Aggregator

Een 18-jarige vrouw uit het Limburgse dorp Stein die 34 jaar geleden vermist raakte, blijkt niet meer in leven. Haar schedel werd een jaar na haar vermissing gevonden en onlangs was er een DNA-match. Dat is bekendgemaakt door de politie.

De politie gaat uit van een misdrijf. Interpol, justitie en de politie loven een beloning van 30.000 euro uit voor de tip die leidt tot de oplossing van de zaak.

Verdwenen op de fiets

De vrouw, Angelique Hendrix, ging op 13 juli 1990 fietsen met haar broertje achterop. Op een gegeven moment stopte ze en stuurde ze haar broertje terug naar huis. Ze zei dat ze haar eigen weg wilde vervolgen. Daarna is ze nooit meer gezien.

Op 20 mei 1991 werd een schedel gevonden in Maasmechelen net over de Belgische grens bij Stein. In die tijd werd er in België nog nauwelijks DNA-onderzoek gedaan.

Voor het eerst

Later werd het DNA-profiel van de schedel toegevoegd aan de internationale databank I-Familia, van Interpol. Daarin worden DNA-gegevens verzameld van familieleden van vermiste personen. Dat leverde een match op met de vrouw uit Stein.

Aanvullend onderzoek in zowel Nederland als België heeft uitgewezen dat het 100 procent zeker is dat het om Angelique Hendrix gaat, meldt de politie. Het is voor het eerst dat een in Nederland vermiste persoon is gevonden op deze manier.

De rechtbank in Amsterdam heeft een 22-jarige man schuldig bevonden aan doxing via Telegram. Tussen 1 januari en 7 februari plaatste de man foto's en persoonsgegevens van zijn slachtoffers in een besloten chatgroep op Telegram, die hij beheerde.

De gespecialiseerde spoedzorg van het Zuyderland-ziekenhuis in Heerlen verhuist zoals gepland naar de vestiging in Sittard-Geleen. Wel heeft minister Agema met het ziekenhuisbestuur afgesproken dat in de verbouwingsplannen van het Zuyderland-ziekenhuis rekening wordt gehouden met de mogelijkheid dat de spoedzorg weer terugkeert.

De PVV-minister was vandaag in Heerlen om voor de laatste keer te praten over de mogelijkheid dat alle zorg daar blijft ondergebracht. De Tweede Kamer had haar verzocht om ervoor te zorgen dat het geboortecentrum, intensive care en spoedeisende hulp in Heerlen blijven. Zelf sprak Agema van "een ultieme poging".

De ziekenhuisleiding houdt echter vol dat het niet haalbaar is om op beide locaties volwaardige zorg te bieden vanwege personeelstekorten. Agema zegt daarvoor begrip te hebben. "Je wil als ziekenhuis wel veilige zorg bieden."

Wel heeft het ziekenhuis toegezegd rekening te houden met een mogelijke terugkeer van de spoedzorg. Agema: "We hebben afgesproken dat, mocht het personeelstekort zich herstellen, het ziekenhuis er in de plattegronden rekening mee houdt dat er extra gebouwen bij geplaatst kunnen worden zodat er alsnog op twee locaties een spoedeisende hulp en intensive care kan zijn."

Ziekenhuisbestuurder David Jongen is blij met de uitkomst van het gesprek. "We moeten door. We hebben perspectief nodig, als bedrijf waar 11.000 mensen werken. En de regio ook."

De ambitie om de spoedzorg in de toekomst weer terug te halen, is volgens Jongen "ver weg". "De personeelsproblemen zijn groot. Iedereen hoopt natuurlijk dat het beleid van de minister en alle inspanningen die we zelf leveren succesvol gaan zijn. De eerste stap voor ons is om de koers die we hebben bepaald te gaan doorvoeren. Daarvoor hebben we nog veel werk te doen."

Tijdens de verkiezingscampagne beloofden verschillende partijen, waaronder de PVV, dat ze de zorg in het ziekenhuis in Heerlen op het huidige niveau zouden houden. De Tweede Kamer vindt dat Agema die "belofte aan de mijnstreek" moet nakomen.

Vergrijzing

Agema zegt nu dat ze er "alles aan gaat doen" om de regio Zuid-Limburg aantrekkelijk te maken voor mensen om zich daar te vestigen, zodat de personeelsproblemen worden opgelost. "Ik geloof erin dat de arbeidsmarkt kan veranderen en dat gezinnen ook hier willen wonen."

