Aggregator

Oud-eigenaar van Big Bazar krijgt 1 jaar gevangenisstraf

3 months ago

Voormalig eigenaar Heerke Kooistra van winkelketen Big Bazar moet voor 1 jaar de gevangenis in. Tot dat oordeel komt de rechtbank in Zwolle.

De boekhouding van vijf bedrijfjes was niet op orde, oordeelt de rechter. Ook onthield de Friese retail-ondernemer de Belastingdienst opzettelijk van de juiste informatie. Daarmee heeft Kooistra de belastingwet overtreden.

Ook krijgt de 52-jarige Kooistra een verbod opgelegd om een nieuwe onderneming op te starten. Dit verbod geldt voor vijf jaar. In oktober vorig jaar werd Kooistra al veroordeeld tot een taakstraf van 200 uur omdat hij als privépersoon tien jaar lang geen aangifte van inkomstenbelasting had gedaan.

Eerder deze maand eiste het Openbaar Ministerie een gevangenisstraf van achttien maanden, waarvan zes voorwaardelijk. Daar gaat de rechter nu dus deels in mee.

Big Bazar

In 2021 nam Kooistra koopjesketen Big Bazar over van Mirage Retail Group, het moederbedrijf van het inmiddels failliete Blokker.

De overname werd geen succes. Door oplopende huurachterstanden, het niet betalen van leveranciers en belastingschulden viel het bedrijf in 2023 om.

Ook in de afhandeling van de faillissementsaanvragen van Big Bazar bleek voor de rechter dat Kooistra moeite had om inzage te geven in het reilen en zeilen van de retailketen.

3,5 miljard euro voor wegwerken sociale achterstand gaswinningsgebied Groningen

3 months ago

Groningen en Noord-Drenthe krijgen vanaf dit jaar 100 miljoen euro per jaar voor meer onderwijs, zorg en welzijn en dat 30 jaar lang. In totaal mag een bedrag van 3,5 miljard euro verdeeld worden over allerlei plannen die de structurele sociale achterstand in dit gebied weg moeten werken.

Het is onderdeel van het pakket maatregelen waarmee de Staat de schade compenseert die is aangericht door meer dan 60 jaar gaswinning. De parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning Groningen noemde het een ereschuld. Vandaag worden de plannen met het geld bekendgemaakt.

Voorzitter Tom van der Lee zei het bij de presentatie zo: "Het structureel negeren van de belangen van Groningen heeft een prijs. De Staat en de oliemaatschappijen zijn samen aan zet om de ereschuld in te lossen aan hen. Het gaat hierbij niet louter om aansprakelijkheid. Het gaat ook om de morele verplichting om de schade en de pijn die Groningen en Groningers is toegebracht weg te nemen en daarvoor is onvermijdelijk om daar extra mankracht en geld voor vrij te maken."

Sindsdien zijn er in de provincie gespreksrondes geweest met inwoners van het aardbevingsgebied. Het uitgangspunt is dat binnen één generatie de regio op het landelijke gemiddelde moet komen als het gaat om leefbaarheid, kansen voor kinderen, werk, armoede en (mentale) gezondheid.

Extra lesuren

Daar zijn concrete plannen voor bedacht en voor een deel al in gang gezet. Er zijn al dorpsondersteuners aan het werk. Zij helpen actieve bewoners en vrijwilligers bij initiatieven om de sociale cohesie in een wijk of dorp te verbeteren. Dat wordt nu breder toegepast en structureel gefinancierd.

Meer dan tien procent van de inwoners heeft problematische schulden. Ervaringsdeskundigen gaan deze mensen helpen hun financiën op orde te krijgen.

Kinderen op de basisschool krijgen extra uren les. "Ieder kind heeft recht om te dromen over later", is het uitgangspunt. Dankzij twee extra lesuren per week kunnen basisschoolkinderen kennis maken met sporten, muziekinstrumenten en cultuur. Voor scholen met kinderen voor wie het extra nodig is, kan het tot zes uur per week worden uitgebreid.

