De Amerikaanse krant The New York Times heeft verslagen in handen gekregen van ontmoetingen tussen Hamas-kopstukken in de aanloop naar de grote terreuraanslag van 7 oktober. De militante beweging zou al twee jaar eerder steun gezocht hebben bij Iran en Hezbollah. De aanslag die Hamas voor ogen had, zou nog grootschaliger zijn geweest dan wat er gebeurde.
Het is voor het eerst dat meer details over Iraanse betrokkenheid bij de aanval bekend geworden zijn. Bijvoorbeeld dat de aanslag eigenlijk een jaar eerder had moeten plaatsvinden, maar dat Hamas wachtte op volledige deelname van Iran en Hezbollah.
De interne Hamas-documenten zijn gevonden op een computer die door Israëlische soldaten in beslag is genomen bij een commandocentrum in Khan Younis, in het zuiden van Gaza, begin dit jaar. Het zouden notulen zijn van geheime bijeenkomsten. Een Hamas-kopstuk zou enkele maanden voor de aanval een ontmoeting hebben gehad in Libanon met een hoge Iraanse commandant. Een ontmoeting met Hezbollah-leider Hassan Nasrallah zou zijn uitgesteld. Iran ontkent nog altijd betrokkenheid.
Het Israëlische leger zegt in een intern rapport, ook ingezien door de krant, dat de documenten echt zijn en opnieuw blootlegt hoe de inlichtingendienst gefaald heeft om de aanslag te voorkomen.
9/11-aanslagOok de Washington Post bericht op basis van de gevonden documenten. Volgens de Amerikaanse krant circuleerden er in Hamas-kringen plannen voor een nog grotere terreuraanslag op Israël, waarbij een wolkenkrabber in Tel Aviv zou worden neergehaald, vergelijkbaar met de aanslagen van 11 september 2001. Ook zouden treinen, boten en "zelfs karren met paarden" worden gebruikt bij de grootschalige aanval.
De krant schrijft net als The New York Times dat Hamas in de jaren voor 7 oktober geprobeerd heeft meer steun te krijgen van bondgenoten, waaronder de belangrijkste: Iran. Hamas-leider Yahya Sinwar zou Teheran tegelijkertijd niet in detail hebben willen informeren, om te voorkomen dat de plannen zouden uitlekken.
De documenten laten volgens The New York Times verder zien dat Hamas grote confrontaties met Israël vermeed tussen 2021 en 7 oktober 2023. Op die manier zou de terreurorganisatie hebben willen uitdragen dat het rust zou willen in de Gazastrook, waardoor de aanslag nog onverwachter zou zijn.
Enkele uren voordat de terreuraanslag begon ging in Israëlische inlichtingenkringen het bericht rond dat de inschatting is dat Hamas "op dit moment niet uit is op escalatie en een confrontatie"
In de aanloop naar 7 oktober werden talloze signalen van een aanstaande aanslag genegeerd door de Israëlische autoriteiten. Nieuwsuur sprak vorige week met militairen en omwonenden die aan de bel hadden getrokken:
De beslissing van Hamas om aan te vallen had ook te maken met de toenadering tussen Israël en Saudi-Arabië, wordt benoemd in de documenten. Maar ook de illegale Israëlische bezettingen op de Westelijke Jordaanoever en Israëls aanwezigheid in het gebied rond de Al-Aqsa-moskee speelden een belangrijke rol voor Hamas.
Hezbollah, dat nauwe banden heeft met Iran, zou vanuit Libanon uiteindelijk pas een dag na de terreuraanslag beginnen met raketbeschietingen op Israël. Die zouden op dat moment wel veel beperkter zijn geweest dan waarop Hamas zou hebben gerekend. Iran zou aanvankelijk helemaal niet direct deelnemen aan de aanval, maar later wel twee grootschalige luchtaanvallen uitvoeren op doelen in Israël.
In een winkelcentrum in Oosterhout in Noord-Brabant heeft vanochtend een brand gewoed. Rond zes uur 's ochtends werd de brand in een winkel in winkelcentrum Arendshof gemeld, waarna de brandweer met meerdere bluswagens uitrukte. De brandweer sprak van een zeer grote brand. Inmiddels is het vuur geblust.
Omdat er veel rook bij de brand vrijkwam, raadde de veiligheidsregio omwonenden aan om de ramen en deuren dicht te houden en ventilatiesystemen uit te schakelen, om te voorkomen dat de rook huizen binnendringt.
