Het kabinet was vandaag voor het eerst sinds de zomervakantie bijeen voor een reguliere ministerraad. Voorheen waren die vergaderingen in de Trêveszaal, maar vanwege de verbouwing van het Binnenhof is het Catshuis voorlopig de daarvoor aangewezen locatie.
Dat is niet voor het eerst: voordat de Trêveszaal in 1977 de vaste vergaderzaal werd van de ministerraad, vergaderde het kabinet al wekelijks in het Catshuis. Het pand was lange tijd het decor van belangrijke gebeurtenissen in de Nederlandse parlementaire geschiedenis.
Sinds 1963 is het Catshuis - vernoemd naar de dichter en politicus Jacob Cats (1577-1660) die opdracht gaf tot de bouw - de ambtswoning van de minister-president. Dries van Agt was de laatste premier die er echt woonde. Zijn opvolger Ruud Lubbers besloot het pand niet te betrekken en de premiers die daarna kwamen deden dat evenmin, zoals ook de nieuwe premier Dick Schoof. Wel is bij de renovatie tussen 1999 en 2003 op de eerste verdieping van het gebouw een privé-appartement ingericht dat door de premier kan worden gebruikt.
Kort na die renovatie, in mei 2004, brak brand uit, waardoor een groot deel van de benedenverdieping beschadigd raakte en andere delen van het gebouw rook- en waterschade opliepen. Een schilder kwam bij de brand om het leven. Pas 2,5 jaar later werd het pand weer in gebruik genomen.
Door de jaren heen kwamen er, onder meer via VVD-coryfee Hans Wiegel, anekdotes en sterke verhalen naar buiten over drankgebruik door bewindspersonen tijdens en rond vergaderingen in de jaren 70 en 80. Premier Van Agt vierde er zelfs carnaval. Ook was er de beroemde foto van toenmalig minister Roger van Boxtel, die in 1999 rond een kabinetsberaad een handstand maakte in de tuin van het Catshuis. De foto belandde op de voorpagina van de Volkskrant.
In 2012 was het Catshuis het toneel van crisisonderhandelingen tussen coalitiepartners VVD, CDA en gedoogpartner PVV. Nadat het Centraal Planbureau had bekendgemaakt dat het begrotingstekort voor 2013 zou oplopen tot 4,5 procent, kwamen delegaties van de partijen, onder wie Mark Rutte (VVD), Maxime Verhagen (CDA) en Geert Wilders (PVV) er samen om over bezuinigingen te praten. De wekenlange gesprekken liepen op niets uit en resulteerden in de zogenoemde Catshuiscrisis, die leidde tot het ontslag van het kabinet door Rutte op 23 april.
Het Catshuis werd vaak gebruikt voor crisisberaad, omdat er ruimte was voor pauze en onderonsjes in de tuin. Ook konden politici naar buiten zonder direct door journalisten te worden aangesproken.
Tijdens de coronacrisis was het Catshuis vaak de plek waar ministers en deskundigen bijeenkwamen om te spreken over maatregelen als de lockdown, de avondklok en mondkapjes. Ook RIVM-directeur Jaap van Dissel, een van de bekendste gezichten van de coronapandemie in Nederland, was daar geregeld bij.
Het Catshuis was los van de politiek ook van symbolische betekenis. Zo kwamen er meerdere sportteams langs na een grote prestatie. Premier Den Uyl liep in de tuin de polonaise met het Nederlands elftal na het WK van 1974, premier Rutte ontving de voetbalsters van Oranje na het gewonnen EK van 2017 en de Oranjeselectie bracht in 2010 een bezoek aan het Catshuis na de tweede plaats op het WK in Zuid-Afrika.
De laatste jaren werd het Catshuis vanwege de historische betekenis en de representatieve uitstraling vooral gebruikt als ontvangstruimte voor de minister-president en het kabinet. Afgelopen dinsdag trapte het kabinet al het politieke seizoen af op het Catshuis met een informele bijeenkomst en vandaag was er dus de eerste ministerraad. De historische locatie zal voorlopig het decor blijven van de Nederlandse politieke besluitvorming.