Mentale gezondheid

In bepaalde wijken en dorpen staat de leefbaarheid onder druk. Dat komt, volgens de opstellers van het plan, door slechte bestaanszekerheid en weinig sociale cohesie. Er wordt daarom 9,4 miljoen euro per jaar uitgetrokken voor één sociaal werker per 2500 inwoners. Ingeschat wordt dat één derde van de wijken en dorpen in de regio daar extra behoefte aan heeft. Dat gaat om zo'n 230.000 inwoners.

Daarnaast is 5 miljoen euro per jaar beschikbaar voor het mentale welzijn van met name jongeren. Een op de vijf volwassen in het gebied ervaart mentale problemen. Voor jongeren in de categorie 16-25 jaar liggen deze cijfers nog hoger. Meer dan de helft ervaart psychische problemen.

Om het gevoel van 'trots om Groninger te zijn' te vergroten, wordt er meer geïnvesteerd in de streektaal. Van de generatie geboren in 1994 spreekt 6 procent thuis Gronings. Het Nedersaksisch wordt, in tegenstelling tot het Fries en Limburgs, niet meer door brede lagen van de bevolking gesproken.

"Gaat deze unieke taal verloren, dan gaat ook het hart van ons authentiek cultureel erfgoed verloren. De inzet is deze ontwikkeling te keren. Ontmoeting van jong tot oud, van 'boeren, burgers en buitenlui' in de eigen taal geeft een gevoel van trots, binding en zelfbewustzijn", aldus het plan.

Goed besteden

Belangenorganisatie voor jongeren in het aardbevingsgebied Jong Noord, zegt in een eerste reactie mooie maatregelen te zien. Wat hen betreft is de eerste prioriteit om in te zetten op de mentale gezondheid van jongeren. Maar er is zorg dat gemeenten het geld gaan gebruiken om de gemeentelijke begrotingen te dichten.

"In de sociale agenda wordt benadrukt dat het geld niet is bedoeld om begrotingen te dichten", vertelt Cody Rozema van Jong Noord. "Maar we horen dat bij verschillende gemeenten het geld wordt gebruikt voor activiteiten op het gebied van welzijn en leefbaarheid die gemeenten zelf al zouden moeten doen." Niet alleen de landelijke overheid, maar ook de lokale overheid moet radicaal veranderen om er echt iets van te maken, aldus Rozema.

Schepen met vloeibaar gas verleggen hun koers naar lucratief Europa

3 months ago

Vaar je midden op de Atlantische Oceaan richting Azië of Kaap de Goede Hoop, moet je halsoverkop van koers veranderen richting Europa. Het overkwam de afgelopen weken kapiteins van zeker 7 Amerikaanse tankers met vloeibaar gas (LNG). "Zij krijgen dan een mailtje 'dit is je nieuwe bestemming', en keren gelijk om", zegt energiedeskundige Jilles van den Beukel.

In plaats van hun oorspronkelijke bestemming, varen ze in toenemende mate naar Europa waar nu een hogere prijs voor het gas wordt betaald dan in andere werelddelen. En wie het meest betaalt, die krijgt het gas. Tot op het allerlaatste moment werkt dat zo: een kwestie van wereldwijde vraag en aanbod.

Noodzakelijk

Dat Europa nu de lucratiefste bestemming is voor LNG, is direct het gevolg van de vraag naar vloeibaar gas, die sinds de oorlog met Rusland drastisch is toegenomen. Tot tien jaar geleden was het iets dat mondjesmaat werd geïmporteerd, inmiddels is het noodzakelijk om de verwarming te laten ronken of fabrieken te laten produceren.

"Al varende wordt het gas verkocht, gaandeweg wordt de bestemming van een tanker bepaald. Fascinerend, maar dat is al jaren zo. Het werkt hetzelfde met granen en koffiebonen. Wel nieuw is de mate waarin Europa afhankelijk is geworden van vloeibaar gas, wat een derde van het totale gasaanbod vertegenwoordigt", zegt Chris Guth, marktanalist bij energiebedrijf Engie.

