse regering in 2019 een campagne begon om de daling van het aantal huwelijken tegen te gaan, ging de hashtag NoMarriage viraal. De beweging van heteroseksuele vrouwen zweert het huwelijk, het krijgen van kinderen, daten en seks volledig af. De beweging heeft nog altijd veel aanhang.

'Structureel seksisme verleden tijd'

De Zuid-Koreaanse regering roept Telegram op het matje, maar volgens Smit is enige zelfreflectie geboden. De conservatieve president Yoon wist met zijn campagnebelofte om het ministerie van Gendergelijkheid en Gezin af te schaffen veel jonge mannen naar de stembus te krijgen. Structureel seksisme bestaat niet meer in Zuid-Korea, stelde hij.

Zuid-Korea kent wereldwijd een van de hoogste cijfers qua geweld tegen vrouwen binnen relaties: 41,5 procent van de Zuid-Koreaanse vrouwen krijgt ermee te maken, tegenover 30 procent wereldwijd. Ook is de loonkloof tussen mannen en vrouwen in Zuid-Korea vele malen groter dan gemiddeld elders in de wereld.

Dialoog tussen beide kanten van de kloof vindt niet meer plaats, ziet Smit. In het publieke discours is het woord feminist inmiddels tot scheldwoord verworden: 68 procent van de Koreaanse mannen van 20 tot 30 jaar oud zou een feminist niet accepteren als collega, vriend of familielid. Ongeveer 70 procent van de jonge Zuid-Koreaanse mannen stelt juist dat discriminatie tegen mannen een groot probleem is en noemt de dienstplicht als bewijs.

In een groot onderzoek naar drugs op Ibiza is een Nederlander opgepakt, melden Spaanse media. De arrestatie zou onderdeel zijn van een langlopend onderzoek. Naast de Nederlander zijn ook Italianen, een Duitser en twee Spaanse vrouwen gearresteerd.

De afgelopen dagen waren er in verschillende plaatsen op Ibiza invallen, onder meer in een jachthaven. De politie nam daarbij ongeveer een miljoen xtc-pillen in beslag. Ook vonden agenten 200 kilo ketamine, 65 kilo MDMA en 20 kilo cocaïne.

De verdachten zouden op verschillende eilanden op de Balearen, waar Ibiza deel van uitmaakt, in drugs hebben gehandeld. Onder de arrestanten zouden ook de leiders van de groep zijn.

Welke rol de Nederlander in de groep had, is niet bekend.

Het dodental als gevolg van de orkaan Yagi in Vietnam is opgelopen naar achttien. Nog eens 176 mensen zijn gewond geraakt, melden staatsmedia. De afgelopen dagen vielen in China en de Filipijnen al zeker 23 doden door het natuurgeweld.

De orkaan werd door Vietnamese deskundigen betiteld als een van de zwaarste in de regio in de afgelopen tien jaar. Inmiddels is de kracht afgenomen, maar er wordt nog altijd gewaarschuwd voor overstromingen en aardverschuivingen.

Gisteren werd al melding gemaakt van zeker vier doden. Vanochtend vroeg kwamen nog eens vier mensen om door een aardverschuiving in de bergachtige regio Hoa Binh. De andere dodelijke slachtoffers vielen onder meer door omgevallen bomen.

Unesco-werelderfgoed

Yagi heeft vooral in het noorden van het land schade aangericht. De orkaan heeft naar schatting bijna 3300 huizen en ruim 116.000 hectare landbouwgrond beschadigd. In delen van de havenstad Hai Phong stond het water een halve meter hoog.

In de hoofdstad Hanoi vielen bomen en elektriciteitspalen om en waaiden daken van gebouwen. Ruim drie miljoen mensen in het land kwamen zonder elektriciteit te zitten. Honderden vluchten werden geannuleerd omdat vier vliegvelden dichtgingen.

Ook de bij toeristen populaire Ha Longbaai werd getroffen. In de buurt van het Unesco-werelderfgoed raakten tientallen boten verwoest of zwaar beschadigd door de harde wind en hoge golven.