Door vergrijzing ziet het er juist naar uit dat het personeelstekort alleen maar groter wordt. Veel medewerkers van het ziekenhuis gaan in de komende jaren met pensioen.

Desondanks vindt ziekenhuisbestuurder Jongen het geen gek idee om rekening te houden met een eventuele terugkeer van de spoedzorg. "We gaan hier een nieuw ziekenhuis bouwen voor 2030. Het is heel reëel om in de tekeningen vast te leggen dat, mocht het personeelsprobleem oplossen in de komende 10, 20, 30 jaar, we iets kunnen bijbouwen waardoor we weer meer spoedzorg en eventueel een spoedeisende hulp en ic kunnen leveren."

Financiering

Mocht het personeelsprobleem inderdaad worden opgelost, dan zullen het ziekenhuis en de zorgverzekeraar de kosten op zich nemen om de spoedzorg terug te halen. CZ-bestuursvoorzitter Joep de Groot zegt daarover: "We hebben in eerste instantie een personeelsprobleem, geen financieel probleem. We zouden het geld best graag investeren in twee volwaardige ziekenhuizen, maar op dit moment zien we dat we maar ruimte hebben voor één. Als het personeelsprobleem is opgelost, zien we de mogelijkheid om dat te financieren."

Het mobieledataverbruik op Nederlandse mobiele netwerken steeg dit voorjaar weer, nadat het driekwart jaar min of meer gelijk was gebleven. De stijging is rond de 8 procent. Waarom het dataverbruik ineens weer steeg, is onduidelijk.

Het maar blijven vooruitschuiven van beslissingen voor de lange termijn, kan Nederland in de toekomst steeds duurder komen te staan. Daarvoor waarschuwt het Centraal Planbureau (CPB) in een verkenning van hoe de Nederlandse economie en samenleving er in 2050 kan uitzien.

"Keuzes hebben consequenties", erkent het Centraal Planbureau over de gevolgen voor bijvoorbeeld de welvaart en economische groei. "Maar niet kiezen is misschien wel het meest onaantrekkelijk."

Premier Schoof nam de langetermijnverkenning Kiezen voor later: vier visies voor 2050 vanmiddag in ontvangst.

Woningnood

Een goed voorbeeld van de gevolgen van de besluiteloosheid over belangrijke thema's voor de lange termijn is de woningmarkt. Zo waarschuwde het CPB in 1992 in een toekomstverkenning al eens dat er grote tekorten voor deze "primaire levensbehoefte" konden ontstaan als er geen duidelijke keuzes gemaakt zouden worden. Het planbureau wees toen op een verwachte toename van bijvoorbeeld alleenstaanden en ouderen.

De druk op de woningmarkt is sinds de jaren 90 veel steviger geworden. Waar het voorheen normaal was om lang thuis te wonen of kostgangers en gastgezinnen onderdak te geven, daar willen jongeren nu vroeger een eigen huis, wonen ouderen langer zelfstandig en groeit het aantal alleenstaanden.

Dat voorzag het CPB al in 1992. "Wanneer niet vroegtijdig zal worden ingespeeld op de geraamde uitbreiding van de woningbehoefte in de Randstad, kunnen toenemende spanningen op regionale woningmarkten het gevolg zijn", schreef het CPB toen. Gewaarschuwd werd dat dit kon leiden tot sterk stijgende prijzen voor grond en woningen.

Werden er sinds de jaren 70 nog structureel 100.000 woningen per jaar erbij gebouwd, daar gebeurde dit sinds de jaren negentig nog incidenteel. Balakrishnan Rajagopal, Amerikaans hoogleraar en VN-rapporteur voor huisvesting, constateerde vorig jaar dat de huidige wooncrisis in Nederland "al een paar decennia in de maak" is. Hij stelde dat dit komt door te weinig overheidsplannen voor structurele woningbouw.

Na het woningtekort van 100.000 in 1999, groeide die door tot een historisch tekort van 390.000 eind vorig jaar. "De noodzaak om belangrijke langetermijnuitdagingen aan te pakken wordt steeds meer gevoeld", benadrukt het Centraal Planbureau in de vandaag gepubliceerde verkenning voor 2050.