De oorzaak van de brand is nog niet bekend.
Tachtig jaar geleden, in het najaar van 1944, wordt Venlo meer dan tien keer getroffen door bombardementen van de geallieerden. Er komen 219 mensen om het leven. Vandaag wordt voor de slachtoffers een namenmonument onthuld.
"Zij probeerden bruggen te raken maar dat mislukte en de bommen vielen op het centrum van Venlo", vertelt initiatiefnemer Mattie Peeters van de stichting Namenmuur 1944. "Zodat deze slachtoffers in leven blijven doordat ze herinnerd worden, doordat hun namen ergens staan."
"Wij woonden in de Vleesstraat in het centrum", begint Paul Seuren zijn verhaal over het bombardement van 28 oktober. Op die dag was Seuren nog maar een baby van vijf maanden oud. "Toen het luchtalarm afging heeft mijn moeder mijn zes oudere broers en zussen uit voorzorg naar de kelder gestuurd. Vervolgens haalde ze mij uit de wieg om ook naar de kelder te gaan. Toen mijn moeder met mij onderweg was naar de kelder sloeg het noodlot toe. Ons huis werd door een bom getroffen. De kinderen in de kelder waren op slag dood en mijn moeder lag met mij in haar armen in het puin"
De bovenbeentjes van Paul zijn gebroken en het onderlijf van zijn moeder is verbrijzeld. Twee dagen later overlijdt ze in het Sint Joseph-ziekenhuis. Paul is de enige van zijn broers en zussen die het bombardement overleeft. Zijn vader is het op het moment van de ontploffing buiten huis aan het werk.
Niet kwalijk nemen"In het ziekenhuis lag ik als baby aanvankelijk bij de categorie van mensen die het niet zouden redden, ze moesten daar een indeling maken. Maar een verpleegster die op de kinderafdeling werkte kreeg een klik met mijn vader die me kwam opzoeken en heeft me toen bij de categorie 'nog te redden' gelegd. Ik heb nog tot de bevrijding in het ziekenhuis gelegen."
Na de oorlog trouwt Pauls vader met deze verpleegster en komen er voor Paul twee halfbroers en een halfzus bij. Thuis werd er nooit over de oorlog gesproken. "Het portret van mijn moeder met de zes overleden kinderen hing wel boven het buffet in de huiskamer. Dus ik wist wel altijd dat ik het dus overleefd had. En anders dan wist ik dat wel als ik boodschappen ging doen. Dan werd ik in de stad naar de slager of bakker gestuurd en dan zeiden de volwassen: 'Oh dat is dat menneke dat in de oorlog is overgebleven'."
Ondanks de immense consequenties neemt Paul Seuren de mislukte bombardementen de geallieerden niet kwalijk. "Ik kan me wel voorstellen dat ze probeerden die brug te bombarderen om die toevoerlijn uit Duitsland te onderbreken. Vroeger heb hier ik hier nooit over gesproken, maar tegenwoordig zeg ik ja, dit verhaal moet verteld worden."
Het namenmonument komt aan de achterkant van de Minderbroederskerk. Deze plek is niet toevallig gekozen, de kerk doorstond de eerste bommenregen op 13 oktober 1944 vertelt Mattie Peeters. ''Naast de namen komt ook het stromende water van de Maas erin terug en natuurlijk zijn de Maasbruggen er ook op te zien."
Bij de onthulling zal Paul Seuren het verhaal van zijn familie vertellen aan de aanwezigen. Daaronder veel nabestaanden van slachtoffers. Ook commissaris van de Koning Emile Roemer en afgevaardigden van defensie zijn erbij.
Goedemorgen!
Eerst het weer: vandaag wisselen wolken, zon en enkele buien elkaar af. Daarbij komt in het noorden vanochtend op sommige plekken onweer en hagel voor. Verder staat er langs de kust veel wind met eerst zware windstoten. Vanmiddag neemt de wind af en wordt het 12 tot 14 graden. Morgen wat meer regen en dan wordt het 8 tot 12 graden.
Ga je de weg op? Hier vind je het overzicht van de werkzaamheden. Check hier de dienstregeling voor het spoor.
Wat kun je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Na een schietincident in de Beukenlaan in Alphen aan den Rijn zijn twee verdachten aangehouden. Dat meldt de politie Den Haag op X. Er niemand gewond geraakt. In de Beukenlaan wordt onderzoek gedaan.