De 56-jarige Mark B., die wordt verdacht van het doden van een vrouw uit Groningen, heeft bekend dat hij haar om het leven heeft gebracht. Dat meldt het Openbaar Ministerie.
Het lichaam van de 58-jarige vrouw werd dinsdagochtend gevonden in een woning in Groningen. Volgens de politie was ze onder verdachte omstandigheden overleden. Het slachtoffer en de verdachte kenden elkaar.
Na de vondst van het lichaam zette de politie een grootscheepse zoektocht op touw. Daarbij werd ook de Dienst Speciale Interventies ingezet, wat in de regel gebeurt als het dreigingsniveau hoog is. Dinsdagavond werd de 56-jarige man uit Groningen gearresteerd in de omgeving van het Drentse dorp Vries, schrijft RTV Noord.
Nu heeft hij dus een bekentenis afgelegd. De rechter-commissaris heeft bepaald dat B. veertien dagen langer mag worden vastgehouden. Het OM verwacht dat de eerste openbare zitting over ongeveer drie maanden zal zijn.
Tbs-maatregel beëindigdB. werd eerder veroordeeld tot vier jaar cel en tbs voor het doden van een man in 1993 in Alkmaar. In 2019 werd de tbs-maatregel beëindigd.
De artsenvereniging Indian Medical Association (IMA) heeft artsen opgeroepen morgen opnieuw te protesteren tegen de brute moord op een vrouwelijke collega. Artsen in het hele land wordt gevraagd het werk voor 24 uur neer te leggen.
Het is een reactie op de verkrachting van en moord op een 31-jarige vrouw in de stad Kolkata, in de deelstaat West-Bengalen. Het lichaam van de arts in opleiding werd vorige week vrijdag gevonden in een zaal in het ziekenhuis, waar ook les wordt gegeven.
Ze had zich teruggetrokken in het lokaal na een dienst van 36 uur om te slapen. Daar werd ze halfnaakt en ernstig toegetakeld gevonden door haar collega's. Een vrijwilliger van de politie die in het ziekenhuis zou werken, is aangehouden voor betrokkenheid.
Veel woedeAfgelopen week legden artsen het werk ook al neer. De moord leidde tot massale betogingen in onder meer Delhi en Mumbai, waarbij behalve artsen ook anderen de straat op gingen. Onder de noemer "Women reclaim the night", ("De nacht is ook van ons") protesteerden duizenden betogers tegen het geweld. "We zijn minder waard dan koeien en geiten", zei een van de vrouwen die meeliep tegen de BBC.
De vrouw doelt daarmee op de lange geschiedenis van geweld tegen vrouwen in India. Betrouwbare cijfers over het aantal verkrachtingen en moorden zijn er niet, omdat veel zaken niet door de politie worden opgepakt of niet worden gemeld door slachtoffers of familie.
Wel braken al eerder massale protesten uit, bijvoorbeeld in 2012 na de gruwelijke verkrachting van een 23-jarige studente door meerdere mannen in een bus. De vrouw overleed later aan haar verwondingen. Een paar jaar later in 2019 werd een dierenarts slachtoffer van seksueel geweld en moord in de stad Hyderabad. Haar lichaam werd verbrand teruggevonden. Ook daarover heerste veel woede.
Duizenden mensen in India protesteerden afgelopen week tegen het geweld:
De overheid beloofde na de verkrachting van de studente in 2012 strengere straffen en paste de wet aan. Zo kan nu de doodstraf opgelegd worden voor verkrachting van meisjes onder de 12 jaar, of als een slachtoffer van verkrachting overlijdt. Ook zijn agenten die weigeren melding te doen van seksueel geweld strafbaar en verscheen er een handboek voor rechters.
Maar ondanks die strengere straffen voelen veel vrouwen zich nog steeds onveilig op straat of in openbare ruimtes. Uit studies van onder meer mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch blijkt ook dat de wet in veel gevallen niet wordt nageleefd.
