Aggregator

De politie heeft in Amsterdam acht Ajax-supporters aangehouden bij rellen. Zij richtten volgens de politie vernielingen aan bij het hoofdbureau van de politie aan de Marnixstraat. Ook vernielden ze politieauto's.

De Mobiele Eenheid (ME) voerde charges uit, omdat "ondanks vele waarschuwingen een groep de confrontatie met de politie bleef zoeken", zegt een woordvoerder. Volgens de politie haalden ze stenen uit de straat, waar ze mee gooiden. Ook werd een slagboom afgebroken en naar het cellencomplex gegooid.

Op beelden is te zien hoe in het zwart geklede mensen met maskers een fiets, stenen en andere objecten tegen politiebusjes gooien.

'Ongelofelijk triest'

De gemeente Amsterdam heeft geen goed woord over voor de Ajax-fans die vanmiddag vernielingen aanrichtten bij het politiebureau. "Ongelofelijk triest dat deze zogenaamde Ajax-supporters zich zo hebben misdragen in onze stad", zegt locoburgemeester Marjolein Moorman. "Hiermee bewijst deze groep zogenaamde supporters voetbal en Ajax geen dienst."

Ajax-supporters trokken op naar een politiebureau:

De groep demonstreerde aanvankelijk op het nabijgelegen Leidseplein tegen de politiestakingen waardoor Ajax vandaag voor de tweede keer een competitiewedstrijd mist. Op het Leidseplein werden trams tegengehouden door groepen fans. Er werd op de ramen geslagen.

De Amsterdammers zouden thuis tegen FC Utrecht spelen, maar die wedstrijd werd afgelast omdat er geen politie beschikbaar was. Agenten voeren actie voor een vroegpensioenregeling.

Moorman heeft er geen enkel begrip voor dat "trams met nietsvermoedende passagiers zijn belaagd, vernielingen zijn aangebracht aan het hoofdbureau van politie en zwaar vuurwerk is afgestoken". "Iedereen wil dat voetbalplezier voorop staat, maar dit gedrag laat zien dat het helaas niet zonder politie-inzet kan. Terwijl we de politie zo hard nodig hebben voor andere zaken", zegt ze.

De onderhandelingen tussen het kabinet en de vakbonden over het vroegpensioen zijn voorlopig gestrand. De vakbonden hebben een eerste voorstel van het kabinet afgewezen. En het kabinet is nog niet van plan de bonden tegemoet te komen. Dat betekent dat de acties van de vakbonden, zoals stakingen bij de politie en in het openbaar vervoer, voorlopig doorgaan.

De Regeling voor Vervroegd Uittreden (RVU) loopt tot en met 2025, voor daarna is er nog niets geregeld. Via de RVU kunnen mensen met een zwaar beroep maximaal drie jaar lang voor de pensioengerechtigde leeftijd een uitkering van zo'n 1500 euro krijgen.

In de Oostenrijkse deelstaat Neder-Oostenrijk kan het stuwmeer Ottenstein am Kamp elk moment overstromen. Het crisisteam in de regio verwacht dat het water in de loop van de middag over de muur van het meer zal stromen. Het leger staat klaar om hulp te verlenen.

In de omgeving van het meer wordt een vloedgolf verwacht. "De situatie zal zeker verslechteren", zegt de burgemeester van het plaatsje Gars, stroomafwaarts van de rivier de Kamp. In de hele deelstaat zijn bewoners van 1100 huizen geëvacueerd. De deelstaat in het noordoosten van het land is uitgeroepen tot rampgebied.

Midden-Europa wordt geteisterd door hevige regenval, die naar verwachting de komende dagen zal aanhouden. Gebieden in Roemenië, Polen, Tsjechië en Oostenrijk kampen met overstromingen.

Zes mensen zijn om het leven gekomen. Gisteren overleden vier mensen in Roemenië, vandaag was er ook in Polen een dodelijk slachtoffer. In Oostenrijk verdronk een brandweerman.

'Overstromingstoerisme'

Zowel de Poolse premier Tusk als de Tsjechische premier Fiala roept zijn burgers dringend op instructies van de hulpdiensten op te volgen. Sommige mensen in Tsjechië weigeren hun woning te verlaten. "Hiermee brengen ze niet alleen zichzelf in gevaar, maar ook hulpverleners die hen moeten redden als de situatie verslechtert", aldus premier Fiala van Tsjechië.

Tusk herhaalde zijn oproep aan inwoners van het gebied zichzelf in veiligheid te brengen:

Het Tsjechische leger heeft twaalf helikopters beschikbaar gesteld om te helpen bij evacuaties.

In de Tsjechische stad Opava roepen de autoriteiten mensen op het kolkende water niet op te zoeken. "Overstromingstoerisme maakt het werk van hulpdiensten nog ingewikkelder", waarschuwt een woordvoerder. Burgemeester Tomáš Navrátil zegt tegen een Tsjechische radiozender dat de situatie ernstiger is dan tijdens de laatste grote overstromingen in 1997, die bekendstaan als "de overstromingen van de eeuw".

