De Venezolaanse oppositieleiders María Corina Machado en Edmundo González Urrutia hebben de hoogste onderscheiding van de Europese Unie op het gebied van mensenrechten gekregen: de Sacharovprijs. Dat heeft de voorzitter van het Europees Parlement Roberta Metsola bekendgemaakt.
"In hun streven naar een eerlijke, vrije en vreedzame machtsoverdracht hebben ze onverschrokken de waarden hooggehouden die miljoenen Venezolanen en het Europees Parlement zo dierbaar achten: rechtvaardigheid, democratie en de rechtsstaat", zei Metsola.
Machado zou dit jaar als oppositiekandidaat tegen zittend president Nicolás Maduro meedoen aan de verkiezingen in Venezuela. Dat werd haar onmogelijk gemaakt door de zittende regering, waarop González haar plaats innam.
In aanloop naar de verkiezingen dook Machado onder, uit angst voor haar leven. Tegen González werd een arrestatiebevel uitgevaardigd. Hij vluchtte naar Spanje nadat hij ruim een maand in het geheim onderdak had gekregen in de Nederlandse ambassade in Caracas.
Democratische toekomstMachado beweerde bewijs te hebben dat González de presidentsverkiezingen van 28 juli met een ruime marge had gewonnen. Maduro riep zichzelf uit tot winnaar, gesteund door de kiescommissie die op zijn hand was. Hij zou 52 procent van de stemmen hebben gekregen. Bewijs voor de winst leverde de commissie niet.
De overwinning van Maduro is betwist door onafhankelijke waarnemers, waaronder de Verenigde Naties. In een resolutie van vorige maand erkende het EU-parlement González als de legitieme president van Venezuela.
De twee oppositieleiders blijven ook nu nog strijdbaar. González zei deze maand dat hij op 10 januari terugkeert naar zijn land om aan te treden als president.
EP-voorzitter Metsola steunt hen. "Dit parlement staat aan de zijde van de bevolking van Venezuela en van María en Edmundo in hun strijd voor de democratische toekomst van hun land. We zijn ervan overtuigd dat Venezuela en de democratie uiteindelijk zullen zegevieren", zei ze vandaag.
Strijd niet voorbijIn een bericht op X zegt González dat hij "vereerd en dankbaar" is voor de prijs. "Deze onderscheiding belichaamt de diepe solidariteit van de Europese bevolking met het Venezolaanse volk en hun strijd voor het herstel van de democratie.".
Hij bedankt Machado en beschrijft haar als "een uitzonderlijk persoon die, met al haar politieke talent, haar absolute toewijding en haar ontembare geest, de weg heeft geplaveid die wij nu bewandelen, en de vlam van de vrijheid in ons land levend heeft gehouden".
González geeft ook uiting aan zijn "dankbaarheid, trots en bewondering voor mijn Venezolaanse landgenoten, die met de grootste beleefdheid, moed en vastberadenheid al jaren een regime confronteren, en blijven confronteren, dat systematisch de mensenrechten schendt".
Maar hij waarschuwt dat de strijd nog niet voorbij is. Hij drong er bij voorstanders van democratie overal ter wereld op aan om te helpen "het soevereine mandaat van het Venezolaanse volk af te dwingen".
Vorig jaar kregen Jina Mahsa Amini (postuum) en de protestbeweging 'Vrouw, Leven, Vrijheid' in Iran de prijs.
Naast de twee oppositieleiders waren dit jaar ook twee groepen uit het Midden-Oosten, Women Wage Peace en Women of the Sun op de shortlist gezet. Zij zetten zich in om de kloof tussen Israëliërs en Palestijnen te dichten. Daarnaast was de Azerbeidzjaanse academicus en anti-corruptieactiviste Gubad Ibadoghlu genomineerd.
De jaarlijkse prijs wordt medio december uitgereikt tijdens een ceremonie in het Europees Parlement in Straatsburg, Frankrijk.
Ondanks aanhoudende overlast op het treintraject tussen Zwolle en Emmen komen controles van vervoersbewijzen op die stations niet terug. Volgens vervoerder Arriva wordt het probleem van overlast met zulke controles namelijk niet opgelost, maar slechts verplaatst.
