Aggregator

Oud-minister en voormalig PvdA-leider Lodewijk Asscher is benoemd tot voorzitter van een commissie die advies gaat uitbrengen over de toekomst van verweesde roofkunst in de Nederlandse Kunstbezit-collectie. Dat meldt het Centraal Joods Overleg.

Asscher is benoemd in nauwe samenspraak met minister Bruins van OC&W.

De Nederlandse Kunstbezit-collectie (NK-collectie) bestaat uit duizenden kunstvoorwerpen die tussen 1933 en 1945 door het naziregime in Nederland zijn geroofd of onder dwang zijn aangekocht. Na de Tweede Wereldoorlog zijn ze door de geallieerden teruggehaald uit Duitsland en kwamen ze onder beheer van de Nederlandse staat.

Een deel van de kunstwerken is teruggegeven aan de rechtmatige eigenaren of hun erfgenamen, soms pas na jaren durende procedures. Ook is een deel van de kunstvoorwerpen die niet konden worden teruggegeven door de staat geveild.

Bureau Herkomst Gezocht

In 1998 werd het Bureau Herkomst Gezocht opgericht, met als doel om de herkomstgeschiedenis van alle 4700 kunstvoorwerpen in de collectie te onderzoeken. Dat heeft geleid tot het teruggeven van enkele honderden werken.

Van sommige voorwerpen is de herkomstgeschiedenis niet vast te stellen, zij zijn 'verweesd'. Mogelijk is een deel ervan geroofd Joods eigendom. De commissie verweesde Joodse roofkunst gaat advies uitbrengen over wat er met deze objecten moet gebeuren.

Ook komt er een advies over de vraag welke partij de collectie moet beheren. De verdere samenstelling van de commissie wordt binnen enkele weken bekend. Uiterlijk eind 2025 moeten de gevraagde adviezen op tafel liggen.

Planet Coaster 2 komt op 6 november uit, zo heeft Frontier Developments bekendgemaakt. Het was al bekend dat de game dit najaar zou uitkomen.

De rechtszaak tegen modeprominent Martijn N. is begonnen. Het Openbaar Ministerie verdenkt N. van zes verkrachtingen, twee pogingen tot verkrachting en ontucht met twee minderjarige jongens.

De 36-jarige N., oud-directeur van voormalig cultureel platform Moam, ontkende op de eerste dag van het proces dwang te hebben gebruikt. Wel gaf hij de jongens en mannen die hij ontmoette naar eigen zeggen weinig ruimte om nee te zeggen.

N. leerde zijn bedpartners kennen via datingsapps als Grindr. Vervolgens nam hij ze mee op dates die veelal uitmondden in seks. Het zou er daarbij hardhandig en agressief aan toe zijn gegaan, schrijft de Amsterdamse tv-zender AT5, die bij de zitting aanwezig was. De slachtoffers zouden bijna allemaal 'overrompeld' zijn geweest door het handelen van N..

Dominant

"Het lijkt een stijl van u", zegt een rechter over de manier waarop de man zijn dates zou behandelen. Maar N. ontkent dat sprake was van dwang: "Ik weet donders goed dat ik geen heilige ben geweest en dat ik soms te dominant ben geweest", zegt N, die wel toegeeft grenzen te hebben opgezocht. "Maar ik ben ze niet over gegaan."

Hij zegt tegenover zijn dates altijd transparant te zijn geweest over zijn seksuele voorkeuren, zoals het feit dat hij dominant is.

Het OM zegt dat sommige slachtoffers door N. juist wel zijn gedwongen tot seksuele handelingen. Daarbij zou soms sprake zijn geweest van dreiging of geweld. Bovendien had N. door zijn functie en leeftijd psychisch, fysiek en geestelijk overwicht.

Gedrogeerd

N. werd groot in de modewereld met zijn stichting Moam, een platform waarbij jong talent werd gekoppeld aan bekende ontwerpers. Onder meer Rabobank, KLM en Disney werkten met Moam samen. Ook ontwierp N. een kledinglijn voor HEMA. Hij werd ontslagen door het platform, dat daarna zichzelf opdoekte.

De zaak kwam aan het rollen toen NRC en Het Parool berichtten over de beschuldigingen aan het adres van N.. In totaal 28 mannen zouden volgens de kranten te maken hebben gehad met seksueel ongewenst gedrag. Sommigen van hen waren ervan overtuigd dat N. hen had gedrogeerd om ze te misbruiken.

Maandag komt het OM met een strafeis. Ook komen de slachtoffers dan aan het woord. De uitspraak wordt eind oktober verwacht.