Het is het tweede schietincident in korte tijd in de Zuid-Hollandse stad. Afgelopen donderdag werd omstreeks 17.30 uur een huis in de Prins Hendrikstraat beschoten. Ook toen raakte niemand gewond.
De politie meldde later vier verdachten te hebben aangehouden. De eerste twee werden in een auto in Almere aangehouden met betrekking tot het schietincident in de Prins Hendrikstraat.
Daarna kreeg de politie een melding over twee personen met een mogelijk vuurwapen in de buurt van een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn.
Ander nieuws uit de nacht En dan nog even dit:Sinds de spectaculaire olympische gouden medaille van de mannen bij het 3x3 basketbal is de sport enorm populair. Dit weekend kwamen de vier olympische kampioenen voor het eerst sinds Parijs in actie voor eigen publiek.
Fijne zondag!
Bij een botsing tussen twee auto's vannacht op de N59 bij Nieuwerkerk in de provincie Zeeland zijn twee mensen om het leven gekomen. De slachtoffers zijn een vrouw van 25 uit Middelharnis en een man van 22 uit Nieuwerkerk. Beiden bestuurden een auto. Er waren geen andere mensen betrokken bij het ongeluk.
De vrouw overleed ter plekke. De bestuurder van de andere auto overleefde de klap en raakte bekneld. Hulpdiensten konden hem bevrijden. Hij is met spoed naar een ziekenhuis gebracht, schrijft de politie. Daar is hij bezweken aan zijn verwondingen.
Waardoor de twee bestuurders op elkaar botsten kan de politie nog niet zeggen. Er is een onderzoek ingesteld naar de oorzaak. De N59 was enige tijd afgesloten.
In Hamburg is gisteravond een deel van een uitgaanswijk ontruimd geweest vanwege de vondst en ontmanteling van een bom uit de Tweede Wereldoorlog.
Een gebied van ongeveer 300 meter om de vindplaats van de bom moest worden geëvacueerd, waardoor ongeveer 5000 mensen een veilig heenkomen moesten zoeken. Daarnaast mocht niemand in een straal van 500 meter het gebied betreden.
Rond 23.30 uur meldde de brandweer dat de evacuatie voltooid was. Ongeveer een half uur later was de bom onschadelijk gemaakt.
HuwelijksfeestDe wijk Schanzenviertel is een populaire plek om uit te gaan. Volgens omroep NDR werden feestgangers door agenten gevraagd weg te gaan uit het gebied. Ook een huwelijksfeest werd ontruimd en een concert werd afgelast.
Wie in de buurt was, kreeg een sms-bericht met de vraag om niet naar het Schanzenviertel te komen. Door de wegafsluitingen files ontstonden in de omgeving van de wijk. Ook de metro werd deels stilgelegd.
Voor buurtbewoners die hun huis moesten verlaten was noodopvang geregeld in een school. Volgens de NDR zijn veel mensen ook naar restaurants in de buurt getrokken om de tijd te doden.
Meerdaagse evacuatieHet onschadelijk maken van bommen uit de Tweede Wereldoorlog gebeurt vaker in Duitsland. In Keulen moesten onlangs in een meerdaagse operatie drie ziekenhuizen en duizenden huizen worden ontruimd. Keulen is een van de zwaarst getroffen steden in de Tweede Wereldoorlog.
Een exacte replica van de Iron Throne uit de hitserie Game of Thrones heeft 1,49 miljoen dollar (1,3 miljoen euro) opgebracht bij een veiling in de Verenigde Staten. Dat meldt veilinghuis Heritage Auctions op X.
De iconische zetel uit de serie, waarin de alleenheerser van de zeven koninkrijken plaats mag nemen, was exclusief gemaakt voor promotionele evenementen, meldt Heritage Auctions. Zo was het gevaarte van zo'n 140 kilo te zien op Comic-Con, Hollywood-premières en een speciale Game of Thrones-exhibitie die langs grote steden over de hele wereld trok.
In de speciale Game of Thrones-veiling gingen nog meer bekende items uit de serie onder de hamer. Zo bracht het zwaard "Longclaw" van Jon Snow 400.000 dollar op. En kenners van de serie zullen Cersei's walk of shame goed herinneren, een scene die zo bekend werd dat die daarna veelvuldig is geparodieerd.
De bel uit die scene werd ook geveild. Iemand had er 100.000 dollar voor over.