Op het traject, de Vechtdallijn, zijn al jarenlang problemen. Relatief veel mensen reizen zwart en weigeren een legitimatiebewijs te tonen. Daarbij komt het ook geregeld tot fysiek geweld en intimidatie van het treinpersoneel. De overlast wordt vooral veroorzaakt door veiligelanders. De Arriva-trein wordt veel gebruikt door asielzoekers die op weg zijn naar het aanmeldcentrum in Ter Apel.
Om de overlast te beteugelen, golden lange tijd perroncontroles. Iedere reiziger bij de toegangspoorten van de stations Zwolle en Emmen werd gecontroleerd. Wie geen vervoersbewijs had, werd weggestuurd.
Mobiele veiligheidsteamsMaar in april vorig jaar werden die controles afgeschaft, schrijft de regionale omroep Oost.. In plaats daarvan kwamen er mobiele veiligheidsteams die het treinpersoneel te hulp moeten schieten als dat nodig is. Passagiers worden sindsdien weer in de trein gecontroleerd op vervoersbewijzen.
Voor het aannemen en opleiden van extra veiligheidspersoneel in de trein stelden de provincies Overijssel en Drenthe en het ministerie van Justitie en Veiligheid geld beschikbaar.
Sindsdien namen de problemen toe. Het aantal incidenten in de trein tussen Zwolle en Emmen lag in het eerste kwartaal van dit jaar veel hoger dan diezelfde periode vorig jaar.
"Schokkend", noemde Wim Eilert van spoorwegvakbond VVMC de cijfers. "Het is inmiddels meer geluk dan wijsheid dat er nog geen dodelijk slachtoffer is gevallen. De mate van agressie is ook veel erger geworden."
VerplaatsenDaarom hadden de VVMC en de Overijsselse politiek opgeroepen om de controles opnieuw in te voeren op het traject. Arriva stelt echter dat het de problemen niet oplost, en de provincie schaart zich nu achter de vervoerder.
De perroncontroles gaven "gedoe op perrons", zegt een woordvoerder van Arriva. Mensen werden agressief, maar probeerden de controles ook te vermijden. "Ze liepen over het spoor voor de trein langs om aan de voorkant in te stappen. Dat is natuurlijk hartstikke gevaarlijk."
Daarnaast merkte Arriva dat passagiers kaartjes kochten voor het eerstvolgende station en dus de trein in mochten, maar vervolgens het hele traject bleven zitten. Ook leidden de controles bij Zwolle en Emmen tot een toename van de overlast op de tussenliggende stations, waar geen controles werden uitgevoerd.
De perroncontroles worden dus niet heringevoerd, maar de mobiele veiligheidsteams blijven wel. Daarvoor heeft de provincie nog meer geld beschikbaar gesteld. Volgens de woordvoerder van Arriva voelt het treinpersoneel zich veilig en gesteund door deze veiligheidsteams.
In Noorwegen is bij een treinontsporing een persoon om het leven gekomen. Het gaat om de treinmachinist. Ook raakten meerdere mensen gewond.
De trein raakte van de rails door een rotsblok, melden Noorse media. Op foto's is te zien dat er een groot rotsblok op het spoor ligt. Volgens omroep TV2 waren er 55 mensen aan boord.
De zogenoemde Arctic Circle Express was onderweg van Trondheim naar de noordelijke plaats Bodø. Het voertuig ontspoorde tussen de plaatsen Bjerka en Mo i Rana in de provincie Nordland en gleed enkele meters van een berghelling af.
Niet levensbedreigendVolgens de Noorse politie zijn vier mensen naar het ziekenhuis gebracht. Een van hen wordt behandeld op de eerste hulp. Verder melden verschillende Noorse media, zoals Dagbladet, dat niemand levensbedreigend gewond is geraakt.
Ook zegt de politie geen reden te hebben om te denken dat meer doden zijn gevallen.
Het rotsblok belandde op het spoor na een aardverschuiving, die waarschijnlijk is ontstaan door regenval in het gebied, meldt de Noorse omroep NRK.
De wegen rondom de ontspoorde trein, waaronder de snelweg E6, blijven de komende dagen dicht voor onderzoek en opruimwerkzaamheden.
De noodlijdende elektrische bussenbouwer Ebusco is een stapje verder in zijn reddingsplan. De aandeelhouders stemden vandaag in met een plan om voor de tweede keer in een jaar tijd extra geld in het bedrijf uit Deurne te steken.