Stroomuitval

In de regio Jeseník is de politie op zoek naar vier vermisten. Drie van hen kwamen met hun auto terecht in een rivier. De vierde vermiste werd volgens een lokale nieuwssite meegesleurd terwijl hij aan het puinruimen was.

In Tsjechië zitten een kwart miljoen mensen zonder stroom. Ook in drie districten in de Oostenrijkse hoofdstad Wenen zijn meldingen van stroomuitval.

In Duitsland is de situatie relatief rustig. In de deelstaat Beieren zijn hier en daar straten en kelders ondergelopen. De verwachting is dat het water in rivieren en beken verder zal stijgen, maar er worden geen grootschalige overstromingen verwacht.

In Dresden, in de deelstaat Saksen, zijn de belangrijkste sloopwerkzaamheden van de gedeeltelijk ingestorte Carolabrug over de Elbe net op tijd klaar. Een deel van de brug ligt overigens nog wel in de rivier.

Ook in de Oostenrijkse Alpen komt het met bakken uit de hemel, maar dan in de vorm van sneeuw. In hooggelegen gebieden ligt tot wel 1,5 meter sneeuw.

In het skigebied Hochkeil in de regio Hochkönig bij Salzburg werd de "unieke kans" benut om in september al de skilift in gebruik te nemen, zo is te zien op de Facebookpagina van het skigebied.

Wel zal vanwege stijgende temperaturen het lawinegevaar in de loop van de dag toenemen, zegt de lawinewaarschuwingsdienst van Salzburg.

In de Amerikaanse stad Reno begint morgen een geheim proces over de opvolging binnen Rupert Murdochs persimperium. De mediamagnaat wil dat zijn zoon Lachlan meer zeggenschap krijgt dan diens zussen en broer. Zeg maar Succession in het echt.

Er staat veel op het spel: de 93-jarige Murdoch is een van de machtigste mannen in de mediawereld. Door zijn bedrijven News Corp en Fox is hij eigenaar van belangrijke conservatieve mediakanalen als Fox News, The Wall Street Journal en The Times.

De opvolging binnen de bedrijven werd 25 jaar geleden geregeld door het belang van Murdoch daarin onder te brengen in een stichting. Na zijn dood zouden zijn oudste kinderen Prudence, Elisabeth, Lachlan en James daarover gezamenlijk de zeggenschap krijgen.

Conservatieve koers

In de tussentijd groeide Murdochs zoon Lachlan echter uit tot de gedroomde opvolger van zijn vader, aangezien hij diens conservatieve ideeën deelt. De andere nazaten gelden als meer progressief. Vorig jaar schoof senior daarom zijn oudste zoon naar voren als nieuwe voorzitter van Fox en News Corp. Daarnaast werd in het geheim gewerkt aan het terugdringen van de invloed van de andere drie.

Uit gelekte documenten blijkt dat Murdoch vreest dat een gezamenlijke leiding zou leiden tot onenigheid onder zijn kinderen en daarmee tot een waardedaling van het bedrijf. Ook zou een conservatieve koers winstgevender zijn en moet Lachlan volgens hem daarom de vrije hand krijgen.

Probleem van Murdoch is dat de voorwaarden van zo'n stichting in principe niet gewijzigd kunnen worden. Alleen als de miljardair kan aantonen dat hij niet "te kwader trouw handelt" kan daar een uitzondering op worden gemaakt. Hij moet dan bewijzen dat de rechten van al zijn kinderen niet geschonden worden en hij niemand onheus voortrekt. Prudence, Elisabeth en James zullen betogen dat daar juist wel sprake van is.

Protest tegen geheimhouding

De rechtszaak dient vanaf maandag in Reno onder de naam Trust Doe 1, omdat de familie gevraagd heeft om privacy in de zaak. Meerdere mediabedrijven als persbureau AP, The New York Times en CNN pleiten ervoor om die geheimhouding op te heffen.

Volgens de mediabedrijven is het belang voor de maatschappij namelijk te groot om hierover buiten het oog van de samenleving beslissingen te nemen. Ze wijzen erop dat Murdochs mediabedrijven duizenden werknemers tellen, miljoenen mensen van nieuws voorzien en een grote politieke speler zijn in zowel de media als de politiek.

Succession

Het succes van de in Australië geboren Murdoch begon zeventig jaar geleden toen hij in zijn moederland een kleine krant van zijn vader overnam. Door een versoepeling in de mediawet kon hij vanaf de jaren 80 meerdere krantentitels verwerven, waarna zijn interesse zich ook uitbreidde naar televisiezenders. In 1996 lanceerde hij Fox News, dat een uitgesproken rechts geluid bracht in het Amerikaanse medialandschap.