Zo zouden politieagenten slachtoffers nog verplichten met daders te trouwen. Ook wordt de zogeheten tweevingertest nog uitgevoerd, waarbij het maagdenvlies wordt gecontroleerd om na te gaan of een slachtoffer vaker seks heeft gehad. Die test is verboden.
De artsen die morgen het werk neerleggen zijn de vele wandaden zat. "Vrouwen zijn in dit beroep in de meerderheid", zegt de voorzitter van artsenvereniging IMA tegen persbureau Reuters. "En we hebben keer op keer om hun veiligheid gevraagd." Tijdens de staking wordt er alleen spoedeisende hulp verleend.
Het aantal mensen in armoede daalt dit en komend jaar. Dat verwacht het Centraal Planbureau (CPB) in een nieuwe raming. In 2023 leefde 4,6 procent van de bevolking onder de armoedegrens. In 2025 is dat naar verwachting 4,1 procent.
Ook de armoede onder kinderen gaat omlaag, van 5,8 procent in 2023 naar 4,6 procent in 2025. In de jaren na 2025 loopt de armoede wel weer licht op, verwacht het CPB.
In de raming zijn maatregelen uit het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet meegenomen, voor zover ze duidelijk genoeg waren. Dat leidt ook tot de conclusie dat de koopkracht van veel mensen waarschijnlijk toeneemt. "De koopkracht in 2025 is duidelijk hoger dan bij de vorige raming als gevolg van de lastenverlichting uit het hoofdlijnenakkoord", schrijft het CPB.
Begrotingstekort stijgtTegenover minder armoede en meer koopkracht staat wel een stijgend begrotingstekort, doordat de overheidsuitgaven harder stijgen dan de inkomsten. Daarmee komt het tekort in de buurt van het door de EU gestelde maximum van 3 procent, zegt het CPB. "Daarmee bestaat de kans dat bij toekomstige tegenvallers noodgedwongen plotseling bezuinigd moet worden."
Door het stijgende tekort gaat ook de overheidsschuld omhoog. Als er niks aan gedaan wordt, stijgt de schuld in 2034 tot boven de EU-norm van 60 procent van het bruto binnenlands product. "De overheidsschuld bevindt zich op een laag niveau, maar zet wel een stijgend pad in dat op enig moment moet worden bijgebogen", vindt het CPB.
Na een tijd waarin de economie amper groeide, trekt die groei dit en volgend jaar weer wat aan. Hogere lonen en een aantrekkende wereldhandel zorgen voor een gematigde groei van 0,6 procent dit jaar en 1,6 procent volgend jaar.
PrinsjesdagIn de raming is logischerwijs niet meegenomen wat de effecten zijn van maatregelen die volgende maand worden aangekondigd op Prinsjesdag. De augustusraming van het CPB vormt wel de basis voor de onderhandelingen in de aanloop naar Prinsjesdag.
Zo werden in het verleden bijvoorbeeld nog bepaalde toeslagen verhoogd, zodat de koopkracht van sommige groepen verbeterde. Met Prinsjesdag komt het Centraal Planbureau dan met een nieuwe raming, waarin de Prinsjesdagmaatregelen wel zijn meegenomen.
Afgelopen nacht is opnieuw een pand beschoten op het Waterlandplein in het stadsdeel Amsterdam-Noord. Woensdagavond werd dezelfde horecagelegenheid onder vuur genomen, en eerder werden kogels afgevuurd op een naastgelegen pand.
De politie kreeg vannacht rond 03.30 uur melding van schoten op het plein. Agenten troffen vervolgens meerdere kogelinslagen en hulzen aan bij een eetcafé. Woensdagavond werd datzelfde pand ook al beschoten, schrijft stadsomroep AT5.
En in de nacht van zondag op maandag was een naastgelegen vishandel het doelwit. Toen kreeg de politie rond 03.00 uur melding van schoten. Bij alle drie de beschietingen raakte niemand gewond.
Het is nog niet duidelijk of er een verband is tussen de drie incidenten, daar doet de politie nu onderzoek naar. "Het is opvallend dat het zo kort op elkaar gebeurt op hetzelfde plein", zegt een woordvoerder. "We zijn nu geïnteresseerd of mensen weten dat daar iets speelt, bijvoorbeeld een conflict."