Een 12-jarige jongen die donderdag in Ede met zijn fiets werd geschept door een vrachtwagen, is aan zijn verwondingen overleden. Dat meldt de politie.

Het ongeluk gebeurde donderdag rond 16.00 uur op een druk kruispunt op de Slotlaan, schrijft Omroep Gelderland. Het kind werd met spoed naar een ziekenhuis gebracht in een traumahelikopter. Het kruispunt werd tot in de loop van de avond afgesloten voor verkeer.

De politie onderzoekt de toedracht van de aanrijding nog. Op de plek van het ongeluk zijn bloemen, knuffels en kaarsen neergelegd.

De bestuurder van de vrachtwagen werd direct na de aanrijding aangehouden. De 50-jarige man uit Hedel werd verhoord en daarna weer vrijgelaten.

De Venezolaanse oppositieleider Edmundo González heeft ruim een maand in het geheim onderdak gekregen in de Nederlandse ambassade in Caracas. Minister Veldkamp (NSC) van Buitenlandse Zaken schrijft aan de Tweede Kamer dat González daar zelf om had gevraagd.

De oppositieleider was sinds de presidentsverkiezingen van eind juli niet meer in het openbaar gezien. Afgelopen dinsdag werd in Venezuela een arrestatiebevel tegen hem uitgevaardigd en vanochtend werd bekend dat González Venezuela heeft verlaten. Hij heeft politiek asiel gekregen in Spanje.

Volgens de Venezolaanse vicepresident Rodríguez zat de 75-jarige González de afgelopen dagen in de Spaanse ambassade in Caracas. De Venezolaanse regering zou hebben meegewerkt aan zijn vertrek.

Samenzwering

González wordt onder meer beschuldigd van opruiing en samenzwering, naar aanleiding van zijn claim dat hij de presidentsverkiezingen heeft gewonnen. Zittend president Maduro zei echter dat hij de winnaar was en de aan hem gelieerde kiescommissie liet weten dat hij was herkozen.

De oppositie, de Europese Unie, Verenigde Staten en enkele Latijns-Amerikaanse landen erkennen de officiële uitslag niet. De oppositie stond er in de peilingen voorafgaand aan de verkiezingen beter voor dan de populistische Maduro.

Geweld bij demonstraties

In de dagen na de verkiezingen gingen duizenden mensen de straat op uit protest tegen de uitslag. Die demonstraties werden met geweld neergeslagen. Zeker 27 mensen kwamen om het leven en 2400 mensen zijn opgepakt.

Demonstranten en leden van de Venezolaanse oppositie moesten vrezen voor hun veiligheid, schrijft Veldkamp in zijn Kamerbrief. "Een aantal van hen is sinds de verkiezingen opgepakt, van sommigen is vervolgens niets meer vernomen. Deze dreiging gold ook voor oppositiekandidaat González."

González was niet algemeen bekend toen hij in maart werd gepresenteerd als presidentskandidaat. De bedoeling van de oppositie was aanvankelijk om met María Corina Machado mee te doen aan de verkiezingen, maar zij wordt door de autoriteiten beschuldigd van corruptie en mag geen politieke functie uitoefenen.

President Maduro is aan de macht sinds de dood van zijn voorganger Hugo Chávez, in het voorjaar van 2013. Hij voert een autoritair bewind en zou door de betwiste uitslag bij de laatste verkiezingen nog eens zes jaar aan de macht kunnen blijven. Door de beroerde economische, humanitaire en politieke situatie zijn de afgelopen jaren miljoenen mensen uit het land vertrokken.

Spanje is voor prominente leden van de Venezolaanse oppositie vaker een toevluchtsoord geweest. In 2020 vertrok Leopoldo López naar het land. Drie jaar eerder was oppositieleider Antonio Ledezma hem voorgegaan.

De directie van de Brusselse fabriek van Audi eist dat het personeel de sleutels teruggeeft van zo'n 200 auto's. Gebeurt dat niet voor morgenmiddag, dan wordt de rechter ingeschakeld, schrijft de leiding in een brief.