Met de goedkeuring van de aandeelhouders om de nieuwe aandelen uit te zetten om zo 36 miljoen euro op te halen is Ebusco er nog niet. De aandelen moeten nog door de huidige aandeelhouders of door nieuwe worden gekocht. Lukt dit niet, dan is het geld bij Ebusco in de eerste drie maanden van volgend jaar op. Wel is het zo dat als aandeelhouders niet meedoen, hun huidige belang verwatert en daarmee dus hun inspraak.
Ebusco zit in een neerwaartse spiraal door problemen met de productie van bussen. Ov-bedrijven Qbuzz, Keolis en Connect Bus zegden onlangs orders op, omdat zij hun bussen niet geleverd kregen. Ebusco kampt met een personeelstekort en problemen met de levering van onderdelen om de bussen klaar te krijgen.
Vanochtend publiceerde het bedrijf kwartaalcijfers waaruit blijkt dat het nog een schuld van 33 miljoen heeft. Onder meer bij de Belastingdienst. Daarnaast zijn er slechts 37 bussen geproduceerd en zijn veel bestellingen niet op tijd geleverd. De productie is eerder deze week stilgelegd.
Emoties bij beleggersIn een bij vlagen emotionele aandeelhoudersvergadering vroegen met name particuliere beleggers zich af of de 36 miljoen euro wel genoeg zal zijn om Ebusco te redden. Een jaar geleden werd al eens 68 miljoen opgehaald. Mede door flinke boetes van klanten voor te laat geleverde bussen is dat geld nu al op.
Ebusco wil een deel van de productie nu weer gaan uitbesteden, om er zo zeker van te zijn dat er maandelijks veertig tot vijftig bussen van de band kunnen rollen. Saillant detail is dat Ebusco aan het begin van de aandeelhoudersvergadering op de beurs nog slechts iets meer dan 30 miljoen euro waard is. Met andere woorden: er moet meer geld worden opgehaald dan het bedrijf op dit moment waard is.
De uitkomst van vandaag is een lichtpuntje voor het bedrijf, dat gisteren nog een kort geding bij de rechter verloor. Dat had het bedrijf aangespannen omdat klant Qbuzz beslag had laten leggen op rekeningen van de bussenbouwer. Vandaag meldde Ebusco dat dit beslag is opgeheven. Op de zitting, afgelopen maandag, waarschuwde Ebusco dat door dit beslag de salarissen van medewerkers niet konden worden betaald. Het bedrijf heeft niet gezegd of dat dit probleem nu ook is opgelost.
Aandelenhandel stilgelegdDe Autoriteit Financiële Markten (AFM) legde aan het begin van de bijeenkomst in Deurne de handel in het aandeel stil. Mogelijk om verdere onrust onder beleggers te voorkomen.
Een minimumleeftijd van 15 jaar om te scrollen door TikTok of Instagram, dat wil de Noorse regering. Ook de Australische premier zegt dat in zijn land technologie wordt getest waarmee sociale media kunnen worden verboden tot een bepaalde leeftijd. Is het handhaven van zo'n grens realistisch? En heeft het zin?
Volgens de socialemediaplatforms zelf is er al een leeftijdsgrens, die ook geldt in Nederland. Kinderen mogen pas op Instagram en TikTok als ze 13 jaar zijn. Maar de platforms controleren deze leeftijdsgrens nauwelijks.
"Als je platform niet geschikt is voor kinderen onder de 13 jaar, moet je wel zeker weten dat ze er ook niet zitten", zegt hoogleraar recht en digitale technologie Simone van der Hof.
Volgens Justine Pardoen van adviesorganisatie Bureau Jeugd en Media hebben overheden lang te weinig druk gezet op socialemediabedrijven, waardoor die niet zich genoodzaakt voelden om te investeren in systemen die de leeftijdsgrens controleren. "Daardoor is alle verantwoordelijkheid bij de gebruiker komen te liggen."