Kroatië voert volgend jaar weer een militaire dienstplicht in van twee maanden. Het land neemt de maatregel vanwege de verhoogde spanningen in Europa en op de Balkan na de Russische inval in Oekraïne.
"De modernisering en uitrusting van de strijdkrachten verloopt volgens plan en in overeenstemming met de overeenkomst met onze bondgenoten en de NAVO-leiding", zei de minister van Defensie Ivan Anusic tegen de Kroatische omroep RTL.
Door de maatregel moeten Kroaten vanaf 1 januari twee maanden in dienst. Er werd al langer over herinvoering gepraat, maar nu is dus een definitieve datum vastgelegd.
In 2008 nog afgeschaftHet land had de dienstplicht in 2008 afgeschaft. Toen werd overgeschakeld naar een op vrijwilligers gebaseerd systeem. Niet alleen is de dienstplicht terug, ook de salarissen van soldaten, onderofficieren en officieren zijn verhoogd, zegt de minister.
Andere landen overwegen ook dergelijke stappen te nemen of hebben inmiddels al de dienstplicht heringevoerd vanwege de toegenomen spanningen. Vorig jaar heeft Letland de dienstplicht weer ingevoerd als reactie op de invasie van Rusland in Oekraïne. Servië, de grootste rivaal van Kroatië op de Balkan, overweegt ook om de dienstplicht weer in te voeren.
Het kabinet wil niet ingaan op recente berichten over de sabotage van de Nord Stream-gaspijpleiding tussen Rusland en Duitsland in 2022. Deze week kwam naar buiten dat in Duitsland een arrestatiebevel loopt tegen een Oekraïner die bij het opblazen van de pijpleiding betrokken zou zijn en volgens The Wall Street Journal wist de Oekraïense president Zelensky van het plan.
Premier Schoof en de ministers Veldkamp van Buitenlandse Zaken en Brekelmans van Defensie benadrukten vandaag dat ze nu eerst het Duitse onderzoek afwachten en dat ze daarover niet willen speculeren.
Onder meer regeringspartij PVV heeft gevraagd of er gevolgen aan moeten worden verbonden als Oekraïne achter de aanslag zit. Schoof zei dat de steun aan Oekraïne onverminderd is: "De veiligheid van Nederland en Europa is erbij gebaat om Oekraïne te steunen." En Veldkamp had het over steun in de strijd tegen Rusland, "politiek, militair, financieel en moreel".
Rol MIVDEerder kwam naar buiten dat de Nederlandse militaire inlichtingendienst MIVD al in een vroeg stadium op de hoogte was van een mogelijke aanslag door Oekraïners en daarvan de Amerikaanse CIA op de hoogte stelde.
Ook daar wilden leden van het kabinet vandaag niets over zeggen. Brekelmans: "Dat is omdat we onze bronnen moeten beschermen en daarmee ook het functioneren van onze inlichtingendiensten." Schoof zei wel dat "als het nodig" is de 'Commissie Stiekem' in de Tweede Kamer hierover kan worden bijgepraat. In die commissie zitten de voorzitters van de grootste fracties en die worden geregeld vertrouwelijk geïnformeerd over ontwikkelingen rond de diensten.
"Elke tegenvaller moet gedekt worden. Daar ga ik de collega's aan houden." Dat zei minister Heinen van Financiën voor de eerste vergadering van het kabinet na de vakantie.
Het is al langer bekend dat er financiële tegenvallers zijn, zowel bij de inkomsten als bij de uitgaven. Het gaat daarbij onder meer om de compensatie die de staat aan vermogenden moet bieden die te veel belasting hebben betaald, het extra geld dat wordt uitgetrokken voor de afhandeling van de toeslagenaffaire (de 'methode-Laurentien') en de mislukte verkoop van het Duitse deel van netbeheerder Tennet.
Op de vraag of er ook meevallers zijn, antwoordde Heinen: "De enige meevaller die ik heb gezien, is dat het gestopt is met het stapelen van tegenvallers."