Na een schietincident zaterdag in de Beukenlaan in Alphen aan den Rijn zijn twee verdachten aangehouden. Dat meldt de politie Den Haag op X. Er is niemand gewond geraakt.
Het is het tweede schietincident in korte tijd in de Zuid-Hollandse stad. Afgelopen donderdag werd omstreeks 17.30 uur een huis in de Prins Hendrikstraat beschoten. Ook toen raakte niemand gewond.
De politie meldde later voor dat incident vier verdachten te hebben aangehouden. De eerste twee werden in een auto in Almere aangehouden. Daarna kreeg de politie een melding over twee personen met een mogelijk vuurwapen in de buurt van een winkelcentrum in Alphen aan den Rijn. Ook zij werden opgepakt.
In een rugzak die de twee laatstgenoemde verdachten bij zich hadden, werd een explosief gevonden. Dat explosief is later tot ontploffing gebracht. De politie doet onderzoek naar een mogelijk verband tussen de incidenten.
De Poolse regering wil het recht op asiel tijdelijk afschaffen. Dat heeft de Poolse premier Tusk vandaag bekend gemaakt op een partijbijeenkomst. Hij zei ook de Europese Unie te zullen vragen om de maatregel te respecteren.
Volgens Tusk maken de Belarussische president Loekasjenko, de Russische president Poetin en talloze mensensmokkelaars misbruik van het asielrecht door migranten af te sturen op de Poolse grens. Volgens Politico hebben meer dan 26.000 migranten dit jaar vanuit Belarus geprobeerd de Poolse grens over te steken.
Het asielrecht is op Europees niveau vastgelegd en lidstaten kunnen daar niet zomaar van afwijken. In het nieuwe asiel en migratiepact, dat de EU dit jaar sloot, staat dat landen een crisissituatie kunnen uitroepen als asielzoekers voor politieke doeleinden worden ingezet. Hiervoor is wel toestemming nodig.
Destabiliseren EUBelarus begon in 2021 met het sturen van vliegtuigen naar onder meer Syrië en Libanon om migranten op te halen, die vervolgens werden gedwongen om de grens met de Europese Unie over te steken. Belarus deed dit nadat westerse landen nieuwe sancties instelden tegen het regime van president Loekasjenko.
Polen beschuldigt Rusland en Belarus er sindsdien van met opzet migranten de grens over te sturen om de situatie in het land en de Europese Unie te destabiliseren. Beide landen ontkennen dit, al dreigde Loekasjenko in het verleden al eens met het doelbewust doorlaten van migranten.
Polen bouwde de afgelopen jaren een hek langs de grens met Belarus dat de migranten tegen moet houden. Eerder deed ook Litouwen dat.
MigratiepactHet recht op asiel is op Europees niveau vastgelegd. Jarenlang werd er in Brussel onderhandeld over het nieuwe Europese migratiepact, dat dit jaar werd getekend.
Europa-correspondent Kysia Hekster legde het nieuwe migratiepact in deze video uit:
Vorige maand bracht de Commissaris voor de Mensenrechten van de Raad van Europa, Michael O'Flaherty een bezoek aan de grens. Hij prees Polen voor de opvang van vele Oekraïense vluchtelingen en erkende dat Polen voor grote uitdagingen stond door de acties van de Belarussische autoriteiten.
Toch waarschuwde hij dat de manier waarop Polen met asielzoekers vanuit Belarus omgaat, het terugsturen van alle migranten zonder hun aanvraag te beoordelen, niet past bij de internationale normen op het gebied van mensenrechten en het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. De Raad van Europa is overigens geen orgaan van de EU, maar werkt wel samen met de EU op het gebied van mensenrechten.
De Europese Commissie heeft nog niet gereageerd op de aankondiging van Tusk.
Polen is niet het enige EU-land dat de afgelopen tijd om een uitzondering heeft gevraagd op de Europese asielregels. Zo hebben ook Nederland en Hongarije om uitzonderingsposities gevraagd als er een nieuw Europees verdrag komt over migratie.
Gezondheidsgoeroe Wim Hof heeft de Volkskrant aangeklaagd vanwege een artikel waarin hij wordt beschuldigd van huiselijk geweld. Hof en zijn vier oudste kinderen eisen vanwege smaad en laster een rectificatie in een zaterdagkrant en een schadevergoeding. Dat meldt persbureau ANP, dat inzage had in de dagvaarding.