Niet 13 maar 15In Noorwegen willen ze dus een minimumleeftijd van 15 jaar. Dat is weliswaar hoger dan 13, maar premier Støre zegt dat de maatregel gepaard zal gaan met strenge controles. "Kinderen moeten beschermd worden tegen de schadelijke inhoud op sociale media", zegt hij tegen de Noorse krant VG. "Het zijn grote techgiganten die het opnemen tegen de hersenen van kleine kinderen. We weten dat dit een zware strijd is, maar ook een strijd waar de politiek nodig is."
Volgens Pardoen heeft zo'n maatregel echter "geen enkele zin" als er geen duidelijk systeem komt om de leeftijd te controleren. De Noorse premier stelt dat de grens ook een signaal moet afgeven.
Australië kijkt naar een wet voor leeftijdsverificatie op sociale media, waardoor hoge boetes kunnen worden opgelegd aan bedrijven als er niet wordt gehandhaafd.
TikTok als een fruitautomaatDe Amerikaanse sociaal psycholoog Jonathan Haidt pleit al langer voor het handhaven van een leeftijdsgrens voor sociale media voor jongeren. Zo zei hij eerder tegen de Volkskrant dat grote techbedrijven honderden psychologen in dienst hebben om de apps verslavend te maken.
"Ze hebben de gokindustrie direct gekopieerd. Denk bijvoorbeeld aan naar beneden scrollen om de tijdlijn te vernieuwen bij Instagram en TikTok. Dan stuitert-ie omhoog. Dat komt van fruitautomaten", legde Haidt uit.
'Schermtijd verstoort lichamelijke ontwikkeling'Pardoen is niet voor een verbod vanaf een bepaalde leeftijd. Ze stelt dat kinderen ook het recht hebben op toegang tot informatie en vindt dat sociale media niet enkel schadelijk zijn. "Wel weten we dat veel schermtijd slecht is."
Daarbij doelt ze op de tijd die telefoongebruik in beslag neemt. "Uren die niet worden besteed aan iets anders, zoals fundamentele ontwikkelingstaken als bewegen en buiten zijn. Die lichamelijke ontwikkeling lijkt bij jonge kinderen al verstoord", zegt Pardoen. Ook Haidt stelt dat een smartphone tijd wegsnoept van slaap, lezen, hobby's en vrienden.
Dat de mentale gezondheid onder jongeren slechter is, komt volgens Pardoen niet alleen door sociale media. "Er zijn ook heel veel andere oorzaken." Al stelt ze dat vooral Instagram een negatieve invloed heeft op het zelfbeeld van meisjes. "Er is daar zo veel aandacht voor het perfecte plaatje, het perfecte lichaam."
KijkwijzerIn plaats van verbieden pleit Pardoen voor een kijkwijzer voor sociale media. "Je kan niet alle platforms over een kam scheren." Ze zegt dat ze zou adviseren geen TikTok te gebruiken onder de 13 jaar, maar dat WhatsApp bijvoorbeeld minder problemen oplevert.
Met zo'n kijkwijzer zouden ouders stapsgewijs hun kinderen kunnen introduceren in sociale media, "zodat je niet alles in een keer openzet."
'Teen accounts' op InstagramDat Instagram vorige maand een nieuwe functie voor tieners heeft aangekondigd is volgens Pardoen niet voor niets. "Ze reageren op een roep uit de samenleving." Daarbij heeft ook de Europese Commissie zorgen geuit.
Met de teen-functie worden accounts tot de leeftijd van 18 automatisch op privé gezet en krijgen ze 's avonds na tienen geen meldingen meer van notificaties. "Maar dan moet je als platform wel de leeftijdsverificatie op orde hebben", zegt hoogleraar Van der Hof.
Daarnaast is er een parental supervision-functie ingebouwd. Met die functie kunnen ouders voor hun kind een tijdslimiet instellen om het platform te gebruiken. Ook kunnen ze zien naar welke accounts hun kinderen berichten hebben gestuurd in de afgelopen zeven dagen.
Ook over die functie is Van der Hof niet erg te spreken. "De verantwoordelijkheid wordt nu erg bij de ouders gelegd, terwijl Instagram een zorgplicht heeft om het platform veilig te houden voor kinderen. Daarbij raakt het aan de privacy van kinderen."
Onthutste reacties, ergernis en grote vragen voor minister Hermans van Klimaat en Groene Groei. De vaststelling dat het hoogstonwaarschijnlijk is dat Nederland het klimaatdoel van 2030 haalt, leidt tot veel commotie binnen en buiten politiek Den Haag.