De sleutels zijn "in beslag genomen" door het personeel. Dat wil duidelijkheid over de toekomst van de autofabriek, nadat dinsdag bekend werd dat de Volkswagengroep geen nieuw model in Brussel wil laten maken.

Sinds woensdag wordt gestaakt in de fabriek in Brussel. De vakbonden willen voorkomen dat afgewerkte en niet afgewerkte auto's het terrein verlaten, en daarom worden de sleutels naar eigen zeggen "op een veilige plaats bewaard". Het personeel zegt dat er geen auto's de fabriek verlaten zolang er geen duidelijkheid is over de toekomst.

Kort geding

Volgens de vakbonden was Audi van plan de 200 wagens van het fabrieksterrein af te halen, bijvoorbeeld om naar garages te brengen. De directie dreigt nu met een kort geding.

Vakbond ACV-Metea vindt het jammer dat Audi daarmee dreigt. "De sleutels hebben we weggenomen net om het sociaal overleg rustig te kunnen voeren", zegt een woordvoerder tegen de VRT. "Wanneer de directie nu de wagens zou willen wegnemen, kunnen we geen veiligheid of rust garanderen. Jammer, en ik vrees voor negatieve reacties van het personeel."

Paus Franciscus is in Papoea-Nieuw-Guinea, het tweede land dat hij bezoekt op zijn reis door Zuidoost-Azië en Oceanië. Hij werd in het stadje Vanimo opgewacht door tienduizenden mensen, die zich hadden verzameld bij de kathedraal. De paus werd welkom geheten door dansers met verentooien en rieten rokken.

In een toespraak riep Franciscus de gelovigen op om een einde te maken aan het voortdurend etnisch geweld in het land. Alleen al in de afgelopen maanden zijn daar tientallen mensen bij omgekomen. Zo vroeg hij zijn toehoorders "om een einde te maken aan destructief gedrag zoals geweld, ontrouw, uitbuiting, alcohol- en drugsmisbruik".

Verder luisterde de paus naar ervaringen van lokale katholieken. Een van hen vertelde dat het in sommige dorpjes op het platteland soms maanden duurt voor er weer een priester langskomt. De man overhandigde een tooi met gele en bruine veren aan Franciscus, die hem op zijn hoofd zette.

De 87-jarige paus was met een vliegtuig van de Australische luchtmacht naar Vanimo gereisd, dat dicht bij de grens met Indonesië ligt. Een deel van zijn toehoorders had dagenlang gereisd om de paus te ontmoeten.

Volgens het Vaticaan zijn er circa 2,5 miljoen katholieken in Papoea-Nieuw-Guinea. Dat komt neer op ongeveer een kwart van de bevolking. Ondanks de grote rijkdommen in de grond zoals gas, koper en goud leeft een groot deel van de bevolking in armoede. Veel plaatsen hebben geen waterleiding en elektriciteit en het wegennet is slecht. Het land telt honderden stammen en meer dan 800 talen.

Medicijnen en kleding

Eerder op de dag waren er in de hoofdstad Port Moresby zo'n 35.000 mensen aanwezig bij de ochtendmis van Franciscus. Ook die begon met een optreden van dansers met verentooien en rieten rokken. In zijn preek vertelde de paus de inwoners dat ze misschien denken dat ze in een "ver en afgelegen land" leven, maar dat God dichtbij is.

Daarna vertrok hij naar Vanimo. In het vliegtuig werden ook medicijnen, kleding en speelgoed voor kinderen meegenomen voor de bevolking. Verder was de golfkar waarin Franciscus zich verplaatst mee aan boord.

Langste reis als paus

De afgelopen dagen was de paus in Indonesië en morgen reist hij door naar Oost-Timor. De laatste etappe van zijn reis gaat naar Singapore en vrijdag keert Franciscus terug naar Vaticaanstad.