Oplossingen via vier thema's

Voor de komende 25 jaar kan de overheid volgens het CPB beleid maken via vier scenario's (markt, duurzaam, autonoom of samen), die allemaal hun voor- en nadelen kennen. Bijvoorbeeld op het gebied van woningbouw.

Zo kunnen de meeste koop- en huurwoningen worden gebouwd of omgebouwd als er wordt gekozen om de woningbouw aan de markt over te laten. Maar dat gaat dan wel weer ten koste van groen in de buurt, landbouwgrond en de komst van energiezuinige huizen.

Als Nederland autonomer wil zijn, en dus minder afhankelijk van het buitenland, zal de druk op de woningmarkt afnemen. Dat komt vooral doordat er in dit scenario minder mensen naar Nederland komen, zoals arbeidsmigranten en studenten. Maar daardoor neemt de vergrijzing wel sneller toe, met alle economische gevolgen van dien.

In het duurzame scenario komt de woningbouw in botsing met doelstellingen van natuur en landbouw. Anderzijds komen er meer energiezuinige woningen, waardoor ook de ongelijkheid tussen huishoudens afneemt. Dat laatste geldt ook voor het scenario waarin de overheid samen met ondernemers en burgers optrekt. Daarentegen blijft de druk op de woningmarkt dan groot, omdat het te lang duurt voor er knopen worden doorgehakt.

Voor- en nadelen

Soortgelijke plus- en minpunten zijn er ook op het gebied van economische groei, de zorg, sociale zekerheid en de arbeidsmarkt. Het scenario 'markt' brengt volgens het CPB in 2050 meer materiële welvaart, maar ook meer ongelijkheid en vervuiling met zich mee. Met meer solidariteit, via het scenario 'samen', wordt er dan meer belasting betaald en moet er langer worden doorgewerkt.

Via het scenario 'duurzaam' herstelt de natuur en leefbaarheid, maar worden veel producten duurder en zal de overheid meer ingrijpen op persoonlijke keuzes van mensen en bedrijven. Als Nederland kiest voor meer zelfvoorziening ('autonoom'), dan zal de economie amper groeien en worden sociale voorzieningen soberder.

Toch moeten die nadelen dan voor lief worden genomen, stelt het CPB. "Deze verkenning laat vooral zien dat aan alle keuzes consequenties vastzitten. Wie vervolgens terugschrikt voor de gevolgen, kan wellicht in de verleiding komen om keuzes dan maar voor zich uit te schuiven", zegt CPB-directeur Pieter Hasekamp. "Maar dat doet geen recht aan de omvang van de economische en maatschappelijke uitdagingen die Nederland heeft."

OpenAI mikt erop om een public benefit corporation te worden, een relatief nieuw soort bedrijf dat sociale en financiële doelen kan combineren, meldt de Financial Times. Bovendien kan de bedrijfsvorm OpenAI beschermen tegen vijandige overnames.

Voetbalbond FIFA gaat met Konami samenwerken voor zijn FIFAe World Cup-tournament. Het toernooi wordt gespeeld met de free-to-playgame eFootball van Konami. Later dit jaar vindt het eerste e-sportstournament plaats.

VodafoneZiggo heeft afgelopen voorjaar marktaandeel verloren op de vastinternetmarkt in Nederland. Dat concludeert toezichthouder ACM in zijn Telecommonitor. Daardoor liggen KPN en VodafoneZiggo nu dicht bij elkaar.

De skipknop op YouTube blijft gewoon zichtbaar. Dat zegt een woordvoerder van het videoplatform nadat er diverse berichten verschenen dat de knop plots verdwenen was. Wel wordt de weergave van advertenties wat aangepast.

De schade aan de beoogde nachtopvang voor asielzoekers in Ugchelen is na de explosie van afgelopen week nog te groot om mensen te ontvangen. Dat meldt het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA). Bij de explosie raakten de ingang en enkele ramen beschadigd.

De beoogde opvang in Ugchelen huist in een voormalig schoolgebouw en is bedoeld als ondersteuning van aanmeldcentrum Ter Apel. Wanneer het in Ter Apel te druk wordt, kunnen asielzoekers worden overgeplaatst naar Ugchelen voor een slaapplek. Overdag worden asielzoekers per bus weer teruggebracht naar Ter Apel.