Vanochtend kwam het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) met zijn jaarlijkse Klimaat en Energieverkenning (KEV), waarin wordt geconcludeerd dat de kans dat Nederland het wettelijke klimaatdoel haalt minimaal is: minder dan 5 procent. Het doel, 55 procent minder uitstoot van broeikasgassen in 2030, raakt zelfs verder uit zicht.
De Raad van State, het hoogste adviesorgaan van de regering, sluit zich in een vandaag uitgebrachte eigen beschouwing in grote lijnen aan bij dat beeld. "Het kabinet moet zo snel mogelijk effectieve maatregelen nemen om de 55 procent-doelstelling en ook andere klimaatdoelen te halen."
Kabinet: extra maatregelenHet kabinet erkent dat er te weinig gebeurt om de klimaatdoelen te halen en zegt dat in het voorjaar knopen worden doorgehakt over nieuwe maatregelen. Minister Hermans: "Alle vier de partijen in de coalitie hebben in de onderhandelingen afgesproken dat de doelen staan. In reactie op het PBL-rapport staat het kabinet nu wel voor de opdracht alternatieve maatregelen te nemen."
De Raad van State is op zijn beurt niet overtuigd dat dat pakket maatregelen voldoet en op tijd komt. Bovendien adviseert de raad om niet alleen aan te sturen op het halen van de doelen voor 2030, maar ook vooruit te kijken om het doel om in 2050 klimaatneutraal te zijn niet uit het oog te verliezen.
Hermans' partij, de VVD, denkt dat het mogelijk is om binnen de coalitie overeenstemming te bereiken, ook met de PVV. "Dat is de afspraak in het hoofdlijnenakkoord. Dat hebben ze verdedigd en dat zullen ze ook blijven doen, lijkt mij", zegt VVD-Kamerlid Erkens. Hij pleit ervoor vaart te maken.
BBB: pas op de plaatsCoalitiepartner BBB lijkt dat anders te zien. "Ik zie vaak in debatten als we een bepaald doel niet halen dat een reflex van een deel van de Kamer is dat we nog harder ons best moeten doen. Daarmee bedoelen ze: versnellen. Dat gaat niet", zegt Kamerlid Vermeer van BBB. Hij pleit voor "een pas op de plaats met een aantal ontwikkelingen", zoals het aansluiten van zonnevelden op land. "Zorgen dat we eerst de infrastructuur op orde hebben en dan pas verder kijken."
"De klimaatdoelen dreigen niet gehaald te worden. Waarschijnlijk is dat voor de klimaatfanatiekelingen onder ons heel slecht nieuws. U kent de PVV: wij staan er iets anders in", reageert PVV-Kamerlid Kops. "Desalniettemin: we hebben onze handtekening gezet onder het hoofdlijnenakkoord. Er staat in dat de huidige klimaatdoelen blijven bestaan. Daar staan wij voor."
Wat Kops betreft is Hermans nu aan zet. "Zij heeft ook al gezegd met aanvullende maatregelen te komen. Als ze iets gepresenteerd heeft, zullen we daar opnieuw met de partijen over moeten praten en over onderhandelen."
Oppositiepartijen, waaronder GroenLinks-PvdA en PvdD, zijn sceptisch. "Het klimaatbeleid wordt afgebroken. Als je dit ziet, had er net zo goed een PVV-minister kunnen zitten", reageert Kamerlid Kröger van GroenLinks-PvdA. Jetten (D66): "Ik heb er een hard hoofd in. Hermans moet nu aan de bak met een paar ministers van PVV en BBB die eigenlijk klimaatverandering ontkennen."
Dichter bij deadline, verder van klimaatdoelOndertussen klinkt vanuit de vier grote steden (Den Haag, Utrecht, Rotterdam, Amsterdam) een luide roep om snelle extra maatregelen. Ze willen onder meer dat er dringend wat wordt gedaan aan het gebrek aan capaciteit op het stroomnet en wijzen ook op de beperkingen door stikstofregels.
"Het is zorgwekkend dat we de klimaatdoelstellingen niet gaan halen, terwijl het kabinet in hun hoofdlijnenakkoord en regeerprogramma duidelijk heeft vastgelegd zich te houden aan de doelen van het Parijsakkoord", staat in een gezamenlijke verklaring. "Houd je aan de ambities die je zelf hebt geformuleerd en zet de nodige stappen om onze toekomst veilig te stellen."