Zure boodschapDe minister benadrukte dat de marges klein zijn en dat hij in principe nee zal zeggen als collega's financiële wensen hebben. "We hebben tegenvallers en een hoog oplopende schuld; dat is een zure boodschap, maar het is wel de realiteit."
De minister wil verder niet te veel vooruitlopen op de besprekingen van de komende weken. Het kabinet gaat de begroting voorbereiden die op Prinsjesdag naar de Kamer gaat. Vanmiddag komt het Centraal Planbureau met de zogenoemde augustusraming, die de basis vormt voor de onderhandelingen in de aanloop naar Prinsjesdag.
Het kabinet vergadert vandaag voor het eerst in het Catshuis, en dus niet in de Trêveszaal op het Binnenhof, zoals gebruikelijk was. Vanwege de renovatie van het Binnenhof is de wekelijkse ministerraad voorlopig steeds op het Catshuis.
Tientallen Israëlische kolonisten hebben gisteravond in een dorp op de Westelijke Jordaanoever huizen en auto's van Palestijnen in brand gestoken. Daarbij werd een 23-jarige Palestijn doodgeschoten. Een andere Palestijnse burger werd neergeschoten en raakte zwaargewond.
Een groep van meer dan honderd kolonisten, van wie een deel gemaskerd was, trok het dorp Jit binnen gewapend met stenen en molotovcocktails. Het Israëlische leger en de politie grepen uiteindelijk in en één Israëliër werd aangehouden.
Het leger heeft de aanval veroordeeld en gezegd dat het geweld ordetroepen afleidt van andere taken. Verder zei het leger de dood van de Palestijn te onderzoeken.
Kabinet veroordeelt het geweldOok het Israëlische kabinet heeft de aanval afgekeurd, wat niet vaak gebeurt bij dergelijke incidenten op de bezette Westoever. Premier Netanyahu stelt dat "degenen die verantwoordelijk zijn voor welke aanval dan ook zullen worden opgepakt en vervolgd". Volgens The Times of Israel vergoelijkte hij de aanval wel door de aangevallen Palestijnen als terroristen aan te merken: "alleen het leger en veiligheidsdiensten bestrijden terrorisme en niemand anders".
De ultrarechtse minister van Financiën Smotrich spreekt op X van "criminelen die door de autoriteiten met de kracht van de wet keihard moeten worden aangepakt". Volgens hem gaat het om "anarchistisch crimineel geweld" en heeft de groep "geen enkele relatie met de nederzetting en de kolonisten".
Het is opvallend dat Smotrich zo kritisch is over de aanval, aangezien juist hij zich profileert als een groot voorstander van het koloniseren van de Westelijke Jordaanoever. Enkele dagen na een aanval van kolonisten op het Palestijnse dorp Huwara vorig jaar februari zei hij nog dat Huwara "van de kaart moet worden geveegd" en dat "Israël dat moet doen".
Ook het Witte Huis veroordeelt het geweld in Jit en zegt dat zulke aanvallen "onacceptabel" zijn en "moeten stoppen". "Israëlische autoriteiten moeten maatregelen nemen om alle gemeenschappen te beschermen. Dat betekent dat het geweld moet stoppen en dat de daders ter verantwoording moeten worden geroepen", aldus de VS.
Aanvallen op Westoever toegenomenSinds de aanslagen van Hamas in Israël van 7 oktober en de daaropvolgende oorlog in Gaza is ook het geweld door Israëlische kolonisten op de Westelijke Jordaanoever sterk toegenomen. Regelmatig worden Palestijnse dorpen aangevallen. Zeker 633 Palestijnen zijn daarbij om het leven gekomen. De Verenigde Staten en de Europese Unie hebben eerder sancties ingesteld tegen gewelddadige kolonisten.
De aanval op de Westoever komt op het moment dat in Doha onderhandelingen gaande zijn over een staakt-het-vuren en de vrijlating van Israëlische gijzelaars in Gaza.
Het Thaise parlement heeft een nieuwe premier gekozen. Het gaat om de 37-jarige Paetongtarn Shinawatra, de jongste dochter van de omstreden oud-premier Thaksin Shinawatra.