De opvolgingsperikelen van de steenrijke zakenman vormden in 2018 de inspiratie voor de succesvolle tv-serie Succession met Brian Cox in de hoofdrol van patriarch. Bedenker Jesse Armstrong wilde aanvankelijk een film maken over de Murdochs, maar koos er uiteindelijk voor het verhaal in fictie te vertellen als commentaar op macht, kapitalisme en familiebanden.

23andMe wil een schikking van 30 miljoen dollar treffen met de klanten die getroffen zijn door het datalek in 2023. De commerciële dna-databank wil de gedupeerden ook drie jaar toegang geven tot een beveiligingsmonitoringprogramma.

De Italiaanse douane heeft ongeveer 12.000 nagemaakte retrospelconsoles in beslag genomen en vernietigd. Op de opslagmedia van de nepconsoles stonden illegale kopieën van retrogames. De namaakconsoles zouden een marktwaarde van bijna 50 miljoen euro hebben gehad.

Google heeft een bug verholpen die de Google Search-app voor Android-apparaten deed crashen. Heel wat gebruikers zouden hinder hebben ondervonden. Het is niet duidelijk wat de oorzaak van de problemen was.

Dinsdag presenteert Ursula von der Leyen hoogstwaarschijnlijk haar nieuwe Europese Commissie. Maar nog altijd is onzeker welke plek Wopke Hoekstra daarin krijgt. Nederland hoopt in ieder geval op "een stevige positie" in Brussel. Dat zei premier Schoof toen hij Hoekstra in juli naar voren schoof als kandidaat-Eurocommissaris.

Over een paar dagen zal blijken of die wens wordt ingewilligd. De afgelopen weken werd Hoekstra getipt als Eurocommissaris Handel, een invloedrijke plek. Maar die positie lijkt aan Nederland voorbij te gaan, zo valt op te maken uit gesprekken met betrokkenen. In plaats daarvan zou Tsjechië er met die buit vandoor gaan.

Ingewijden houden er nu rekening mee dat Hoekstra zijn huidige klimaatactieportefeuille houdt. De oud-CDA-minister draait in deze Commissie al bijna een jaar mee als vervanger van Frans Timmermans, die terugkeerde naar de Nederlandse politiek.

Breken met EU-regels

Schoofs wens om als Nederland een prominente plaats in de nieuwe Commissie te bezetten is begrijpelijk, gezien de forse Brusselse ambities van Den Haag. De regeringspartijen beloven om in Brussel "met de vuist op tafel te slaan" en op belangrijke Europese dossiers als landbouw en asiel uitzonderingen (opt-outs) te gaan regelen. Nederland, zo hoopt het kabinet, kan daardoor bestaande EU-afspraken die als knellend worden ervaren naast zich neerleggen.

Komende week al stuurt de regering zo'n uitzonderingsverzoek voor asiel naar Brussel, zei Schoof vrijdag. Ook wil minister Faber (PVV) een asielcrisis uitroepen om de asielinstroom in te perken. Maar van het bestaan van een crisissituatie moet ze eerst nog de Europese Commissie overtuigen.

Juist omdat Nederland zware onderhandelingen op het terrein van migratie en landbouw met de Commissie voorziet, heeft Nederland laten weten beslist niet de portefeuilles Migratie of Landbouw te willen. Bij dergelijke onderhandelingen zou het lastig zijn als de eigen Commissaris op die gebieden namens Europa met Nederland in discussie moet gaan.

Informatievoorsprong

Hoewel van een Eurocommissaris neutraliteit wordt verwacht, is het in de Brusselse praktijk bekend dat een land met een Eurocommissaris die "dicht bij het vuur zit" daarvan toch profiteert: de lijntjes met Von der Leyen zijn korter, de informatievoorsprong is groot.

Met Timmermans had Nederland lange tijd (2014-2023) een machtige Eurocommissaris die ook als eerste vicevoorzitter van de Commissie optrad. Maar die rol lijkt er voor Hoekstra niet in te zitten.

Als kabinetschef van Hoekstra wordt VVD'er Han ten Broeke genoemd, die als Tweede Kamerlid jarenlang buitenlandwoordvoerder van zijn partij was. Hij is nu voorzitter van de BOVAG en directeur van het Haags Centrum voor Strategische Studies en hij zou CDA'er Esther de Lange, nu nog Hoekstra's rechterhand, gaan vervangen. Het CDA zit niet in het huidige kabinet. Met een VVD'er op een belangrijke plek in Brussel houdt het kabinet meer zicht op wat daar allemaal gebeurt.

'Koningin Ursula'

De namen van de kandidaat-Eurocommissarissen uit alle 27 EU-landen zijn inmiddels bekend. Maar er is er maar één die bepaalt wie op welke post belandt, 'koningin Ursula', zoals de bijnaam luidt van de Duitse Commissievoorzitter die aan haar tweede mandaat van vijf jaar begint. En dus blijft het nagelbijten voor Hoekstra tot zij het resultaat van het leggen van haar personele puzzel bekendmaakt.