Het is in afstand en in tijd de langste reis sinds het begin van zijn pausschap in 2013. De toer stond aanvankelijk gepland voor 2020, maar kon toen niet doorgaan vanwege de coronapandemie.

In een dierentuin in de Amerikaanse stad Baltimore is een Afrikaanse pinguïn doodgegaan die meer dan 200 nakomelingen heeft. Hij werd 'Mr. Greedy' genoemd, oftewel Meneertje Hebzucht.

Het dier is 33 jaar geworden, wat ruim boven de gemiddelde levensverwachting van 18 jaar voor Afrikaanse pinguïns is. Mr. Greedy had gezondheidsproblemen. Dierentuinmedewerkers hebben hem laten inslapen.

De dierentuin rouwt om de dood van hun oudste pinguïn. Volgens de vogelconservator van de Maryland Zoo had het vruchtbare dier een grote impact. "Deze ene vogel was ongelooflijk belangrijk voor het voortbestaan van Afrikaanse pinguïns over de hele wereld", zegt Jen Kottyan.

Gulzigaard

Mr. Greedy kreeg zijn naam omdat hij zich agressief gedroeg bij het verzamelen van vis en van nestmaterialen van andere pinguïns in de dierentuin.

Het dier werd in 1991 geboren, in hetzelfde jaar als zijn toekomstige levenslange partner Mrs. Greedy. Beide pinguïns kwamen een jaar later in de dierentuin in Baltimore terecht. Het klikte meteen, zeggen hun verzorgers. De twee hebben onder meer vijf Amerikaanse presidentschappen, de covid-19-pandemie en andere belangrijke gebeurtenissen overleefd.

"Ze waren zo'n goed paar", zegt Kottyan. "Solide en betrouwbaar." Greedy's weduwe is nu de oudste pinguïn van de dierentuin.

Bedreigd

De zwartvoetpinguïn, zoals de Afrikaanse pinguïn ook wel wordt genoemd, is een bedreigde diersoort. Ze leven in de natuur langs de kust van Zuid-Afrika en Namibië. De afgelopen 100 jaar is de populatie Afrikaanse pinguïns met 90 procent afgenomen.

De dierentuin in Baltimore is de thuisbasis van de grootste kolonie Afrikaanse pinguïns in de Verenigde Staten. Meer dan 1000 kuikens zijn er gefokt sinds met een fokprogramma is begonnen. Mr. en Mrs. Greedy waren met maar liefst 230 nakomelingen het succesvolst.

Een lading van 22.000 ton kunstmest ligt al een half jaar op de bodem van de Rode Zee. Bergers durven niet in de buurt van het gezonken vrachtschip Rubymar te komen uit vrees voor de Houthi's. Het roestende scheepswrak staat symbool voor de crisis in deze voorheen drukbevaren scheepsroute.

"We zien dat Houthi's meer schepen aanvallen", zegt Jemen-analist Ahmed Nagi van denktank International Crisis Group. De inzet van westerse straaljagers en marineschepen heeft volgens hem amper effect gehad. De strijdgroep heeft materieel en militanten verloren, maar kan die verliezen gemakkelijk incasseren.

"Ik weet zeker dat westerse bewindslieden vanaf het begin wisten dat ze de Houthi's niet zouden afschrikken. Die zijn hiervoor al acht jaar gebombardeerd door een Saudische coalitie zonder dat ze echt zijn verzwakt. Hoe meer je ze aanvalt, hoe meer ze terugslaan."

Bijna dagelijks worden schepen in de Rode Zee, Golf van Aden, Arabische Zee en een enkele keer zelfs in de Indische Oceaan bestookt. Met zeedrones, vliegende drones of raketten, soms ook vanaf kleine bootjes die naar de schepen varen. Zeker één keer was sprake van een aanval met een helikopter. In tien maanden waren er ruim tachtig aanvallen, zeker twee schepen zijn gekaapt. De Tutor en de Rubymar werden tot zinken gebracht.