Uit de dagvaarding komt volgens het ANP naar voren dat de rectificatie vooral moet gaan over de beschuldigingen dat Hof de moeder van zijn oudste kinderen mishandelde. De vrouw overleed in 1995. De Volkskrant meldde in het artikel van eind september dat zij volgens een broer van Hof te maken kreeg met huiselijk geweld. Met die broer is Hof al langere tijd gebrouilleerd.
"Bronnen die de beschuldigingen tegenspraken of een compleet ander beeld schetsen, zijn weggelaten of slechts kort vermeld, wat heeft bijgedragen aan een eenzijdige weergave", staat verder in een persbericht van Hofs oudste zoon Enahm.
"We zien het kort geding met vertrouwen tegemoet", laat Volkskrant-hoofdredacteur Pieter Klok weten aan de NOS. "De aanklacht gaat maar om een klein deel van het artikel. Blijkbaar kunnen ze tegen de rest niet veel inbrengen."
KinderbeschermingIn het verhaal van de Volkskrant wordt Hof onder meer beschuldigd van het dertien jaar lang fysiek en psychisch mishandelen van zijn ex-vriendin, hun zoon en haar twee kinderen. De ex-vriendin is niet de moeder van de vier oudste kinderen.
De krant baseerde zich voor het artikel onder meer op gerechtelijke vonnissen, een rapport van de kinderbescherming, een aangifte tegen Hof en gesprekken met de ex-vriendin en de zoon.
Hof weersprak de beschuldigingen in het verhaal en zei niet gewelddadig te zijn. Over de ex-vriendin zei hij dat ze "op oorlogspad is en het nu allemaal anders wil doen voorkomen dan het was". Kort na het artikel in de Volkskrant werd bekend dat vanwege de beschuldigingen de productie van een film over het leven van Hof is stilgelegd.
De 65-jarige Wim Hof is in veel landen bekend dankzij een aantal extreme kouderecords en de daaruit voortgekomen Wim Hof-methode: een combinatie van koudetraining, meditatie en ademhalingsoefeningen. Hij had daarmee ook succes bij bekendheden als Oprah Winfrey, Gwyneth Paltrow, Orlando Bloom en, dichter bij huis, Arie Boomsma.
De politie heeft een 19-jarige man uit Maassluis aangehouden voor betrokkenheid bij de dood van een 20-jarige man uit diezelfde plaats. De verdachte meldde zich bij het politiebureau en zal worden verhoord door de recherche.
Vanochtend vond de politie op de Asserdreef in Maassluis, midden in een woonwijk, een lichaam. Het slachtoffer had mogelijk steekwonden. Daarom gaat de politie ervan uit dat de man door een misdrijf om het leven is gekomen.
Het is niet duidelijk of het slachtoffer om het leven is gebracht op de Asserdreef of dat het lichaam daar is achtergelaten.
De politie roept iedereen die iets gezien heeft op zich te melden.
Nog maar een jaar woont de gepensioneerde Nurdan in haar flat in het district Kartal in Istanbul. Maar nu al staat haar woonkamer vol verhuisdozen. Er komt een fikse huurverhoging aan, die ze niet kan betalen. Ze maakt zich op voor haar derde verhuizing in drie jaar tijd.
Met elke verhuizing wordt ze verder haar geliefde Istanbul uitgeduwd. Zelfs de verre buitenwijken zijn onbetaalbaar geworden. Ze is al begonnen met inpakken, maar een nieuwe woning heeft ze nog niet kunnen vinden. "Iedereen vraagt, waar ga je nu naartoe?", zegt ze terwijl ze haar glaswerk in krantenpapier wikkelt. "Het antwoord is: ik weet het niet".
Nurdan is niet de enige. Er wordt flink verhuisd in Istanbul, in de richting van de buitenwijken en verder de stad uit. De voornaamste reden: de aanhoudend hoge inflatie, die al drie jaar boven de vijftig procent ligt. Het zorgt voor een ongekende huurcrisis, die het grootst is in miljoenenstad Istanbul waar de huurprijzen in de afgelopen jaren zijn verdrievoudigd.
Niet meer naar de filmIn Turkije mag een verhuurder de huurprijs jaarlijks laten stijgen met het percentage van de inflatie. In september was de vastgestelde huurverhoging maar liefst 65 procent. In werkelijkheid verhoogden verhuurders de afgelopen jaren vaak met nog hogere percentages. Dat zorgt voor conflicten tussen huisbazen en huurders. En als huurders vertrekken, worden huurprijzen soms in één klap verdubbeld voor nieuwe bewoners.