Maar ook daarna is die nieuwe Commissie nog geen uitgemaakte zaak. De voorgestelde Eurocommissarissen moeten eerst nog "op de grill" in het Europees Parlement waar ze tijdens hoorzittingen worden ondervraagd.

Ook kan het gebrek aan vrouwen in de voorgestelde Europese Commissie nog leiden tot veranderingen. Als de Europarlementariërs niet overtuigd zijn van de geschiktheid van een kandidaat, kunnen ze die afkeuren en moet de lidstaat met een nieuwe naam komen.

Zachtzinnig gaan die hoorzittingen er meestal niet aan toe; bij het samenstellen van de vorige Commissie, vijf jaar geleden, kregen drie kandidaat-Eurocommissarissen geen goedkeuring van de Europarlementariërs.

Het is overigens nog niet helemaal zeker dat de Commissievoorzitter haar ploeg dinsdag in Straatsburg kan presenteren. Lidstaat Slovenië moet zijn kandidaat nog formeel goedkeuren, het is onduidelijk of dat vóór dinsdag lukt.

Op het Kanaal tussen Frankrijk en Groot-Brittannië zijn zeker acht migranten om het leven gekomen. Ze probeerden Groot-Brittannië te bereiken.

Volgens de lokale autoriteiten was de boot met 59 opvarenden overvol. Het ging aan het begin van de nacht mis, toen de boot nog maar net van de Franse kust was vertrokken. De boot zou zijn gescheurd op de rotsen.

Baby in het ziekenhuis

Zes mensen, onder wie een baby van tien maanden, liggen in het ziekenhuis. Overlevenden worden opgevangen in een sporthal in het Noord-Franse kustplaatsje Ambleteuse. De opvarenden komen onder meer uit Eritrea, Syrië, Afghanistan en Iran.

Eerder deze maand kwamen twaalf migranten om het leven op het Kanaal toen hun boot op weg naar Engeland kapseisde. Het was het dodelijkste bootongeluk in het Kanaal van dit jaar.

Tot nu toe zijn er dit jaar zeker 43 migranten op het Kanaal om het leven gekomen of vermist geraakt. Daarmee is 2024 nu al het dodelijkste jaar sinds 2018.

Er worden veel pogingen gedaan om het Kanaal over te steken. De Franse kustwacht zegt dat er zaterdag achttien migrantenboten in de gaten werden gehouden en dat er in de nacht van vrijdag op zaterdag 200 schipbreukelingen uit het Kanaal gered. Daarbij was een aantal boten "in zeer slechte staat".

Duikers hebben dit weekend kilo's lood opgeruimd dat in zee lag voor de kust van Zoutelande. Het gaat om lood dat achterblijft na het sportvissen. In de sportvisserij wordt al jaren gesproken over het stoppen met het gebruik van lood.

Sportvissers gebruiken lood om hun lijn te verzwaren. Als lijnen breken, belandt het lood op de bodem van de zee. Sportvisserij Nederland wilde in 2018 al helemaal af van vislood. Er zijn alternatieven voor lood in de sportvisserij (bijvoorbeeld steen, glas of ijzer). Wel zijn die vaak duurder en groter.

Vijf kilo op twee meter

Hoeveel lood er precies in de Nederlandse sloten, meren en zeeën ligt, is niet bekend. Vijf duikers verzamelden op verzoek van stichting Gezond Water lood langs de Zeeuwse kust. Duiker Roel van der Mast heeft op twee vierkante meter bodem zo'n vijf kilo lood bijeengeraapt, schat hij. "Dit kun je langs de hele kust doen", zegt hij tegen Omroep Zeeland.

De duikers herkennen het lood aan de draadjes die nog boven het zand uitsteken, omwikkeld door zeewier.

Lood is schadelijk voor mens en milieu. "Helaas is het in de sportvisserij nog steeds niet verboden. Wij willen laten zien dat er heel veel ligt en dat het schoongemaakt zou moeten worden", aldus Ton de Jonge van Gezond Water.

Meta gaat openbare content op Britse Facebook- en Instagram-accounts scrapen om zijn AI-modellen te trainen. De AI zou hierdoor op termijn in staat moeten zijn om de Britse cultuur beter te begrijpen. Er komt een opt-outmogelijkheid die Meta zal respecteren.

If you want to smooth out the top surface of your FDM 3D prints, you can try ironing. Many slicers allow you to set this option, which drags the hot …read more

NASA’s ACS3 (Advanced Composite Solar Sail System) is currently fully deployed in low Earth orbit, and stargazers can spot it if they know what to look for. It’s actually one …read more

In Venezuela zijn gisteren zes buitenlanders opgepakt, omdat ze het plan zouden hebben gehad om het land "te destabiliseren" en president Maduro te vermoorden. De arrestaties werden door de minister van Binnenlandse Zaken bekendgemaakt in een persconferentie op de staatstelevisie.