Het lijkt erop dat Washington op het punt staat toestemming te geven aan Kyiv om westerse wapens te gebruiken tegen militaire doelen die dieper in Rusland liggen.

Het Verenigd Koninkrijk vindt dat Oekraïne hun raketten daarvoor mag gebruiken. Daarvoor willen zij wel expliciete toestemming van Biden zodat het duidelijk om een gezamenlijke strategie gaat van de VS, Groot-Brittannië en Frankrijk, meldt New York Times.

De toestemming gaat nog niet over het gebruik van "echte Amerikaanse wapens". Het Oekraïense leger heeft al de nodige Amerikaanse raketten, maar aan het gebruik daarvan zitten beperkingen. Toen het Russische leger begin mei een offensief inzette richting Charkiv, hief president Biden een aantal van die beperkingen op.

De Oekraïners kregen toestemming om militaire doelen in Rusland te beschieten, als die een directe bedreiging vormden voor Charkiv, de tweede stad van Oekraïne. Andere Russische regio's en doelen in Rusland moesten nadrukkelijk buiten schot blijven, uit vrees het conflict met Moskou op de spits te drijven.

Poetin: directe betrokkenheid NAVO

Het Kremlin zinspeelt namelijk al sinds het begin van de invasie in 2022 op de inzet van kernwapens als Rusland wordt aangevallen door het Westen. Wat in Poetins ogen zo'n directe aanval behelst, is echter onduidelijk.

Deze zomer dreigde Poetin nog met "ernstige problemen" als Oekraïne westerse wapens inzet op Russisch grondgebied. Inmiddels voert Oekraïne al een paar maanden beperkte aanvallen uit met westerse wapens op Russisch grondgebied.

Vandaag zei de Russische leider dat toestaan van het gebruik van westerse langeafstandsraketten op doelen dieper in Rusland wat hem betreft "niets minder betekent dan de directe betrokkenheid van NAVO-landen bij het conflict". "Dit komt neer op directe deelname, en verandert vanzelfsprekend de essentie van het conflict."

Poetin deed zijn uitspraken op het eerste kanaal van de Russische staatstelevisie:

Over de opheffing van de beperkingen wordt intensief diplomatiek overleg gevoerd tussen Kyiv, Londen en Washington. Er worden ook de nodige hints gegeven. Op een vraag aan president Biden of Oekraïne de geleverde langeafstandsraketten ook mag gaan gebruiken om doelen dieper in Rusland te bestoken, antwoordde hij: "Daar zijn we nu mee bezig." Eerder kwam het steeds neer op: mijn standpunt is ongewijzigd.

Gisteren waren de Amerikaanse en Britse ministers van Buitenlandse Zaken in Kyiv om kennis te maken met hun nieuwe Oekraïense collega Andrii Sybiha. Gevraagd naar het gebruik van de ATACM's (Army Tactical Missiles) zei de Amerikaanse minister Blinken na afloop: "Ik neem de discussie mee terug naar Washington en ga de president vertellen wat ik hier heb gehoord. En David gaat hetzelfde doen," verwees hij naar zijn Britse collega Lammy.

De Britse premier Keir Starmer gaat morgen naar de Verenigde Staten voor zijn eerste ontmoeting met president Biden. Het is niet uitgesloten dat zij dan een knoop doorhakken over aanvallen met Amerikaanse en Britse wapens dieper in Rusland.

Storm Shadow-raket

De Britten hebben al laten weten dat ze het geen probleem vinden als de Oekraïners hun Storm Shadow-raket gebruikt tegen doelen dieper in Rusland. Maar de Amerikanen hebben hier een stokje voor gestoken. Dat konden ze, omdat er vitale Amerikaanse onderdelen in deze raketten zijn verwerkt. Bij dergelijke onderdelen moet het land dat ze gemaakt heeft instemmen met het gebruik ervan.

Als Kyiv toestemming krijgt om de capaciteit van de ATACM's volop te benutten, dan kan het Oekraïense leger doelen raken die 300 kilometer ver in Rusland liggen. Anticiperend op Amerikaans groen licht, zouden de Russen al de nodige hoogwaardige doelwitten hebben verplaatst, dieper het land in.

Volgens het Britse tijdschrift The Economist komen er 127 belangrijke militaire doelen binnen Oekraïens bereik, zoals vliegvelden, commandocentra en opslagplaatsen. Als die onder vuur worden genomen, moet dat de slagkracht van het Russische leger aantasten. Dat is bezig aan gestage opmars in de Donbas, waar de belangrijke plaats Pokrovsk wordt bedreigd.