De nachtopvang zou morgen opengaan, maar dat gaat nu niet door. Volgens een woordvoerder van het COA kan de opvang dit weekend wel gebruikt worden, mocht dat echt nodig zijn. De opvang biedt plek voor honderd asielzoekers tot het einde van dit jaar.

De ruiten en de ingang raakten beschadigd:

De explosie deed zich voor in de nacht van dinsdag op woensdag. Het is nog steeds niet duidelijk wie erachter zat. In de omgeving van het voormalige schoolgebouw werd een harde knal gehoord. De hal van de opvang lag bezaaid met glas en de gevel was zwartgeblakerd.

De komst van de opvanglocatie zorgde eerder in de omgeving voor onrust bij ouders van een naastgelegen basisschool. Uit protest werden spandoeken met de tekst 'Niet naast onze kinderen, dat moeten we verhinderen' en 'Ander besluit punt uit' opgehangen.

AVM voorziet zijn FritzSmart Gateway van ondersteuning voor Matter met een update. Na het installeren van die update fungeert de Gateway als een bridge, waardoor diverse slimme apparaten van AVM interoperabel worden met Matter-netwerken.

Naast bijen en hommels zijn de giftige bestrijdingsmiddelen neonicotinoïden ook schadelijk voor bijna alle vogels. Dat blijkt uit nieuw onderzoek van de Wageningen Universiteit in samenwerking met de Vogelbescherming.

Neonicotinoïden zijn pesticiden en worden in de tuin- en landbouw gebruikt als gewasbescherming. Het middel bestrijdt schadelijke insecten. Er zijn zo'n zeven soorten van.

Het middel ligt al langere tijd onder vuur omdat het ook schadelijke effecten heeft op andere organismen. Onder meer bijen kunnen sterven als ze ermee in aanraking komen. Dat kan gevolgen hebben voor de hele natuur omdat bijen van levensbelang zijn voor gewasbestuiving.

Nu blijkt dus ook dat vogels grote gevolgen ondervinden als ze voedsel eten dat neonicotinoïden bevat. Zo hebben ze een lagere overlevingskans en heeft het negatieve gevolgen voor de voortplanting van de vogels; jongen hebben namelijk vaker kans op complicaties. Een ander effect is dat vogels verminderde oriëntatie krijgen, waardoor migrerende vogels gemakkelijker de weg kwijt raken en zo extra gevaar lopen.

Strengere regels

De laatste jaren zijn de toelatingen van gewasbeschermingsmiddelen op basis van neonicotinoïden sterk ingeperkt. Sinds 2018 is een deel van het gebruik van neonicotinoïden in de EU verboden. Via uitzonderingsregels en noodvergunningen kan er echter, ook in Nederland, toch gebruik gemaakt worden van de verboden middelen. Ook wereldwijd wordt de giftige stof in verschillende landen nog toegepast.

Neonicotinoïden hebben als groot nadeel dat ze jarenlang aanwezig blijven blijft in het milieu. In de praktijk betekent dit dat gewassen die later worden geteeld en die niet besproeid zijn met het middel, nog steeds besmet zijn met neonicotinoïden omdat de stof in de grond blijft zitten.

Ook vandaag de dag is de stof, ondanks het verbod, nog in het Nederlandse milieu aanwezig. De onderzoekers zagen zelfs gevallen waar zaden en gewassen, die door vogels worden gegeten, na 19 jaar nog steeds waren besmet met neonicotinoïden.

'Effecten mogen niet onderschat worden'

Lang werd gedacht dat alleen insecten last hebben van het bestrijdingsmiddel, stelt onderzoeker Elke Molenaar van de Wageningen Universiteit. "Men dacht dat de directe effecten door opname via het voedsel minimaal zouden zijn. Onze nieuwe studie toont aan dat er wél directe schadelijke effecten plaatsvinden als vogels voedsel eten dat neonicotinoïden bevat. Deze effecten zouden absoluut niet onderschat mogen worden."

Molenaar benadrukt dat vogels ook al minder voedsel hebben doordat er minder insecten te vinden zijn omdat die juist worden bestreden door de giftige stof.