Het gaat om drie Amerikanen, twee Spanjaarden en een Tsjech. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken meldde gisteravond dat er een Amerikaanse militair is opgepakt en dat er onbevestigde berichten zijn over de arrestatie van twee andere Amerikanen. De Spanjaarden hebben volgens Venezuela banden met de Spaanse inlichtingendiensten. De Spaanse regering ontkent dit, melden Spaanse media.

'Complot'

Volgens de Venezolaanse regering zitten de zes in een complot van de Amerikaanse inlichtingendienst CIA om de regering omver te werpen en meerdere leiders in het land te vermoorden.

Het is een beschuldiging die vaker vanuit Venezuela te horen is. Maduro is sinds 2013 aan de macht en zegt al jaren dat de Verenigde Staten hem proberen weg te krijgen via sancties en geheime operaties.

In een verklaring schrijft het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken: "Elke claim van Amerikaanse betrokkenheid bij een complot om Maduro omver te werpen is categorisch onjuist. De Verenigde Staten blijven een democratische oplossing voor de politieke crisis in Venezuela steunen."

Spanningen lopen op

De bekendmaking van de arrestaties komt twee dagen nadat het Amerikaanse ministerie van Financiën sancties had opgelegd aan zestien bondgenoten van Maduro. Amerika beschuldigt hen van belemmering van de stembusgang bij de Venezolaanse presidentsverkiezingen in juli en mensenrechtenschendingen.

Eerder deze week erkende het Spaanse parlement oppositiekandidaat González als winnaar van die verkiezingen. Nadat de Venezolaanse justitie had aangekondigd dat er een aanhoudingsbevel was voor González, vluchtte hij naar Spanje. De Spaanse premier Sánchez wenste hem in een gesprek "een warm welkom". Een Spaanse minister beschuldigde Maduro ervan dat hij een dictatuur voert. Dat was voor Venezuela reden om zijn ambassadeur in Spanje terug te halen.

Aanhangers van Maduro zijn woedend over de rol van Spanje en riepen op tot het verbreken van de economische en diplomatieke banden met Spanje.

Fraude

Volgens de kiescommissie heeft Maduro de verkiezingen van 28 juli gewonnen met 52 procent van de stemmen. De oppositie heeft echter, tot verrassing van de regering, de hand weten te leggen op 80 procent van de telbladen van de stemmachines. Daaruit komt het beeld naar voren dat González twee keer zoveel stemmen kreeg als Maduro.

Ook de Verenigde Staten zijn ervan overtuigd dat de regering van Maduro heeft gefraudeerd en hebben González als verkiezingswinnaar erkend.

Protesten neergeslagen

Ondanks de internationale veroordelingen over het gebrek aan transparantie riep het Venezolaanse hooggerechtshof Maduro in augustus uit tot winnaar van de verkiezingen. Het hof bestaat voor een groot deel uit Maduro-loyalisten en gaat vrijwel nooit tegen de belangen van de president in. Protesten tegen de uitslag werden hard neergeslagen. Zeker 23 mensen kwamen daarbij om het leven. In de eerste tien dagen na de verkiezingsuitslag zijn ten minste 1500 mensen opgepakt.

Corsair heeft de noodlijdende Duitse hardwarefabrikant Endor AG overgenomen: het moederbedrijf achter simracingfabrikant Fanatec. Het is niet duidelijk hoeveel geld Corsair heeft betaald voor de overname.

Er staat geen cultuurparagraaf in het regeerprogramma, maar al langer is duidelijk wat het kabinet met de sector wil: er minder geld aan uitgeven en er meer geld aan overhouden (subsidies omlaag, btw omhoog). De sector zelf vreest als gevolg van deze maatregelen een kaalslag.

Een puur economische benadering van cultuur voelt wellicht wat ongemakkelijk omdat het hoofddoel van bijvoorbeeld theater, concerten of musea niet economisch is. Toch is het interessant om door een economische bril naar de sector te kijken. Het gaat vaak over wat kunst en cultuur kosten, maar wat levert het eigenlijk op?

Voordat we daarin duiken, is het goed om te weten dat Nederlanders veel cultuur consumeren: tussen de 85 en 95 procent van de Nederlanders bezoekt volgens de Cultuurmonitor jaarlijks 'iets cultureels'. 60 tot 65 procent van de Nederlanders is zelf een beoefenaar van cultuur, als amateur of professioneel.

Werknemers

In de culturele sector lopen verschillende definities door elkaar heen. In dit artikel (en de grafieken) gaat het om de subcategorie kunst en cultureel erfgoed. Daaronder vallen onder meer toneel, dans, musical, musea, muziek, festivals, monumenten en archieven.

Later komen subsidies aan bod waar het ook over een andere subcategorie van cultuur gaat, namelijk media en entertainment. Daaronder vallen films, boeken, bibliotheken, omroepen, kranten, bioscopen, pretparken en dierentuinen.