Ook Jilles van den Beukel zegt dat de normale markt hier zijn werk doet. "Om allerlei redenen is er weinig gas in Europa, recent nog omdat ook van het resterende Russisch gas een gedeelte is weggevallen. Daarbij was er ook weinig zon- en windenergie afgelopen maanden. Een soort melting pot, waardoor de gasmarkt krapper wordt en de prijs stijgt."

'Mini-crisis'

Van een crisis zoals in 2022 waarbij voor een megawattuur gas op het hoogtepunt meer dan 300 euro werd betaald en consumenten werden ontmoedigd om de verwarming thuis aan te zetten, is geen sprake, zeggen beide deskundigen. "Maar je zou kunnen zeggen dat wat er toen gebeurde, nu gebeurt in het klein", zegt Van den Beukel.

Een tekort aan gas, is volgens hem dan ook niet het probleem. "Dat gas komt gewoon, wel een probleem is de betaalbaarheid. Er hangt een prijskaartje aan als je zoveel biedt dat het deze kant op komt. Het schommelt nu tussen de 45 en 50 euro per megawattuur, een miniversie dus van drie jaar geleden maar wel hetzelfde effect."

Toekomst

Met dat effect doelt hij dus op de prijs van gas, iets waar ook consumenten en bedrijven iets van zullen merken. "Dat merk je vroeger of later afhankelijk van je contract", zegt Van den Beukel. "En de energie-intensieve industrie in Europa merkt het. Ook heeft het invloed op de elektriciteitsprijs, gas is daar namelijk een component van."

Zowel Guth als Van den Beukel verwacht dat de komende jaren de betaalbaarheid minder onder druk zal staan, onder meer doordat bedrijven in LNG-producerende landen zoals Amerika flink hebben geïnvesteerd. De verwachting is dat er daardoor wereldwijd meer vloeibaar gas beschikbaar zal komen. "En ook dan doet de markt zijn werk", aldus Guth.

Strafrechtelijk onderzoek naar agent die met wapenstok ingreep bij huwelijksfeest

3 months ago

Het Openbaar Ministerie is een strafrechtelijk onderzoek gestart naar een politieagent die vorig jaar augustus in het Drentse Ruinerwold zijn wapenstok gebruikte tegen feestvierders in een evenementenlocatie.

Volgens het OM was het gebruik van de wapenstok disproportioneel en "vermoedelijk in strijd met de geweldsinstructie voor politieambtenaren". De officier van justitie leidt dat af uit getuigenverhoren en beschikbare camerabeelden.

De agent kwam samen met een collega en twee boa's naar de evenementenlocatie waar een huwelijksfeest werd gevierd. Omdat niet werd meegewerkt aan de controle, is toen geweld gebruikt. Daarbij is letsel ontstaan bij meerdere personen.

Later heeft de politie hiervoor excuses aangeboden en gezegd dat de situatie anders had moeten worden opgelost.

Agent is nu verdachte

Het onderzoek naar de zaak is nu van een feitenonderzoek veranderd in een strafrechtelijk onderzoek en daarmee heeft de politieagent nu de status van verdachte gekregen.

In het feitenonderzoek is ook gekeken naar het handelen van de tweede politieagent. Volgens de officier van justitie was zijn optreden rechtmatig.

Erkenning

Het huwelijksfeest werd gevierd ter ere van het 40-jarig huwelijk van Nico en Ginette Westenbrink. Dat zijn tevens de eigenaren van de evenementenlocatie. Het stel is blij dat het OM verder onderzoek doet, vertelt Nico tegen RTV Drenthe. "Dit voelt nu als een klein stukje erkenning. Maar we willen volledige erkenning, inclusief schadevergoeding."

Volgens hem heeft zijn dochter nog steeds last van de klappen die ze kreeg met een wapenstok. "Het bot moet nog aan elkaar groeien en wordt daarna opnieuw doorgezaagd."

Dat de tweede agent niet verder wordt onderzocht, vindt hij jammer. "Hij heeft ook wel een foute klap uitgedeeld."