Een milieuramp lijkt een kwestie van tijd, of is mogelijk al gaande. Na het zinken van de Rubymar was een grote olievlek te zien. Het schip heeft naast 200 ton stookolie 22 miljoen kilo kunstmest aan boord. Zicht op een bergingsactie is er niet direct, omdat daarvoor met de Houthi's zou moeten worden onderhandeld. Als er een groot lek ontstaat, is de toch al zwaar getroffen Jemenitische bevolking het belangrijkste slachtoffer.

Onlangs werd ook de Griekse tanker Sounion, met 150.000 ton olie, belaagd. Het schip werd beschoten, aan boord werden explosieven geplaatst en vervolgens tot ontploffing gebracht:

Er zijn tegenstrijdige berichten of de Sounion lekt. Een bergingspoging is de afgelopen dagen op niets uitgelopen.

25 mensen gegijzeld

In totaal zijn vier opvarenden van schepen gedood door de Houthi's. 25 bemanningsleden van de gekaapte Galaxy Leader worden sinds november gegijzeld. Als propagandastunt werd het schip opengesteld voor Jemenitische influencers.

"De situatie is krankjorum", zegt Annet Koster, directeur van de Koninklijke Vereniging van Nederlandse Reders (KVNR). Hoewel de crisis al vele maanden duurt, mag de situatie volgens haar niet een nieuw normaal worden. "Dit mag nooit geaccepteerd worden."

Miljardenstrop

Sinds begin dit jaar ligt de commerciële vaart in de Rode Zee-regio grotendeels stil. De tolopbrengst van het Egyptische Suezkanaal is met 2 miljard dollar gedaald vanwege de aanvallen. Het omvaren, de hogere verzekeringskosten: het kost een vermogen.

Nederlandse reders hebben zo'n 2500 schepen, en ook die mijden het gebied bijna allemaal, zegt KNVR-directeur Koster.

Reders wordt geadviseerd het gebied te vermijden, zegt het ministerie van Defensie. Twee Nederlandse marineschepen hebben meegeholpen met de EU-missie Aspides. Op vragen van de NOS laat Defensie weten dat de hele coalitie 225 schepen heeft begeleid op de Rode Zee. "Daarmee levert de operatie een substantiële bijdrage aan het bevorderen van de vrije doorvaart."

De Europese marinevloot onderschept drones en raketten van de Houthi's. Daarnaast heeft marineschip Karel Doorman bijvoorbeeld een gewond bemanningslid van het getroffen schip Verbena geholpen.

Desondanks erkent het ministerie dat de Europese missie "niet in staat is de gehele Europese scheepvaart te beschermen binnen dit grote gebied". In tegenstelling tot Aspides gaat de door de VS geleide Operation Prosperity Guardian (OPG) wel actief in de aanval tegen Houthi's.

Tientallen Houthi-strijders zijn gedood bij honderden OPG-luchtaanvallen, zei opperste leider Abdul Malik Al-Houthi in april. De strijdgroep heeft een groot deel van Jemen onder controle. Onder meer havens aan het smalste deel van de zeeroute, waar tankers en vrachtschepen extra kwetsbaar zijn.

Met onderscheppingsraketten van 2 miljoen dollar worden drones van 2000 dollar neergehaald, beweren de Houthi's regelmatig spottend in hun verklaringen. "Tegenwoordig gebruiken ze vaak bootjes met vuurwapens en raketwerpers. Met 100.000 strijders op verschillende plekken is het bijna onmogelijk om je daartegen te verdedigen", legt expert Nagi uit.

Een wapenstilstand in Gaza lijkt volgens hem de enige oplossing. Tot die tijd nemen de Houthi's alle schepen onder vuur waarvan ze vermoeden dat er een link met Israël is, ook al is die link in best wat gevallen niet aangetoond. "Steun voor de Palestijnse zaak is essentieel voor de Houthi-ideologie. Toen Israël Rafah binnenviel, werden direct de aanvallen opgevoerd." Maar zelfs als de oorlog in Gaza stopt, blijven de Houthi-milities controle houden over deze drukke vaarroute.