Maar dat is niet de reden dat Washington nu geneigd lijkt de Oekraïners meer armslag te geven. Afgelopen dinsdag, vlak voor vertrek naar Kyiv, zei Blinken dat Iran ballistische raketten heeft geleverd aan Rusland om Oekraïne nog intensiever te kunnen beschieten. Hij noemde de levering een "ernstige escalatie van Iraanse en Russische kant".

Stel kleine kinderen

De Amerikanen nemen in ieder geval de tijd om ook hun andere Europese bondgenoten te raadplegen. Bekend is dat de Duitsers terughoudend zijn als het gaat om het beschieten van Rusland, terwijl Ruslands buurlanden juist graag verder willen gaan.

De Litouwse minister van buitenlandse Landsbergis vindt dat "Russische vliegtuigen beter dan Oekraïense burgers worden beschermd door westerse garanties". De Russische minister van Buitenlandse Zaken Lavrov heeft naar aanleiding van het debat over de ATACM's gezegd "dat het Westen lijkt op een stel kleine kinderen dat met lucifers speelt".

OpenAI heeft o1 aangekondigd, een nieuw taalmodel dat in vergelijking met GPT-modellen van het bedrijf langer de tijd neemt voor antwoorden en daarbij 'dieper nadenkt'. OpenAI blijft vaag over hoe dat precies werkt.

Een gesprekje met een AI-chatbot maakt complotdenkers minder overtuigd van hun theorieën. Gemiddeld zijn ze daarna 20 procent minder overtuigd van hun denkbeelden. Twee maanden na de interactie met de chatbot is die twijfel onverminderd. Dat blijkt uit een studie met meer dan 2000 complotdenkers, gepubliceerd in het wetenschappelijke blad Science.

De deelnemers waren mensen die in een enquête hadden aangegeven in één of meerdere complottheorieën te geloven. Daarbij ging het onder meer over onbewezen theorieën over buitenaardse wezens, covid-19, de aanslagen op het World Trade Center in 2001 en de moord op de Amerikaanse president Kennedy in 1963.

Verrassend groot effect

"Heel interessant. Ik ben verrast door de grootte van het effect, en dat het zo lang aanhoudt", zegt Jan-Willem van Prooijen, bijzonder hoogleraar radicalisering en complotdenken aan de Universiteit Maastricht en zelf niet betrokken bij de studie. "Over het algemeen zijn complotdenkers moeilijk van hun standpunt af te brengen."

Bekende methoden als het debunken en prebunken - het achteraf of vooraf ontkrachten - van theorieën hebben meestal maar weinig effect, aldus Van Prooijen. Het toevoegen van waarschuwingen aan onbetrouwbare informatie werkt iets beter, maar zeker niet zo goed als de interventie in deze nieuwe studie.

AI staat erom bekend dat het soms misinformatie kan verspreiden, onder meer door het beruchte 'hallucineren', waarbij het onwaarheden begint te verkondigen. Dat probleem speelde bij deze studie niet: 99,2% van de informatie die de chatbot gaf was correct, bleek bij een fact-check achteraf. De overige 0,8% was misleidend, maar niet fout.

Gedragswetenschapper Bastiaan Rutjens van de Universiteit van Amsterdam noemt het een overtuigende studie, maar vindt wel dat de nadruk in de studie erg op kennis en informatie ligt. "Ideeën ontstaan niet in een vacuüm, de sociale context is ook belangrijk. 20 procent is al een groot effect, maar dat zou je misschien nog wel kunnen versterken door ook naar sociale factoren te kijken".

Zware en lichte complotdenkers

Stef Aupers van de KU Leuven, die als cultuursocioloog al jaren onderzoek doet naar complottheorieën, plaatst nog wel een kritische kanttekening. Hij constateert dat in de studie geen onderscheid is gemaakt tussen 'zware' en 'lichte' complotdenkers. "De weerstand tegen wetenschappelijke en feitelijke informatie zie je vooral bij zware complotdenkers", zegt hij. "Zolang die niet beïnvloedbaar blijven, heb je het echte probleem niet opgelost".

Desalniettemin ziet hij mogelijkheden om chatprogramma's in te zetten die misinformatie kunnen tegengaan. Hij denkt daarbij ook aan zaken als het tegengaan van extremisme en wantrouwen in de wetenschap. "De reikwijdte is groot, dat maakt dit onderzoek belangrijk".

Debunken op sociale media

De wetenschappers zelf hopen dat chatbots in de toekomst ook in de echte wereld ten strijde kunnen trekken tegen complottheorieën. Ze zien bijvoorbeeld mogelijkheden om ze toe te voegen aan sociale media.

Daarvoor zal nog wel wat extra training nodig zijn. De chatbot die in de studie werd gebruikt, was speciaal getraind om te reageren op een klein aantal complottheorieën. Op sociale media komt een grote hoeveelheid complottheorieën voorbij, in allerlei variaties.