60 procent van de mensen werkzaam in kunst en cultureel erfgoed werkt als zzp'er.

Bovenstaande cijfers zijn eigenlijk niet volledig, omdat mensen werkzaam in bijvoorbeeld de boeken- en filmwereld niet zijn meegenomen. Ook vrijwilligers zijn niet terug te zien.

"Terwijl de sector sterk op hen leunt", zegt Bastiaan Vinkenburg, kunst- en cultuuronderzoeker bij Bureau Berenschot. "Zeker op plekken waar weinig budget is en in bepaalde kunstuitingen zoals poppodia, bibliotheken en musea." In Nederland werkt 6 procent - 1 miljoen mensen - als vrijwilliger bij culturele instellingen.

Daarbij kan je de werkgelegenheid oprekken, zegt Jeroen Bartelse, directeur van zalencentrum Tivoli Vredenburg in Utrecht en voorzitter van branchevereniging Kunsten '92.

"Er zit een hele economie om ons heen. Taxichauffeurs of het ov die mensen naar huis brengen, de restaurants en cafés, de mensen verantwoordelijk voor de op- en afbouw, de lichttechnici, kostuumontwerpers, financiële dienstverlening, toeleveranciers, ga maar door."

Maar cijfers over die dienstverlening in relatie tot cultuur zijn lastig te geven, want de dienstensector is natuurlijk niet afhankelijk van cultuur alleen.

Naast deze instellingen zijn er ook 45 filmtheaters, 133 bibliotheekorganisaties en 800 bibliotheekvestigingen.

In grote steden, waar kunst en cultuur sterker vertegenwoordigd zijn, werken veel mensen in de culturele sector. Onderstaande cijfers gaan alleen over kunsten en cultureel erfgoed.

Inkomstenbronnen

De cultuursector heeft vier grote inkomstenbronnen: publiek (kaartjes), privaat (donateurs, vriendenverenigingen, sponsoring, private fondsen, loterijen), overheid (Rijk, provincies, gemeenten) en neveninkomsten (horeca, merchandise, diensten).

De cijfers lopen tot 2019, het jaar voor de coronapandemie uitbrak. Tijdens de pandemie daalden de inkomsten vanuit het publiek en stegen die vanuit het Rijk. In 2010-2013 zijn de bezuinigingen van het kabinet-Rutte I zichtbaar:

Ongeveer de helft van het geld (exclusief filmsector, archieven en bibliotheken) komt van het Rijk en gemeenten, in de vorm van subsidies. Tegelijk maakt niet elke culturele instelling, kunstenaar of gezelschap daar gebruik van.

De totale inkomsten van de cultuursector zijn jarenlang nagenoeg gelijk gebleven, ondanks inflatie - daar is nauwelijks voor gecorrigeerd.

Er zijn drie belangrijke subsidiestromen: die van het Rijk, van de gemeenten en van de provincies. Het Rijk heeft via het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) 1,3 miljard euro te verdelen:

Verder gaat er vanuit het Rijk geld naar:

Daarnaast besteden gemeentes (afbeelding 2) en provincies (afbeelding 3) geld aan kunst en erfgoed. Zij krijgen geld van het Rijk via het gemeentefonds en het provinciefonds en kunnen zelf bepalen welk deel hiervan wordt besteed aan cultuur.

Bijdrage aan de economie

De creatieve sector zorgt voor werkgelegenheid en dus voor belastingafdracht en geld dat mensen kunnen uitgeven. Omdat de lonen in de sector achterbleven, werd een 'Fair Practice-code' opgericht om sectorbreed afspraken te maken over eerlijke betaling van de makers.

Bartelse: "Vergoedingen waren steeds meer gaan achterlopen. Zzp'ers in deze sector verdienen gemiddeld 35 procent minder dan elders." Met de kabinetsplannen vreest de sector dat dit onder druk komt te staan.

Kunst en cultureel erfgoed droegen in 2022 5,5 miljard euro bij aan het bruto nationaal product, dat is 0,64 procent (exclusief muziekindustrie, film en boeken).

Bezuinigingen

Hoewel cultuur dus niet expliciet wordt genoemd in de regeerplannen, zijn er wel degelijk financiële maatregelen die effect zullen hebben. Afgelopen woensdag stond in een rapport uit de sector zelf dat deze ingrepen voor alle inkomstenbronnen (publiek, privaat, subsidie) gevolgen zullen hebben. Het onderzoek gaat uit van jaarlijks 200 tot 350 miljoen euro minder inkomsten, terwijl de sector "al geen vet op de botten heeft."

Er is ook gekeken naar de btw-verhoging. Die zal niet voor 5 tot 6 procent minder bezoekers leiden, zoals het kabinet heeft becijferd, maar 9 tot 12 procent. Er is volgens de onderzoekers onvoldoende rekening gehouden met eerdere prijsstijgingen van kaartjes door corona, de nasleep van de pandemie, inflatie, loonstijgingen en gestegen energiekosten.