Voor Nurdan betekent een stijging van 65 procent dat haar huur hoger wordt dan haar pensioen. "Het is verschrikkelijk, zowel financieel als emotioneel", zegt ze. Haar pensioen was nooit een vetpot, maar ze kon in haar levensonderhoud voorzien. "Ik hield zelfs geld over om af en toe naar de film of het theater te gaan met vriendinnen. Dat kan niet meer."
De huurcrisis haalde in januari de internationale pers. De toenmalige baas van de Turkse Centrale Bank, Hafize Gaye Erkan, was met haar gezin bij haar ouders ingetrokken omdat ze geen woning kon vinden, nadat ze uit de VS was gekomen om de topbaan te vervullen. "Kan het zijn dat huurprijzen in Istanbul hoger zijn dan in Manhattan?" vroeg ze zich hardop af in een interview.
Cijfers van het Turkse bureau voor de statistiek (TUIK) laten zien dat tussen 2018 en 2023 ruim 2 miljoen mensen uit Istanbul zijn weggetrokken. Mensen verhuisden met name terug naar hun geboortedorp of naar kleinere steden in het land.
RentebeleidDat de inflatie in Turkije zo hoog is opgelopen is volgens economen een direct gevolg van het rentebeleid van de Turkse Centrale Bank, die volledig onder controle staat van president Erdogan.
Hij stond er jarenlang op dat de rente laag bleef, om investeringen te stimuleren. Maar een lage rente leidt steevast tot hoge inflatie. Ondanks herhaaldelijk verhogen van salarissen en pensioenen, blijft bij de meeste Turken het inkomen achter bij de inflatie.
Volgens experts is er simpelweg niet genoeg geld in de staatskas om dit gelijk te trekken. Het minimumloon is inmiddels onder de armoedegrens gezakt. Ruim de helft van de Turken verdient rond het minimumloon. De oppositie roept op tot vervroegde verkiezingen vanwege de aanhoudende crisis, maar Erdogan belooft gauw beterschap.
De Turkse regering zegt dat de reden van de hoge inflatie ligt in de nasleep van de coronapandemie, geopolitieke spanningen in de regio, en zegt dat ook andere landen kampen met inflatie en crisis in het levensonderhoud. Erdogan vraagt mensen om geduld te hebben en belooft dat er snel betere tijden aan komen.
'Zwaarste periode ligt achter ons'Sinds Erdogans herverkiezing vorig jaar is er een nieuwe economische koers ingezet met de aanstelling van Mehmet Simsek als minister van financiën. Het lukte hem wel om Erdogan ervan te overtuigen dat het rentebeleid anders moest.
Begin 2024 ging de rente flink omhoog, op termijn moet dat de inflatie omlaag brengen. Toch piekte de inflatie in mei nog op 75 procent. "We hebben geduld en tijd nodig", zei Simsek in een interview met CNN Turk. "De zwaarste periode ligt achter ons". Simsek voorspelt dat de Turkse economie pas eind 2025 echte verbetering zal laten zien.
Voor de gepensioneerde Nurdan breekt opnieuw een onzekere tijd aan. Ze heeft overwogen om naar het platteland te verhuizen. Maar ze is geboren en getogen in Istanbul. "Dat is mijn probleem", zegt ze. "Ik heb geen dorp waar ik vandaan kom en naar terug kan, zoals veel mensen momenteel doen. Ik zal overal een vreemdeling zijn."
Voormalig premier van Schotland Alex Salmond is op 69-jarige leeftijd overleden. Salmond was premier tussen 2007 en 2014 en was decennialang voorvechter van de Schotse onafhankelijkheid van het Verenigd Koninkrijk.
Volgens Britse media werd hij vandaag onwel na een toespraak in Noord-Macedonië en overleed hij kort daarna.
Salmond leidde, als toenmalig leider van de Schotse Nationale Partij (SNP), de onafhankelijkheidscampagne tijdens het referendum in 2014 over de vraag of Schotland onafhankelijk moest worden van het Verenigd Koninkrijk. Een meerderheid bleek daartegen, waarna Salmond aftrad als premier.