De hoofdredacteur van Science, Holden Thorp, wijdde een redactioneel commentaar aan het onderzoek. "Het is misschien ontmoedigend dat een machine beter is in het weerleggen van misinformatie dan een mens, maar het is een opluchting dat het uiteindelijk de wetenschappelijke informatie is die overtuigt", besluit hij daarin.

Sociaal medium Bluesky krijgt ondersteuning voor posts met video's. Die spelen standaard automatisch af, maar dat is uit te zetten.

In een vluchtelingenkamp in het noordoosten van India zijn meer dan honderd islamitische Rohingya-vluchtelingen en tientallen christenen uit buurland Myanmar in hongerstaking gegaan. Ze protesteren sinds begin deze week tegen hun detentie in het kamp, bericht Reuters.

Volgens contacten van het persbureau hebben deze mensen de vluchtelingenstatus gekregen van de UNHCR, de vluchtelingenorganisatie van de VN. Een Rohingya die in contact staat met de groep benadrukt dat de omstandigheden in het kamp in de deelstaat Assam erbarmelijk zijn. Het gaat om het grootste detentiekamp in India voor vluchtelingen zonder documenten. "Het zijn geen criminelen, ze zijn gevlucht voor vervolging."

De hongerstakers willen dat ze worden vrijgelaten en via de UNHCR in aanmerking komen om zich in een ander land te vestigen. Waarom ze worden vastgehouden, is niet duidelijk. Volgens de VN zitten in het land 676 Rohingya-vluchtelingen in dergelijke detentie, in de meeste gevallen lopen er geen juridische procedures.

De UNHCR roept India op zich aan internationale mensenrechten te houden. Het vastzetten van vluchtelingen kan alleen in uitzonderlijke gevallen, staat in een verklaring.

Deportaties

In juli richtte een VN-commissie tegen discriminatie zich ook al kritisch tot India. De commissie (CERD) uitte toen haar zorgen over "willekeurige massadetenties" van Rohingya, onder wie kinderen. In sommige gevallen worden de zaken van vluchtelingen helemaal niet in behandeling genomen en hebben ze ook geen toegang tot juridische hulp. De CERD voegde eraan toe bezorgd te zijn over berichten van gedwongen deportaties naar Myanmar.

Een woordvoerder van de autoriteiten in de Indiase deelstaat zegt dat naar de zaak gekeken wordt; er zou worden onderzocht waarom ze worden vastgehouden en wat hun status is.

De Rohingya worden al decennia gediscrimineerd en vervolgd in het overwegend boeddhistische Myanmar. In 2017 begon het leger een grootschalige aanval in de regio Rakhine, waar de meeste Rohingya vandaan komen. Duizenden moslims werden gedood, honderdduizenden mensen sloegen op de vlucht.

In februari 2021 trok het toch al oppermachtige leger van Myanmar opnieuw alle macht naar zich toe. Het pleegde een coup, die leidde tot massale protesten. De junta sloeg die hard neer, waarna de strijd verder verhardde. Inmiddels hebben burgermilities en gewapende verzetsgroeperingen, vaak ontstaan op basis van etniciteit, grote delen van het land onder controle. De steden zijn veelal nog in handen van de junta, maar daarbuiten hebben verzetsgroeperingen het voor het zeggen.

Correspondent Mustafa Marghadi kon eerder dit jaar mee met de gewapende oppositie en zag het effect van het conflict op de bevolking:

Een Chinese certificering wijst erop dat Apple alle iPhone 16-modellen heeft voorzien van de mogelijkheid om te laden met 45W. Tot nu toe konden iPhones maximaal laden met ongeveer 30W.

Het kabinet wil snel een deel van de Vreemdelingenwet buiten werking stellen. Daarmee zijn er direct meer maatregelen mogelijk om de asielinstroom te beperken en de Tweede en Eerste Kamer hoeven er niet eerst mee akkoord te gaan. Dit staat in het regeerprogramma dat premier Schoof morgen presenteert, zo melden betrokkenen aan de NOS.

Gedacht wordt aan het onmiddellijk beperken van gezinshereniging van meerderjarige kinderen en het inperken van het indienen van meerdere asielverzoeken, wat stapelen wordt genoemd.

Asielcrisis

Minister Faber van Asiel en Migratie wil snel een asielcrisis uitroepen en die moet volgens haar één of twee jaar duren, zo zei ze vanavond na afloop van een asieldebat. "Mensen ervaren een asielcrisis, de systemen lopen vast op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en huisvesting", aldus de PVV-minister. Ze vindt dat de regering zijn grondwettelijke taak niet meer kan vervullen.