Het ministerie van OCW moet een miljard euro bezuinigen, onduidelijk is nog waar dat gaat gebeuren. De kansspelbelasting gaat omhoog, wat minder geld vanuit loterijen betekent.

Daarbij verwachten gemeenten en provincies in 2026 een begrotingstekort van 1,1 miljard euro, een dieptepunt. Omdat er geen wettelijke plicht is aan cultuurbeleid te doen, vreest de sector dat cultuur aan het kortste eind zal trekken.

Een berucht voorbeeld is Bergen op Zoom, waar coronasteungeld voor cultuur werd besteed aan reorganisatie en salarissen van topambtenaren. Ook wordt het niet indexeren van subsidies door sommigen als bezuiniging bestempeld.

Dinsdag op Prinsjesdag moeten de financiële maatregelen van het kabinet duidelijk worden.

Eerder onderzoek laat de effecten van de btw-verhoging zien:

De eigenaar van een tabakswinkel in het plaatsje Uzès in Zuid-Frankrijk vond vrijdagochtend een opmerkelijke brief in zijn brievenbus. De schrijver bood zijn excuses aan dat hij "als kleine jongen" snoep had gestolen. In de envelop zat een briefje van 50 euro als terugbetaling.

"Ik schrijf u deze brief om mijn excuses aan te bieden en een fout te herstellen die ik in mijn jeugd heb gemaakt", zo begint de brief. "Toen ik een kleine jongen was, heb ik een handvol snoepjes gestolen uit uw tabakswinkel. Het spijt me dat ik van u heb gestolen en ik wens het beste voor u, uw dierbaren en uw bedrijf." De brief is niet ondertekend.

Grap

De eigenaar van de winkel, Alexandre Goncalves De Oliveira, zegt tegen radiozender France Bleu dat hij in eerste instantie dacht dat het een grap was. "Maar het briefje van 50 bleek echt te zijn."

De Oliveira vraagt zich af of de gulle gever een vaste klant is van de tabakswinkel. "Misschien weten we op een dag het antwoord."

Hij zegt het gebaar te waarderen. Het geld heeft hij verdeeld over zijn drie dochters.

In Haïti zijn minstens 25 doden gevallen bij een explosie van een tankwagen. Tientallen anderen hebben ernstige brandwonden opgelopen.

Het ongeluk gebeurde vlak bij de kuststad Miragoane. De Haïtiaanse premier Garry Conille heeft de plek bezocht en noemde het een "verschrikkelijk tafereel". In een verklaring heeft hij toegezegd dat slachtoffers en hun families hulp van de overheid krijgen.

Volgens ooggetuigen vond de explosie plaats nadat de benzinetank van de vrachtwagen werd geraakt door een ander voertuig, waarna er benzine lekte. Mensen verzamelden zich vervolgens bij de truck om de brandstof op te vangen.

"Er waren veel mensen. Degenen die dicht bij de vrachtwagen stonden, werden weggeblazen", aldus een ooggetuige tegen een lokale nieuwszender.

Onherkenbaar verbrand

De explosie gebeurde gisteren rond 07.00 uur 's ochtends lokale tijd. Autoriteiten in het departement Nippes, waar het ongeluk gebeurde, zeiden eerder dat zestien lichamen onherkenbaar verbrand waren.

De meeste gewonden zijn per helikopter vanaf de rampplek vervoerd naar plekken waar ze medische hulp kregen.

Haïti wordt al maanden geteisterd door bendegeweld. Bijna 600.000 mensen zijn op de vlucht geslagen. Een internationale politie- en legermacht van de VN is in het land aanwezig om de orde te herstellen. Kenia heeft de leiding over die politiemissie.

It takes but an ill-fated second to break a bone, and several long weeks for it to heal in a cast. And even if you have one of those newfangled …read more

Waar betaaldparkeerszones in 2018 nog zo'n 540 vierkante kilometer besloegen, was dat in 2022 gegroeid naar 660 vierkante kilometer. Dat blijkt uit gegevens van de verkeersdatabase Mobiliteitsspectrum.

Mede doordat je op meer plekken moet betalen om te parkeren, zijn Nederlanders jaarlijks meer kwijt aan parkeervergunningen en publieke parkeerplaatsen. In 2023 gingen gemeenten in hun begrotingen per inwoner uit van gemiddeld 63 euro aan parkeeropbrengsten, blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Gecorrigeerd voor de (hoge) inflatie is dat een stijging van 14 procent in vijf jaar. Parkeergarages van commerciële bedrijven vallen er buiten.

De parkeerheffingen zijn voor gemeenten een worsteling: ze moeten drukte in de stad in goede banen leiden, maar kampen ook met grote weerstand tegen parkeertarieven.