De politicus verliet in 2018 de SNP na beschuldigingen van seksueel wangedrag tijdens zijn premierschap. Hij richtte vervolgens een nieuwe partij op, genaamd Alba. In 2020 werd hij in een strafzaak vrijgesproken.
De Britse premier Starmer noemt Salmond een van de belangrijkste figuren uit de Schotse en Britse politiek. "Zijn nalatenschap is blijvend", aldus Starmer.
Voor tienduizenden huishoudens in Nederland is het dezer dagen even behelpen bij bijvoorbeeld het koffiezetten of tandenpoetsen. Aanleiding is de E. colibacterie, beter bekend als de poepbacterie.
Die werd afgelopen dagen aangetroffen in het drinkwater in het noorden van Limburg. Vorige week was het ook al raak in de omgeving van Apeldoorn. In totaal hebben 84.000 huishoudens het advies gekregen om vanwege de bacterie het water vóór gebruik drie minuten te koken. Het advies geldt in ieder geval tot na dit weekend. In beide regio's ontstond een run op flessenwater.
Dat er nu twee gevallen kort na elkaar opduiken is puur toeval, zegt onderzoeker Roberta Hofman-Caris van wateronderzoeksinstituut KWR. "Een drinkwaterreservoir bijvoorbeeld moet je beluchten, en dan heb je het risico dat er iets van buiten naar binnen komt. Er kan een vogelpoepje naar binnen komen, of een muis door een gaatje kruipen."
Andere mogelijke oorzaken zijn werkzaamheden of een leidingbreuk. De oorzaken van de lichte verontreinigingen in de regio Apeldoorn en Noord-Limburg zijn in ieder geval nog niet gevonden.
Oppervlaktewater60 procent van al het drinkwater in Nederland komt uit de bodem, de rest uit oppervlaktewater. In beide gevallen wordt het water door drinkwaterbedrijven gezuiverd van eventueel aanwezige E.coli-bacteriën. Onderzoeker Hofman-Caris zegt dat het dus gaat om besmettingen die na de zuivering hebben plaatsgevonden.
Ze benadrukt ook dat het in verreweg de meeste gevallen goed gaat met het drinkwater. "Zeker als je bedenkt hoe vaak we de kraan opendraaien en dat er dan niets aan de hand is."
Dat blijkt ook uit cijfers van de afgelopen jaren, die zijn verzameld door de Inspectie Leefomgeving en Transport. Van 2019 tot en met 2022 werd er jaarlijks 50.000 tot 62.000 keer gecontroleerd. In elf tot 38 gevallen werd de E. colibacterie aangetroffen, dat komt neer op 0,02 tot 0,06 procent. Als de bacterie wordt gevonden volgt er standaard een kookadvies, dat meestal hooguit een paar dagen van kracht is.
In Apeldoorn ontstond er door de poepbacterie een run op water in flessen:
Zo'n kookadvies is vooral een voorzorgsmaatregel, zegt drinkwaterbedrijf Vitens. "Zwem je in een recreatieplas of eet je ongewassen groenten of fruit, dan krijg je waarschijnlijk meer bacteriën binnen."
E. coli wordt vooral gezien als graadmeter dat er mogelijk andere ziekmakende bacteriën in het drinkwater zitten, zegt Vitens. "We kunnen niet alle ziekmakende bacteriën onderzoeken. Daarom kijken we naar E. coli en enterokokken." Die zijn goed te detecteren.
Niet erg ziekHet is niet zo dat gezonde mensen erg ziek kunnen worden van de bacterie, die overigens van nature in de darmen van dieren en mensen voorkomt. Maar wie een lagere weerstand of een kwetsbare gezondheid heeft, kan er maag- en darmklachten van krijgen. Hofman-Caris vindt het kookadvies goed te verdedigen. "Als het gaat om bacteriële besmettingen mag je geen enkel risico nemen."
Wie het advies wil opvolgen heeft aan een waterkoker meestal niet genoeg, benadrukken de drinkwaterbedrijven. Een fluitketel voldoet wel, net als een kokendwaterkraan. Bij de vaat en het wassen van kleren is het niet nodig om het water eerst drie minuten tot 100 graden te verhitten.
Hoe dan ook zijn de eisen die in Nederland aan het drinkwater worden gesteld heel streng, zegt onderzoeker Hofman-Caris. "Hier kun je geen regels op maken. De meeste drinkwaterbedrijven zijn bovendien strenger dan de normen. We hebben een fantastisch goed systeem."
