Sinds de Italiaanse boksster Angela Carina gisteren op het olympisch toernooi in Parijs huilend opgaf tegen de Algerijnse Imane Khelif, is er veel discussie op sociale media. Volgens de Italiaanse was het geen eerlijk gevecht. Vorig jaar stelde de inmiddels niet meer erkende International Boxing Association (IBA) dat Khelif niet door een gendertest kwam. De resultaten van die test zijn niet openbaar gemaakt.
Onder de laatste Instagram-post van Khelif zijn mensen aan het speculeren over haar geslacht. Zo suggereren mensen dat ze een man zou zijn, terwijl anderen haar juist steunen. Veel reacties komen uit Italië, het thuisland van Khelif's tegenstander.
Zo schrijft iemand: "Als een Italiaan ben ik zo trots op je. Je hebt gewonnen van de onwetendheid van onze politici en media." Zowel de negatieve als de positieve reacties krijgen tienduizenden likes.
De Italiaanse premier Meloni reageerde gisteren al: "Atleten die genetisch mannelijke eigenschappen hebben, zouden niet mogen deelnemen aan de vrouwencompetitie."
1. Wat weten we over Imane Khelif?
Imane Khelif is een 25-jarige boksster uit Algerije. Ze is als vrouw geboren en dat staat ook in haar paspoort. Als ervaren amateurbokser won ze zilver op de wereldkampioenschappen van 2022. Een jaar later werd ze vlak voor de finale gediskwalificeerd op de WK in New Delhi, omdat ze volgens de IBA niet door een test kwam.
Er zijn geen aanwijzingen dat Khelif intersekse is. In 2023 zei ze tegen het Franse Persbureau AFP dat ze slachtoffer is van een complottheorie.
2. Wat weten we over de test van IBA?
Over de test van de IBA is weinig bekend. We weten niets van de aard van de test, wat er is getest en wie er heeft getest.
De voorzitter van het IBA, de Russische Umar Kremliv, heeft vorig jaar tegen Russische staatsmedia gezegd dat Khelif zowel het X- als het mannelijke Y-chromosoom heeft. Hiervoor is verder geen bewijs.
Afgelopen woensdag stelde de IBA dat er destijds geen testosterontesten is afgenomen, maar dat het gaat om een "aparte, erkende test waarvan de details vertrouwelijk zijn."
De IBA wordt sinds vorig jaar niet meer erkend door het Internationaal Olympisch Comité (IOC), omdat de bond problemen heeft op het gebied van integriteit en financieel beleid.
3. Wat vindt het IOC van de ophef?
Het IOC heeft vanochtend laten weten dat zij het besluit van de IBA om de boksers vorig jaar te diskwalificeren "willekeurig" vindt. Daarbij wordt naast Khelif ook op boksster Lin Yu-ting gedoeld, die eerder ook niet door een test van de IBA kwam.
"Tegen het einde van het WK werden ze gediskwalificeerd zonder enige vorm van proces", aldus het IOC. "Volgens de notulen van de IBA werd deze beslissing aanvankelijk uitsluitend genomen door de secretaris-generaal en CEO van de IBA."
Het IOC betreurt "de verbale mishandeling die de twee atleten momenteel ondergaan" en stelt dat iedereen het recht heeft om zonder discriminatie te sporten.
4. Test het IOC vrouwelijke atleten?
De organisatie van de Olympische Spelen neemt geen DNA-test af, waarbij je kan zien wat het biologische geslacht van een sporter is.
Tot 1996 was een geslachtstest verplicht voor alle vrouwelijke atletes op de Olympische Spelen. Sportwetenschapper Wim Derave van de Belgische universiteit UGent legt in het NOS Radio 1 Journaal uit dat dat was om "een soort bewijs te kunnen leveren dat je effectief vrouw bent. Uit die testen bleek dat 5 tot 8 vrouwelijke atleten ook een Y-chromosoom hadden, dit waren intersekse-atleten."
"Vaak wisten ze dat niet eens zelf", zegt Derave. "En dat geeft dan problemen: systematisch mensen testen zonder dat ze erom vragen en dat die er dan achter komen dat er iets 'niet normaal' is aan hun lichaam. Ik kan begrijpen dat het systematisch testen uiteindelijk is gestopt."
5. Wat zijn intersekse-atleten?
Als je een intersekse persoon bent, heb je zowel mannelijke als vrouwelijke (geslachts-)kenmerken. Het intersekse spectrum is breed en de verschillen tussen individuen groot.
Het kan bij de geboorte al duidelijk zijn dat iemand een intersekse persoon is, maar soms komen mensen er pas later achter, via een echo of ander onderzoek. Bijvoorbeeld als iemand zich uiterlijk volledig vrouwelijk ontwikkelt, maar van binnen de 'mannelijke' XY-chromosomen heeft.
"Dat is heel zeldzaam", weet sportwetenschapper Derave. Maar er zijn allerlei varianten. Volgens stichting Seksediversiteit heeft 0,5 procent van de bevolking een Differences of Sex Development (DSD) -diagnose. Onder topsporters is dat percentage 3 tot 4 keer hoger, aldus de stichting.
Volgens Derave wijst dat erop dat intersekse-atleten een voordeel hebben. "Ze komen bovendrijven in de vrouwensport, omdat ze door dat Y-chromosoom waarschijnlijk toch nog een restant van een voordeel hebben ten opzichte van XX-vrouwen."