Volgens de minister is het uitroepen van zo'n asielcrisis niet in strijd met de wet:

'Opt-out'

Ook stuurt het kabinet volgende week een officieel verzoek naar Brussel om voor Nederland op asielgebied een uitzondering te maken. Dit heet 'opt-out' en betekent dat Nederland zich niet aan Europese asielregels hoeft te houden.

In het regeerprogramma van het kabinet-Schoof worden de in mei opgeschreven afspraken van PVV, VVD, NSC en BBB concreet uitgewerkt. De vier coalitiepartijen willen een veel strenger asielbeleid en spraken in hun zogenoemde hoofdlijnenakkoord over het strengste asielbeleid "ooit".

'Uitzonderlijke omstandigheden'

Een van de belangrijkste maatregelen van het kabinet is nu dus de activering van de uitzonderingsbepaling van de Vreemdelingenwet 2000, zoals dat officieel heet. Als er sprake is van "uitzonderlijke omstandigheden" mag het kabinet dit doen via een zogenoemde algemene maatregel van bestuur (AMvB), waardoor er niet meteen goedkeuring van het parlement nodig is.

Het kabinet vindt dat nu sprake is van uitzonderlijke omstandigheden, omdat er volgens het kabinet een crisis is in de opvang. Bij het aanmeldcentrum Ter Apel komen nog steeds te veel asielzoekers binnen voor de 2000 opvangplekken en andere asielcentra kampen ook met een tekort aan bedden.

Coronacrisis

In de coronacrisis is de AMvB ook gebruikt om meteen allerlei ingrijpende maatregelen te nemen om het virus in te dammen. De Kamer heeft daar pas achteraf goedkeuring voor gegeven en dat moet nu ook gebeuren.

Oppositiepartijen zoals GroenLinks-PvdA, SP en Denk zijn ontstemd dat het kabinet het parlement buitenspel wil zetten. Maar minister Faber benadrukte in het debat over de asielinstroom dat wettelijk is vastgelegd dat een kabinet dit kan doen, als er sprake is van een "noodsituatie". "Ik hou me aan wet- en regelgeving", aldus de minister. "Ik kleur binnen de lijntjes en ik mag dit instrument inzetten."

Oordeel Hof van Justitie

Het is ook de vraag of het Europees Hof van Justitie deze route van het kabinet goedkeurt, maar in Den Haag leeft het idee dat er dan in de tussentijd in elk geval stappen gezet kunnen worden met het inperken van de instroom van asielzoekers.

Over de opt-out op Europees asielbeleid zal Nederland de komende jaren moeten onderhandelen. Het is onzeker wanneer en of dat lukt, maar het kabinet wil er in elk geval mee beginnen.

Minister Faber gaat verder met de Asielcrisiswet, waarin nog meer instroombeperkende maatregelen worden vastgelegd, zo is afgesproken in het hoofdlijnenakkoord van de coalitie.

De Belastingdienst gaat de zzp-wet tegen schijnzelfstandigheid per 1 januari 2025 "niet hysterisch controleren", maar de belastinginspecteurs gaan zich wel richten op sectoren waar veel schijnzelfstandigheid is.

Deze toezegging deed staatssecretaris van Financiën Idsinga (NSC) aan de Tweede Kamer. "Er zijn nu tachtig belastinginspecteurs die op schijnzelfstandigheid handhaven en dat blijven er tachtig", zei hij.

Als bij controle blijkt dat een opdrachtgever ten onrechte mensen als zzp'er in plaats van als werknemer laat werken, dan krijgt de opdrachtgever een naheffing van de sociale premies en belastingen die eigenlijk betaald hadden moeten worden.

Bedrijven die te goeder trouw zijn kunnen eerst een waarschuwing krijgen om alsnog aan de wet te gaan voldoen. Met boetes zal "terughoudend" worden omgegaan, tenzij het bedrijf willens en wetens flink de fout in gaat.

Verschillende Kamerleden verwoordden in een Kamerdebat de zorgen bij groepen zzp'ers. Die zijn bang om opdrachten kwijt te raken of alleen als werknemer hun werk te mogen doen terwijl ze zelfstandige willen blijven.

Minister van Sociale Zaken Van Hijum (NSC) wijst erop dat het kabinet als belangrijke doelstelling heeft het aantal schijnzelfstandigen flink terug te laten lopen. "Het is code oranje." Nederland heeft ten opzichte van omringende landen veel zzp'ers en dat komt ook doordat daar eigenlijk veel 'werknemers' tussen zitten, staat in verschillende adviezen aan het kabinet.