Vastgoedmagnaat en voormalige 'Wonderboy' Benko gearresteerd in Oostenrijk

3 months ago

In zijn villa in Innsbruck in Oostenrijk is voormalig vastgoedmagnaat René Benko opgepakt. De selfmade miljardair werd al langer verdacht van fraude na het faillissement van zijn vastgoedconcern Signa vorig jaar.

Benko is nu aangehouden op verdenking van onder meer het proberen verborgen te houden van bezittingen voor schuldeisers, melden Oostenrijkse aanklagers. Naast zijn arrestatie deden de autoriteiten vandaag ook huiszoekingen in kantoren en huizen van Benko, in Lech en Wenen, meldt de Oostenrijkse Kronen Zeitung.

Benko (47) bezat op zijn hoogtepunt onder meer het beroemde Berlijnse warenhuis Kaufhaus des Westens (KaDeWe) en de Selfridges Group, dat in Nederland eigenaar is van warenhuisketen de Bijenkorf. Daarnaast was hij mede-eigenaar van het Chryslergebouw in New York en luxe hotels verspreid over de wereld en had hij verschillende mediabedrijven.

Toen de rentetarieven, de energieprijzen en de bouwkosten stegen, stortte Signa in. Toen Benko de controle over Signa verloor, was de schuldenberg zo groot geworden dat het grootste faillissement van Oostenrijk niet langer kon worden afgewend. Vervolgens kwam er steeds meer naar buiten over Benko's dubieuze handelspraktijken en over de malversaties door mensen in zijn netwerk.

Toch heeft het nog ruim een jaar geduurd voordat Benko werd gearresteerd. Kronen Zeitung meldt dat Benko zich in ieder geval richting de buitenwereld veilig leek te hebben gewaand. Zelfs na zijn officiële terugtrekking uit Signa bleef hij op de achtergrond aan de touwtjes trekken, meldt de krant.

2,4 miljard

De laatste tijd nam de druk op Benko echter steeds meer toe. Zo vaardigde een Italiaanse rechter onlangs een arrestatiebevel tegen hem uit, meldde persbureau Reuters. De aanklachten in Italië omvatten onder meer criminele samenzwering, corruptie, manipulatie van aanbestedingen, illegale financiering van politieke partijen, fraude, openbaarmaking van geheimen en valse facturen.

De Oostenrijkse autoriteiten zeiden toen dat Benko niet gearresteerd zou worden. Kort na de arrestatie heeft Benko's advocaat aan media gemeld dat een rechtbank binnen 48 uur beslist over een verlenging van zijn hechtenis. Volgens de curator bedragen de totale vorderingen op Benko zo'n 2,4 miljard euro.

Extra afscheidsconcerten Golden Earring binnen een uur uitverkocht

3 months ago

Afscheidsconcerten van de Nederlandse rockband Golden Earring in Rotterdam Ahoy zijn vanochtend binnen een uur uitverkocht. Er stonden om 10.00 uur volgens de organisatoren 80.000 mensen 'in de rij' om kaartjes te kopen.

Dinsdag kondigde de band hun afscheidsconcert op 30 januari aan, genaamd One Last Night. Maar door de enorme belangstelling werden daar vier shows op 26, 27, 28 en 29 januari aan toegevoegd. Daar blijft het bij, hierna komen er geen nieuwe concerten meer bij.

Van elke ticket gaat vijf euro naar onderzoek en behandeling van ALS, een ongeneeslijke zenuwziekte. In 2021 stopte de band nadat gitarist George Kooymans te horen had gekregen dat hij ALS heeft. Kooymans gaf zijn laatste show in 2019. Hij zal tijdens de afscheidsreeks niet optreden, maar is wel betrokken.

"Het wordt heel lastig om George erbij te hebben", zegt drummer Cesar Zuiderwijk. Verder willen de bandleden geen uitspraken over hem doen. "Dat is aan hem en zijn familie."

Andere artiesten zullen samen met de rockers spelen. De Haagse band wordt ondersteund door Di-rect, Maan, Danny Vera, Acda en De Munnik en Davina Michelle.