"Dit is wel even slikken", vindt ook voorzitter Olof van der Gaag van de Nederlandse Vereniging Duurzame Energie (NVDE). "We komen dichter bij de deadline van 2030 en verder van het doel. De politiek heeft nodeloos tijd verloren en er zijn noodzakelijke maatregelen van de plank gevallen."
Wat zouden hypothetisch negen maatregelen zijn om de klimaatdoelen wel snel te halen? Probeer het hieronder:
Ook vanuit de landbouw en de techniek klinkt kritiek. "Goede bedoelingen, maar van ambitieus klimaatbeleid is nog niets te merken. En van groene groei ook niet. Integendeel", reageert voorzitter Doekle Terpstra van Techniek Nederland. Hij wijst er onder meer op dat de salderingsregeling en de verplichting om bij vervanging van de cv-ketel een hybride warmtepomp te installeren zijn geschrapt.
Land- en tuinbouworganisatie LTO laat weten niet verrast te zijn dat de landbouw achterblijft bij het halen van de doelen. "Zonder aanpassing van beleid is geen verbetering te verwachten." LTO wil dat acht miljard uit het klimaatfonds beschikbaar wordt gemaakt voor boeren en tuinders, zodat die genoeg middelen hebben om de klimaatdoelen te bereiken.
Milieu- en klimaatorganisaties eisen eveneens snel meer maatregelen. Milieudefensie spreekt van schokkende cijfers, Extinction Rebellion van een schending van de grondrechten. "Het huidige beleid vergroot de kloof tussen de zware industrie, die bijna kosteloos vervuilt, en huishoudens die kampen met energiearmoede en stijgende energieprijzen", reageren Greenpeace, Natuur & Milieu en de Natuur en Milieufederaties gezamenlijk.
De vier coalitiepartijen PVV, VVD, NSC en BBB zijn inmiddels al uren bij elkaar op het Catshuis om met premier Schoof te overleggen over de 'asieldeal' die de partijen willen sluiten. De verwachting is dat de partijen er vannacht uit komen en dat de ministerraad vrijdag formeel besluit de afspraken zo snel mogelijk uit te voeren.
Toen de gesprekken begonnen, werd duidelijk dat VVD en BBB nog vragen hebben. VVD-leider Yesilgöz vertelde dat zij nog steeds een heel positieve grondhouding heeft, zoals zij gisteren zei. "Maar we hebben nog wel wat vragen. Of het ook echt zo kan, hoe pakt het uit? En af en toe mag het ook wat strenger."
Op vragen van journalisten of dit niet een spelletje is van de VVD om een kritisch beeld neer te zetten, reageerde Yesilgöz ontkennend. "Dat is een verkeerd frame." De VVD-fractie staat achter de maatregelen die "binnen het domein van het hoofdlijnenakkoord" vallen, aldus Yesilgöz.
Wat zij daar precies mee bedoelt, is nog niet duidelijk. Woensdag werd duidelijk dat de 'asieldeal' voor het grootste gedeelte gaat om een uitwerking van afspraken die de vier partijen al maakten in het coalitieakkoord. Maar er zijn ook wat nieuwe afspraken.
Die gaan over het mogelijk veilig verklaren van regio's in Syrië en het daardoor kunnen afwijzen en terugsturen van Syrische asielzoekers. Ook nieuw is dat toekomstige verblijfsvergunningen maximaal drie jaar geldig zullen zijn. Daarnaast wordt de spreidingswet mogelijk nog dit jaar ingetrokken. En de taakstelling voor gemeenten om statushouders een huis aan te bieden vervalt. Er is al veel kritiek te horen van belangenorganisaties en gemeenten.
De asielplannen zorgen voor onrust bij statushouders:
Ook BBB-leider Van der Plas zei bij aankomst nog "vragen en kanttekeningen" te hebben bij het concept dat op tafel ligt. "Die gaan we intern aan tafel bespreken." Van der Plas vindt dat de partijen daar de tijd voor moeten nemen die nodig is. "Dit is een serieus iets en daar moeten we doordacht met elkaar toe komen."