Het risico daarvan is dat een grote groep werkenden te weinig betaald krijgt, niet of nauwelijks verzekerd is tegen arbeidsongeschiktheid en te weinig pensioen opbouwt. Dat is op lange termijn slecht voor de economie, staat er in de adviezen.

"Het is een ondermijning van de sociale zekerheid want die is gebaseerd op solidariteit", zegt Van Hijum. "Aan de onderkant van de arbeidsmarkt is het ook vaak geen vrijwillige keuze en is het voor werkgevers een verdienmodel geworden." Van Hijum wijst erop dat juist daar uitbuiting plaatsvindt, ook onder arbeidsmigranten.

In de zorg, het onderwijs en de kinderopvang heeft de gedoogsituatie te lang geduurd, vindt het kabinet. In deze sectoren, maar bijvoorbeeld ook in de bouw, zijn werkgevers al begonnen met meer zelfstandigen in dienst te nemen en met betere arbeidsvoorwaarden aan zich te binden. "Nu weer gaan uitstellen ontmoedigt dat alleen maar", zegt Idsinga.

Ook bij de overheid werken zzp'ers, terwijl er volgens de wet eigenlijk een dienstverband zou moeten zijn. Bij de Belastingdienst alleen al gaat het naar schatting om duizend mensen.

"Het moet bij de Rijksoverheid ook gewoon afgelopen zijn", zegt Van Hijum. "Wat niet betekent dat er geen tijdelijke krachten of zzp'ers meer mogen werken, maar het moet wel goed onderbouwd zijn."

Daarbij wordt een uitzondering gemaakt voor de zzp'ers die nodig zijn voor de afhandeling van het toeslagenschandaal en anders zouden vertrekken.

De Ierse Data Protection Commission is gestart met een onderzoek naar of Google regels heeft overtreden bij het trainen van zijn taalmodel PaLM 2 op data van Europeanen. Het is onbekend hoe lang het onderzoek zal duren.

Het Iraanse ministerie van Buitenlandse Zaken heeft de Nederlandse ambassadeur in Teheran op het matje geroepen vanwege beschuldigingen dat Iran ballistische raketten zou hebben geleverd aan Rusland. Dat meldt de Iraanse justitiewebsite Mizan. Ook de ambassadeurs van Duitsland, Frankrijk en het VK zijn ontboden.

De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Blinken beschuldigde Iran er eerder deze week van korteafstandsraketten te hebben geleverd aan Rusland. Iran ontkent. Duitsland, Frankrijk en het VK kondigden desondanks sancties aan tegen Iran en Nederland voegde zich daar gisteren bij.

Volgens het Nederlandse ministerie van Buitenlandse Zaken zijn er aanwijzingen dat de Amerikaanse beschuldigingen kloppen. Gisteren ontbood buitenlandminister Veldkamp daarom de Iraanse ambassadeur in Nederland. Op X noemt de minister de levering van de raketten "een ernstige escalatie met directe gevolgen voor de veiligheid van Europa".

Toenadering

"De nieuwe Iraanse regering zegt toenadering tot Europa te willen. Elke vorm van steun aan de Russische agressie tegen Oekraïne staat daar volledig haaks op. Nederland draagt actief bij aan de EU-inzet op nieuwe en stevige sanctiemaatregelen", aldus Veldkamp op X. Duitsland, Frankrijk en het VK schrappen onder meer luchtvaartverbindingen met Iran.

Het ministerie kan niets zeggen over de inhoud van het gesprek dat de minister had met de Iraanse ambassadeur. "De ontbieding alleen is een heel duidelijke boodschap", aldus een woordvoerder.

Korteafstandsraketten

Iran reageerde vandaag dus door de Nederlandse ambassadeur op het matje te roepen. Ook over de inhoud van dat gesprek kan het ministerie niets zeggen.

De ballistische raketten waarover het gaat zijn zogenoemde Fath-360-korteafstandsraketten. Volgens Amerikaanse media heeft Iran zo'n 200 van die projectielen aan Rusland geleverd. Het zijn geleide raketten met een maximale afstand van 120 kilometer.

Een elektrische tandenborstel van ruim twee meter, 28 goocheltrucs in één minuut doen en de meeste pull-ups in een rolstoel. Het is een kleine greep uit de duizenden nieuwe wereldrecords die Guinness World Records ieder jaar verzamelt in een boek. Vandaag is de nieuwe editie uitgekomen.

Van het Guinness World Records-boek, eerder nog The Guinness Book of World Records genoemd, verschijnt ieder jaar een nieuwe druk met daarin records van het afgelopen jaar. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de langste handstand op een skateboard, maar ook aan het record voor het ophangen van de meeste was in een minuut. Niet door een mens, maar door een hond.