De Vogelbescherming noemt het zeer verontrustend dat deze schadelijke middelen nog steeds door de strenge toelatingsprocedures komen en onterecht worden bestempeld als veilig voor mens, dier en milieu. De organisatie pleit voor onafhankelijk onderzoek voordat middelen toegelaten mogen worden. "Bij twijfel daarover zouden middelen niet mogen worden toegelaten. Het is in het verleden al veel te vaak misgegaan."

Het Internet Archive neemt de collectie buitenlandse proefschriften van de Universitaire Bibliotheken Leiden over. De UBL maakte vorige maand bekend deze collectie af te stoten, zodat er ruimte vrijkomt voor nieuwe aanwinsten.

Tijdens ongeregeldheden in Sneek zijn vier minderjarigen aangehouden, schrijft Omrop Fryslân. Drie tieners hadden zwaar vuurwerk bij zich. De vierde werd gearresteerd voor belediging en het verzetten tegen de aanhouding.

De jongeren zijn verhoord en daarna naar huis gestuurd. Hun ouders of verzorgers zijn op de hoogte gebracht. De leeftijd van de verdachten is niet bekend.

In Sneek was het gisteravond opnieuw onrustig. De politie kreeg de afgelopen dagen al tientallen meldingen van overlast door onder meer vuurwerk en vernielingen. Ook werden containers in brand gestoken. Het zou gaan om een groep van zo'n dertig tot veertig mensen die overlast geven.

De politie sluit niet uit dat er nog meer mensen worden aangehouden. Gisteren werd via sociale media opgeroepen om naar de wijk te komen. De politie waarschuwt dat dit soort berichten in de gaten worden gehouden.

De Nobelprijs voor de Literatuur is dit jaar toegekend aan de Zuid-Koreaanse auteur Han Kang. De jury schrijft in een persbericht dat de 53-jarige Kang de prijs verdient voor haar "intense poëtische proza, dat historische trauma's confronteert en de kwetsbaarheid van het menselijk leven blootlegt".

Kang won in 2016 al de prestigieuze Man Booker International Prize-literatuurprijs voor haar boek De vegetariër. In dat boek, dat zich afspeelt in de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul, draait het om een vrouw die besluit om te stoppen met het eten van vlees na een nachtmerrie over de bruutheid van mensen. Vervolgens heeft dat besluit allerlei gevolgen voor haar persoonlijke leven.

De vegetariër betekende voor Kang haar internationale doorbraak en het werd ook een van haar eerste boeken die werden vertaald. Ze is de eerste Zuid-Koreaanse auteur die de Nobelprijs voor de Literatuur wint.

Daarnaast is ze de zeventiende vrouw die de prijs krijgt, die in totaal nu 119 keer is uitgereikt. Voor Kang was de Franse schrijfster Annie Ernaux de laatste vrouw die de Nobelprijs voor de Literatuur kreeg, in 2022.

Nobelprijzen

Er is nog geen reactie van Kang op het winnen van de Nobelprijs. Bij de aankondiging van de toekenning zei Mats Malm, secretaris van het Zweedse Nobelcomité, dat hij had gebeld met Kang toen ze net klaar was met avondeten. "Ze was hier niet echt op voorbereid", zei hij. Malm zei verder uit te kijken naar het ontmoeten van Kang in december, als de Nobelprijzen worden uitgereikt in Stockholm.

Vorig jaar ging de prijs naar de Noorse auteur Jon Fosse. Fosse schreef onder meer toneelstukken, romans, poëziebundels, essays, kinderboeken en vertalingen.

Eerder deze week werden er al Nobelprijzen uitgereikt voor Geneeskunde, Natuurkunde en Scheikunde.

Morgen volgt de aankondiging van de Nobelprijs voor de Vrede. Volgende week wordt de Nobelprijs voor Economie toegekend. De prijzen worden uitgereikt op 10 december, de sterfdag van naamgever Alfred Nobel.

There are a great many organizations out there, all with their own intentions—some selfish, some selfless, some that land somewhere in between. Most would put the Internet Archive in the …read more

Ouders doen te weinig om oogproblemen bij hun kinderen te voorkomen. Daarvoor waarschuwen Nederlandse organisaties die zich inzetten voor ooggezondheid in de eerste Nationale Oogweek.

Wereldwijd zijn er grote zorgen over de toename van bijziendheid bij kinderen. In Nederland is een op de vijf personen tussen de 5 en 19 jaar bijziend. Onderzoekers zeggen dat de stijging komt door een verandering in leefstijl: kinderen kijken tegenwoordig vaker lang achter elkaar naar schermen.