PVV-leider Wilders en waarnemend NSC-fractievoorzitter Van Vroonhoven moesten met de deal hun grootste verschillen overbruggen. Nu moeten zij hun voorstel aan de andere twee partijen uitleggen. "Ik hoorde dat die er zeer optimistisch in zaten", zegt Van Vroonhoven. "Ik hoop dat we er snel uit kunnen komen. Want dan hebben we een fors asielpakket, binnen de rechtsstatelijke lijnen."
Wilders heeft om de deal mogelijk te maken zijn grote wens opgegeven om maatregelen via het noodrecht in te voeren. Die hadden snel genomen kunnen worden omdat de Tweede en Eerste Kamer dan pas achteraf over de maatregelen kunnen stemmen. Wilders wil pas iets over de deal zeggen als die rond is.
De gemeenten Amsterdam en Gilze en Rijen gaan op verzoek van het kabinet de komende tijd de achterstanden wegwerken die landelijk zijn ontstaan bij het uitgeven van burgerservicenummers (bsn) aan asielzoekers en statushouders. In zeven maanden tijd willen ze 16.500 mensen inschrijven in het bevolkingsregister (BRP).
Afgelopen zaterdag meldde de NOS dat bijna 18.000 asielzoekers en statushouders zitten te wachten op een bsn. Omdat ze die niet hebben kunnen ze niet aan het werk of een bankrekening openen. Werkgevers zitten ondertussen te springen om personeel. Iedere asielzoeker die langer dan zes maanden in Nederland is mag in principe aan het werk.
Een van de oorzaken van het ontstaan van de achterstand is dat de gemeenten die verantwoordelijk zijn voor het uitgeven van de nummers het werk niet aankunnen.
Eenmalige subsidieHet ministerie van Binnenlandse Zaken geeft nu Amsterdam en Gilze en Rijen een eenmalige subsidie van 2,7 miljoen euro. Daarmee wordt een team gefinancierd van uiteindelijk 24 voltijdbanen aan medewerkers. Zij gaan een groot deel van de achterstanden versneld wegwerken.
Er komen twee 'inschrijfstraten': op het Bos en Lommerplein in de hoofdstad en in het Brabantse Gilze en Rijen. Die laatste locatie is vooral bedoeld voor mensen die in het zuiden van het land verblijven en dan dus niet helemaal naar Amsterdam hoeven te reizen.
De asielzoekers en statushouders worden in eerste instantie ingeschreven in Amsterdam of Gilze en Rijen en worden daarna 'administratief verhuisd' naar de gemeente waar ze verblijven.
Bij de verwerking van de inschrijvingen wordt volgens de gemeente Amsterdam nauw samengewerkt met de IND, het COA en de gemeente Westerwolde, waar het aanmeldcentrum van Ter Apel onder valt.
'Expertise en capaciteit'Amsterdam hielp eerder dit jaar ook al bij het wegwerken van de achterstanden, maar toen ging het om ongeveer 1300 mensen. "Ik ben blij dat we in Amsterdam de expertise en capaciteit hebben om deze mensen aan een bsn te helpen, zodat ze aan hun leven in Nederland kunnen beginnen", zegt wethouder Groot Wassink (GroenLinks, Opvang).
Het is de bedoeling dat de achterstanden in het verstrekken van de burgerservicenummers op deze manier op 1 juni 2025 grotendeels zijn weggewerkt.
De opwarming van de aarde kan nog altijd onder de 1,5 graad Celsius blijven. Maar dan moeten landen veel extra maatregelen nemen, boven op hun huidige plannen. Dat concludeert een groep wetenschappers in het Emissions Gap Report van de Verenigde Naties.
Het mede door de Nederlandse overheid gefinancierde rapport verschijnt jaarlijks in aanloop naar de klimaattop van de VN. Volgende maand vindt de top plaats in de Azerbeidjaanse hoofdstad Bakoe.
Eind 2015 spraken ruim 200 landen in het klimaatverdrag van Parijs af de opwarming van de aarde ruim onder de 2 graden Celsius te houden, en het liefst onder de 1,5 graad, ten opzichte van de periode voor 1900.