Dit jaar waren er 57.000 aanmeldingen. Niet alle wereldrecords krijgen een plekje in het boek. 2115 werden er uitgekozen. Ter vergelijking: in de editie van vorig jaar stonden ruim 2600 records. Toen waren er wel een stuk minder aanmeldingen: 30.000.

Schoenmaat 57

80 procent van de records is dit jaar nieuw of verbeterd, de rest stond er al in. Vaak zijn de records nogal opvallend en dat is dit jaar niet anders. Nieuwe records zijn onder meer de meeste skateboardtrucs in een halve minuut en de grootste collectie knuffels.

Ook de 16-jarige Amerikaanse Eric staat erin. Niet alleen heeft hij de grootste handen voor een puber (23,20 centimeter), maar ook de grootste voeten (34,30 centimeter). Dat is ongeveer schoenmaat 57.

Zelf is hij er nuchter onder, zegt hij tegen de organisatie. "Het is soms moeilijk als mensen staren of vragen erover stellen, maar het geeft je wel meer kans om geweldige mensen te ontmoeten."

In 1955 verscheen het boek voor het eerst. In die 70 jaar zijn er meer dan 150 miljoen exemplaren verkocht, zegt hoofdredacteur Craig Glenday.

Europese consumentenorganisaties, waaronder de Nederlandse Consumentenbond, hebben een klacht ingediend tegen een aantal grote gameontwikkelaars vanwege hun verdienmodel.

De klacht richt zich tegen de makers van games als Fortnite, EA Sports FC 24, Minecraft en Roblox en is ingediend bij de Europese Commissie en het netwerk van consumentenautoriteiten.

Volgens de organisaties is vaak nauwelijks te zien wat de waarde is van de virtuele munten, die ingeruild kunnen worden voor zogenoemde premium functies in spellen. Ze pleiten ervoor om de prijs in echte valuta te tonen. Daarnaast wijzen ze erop dat de waarde van de virtuele munten niet vaststaat: game-ontwikkelaars kunnen gaandeweg de prijs van een munt aanpassen.

De organisaties hekelen ook dat de coins vaak in bundeltjes gekocht moeten worden, waardoor gamers aangemoedigd worden om meer uit te geven dan ze eigenlijk wilden. Ze stellen daarnaast dat kinderen vatbaarder zijn voor "deze manipulatieve tactieken" en niet goed doorhebben hoeveel geld ze kwijt zijn.

39 euro per maand

Een Europese studie toonde eerder aan dat kinderen gemiddeld 39 euro per maand uitgeven aan aankopen in spelletjes. "Gamers moeten hun rekenmachine niet nodig hebben als ze een beslissing willen nemen over hoeveel ze uitgeven. Het bedrag zou in echte valuta getoond moeten worden en deze verleidende praktijken moet een halt toegeroepen worden", zegt directeur Agustín Reyna van de Europese consumentenkoepel.

De Nederlandse Consumentenbond sluit zich daarbij aan. Directeur Sandra Molenaar: "De game-industrie haalt alles uit de kast om consumenten zoveel mogelijk geld uit te laten geven. Ook als het om kinderen gaat, terwijl die hartstikke kwetsbaar zijn. Dat moet direct stoppen."

De bossen in Nederland hebben een aanzienlijk grotere hoeveelheid stikstof te verwerken dan er vanuit het RIVM bekend was. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van Wageningen University en Research (WUR).

Aanleiding voor het nieuwe stikstofonderzoek was de kritiek die al tijden klinkt uit de agrarische sector. Critici hebben argwaan over de rekenmodellen van het RIVM. Die zouden geen betrouwbare afspiegeling bieden van de daadwerkelijke situatie.

Er werd gevraagd om een keer op de ouderwetse manier te meten, in het veld met een peilstok. Daarop besloot de WUR een nieuwe meting uit te voeren op 127 verschillende plekken.

Nog hoger

Wim de Vries, stikstofdeskundige en onderzoeker van de WUR, noemt de uitkomsten verrassend. "De afgelopen dertig jaar is de stikstofvoorraad met ongeveer 1300 kilo per hectare toegenomen. Per jaar is dat 40 kilo per hectare extra. En dat is ontzettend veel", zegt De Vries in het NOS Radio 1 Journaal.

Volgens RIVM-modellen is de gemiddelde stikstofneerslag in Nederland zo'n 20 kilo per hectare. De hoogleraar schat in dat het gemiddelde zelfs nog hoger ligt dan veertig kilo omdat een deel van de neerslag uitvloeit naar diepere bodemlagen en in het hout.