Douane onderschept veel minder cocaïne in Rotterdamse haven

3 months ago

In de Rotterdamse haven is voor het derde jaar achtereen minder cocaïne onderschept. Het afgelopen jaar ging het om bijna 26.000 kilo, een jaar eerder was het nog ruim 45.000 kilo.

In de havens van Zeeland en West Brabant (Vlissingen, Moerdijk en Terneuzen) werd juist net iets meer onderschept: 12.664 kilo cocaïne vorig jaar tegen 11.300 kilo in 2023.

Volgens het OM zijn er geen aanwijzingen die wijzen op een mogelijk verband tussen de daling van onderschepte kilo's in Rotterdam en de lichte stijging in Zeeland en West-Brabant.

Op de Nederlandse luchthavens bleef het aantal in beslag genomen kilo's nagenoeg gelijk aan dat van 2023.

De douane nam afgelopen jaar in totaal, bij vangsten op luchthaven Schiphol en alle Nederlandse havens, bijna 38.000 kilo cocaïne in beslag. In 2023 was dat in totaal bijna 60.000 kilo. Daarnaast werden in kleine hoeveelheden ook cannabis, hasj en crystal meth gevonden.

Wel werden er meer kleinere vangsten gedaan dan in 2023. "Criminelen doen steeds meer aan risicospreiding", aldus de douane.

Volgens de douane is de daling onder meer te wijten aan een nieuwe werkwijze. "Aan de barrières die we opwerpen om de smokkel in cocaïne tegen te gaan", zegt de douane in een persbericht. Ook wijst die op de steeds betere samenwerking tussen het OM, de politie, de FIOD, havenbedrijven en rederijen.

Ook de routes veranderen. Er gaat veel meer vanuit Brazilië naar bijvoorbeeld Europa, aldus de Zeehavenpolitie. "Ook hebben we het proces van de containers veel strenger beveiligd."

Uithalers

De politie en het OM arresteerden afgelopen jaar 83 mensen die verdacht worden van deelname aan de georganiseerde drugssmokkel. Volgens het OM kan de smokkel niet plaatsvinden zonder hulp van binnenuit.

Zo werden in de Vlissingse haven drie directieleden van een havenbedrijf opgepakt. Zij worden verdacht van grootschalige cocaïnesmokkel. Naast de aanhoudingen van de drie directeuren is bij hen beslag gelegd op ongeveer anderhalf miljoen euro.

Het OM noemt 2023 een dieptepunt voor wat betreft het aantal aangetroffen uithalers in de Rotterdamse haven. In totaal waren dat er in dat jaar 452 aangehouden. Het afgelopen jaar werd 266 keer een uithaler betrapt.

Het grootste deel van de opgepakte uithalers, loopjongens die voor de criminelen de drugs van het haventerrein ophalen, was vorig jaar tussen de 18 en 22 jaar (42 procent). Ook werden 59 minderjarigen aangehouden. De jongste uithaler was 14 jaar.

Chauffeurs gestrest door problemen bij Qbuzz, FNV stuurt brandbrief

3 months ago

Chauffeurs van vervoersbedrijf Qbuzz ervaren veel stress en soms zelfs fysieke klachten door een hoge werkdruk. Dat blijkt uit een enquête onder het personeel. Vakbond FNV heeft in een brandbrief aan Qbuzz geëist dat het vervoersbedrijf er snel iets aan doet.

Half december nam Qbuzz het busvervoer overvan Arriva in het noordelijke deel van Zuid-Holland en in Friesland. De FNV voorzag al snel problemen. Volgens de vakbond zijn er te weinig chauffeurs, te weinig bussen en te weinig goede remises.

Dat kwam onder meer doordat een groot deel van de door Qbuzz bestelde elektrische bussen niet op tijd klaar was. Er werden vervangende touringcars ingezet maar die zijn niet aangepast voor rolstoelen of mensen met kinderwagens, legt FNV-bestuurder Oguz Sükür uit.