Hoewel het technisch nog altijd mogelijk is die doelen te halen, concluderen de onderzoekers dat dit scenario veraf ligt van de huidige ontwikkelingen. Zonder nieuw beleid zou de wereld 3,1 graden Celsius opwarmen. Wanneer landen al hun huidige plannen uitvoeren zou de opwarming afnemen tot circa 2,8 en mogelijk zelfs 2,6 graden.
Zonnepanelen en windmolensDie vooruitzichten zijn afgelopen jaar nauwelijks veranderd, zegt Michel den Elzen, onderzoeker bij het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). "Steeds meer landen laten vorderingen zien voor hun doelen voor 2030. Maar het is te weinig om de achteruitgang van andere landen te compenseren."
Het rapport geeft een overzicht van de maatregelen die landen nog kunnen nemen om onder de 1,5 graad opwarming te blijven. Landen kunnen vooral nog veel meer zonnepanelen en windmolens plaatsen dan al gepland is. Ook het sneller stoppen van de ontbossing in Brazilië, Maleisië en Indonesië kan fors bijdragen. Net als het aanplanten van nieuwe bossen.
Verder zijn er tal van kleinere stappen mogelijk. Steenkool kan bijvoorbeeld plaats maken voor schoner aardgas, mensen kunnen zuiniger omgaan met stroom en landen kunnen meer van het broeikasgas CO2 afvangen en onder de grond stoppen.
Realistisch?De onderzoekers bekeken wat technisch mogelijk is - het potentieel. Dat betekent niet dat landen het ook daadwerkelijk gaan doen. "Hoe realistisch de plannen zijn, verschilt erg per categorie", zegt Kornelis Blok, emeritus hoogleraar energiesysteemanalyse aan de TU Delft. Hij werkte samen met het Nederlandse onderzoeksbureau Common Futures mee aan het rapport.
Zo noemt Blok het plaatsen van meer zonnepanelen en windmolens realistisch. Afgelopen jaren zijn de kosten daarvoor fors gedaald, en met name westerse landen en China zijn hier al druk mee bezig. "Wij zijn optimistisch dat zonne- en windenergie komende jaren harder gaan dan we nu verwachten."
Het geld dat daarvoor nodig is blijft voor andere landen een struikelblok. Derdewereldlanden en opkomende economieën kunnen zich de investeringen vaak niet veroorloven.
"En de olifant in de kamer is de infrastructuur", zegt Blok. Naarmate landen meer zonne- en windenergie opwekken, lopen ze tegen de grens aan van wat het stroomnet aankan: er is sprake van netcongestie. En dat kan leiden tot vertraging.
Traag en duurEen stuk minder optimistisch is Blok over extra voortgang in het verduurzamen van gebouwen en de industrie. Niet alleen ligt het tempo daar lager, opties voor verduurzaming blijven vaak relatief duur. Volgens Blok is daarom meer regelgeving nodig.
Om onder de 1,5 graad opwarming te blijven, moeten alle extra maatregelen optellen tot een drastische daling van de uitstoot van broeikasgassen. Over zes jaar moet die uitstoot ruim 40 procent lager zijn dan in 2019. Dat gaat alleen, schrijven de onderzoekers, als de hele economie wordt aangepakt, en overheden zich volledig storten op het verminderen van de uitstoot.
Op dit moment is er geen duidelijke neergaande trend. Al verwacht Den Elzen op grond van ander onderzoek wel dat de wereld voor 2030 een piek in de uitstoot van broeikasgassen bereikt.
Den Elzen ziet wel meer lichtpuntjes. Zo beloofden afgelopen jaren steeds meer landen dat ze uiteindelijk netto naar nul uitstoot gaan in 2050 of daarna. Als ze zich aan die afspraken houden blijft de wereld nét onder de 2 graden opwarming. Een probleem daarbij is dat landen vaak geen of geen concrete plannen hebben om het doel te halen.
"Volgend jaar wordt heel belangrijk", zegt de PBL-onderzoeker. In februari moeten landen namelijk hun nieuwe plannen inleveren bij het VN-klimaatbureau. Dat wordt een moment van de waarheid. Den Elzen: "Landen worden geacht met een reductiedoel voor 2035 te komen en hun doel voor 2030 aan te scherpen." Alleen als landen grote stappen zetten, en de daad bij het woord voegen, is er een kans dat de wereld op koers komt voor de maximale 2 of 1,5 graad opwarming.