Hoe zit het ook al weer met de stikstofcrisis? Via de onderstaande link leggen we het je uit in 4, 7, 12 of 15 minuten:

De Vries: "De natuur heeft obesitas. Stikstofgevoelige gebieden kunnen zo'n 20 kilo per hectare aan". Dat er nu zoveel stikstof is gemeten, vindt hij opvallend. "Het lijkt erop dat het lang is onderschat hoeveel kleine bossen opnemen."

Stikstof in de bodem is niet per definitie een probleem, maar ondertussen is de opgestapelde hoeveelheid niet meer in balans met de natuurlijke aanwezigheid. "Het grootste probleem bij stikstof is niet eens de huidige belasting, maar de erfenis uit het verleden", aldus De Vries.

Stikstofdeken

De Vries benadrukt dat het om een "stikstofdeken" gaat die over heel Nederland ligt, en die wordt steeds groter. Per gebied is de variatie minimaal. Met het oog op toekomstig beleid is het volgens hem een misvatting om per hectare te berekenen wat de bodem aankan en daar proberen verandering in te brengen.

Wat hij wel logisch vindt, is het nastreven van de emissiereductie in het hele land. "Het lijkt mij heel belangrijk om voortvarend de uitstoot van elk bedrijf naar een doelstelling te brengen, zoals dat is afgesproken. Anders blijft het ophopen."

Reparatieplatform iFixit gaat eigen soldeerbouten en -stations verkopen. De soldeerbout heeft een USB-C-aansluiting en een output van 100W. Het bijbehorende soldeerstation heeft een 55Wh-accu en kan daarmee worden meegenomen.

In het Zuid-Limburgse Mesch is het begin van de bevrijding van Nederland herdacht. Bij de ceremonie in het dorp waren, in het bijzijn van koning Willem-Alexander en koningin Máxima, optredens en werden verhalen verteld over hoe de bevrijding in Nederland begon.

Er waren toespraken van gouverneur in Limburg Emile Roemer, burgemeester Alain Krijnen en Derrick Deetz, de achterneef van de eerste gesneuvelde Amerikaanse soldaat op Nederlands grondgebied.

Deetz roemde de banden tussen Nederland en de VS en de rol die Nederland speelde in de ontstaansgeschiedenis van de Verenigde Staten. "Onze landen zijn al 400 jaar met elkaar verbonden in vrijheid." Daarna volgde een stoet van Amerikaanse voertuigen die net als 80 jaar geleden door het dorp rolden.

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima arriveerden samen met een veteraan bij de herdenking:

Op deze dag in 1944 werd het dorpje als eerste in Nederland bevrijd door de 30ste divisie van 117e regiment van het Amerikaanse leger. De bevrijders landden drie maanden daarvoor op de stranden van Normandië tijdens D-Day. Vanuit Mesch trokken de geallieerden verder bezet gebied in, met onder meer Operatie Market Garden die op 17 september 1944 begon.

De ceremonie in Mesch is het startschot van het herdenkingsjaar in het hele land. In de komende maanden wordt de bevrijding herdacht in aanloop naar 15 augustus 2025. Dan is het 80 jaar geleden dat de Tweede Wereldoorlog eindigde.

Vanavond om 19.00 uur is er op NPO 2 het programma 80 jaar bevrijding te zien.

De Britse staatssecretaris die verantwoordelijk is voor de bestrijding van criminaliteit is tijdens een toespraak voor politieagenten bestolen. Diana Johnson sprak over "een epidemie van asociaal gedrag en (winkel-)diefstal" waar de vorige Conservatieve regering het nieuwe Labour-bewind mee zou hebben opgezadeld. Na afloop was haar handtas verdwenen.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken bevestigt dat haar spullen zijn gestolen uit het hotel waar de toespraak werd gehouden. De politie van Warwickshire, waar de conferentie werd gehouden, zegt de zaak in onderzoek te hebben. Er is een man van 56 opgepakt; hij is op borgtocht vrijgelaten.

Over de verdachte zijn verder geen details bekendgemaakt. Ook is niet duidelijk waar de tas zou hebben gelegen.

Nieuwe agenten

Na afloop van de conferentie bedankte staatssecretaris Johnson via X politieagenten voor hun "onvermoeibare inzet" bij de bestrijding van de rellen van eerder deze zomer. Dat haar handtas was gestolen, zei ze er niet bij.

Labour-premier Starmer heeft eerder beloofd dat de Britse politie versterkt wordt; hij wil duizenden nieuwe agenten.

AOC heeft vier nieuwe monitors aangekondigd die vooral op gamers zijn gericht. Het gaat onder andere om een gekromde 27"-monitor met een verversingssnelheid van 280Hz die 239 euro kost. Ook brengt het bedrijf twee qhd-modellen uit.