Paetongtarn werd gekozen met twee derde van de stemmen. Toen de stemming nog bezig was werd al duidelijk dat zij premier zou worden, omdat er minimaal 51 procent nodig voor is.
Twee dagen geleden werd oud-premier Srettha door het hooggerechtshof uit zijn ambt gezet, nadat hij de grondwet had overtreden door een oud-gevangene als minister aan te stellen. Srethha was nog geen jaar premier en hij is de vierde regeringsleider in zestien jaar tijd die na tussenkomst van het hooggerechtshof zijn taken moet neerleggen.
De nieuwe premier Paetongtarn is met haar 37 jaar de jongste premier van het land ooit en de tweede vrouwelijke premier in de geschiedenis; de eerste was haar tante, Yingluck Shinawatra. Gisteren werd Paetongtarn naar voren geschoven als kandidaat. Ze is partijleider van Pheu Thai, wat letterlijk vertaald "voor de Thai" betekent en heeft niet eerder een bestuurlijke functie gehad.
Haar steenrijke familie leverde wel eerder politici en bestuurders; zowel haar vader als tante waren dus premier en bekleedden andere belangrijke functies in het land.
Haar vader Thaksin werd tijdens zijn premierschap afgezet door het leger en in 2010 veroordeeld voor corruptie. Na die uitspraak vluchtte hij naar Dubai, waar hij jaren verbleef. Na terugkomst in Thailand werd hij vastgezet in een gevangenisziekenhuis, waaruit hij in februari van dit jaar werd vrijgelaten.
Ook Paetongtarns tante Yingluck zit in ballingschap in Dubai. Zij werd veroordeeld door het hooggerechtshof vanwege "een uit de hand gelopen programma over subsidie voor rijst".
Paetongtarn is premier geworden van een land dat regelmatige periodes van grote politieke onrust kent. De economie is vastgelopen, er zijn militaire staatsgrepen en vier andere regeringen zijn eerder dus gevallen onder dwang van de rechter.
Zelf zei Paetongtarn over haar kandidatuur voor het premierschap dat ze vooral niet als vervanger van haar vader gezien wil worden. "Ik ben zijn dochter, maar ik neem ook mijn eigen beslissingen", zei ze tegen Thaise media.
Een Schots onderzoeksteam dat scheepswrakken uit de Eerste Wereldoorlog opspoort, heeft in de Noordzee het wrak van een al ruim honderd jaar vermist Brits marineschip gevonden. De HMS Hawke werd op 15 oktober 1914 met 594 manschappen aan boord door een torpedo van een Duitse duikboot geraakt en zonk in acht minuten. Slechts 70 opvarenden van de 118 meter lange kruiser overleefden de aanval.
Duiker Steve Mortimer van de Lost in Waters Deep-onderzoeksgroep vertelde de BBC Scotland hoe hij en zijn collega's te werk waren gegaan. De eerste bron was het logboek van de commandant van Duitse duikboot U-9. Daarin stond een aanwijzing waar de U-9 zich bevond toen het zijn torpedo afvuurde.
Daarnaast waren de locaties van andere Britse schepen bekend, toen die voor het laatst radioverkeer met de Hawke hadden gehad. En dan was er ook nog een melding van een Britse vissersboot, die in de jaren 80 rapporteerde dat zijn netten in hetzelfde gebied vast waren blijven zitten aan "iets" op de zeebodem.
TijdcapsuleDat was de plek waar de Lost in Waters Deep-groep begin deze week ging kijken. Er lag niets, maar een kilometer daarvandaan, 110 meter onder het wateroppervlak, bleek een groot scheepswrak te liggen. "Grote delen van het teakhouten dek zijn er nog", zei Mortimer.
Ook zag hij veel aardewerk met Royal Navy-emblemen erop. "Het is fascinerend", zegt Mortimer. "Je kan door de patrijspoorten naar binnen kijken. Je ziet kamers met op de grond theekopjes, schalen en borden. Het is een tijdcapsule."