In veel gemeenten nog gratis parkeren

De stijging van gemeentelijke parkeerinkomsten gaat niet overal gelijk. De grootste toename is in Zuid-Holland, waar de heffingen per persoon drie keer zoveel stegen als gemiddeld. In vijf provincies was daarentegen juist sprake van een daling. Deze provincies hebben veel gemeenten die nog helemaal geen kosten voor parkeren rekenen. Daar gingen bewoners er ten opzichte van de inflatie dus op vooruit.

De gemeenten Zandvoort, Harlingen en Amsterdam begrootten de hoogste parkeerinkomsten. In Harlingen, waar veel toeristen parkeren voor de boot naar Terschelling en Vlieland, zijn de heffingen de afgelopen jaren het meest gestegen.

In onderstaande kaart zie je de stijgingen van parkeerheffingen per inwoner in alle provincies. Verderop in dit artikel vind je een interactieve kaart van gemeenten.

Invoering of uitbreiding van betaald parkeren gaat doorgaans niet zonder slag of stoot. Zo werden in Haarlem en Katwijk uitbreidingsplannen massaal weggestemd via referenda. In Den Haag, waar betaald parkeren komende jaren over de hele stad wordt uitgerold, volgt binnenkort mogelijk een vergelijkbare stemming.

Tegenstanders van betaald parkeren spreken vaak van een "melkkoe" voor gemeenten. Maar gemeenten heffen de parkeertarieven doorgaans niet voor de lol, stelt verkeersonderzoeker Giuliano Mingardo van de Erasmus Universiteit Rotterdam. "Het is een worsteling voor gemeenten, want je kan nooit iedereen tevreden stellen. Tegenstanders reageren vaak ook uit pure emotie: de auto staat voor veel mensen gelijk aan vrijheid."

'Gratis parkeren bestaat niet'

Het argument dat gemeenten met betaald parkeren de kas willen spekken, gaat volgens Mingardo niet op: "Als parkeren gratis is, moet iedereen meebetalen. Want onderhoud en handhaving kosten ook geld, dat dan met andere belastingen moet worden betaald. Gratis parkeren bestaat dus niet."

Relatief gezien zijn de tarieven volgens Mingardo ook niet zo hoog. "Kijk maar naar de grondprijzen in Amsterdam", zegt hij. Met 630 euro per jaar voor gemiddeld vijf vierkante meter parkeerruimte, komen vergunninghouders er goedkoop vanaf vergeleken met de vierkantemeterprijs van woningen.

Een andere parkeermythe die Mingardo wil ontkrachten, is dat betaald parkeren het autogebruik altijd terugdringt: "Het doel is reguleren. Bewoners krijgen een vergunning voor een laag tarief. Aanvankelijk komen er minder bezoekers en neemt de parkeerdruk af, maar dat effect wordt in de tijd minder. Men went aan betalen."

Bij de gestegen parkeeropbrengsten spelen ook nog twee andere factoren mee: hogere parkeertarieven en intensiever gebruik van parkeervakken. Volgens centrumparkeren.nl stegen de tarieven in grote steden van 2018 tot 2022 met 6 procent (inflatiegecorrigeerd).

Ook moeten Nederlanders gemiddeld meer auto's parkeren: het aantal auto's per inwoner steeg met 4 procent, volgens CBS-cijfers, naar een halve auto per persoon. Opmerkelijk is dat Nederlanders - ondanks de extra auto's - minder vaak rijden: het aantal ritjes per inwoner daalde juist met 5 procent.

Al met al vindt Mingardo de uitbreiding van betaald parkeren een logische ontwikkeling: "Het autobezit groeit. Als een bepaald gebied te druk wordt, moet je het reguleren. Je begint met een maximale parkeertijd, maar dat is vaak niet genoeg en dan komt er een prijs. En die gaat omhoog. In heel Europa gaat het zo. Je begint vaak in de binnenstad, en dan ontstaat een olievlekeffect."

Goedemorgen! Vandaag gaan Ajax-fans demonstreren tegen het niet-doorgaan van wedstrijden vanwege stakingen. Daarnaast maakt het Gala van het Nederlands Theater voor het eerst geen onderscheid meer tussen mannen- en vrouwenrollen bij de toneelprijzen.

Eerst het weer: wolkenvelden, af en toe zon en droog. Maxima tussen 17 en 19 graden. Er waait een zwakke tot matige westelijke wind, kracht 2 tot 3.

Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. En hier zie je waar wordt gewerkt aan het spoor.

Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?

Het noodweer in Midden-Europa leidt in meerdere landen tot grote overlast. In Oostenrijk zijn nu 42 gemeenten aangeduid als rampgebied, terwijl dat er gisteravond nog 24 waren. In Tsjechië en Polen worden overstromingen gemeld.

Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:

Op Open Monumentendag was in de buurt van Arnhem voor het eerst de brandtoren op het Rozendaalse Veld te beklimmen, maar niet iedereen durfde het aan:

Fijne zondag!