Klachten van reizigers

Volgens FNV-bestuurder Oguz Sükür krijgen de chauffeurs de hele dag te maken met klachten van reizigers. Vooral tijdens de feestdagen had een aantal chauffeurs het zwaar, blijkt uit de enquête van de vakbond. 85 procent van de 270 respondenten gaf aan stressklachten te ervaren.

"Bepaalde chauffeurs dachten echt 'joh, bekijk het maar'. Er hoefde echt nog maar een klein iets te gebeuren en dan zouden ze het werk laten liggen en naar huis gaan", vertelt Sükür tegen Omroep West. Qbuzz geeft aan dat de situatie de afgelopen weken is verbeterd, maar volgens de FNV komt dat beeld niet overeen met wat de chauffeurs ervaren.

De vervoersorganisatie laat weten dat de FNV is uitgenodigd voor een gesprek op korte termijn. "We werken hard aan oplossingen, zodat het iedere dag beter gaat", aldus een woordvoerder tegen de regionale omroep. De FNV wil nog niet speculeren over collectieve acties als een staking. "Qbuzz is nu eerst aan zet", zegt Sükür.

Provinciale boete

De Provinciale Staten van Zuid-Holland bespreken de vervoersproblemen in steden als Alphen aan den Rijn, Gouda, Leiden en Katwijk volgende week. Gedeputeerde Frederik Zevenbergen kijkt naar de mogelijkheden om de busvervoerder te beboeten als het bedrijf zich niet aan de afspraken houdt.

Stevige ingreep nodig bij herstel toeslagenaffaire, zegt spoedcommissie

3 months ago

Er moet stevig worden ingegrepen bij de aanpak van de toeslagenaffaire, anders gaat het nog jaren duren voordat de slachtoffers compensatie hebben gekregen. Dat concludeert de spoedcommissie die onderzoek doet naar de voortgang van de hersteloperatie. Het advies van de commissie wordt vandaag overhandigd aan staatssecretaris Sandra Palmen (NSC) voor Herstel en Toeslagen.

De adviescommissie schrijft onder meer dat de overheid meer heeft beloofd dan zij kan waarmaken, waardoor er nieuwe teleurstellingen ontstaan bij de tienduizenden getroffen ouders. Tot nu toe is er ook te weinig aandacht geweest voor het verhaal van de ouders en voor de context van het gezin, aldus de commissie.

Ook ziet de adviesgroep dat "ruimhartigheid niet in het DNA van de betrokken overheidsorganisaties zit", waardoor de overheid ouders niet lijkt te vertrouwen en bang is om te overcompenseren. En dat terwijl de mensen die het systeem misbruiken "veruit in de minderheid" zijn, aldus de commissie.

Het beleid voldoet niet aan wat je in een rechtstaat mag verwachten van de overheid, staat verder in het advies. Ook blijkt de aanpak onoverzichtelijk en onuitvoerbaar te zijn. De commissie vindt dat de hersteloperatie een stuk makkelijker moet en komt daarvoor met twee 'routes' waaruit slachtoffers zouden kunnen kiezen.

Emotioneel en financieel herstel

Bij de eerste optie gaat het om emotioneel en financieel herstel. Ouders worden dan geholpen om hun verhaal op papier te krijgen en om hun schade aannemelijk te maken. Daarbij moet de Stichting Gelijkwaardig Herstel (SGH) van de in opspraak geraakte prinses Laurentien een grotere rol krijgen, vindt de spoedcommissie. De eerste route moet volledig door de SGH worden begeleid. "Dit is een bewezen en goed werkende methodiek", aldus de commissie.

Als de toeslagenouders geen behoefte hebben om hun verhaal te doen, zouden ze kunnen kiezen voor de tweede route. Daarbij moeten ze zich laten bijstaan door een advocaat. Het is dan aan henzelf en hun advocaat om de onderbouwing te leveren om hun schade aannemelijk te maken.

De spoedcommissie voegt daaraan toe dat er wel een uitzondering gemaakt moet worden voor "gezinnen van wie de eigen regie uit handen is geslagen". Het gaat om een groep van ongeveer twee- tot drieduizend ouders en hun kinderen.