Ouders zijn zich vaak wel bewust van de risico's van schermgebruik bij kinderen, maar nemen onvoldoende adequaat actie om oogschade te voorkomen, stelt het Oogfonds. Het op jonge leeftijd ontwikkelen van bijziendheid kan op latere leeftijd ernstige oogproblemen veroorzaken.

Oog vervormt door schermen

Als iemand te vaak lang naar dingen kijkt die dichtbij zijn, dan gaat het oog zich daarop aanpassen, zegt Meta Neeleman, directeur van het Oogfonds. "Als je te weinig afwisselt tussen ver en dichtbij, dan stelt je oog zich daarop in. Je oog vervormt daardoor, het wordt langer en rekt wat uit. Normaalgesproken is je oog rond".

Als je oog is vervormd, valt het licht niet meer goed op je netvlies en heb je een bril of lenzen nodig om dat aan te passen. Als je als klein kind al zo'n vervorming hebt, dan wordt dat later nog erger. "Dat groeit door. Als je ouder wordt, dan kan je daar toch vaak serieus last van krijgen vanaf ongeveer je 40e of 45e."

Het gaat dan om oogziektes waarbij mensen bijvoorbeeld een deel van hun zicht kunnen verliezen. "Als je oog uitgerekt is, staat er het een en ander onder druk. Het netvlies kan dan loslaten. Dat kan blijvende schade opleveren."

Kinderwagens met telefoon

Het is overigens niet zo dat alleen schermen ervoor kunnen zorgen dat kinderen oogproblemen krijgen. "Het kan ook gebeuren als je boeken leest. Je ziet ook vaak dat mensen die veel in boeken geneusd hebben bijziend zijn", zegt Neeleman.

Bijziendheid zal volgens haar altijd blijven voorkomen. "Er bestaan ook erfelijke vormen. Het is dus niet zo dat je alles kunt voorkomen."

Maar het gebruik van schermen op jonge leeftijd baart haar zorgen. "We zien dat er nu zo veel met schermen gewerkt wordt. Zelfs al vanaf babytijd. Je ziet kinderwagentjes waar al een telefoon in hangt om het kind bezig te houden. Als ik dat zie, omdat ik weet waar dat toe kan leiden, dan schrik ik daar wel van".

20-20-2 regel

Om meer bewustwording te creëren bij kinderen en volwassenen, stelt het Oogfonds een lespakket beschikbaar voor de groepen 3 tot 5. Daarin zitten bijvoorbeeld spelletjes om op een speelse manier bezig te zijn met ooggezondheid.

Daarin wordt bijvoorbeeld kinderen geleerd wat de 20-20-2-regel is. Die regel houdt in dat mensen na twintig minuten op een scherm kijken, twintig seconden in de verte moeten kijken. En daarnaast twee uur per dag naar buiten moeten. Het buitenlicht is belangrijk, omdat buiten in het oog de stof dopamine wordt aangemaakt, die ervoor zorgt dat het oog rond blijft en de cellen intact.

Het naleven van de regel kan bijziendheid op jonge leeftijd afremmen of zelfs voorkomen.

De European Data Protection Board heeft nieuwe richtlijnen geadopteerd voor dataverwerking. Daarin worden de criteria uiteengezet waar verwerkingsverantwoordelijken aan moeten voldoen voordat ze data mogen verwerken op basis van gerechtvaardigd belang.

Het merendeel van de ministeries is van plan toch te bezuinigen op de organisaties die het beleid moeten uitvoeren. De coalitiepartijen spraken in het Hoofdlijnenakkoord af dat deze zogeheten uitvoeringsinstanties, zoals het UWV en DUO, 'ontzien' moesten worden, maar uit een rondgang van de NOS blijkt dat de meeste ministeries toch willen snijden in de budgetten van deze organisaties.

PVV, VVD, NSC en BBB vinden dat het aantal ambtenaren te hard is gegroeid de afgelopen jaren. Tussen 2018 en 2022 steeg het aantal medewerkers van de Rijksoverheid met 22 procent. Dat willen de partijen terugdraaien. Volgend jaar moet er al 240 miljoen euro minder worden uitgegeven aan het ambtenarenapparaat bij het Rijk. Uiteindelijk moet er 1 miljard euro bezuinigd worden.

Dat mocht echter niet ten koste gaan van de uitvoering van beleid, werd afgesproken. Uitvoeringsorganisaties voeren wetten en beleid uit en hebben direct met burgers te maken, zoals het UWV voor uitkeringen en DUO voor studiefinanciering.

Toch zei minister Heinen van Financiën tijdens de Algemene Financiële Beschouwingen vorige week dat de departementen ook mogen snijden in de uitvoering om het doel van 22 procent te halen.

Volgens het ministerie van Binnenlandse Zaken, dat deze bezuinigingen coördineert, kunnen beleid en uitvoering niet los van elkaar worden gezien. "Voorop staat dat dit op een realiseerbare en verantwoorde manier zal plaatsvinden", zegt een woordvoerder.

Versimpelde regels

Dat is het ministerie van Sociale Zaken van NSC-minister Van Hijum dan ook van plan. Een woordvoerder zegt dat het ministerie hierover in gesprek is met het UWV en de Sociale Verzekeringsbank (SVB). Het ministerie wil de bezuiniging realiseren met versimpelde regels en efficiënter werken.

Een woordvoerder van het UWV bevestigt dat er gesprekken zijn over mogelijkheden om "een bijdrage te leveren" vanaf 2026. De uitkeringsinstantie ziet mogelijkheden. "Met bijvoorbeeld vereenvoudiging van wet- en regelgeving kunnen we zowel besparingen realiseren als de dienstverlening aan burgers verbeteren", aldus de woordvoerder.

"Maar dan moet je wetten en regels ook echt versimpelen", zegt Maarten de Jong, universitair docent overheidsfinanciën aan de Erasmus Universiteit. Hij is sceptisch over de voorgenomen bezuinigingen. "De tijd die het bijvoorbeeld kost voor het UWV om mensen op arbeidsongeschiktheid te keuren is drie keer zo groot als 25 jaar geleden. Die trend zou je dan moeten keren."

'Beetje bij beetje'

De uitvoering van beleid door instanties staat onder druk doordat de regels vaak te ingewikkeld zijn en er niet genoeg mensen zijn. Daar waarschuwde de Algemene Rekenkamer vorig jaar opnieuw voor.

Eerder pakten bezuinigingen op de uitvoering niet goed uit, constateerde bijvoorbeeld de parlementaire commissie die onderzoek deed naar uitvoeringsorganisaties in de nasleep van de toeslagenaffaire.

De verschraling van de uitvoering is volgens De Jong in het verleden "sluipenderwijs gegaan, door steeds een beetje naar beneden bij te schroeven". Zijn zorg is dat dat nu ook gaat gebeuren: "Elk jaar een beetje, zonder dat het ogenschijnlijk pijn doet. Dan merk je niet dat je aan het verschralen bent. Totdat er een keer iets onverwacht gebeurt, dan heb je geen ruimte meer om een probleem aan te pakken."

Halve procenten

Op het ministerie van Economische Zaken geldt dat alle uitvoeringsinstanties efficiënter moeten gaan werken. Dat moet een besparing van een half procent opleveren. Instanties die onder dit ministerie vallen zijn de Autoriteit Consument & Markt en het Centraal Planbureau. Een woordvoerder van het ministerie wil deze 'korting' geen bezuiniging noemen, maar van de organisaties wordt wel een bijdrage verwacht.

Er kan echt wel efficiënter gewerkt worden, vindt De Jong. "En bezuinigingen kunnen ook leiden tot creativiteit of tot prioriteiten stellen. Maar dan geldt dat een grote omslag beter is, een flinke hap in één keer is verstandiger omdat de instanties dan grotere plannen kunnen maken. Ik zeg dus niet dat het niet kan, maar het gaat nu op een onverstandige manier."

Bij het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur krijgt de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) vanaf volgend jaar ook een half procent minder. Wat dat gaat betekenen voor de toezichthouder, die al te maken heeft met tekorten, is nog niet duidelijk. De NVWA houdt onder meer toezicht op de veiligheid van producten en doet controles op boerderijen en slachtbedrijven.

Borrels en lunches

Een aantal ministeries heeft de plannen nog niet uitgewerkt, maar houdt de optie open om te bezuinigen op de uitvoering. Zo ook het ministerie van Onderwijs, waaronder DUO valt. Op het ministerie zijn nog geen keuzes gemaakt, maar instanties worden wel gemaand na te denken "of zij kansen zien om werk slimmer uit te voeren en kosten te besparen".