Zij krijgen een uitnodiging en krijgen een hulpverlener toegewezen die de regie tijdelijk overneemt. Die helpt met het werken aan een perspectief, compensatie en aanvullende hulp. Voor die gezinnen zouden er landelijk afspraken moeten komen met onder meer woningcorporaties en ggz-instellingen om ruimte te creëren.

Schadekaders te onduidelijk

Daarnaast concludeert de commissie dat het op dit moment te onduidelijk is voor hoeveel financiële compensatie ouders in aanmerking komen. Daarom zou er één duidelijk 'schadekader' moeten komen. Ook daarop kunnen uitzonderingen mogelijk zijn, bijvoorbeeld als er ingewikkelde schadeposten zijn. Het advies daarvoor is om een Commissie Complexe Schade in te stellen, waar die posten worden afgehandeld. "Het is onvermijdelijk dat dit ook meer tijd kost", erkent de spoedcommissie.

De Adviescommissie voortgang hersteloperatie toeslagen wordt voorgezeten door voormalig CDA-Kamerlid Van Dam. De adviesgroep werd in november ingesteld door toenmalig staatssecretaris Achahbar, omdat de hersteloperatie was vastgelopen. De spoedcommissie zegt dat het onvermijdelijk is dat het enkele maanden duurt om de nieuwe methode te implementeren, als het kabinet daarvoor kiest.

Het kabinet zegt volgende maand met een reactie te komen op het advies.

Astronomen Westerbork ontrafelen lichtflits-mysterie in de ruimte

3 months ago

Mysterieuze flitsen in het heelal, wat zijn het en waar komen ze vandaan? Astronomen vragen zich dat al jaren af. Nu lijkt dat raadsel opgelost in Westerbork, in Drenthe. Astronomen daar gebruikten er een speciale telescoop voor die is gekoppeld aan een enorm snelle datacomputer.

De afgelopen twee jaar analyseerden ze 24 van deze lichtflitsen. Het blijkt zeer waarschijnlijk te gaan om neutronensterren in het heelal die een miljoen keer verder van de aarde staan dan de neutronensterren die we tot nu toe kenden.

Een neutronenster is de ineengestorte kern van een heel grote ster die ontploft is in de ruimte. Ze zenden heel heldere flitsen uit van een milliseconde die worden opgepikt door de telescoop in Westerbork.

'Een duizelingwekkende ontdekking'

"Het licht van die flitsen is al vier miljard jaar geleden uitgezonden, toen bestonden mensen nog niet eens", vertelt astronoom Joeri van Leeuwen van het Nederlands instituut voor radioastronomie ASTRON. Het is dus licht van miljarden jaren geleden, dat we nu pas kunnen zien. Al die tijd is het door het heelal onderweg geweest.

Hij spreekt over "een duizelingwekkende ontdekking" die meer inzicht geeft in neutronensterren en de verre delen van ons heelal. Die neutronensterren zijn zo'n tien kilometer in doorsnee, niet veel groter dan een stad. Ze wegen wel een miljoen keer meer dan de aarde en de zwaartekracht is er enorm sterk. "Daar heb je enorme magnetische velden en gigantische energieën", aldus Van Leeuwen.

Neutronensterren kenden we al wel van dichter bij de aarde. Ze zitten ook tussen de sterren die 's avonds met het blote oog zichtbaar zijn. "Deze nabijgelegen neutronensterren produceren al meer energie dan alles wat op aarde haalbaar is. De verre sterren die nu ontdekt zijn, produceren op de een of andere manier nog een verbluffende hoeveelheid meer energie", schrijft ASTRON op zijn website. "Wel een miljard keer meer dan de nabijgelegen neutronensterren."

Volgens Van Leeuwen geeft de vondst van deze verafgelegen neutronensterren ons meer inzicht over onze plaats in de ruimte. "De aarde is natuurlijk onze leefwereld, maar als je de tijd neemt om verder te kijken in het heelal, dan blijkt eigenlijk dat de aarde maar een stofje is in een echt gigantisch heelal."