De ministeries van Buitenlandse Zaken en Volksgezondheid weten nog niet of uitvoeringsorganisaties ook worden geraakt.

Het grootste deel van de besparing komt overigens van de ministeries zelf. Zo wordt er volgend jaar bezuinigd op zaken als communicatie, externe inhuur van personeel en het automatisch vervangen van vertrekkende ambtenaren. Ook wordt op sommige ministeries beknibbeld op borrels en lunches.

Orkaan Milton heeft een spoor van verwoesting achtergelaten in de Amerikaanse staat Florida. Er vielen zeker vier doden door tornado's en in tal van gemeenschappen zijn de hulpdiensten volop bezig met de overlast door de harde wind, stormvloed en de aanhoudende regenval.

De vier doden vielen in de gemeenschap St. Lucie, in het oosten van Florida. Eerder waren er al berichten dat een tornado hier een woonzorgcomplex voor ouderen, dat was gevestigd in stacaravans, had verwoest.

Ondanks de verwoestingen zegt de gouverneur van Florida dat de schade erger had kunnen zijn. "De storm was aanzienlijk, maar gelukkig was dit niet het ergste scenario", aldus Ron DeSantis. Wel waarschuwt hij dat de waterstanden van de rivieren nog zullen stijgen.

Er is verder nog weinig zicht op hoe groot de schade door Milton precies is. Volgens de autoriteiten in Florida ontstaat er later vandaag pas een helder beeld van. Bijna drie miljoen huishoudens en bedrijven zitten nog zonder stroom.

De orkaan kwam rond 02.30 uur Nederlandse tijd aan land in Siesta Key, even ten zuiden van de stad Tampa in het westen van Florida. Milton was toen een orkaan van de derde categorie, met windsnelheden tot wel 200 kilometer per uur.

Beschadigingen

Door de harde wind stortten verschillende bouwkranen in Tampa in. In het nabijgelegen St. Petersburg raakte het dak van het honkbalstadion van Tampa Bay Rays zwaar beschadigd door de harde wind.

Ruim acht uur later verliet Milton de staat nabij Cape Canaveral, in het oosten van de staat, waar ook de beroemde lanceerbasis voor ruimtemissies is gevestigd.

De verwoesting in Tampa en Venice:

Boven land zwakte Milton snel af tot een orkaan van de eerste categorie, met windstoten tot ruim 150 kilometer per uur. De dreiging van slachtoffers en schade door overstromingen bleef daarbij wel onverminderd hoog vanwege aanhoudende zware regenval en stormvloed.

Daarnaast was er veel overlast door tornado's. Volgens het weerinstituut van de Amerikaanse overheid, de National Weather Service, werden er in de afgelopen 24 uur zeker 27 tornado's gemeld in Florida. In totaal zijn er 125 tornadowaarschuwingen afgegeven. Dat is een record voor de staat en aanzienlijk meer dan het vorige toppunt uit 2017 met 69 waarschuwingen tijdens orkaan Irma.

Hoewel Milton inmiddels over Florida is getrokken, blijft de situatie in de getroffen gebieden nog gevaarlijk, zo benadrukt Deanne Criswell, het hoofd van de Amerikaanse organisatie voor rampenbestrijding FEMA.

Vooraf werd verwacht dat Milton zo'n 250 tot 400 millimeter aan neerslag zou meebrengen. Ter vergelijking: in Nederland valt in een heel jaar zo'n 900 millimeter aan neerslag. Daar komt bij dat Florida relatief vlak is, waardoor het kwetsbaarder is voor overstromingen.

Een omgevallen kraan, auto's in bomen en evacuaties:

"Door de aanhoudende neerslag en de dreiging van overstromingen wordt het gevaar niet minder groot", zei Criswell tegen de BBC. Ze drukte mensen op het hart vooral niet de deur uit te gaan. Verder zei Criswell dat er ruim 70.000 mensen hebben overnacht in schuilplaatsen van de overheid.

Florida en omliggende staten zijn nog herstellende van orkaan Helene, die pas twee weken geleden over het gebied raasde. Die heeft van zeker 230 mensen het leven geëist.