Kabinet reageert nog afhoudend op uitspraken Trump, partijen verdeeld
Het optreden van de Amerikaanse president Trump wordt in politiek Den Haag met verbazing en soms verontrusting ontvangen. Uit een rondgang blijkt dat zowel linkse als rechtse partijen nadenken over hoe Nederland en Europa het best kunnen reageren.
De meningen onder Haagse politici verschillen bijvoorbeeld over de acute dreiging die uitgaat van Trumps uitspraken. NSC- Kamerlid Kahraman noemt het voorstel Gaza te ontvolken "absurd" en "wel echt een verrassing". D66-Kamerlid Paternotte zegt: "We zien een beetje Donald Trump zonder de vangrails die er in zijn eerste termijn nog waren."
PVV-fractievoorzitter Wilders laat juist onmiddellijk op sociale media weten de plannen toe te juichen: "Gaza-problem solved!"
'Niet op de kast laten jagen'Het kabinet reageerde enigszins afhoudend door te benadrukken dat Gaza van de Palestijnen is. Minister Veldkamp van Buitenlandse Zaken: "Het kabinet is voor een tweestatenoplossing. Een onafhankelijke Palestijnse staat blijft ons streven naast een veilig Israël".
Daarmee bleef hij weg bij kwalificaties van de gewraakte voorstellen. "Bij boude uitspraken van president Trump kijk ik in eerste instantie in welke mate gaat hij dat ook daadwerkelijk vertalen in beleid. We laten ons niet op de kast jagen."
'Wilders legt hypotheek op kabinetsbeleid'Kamerlid Piri van oppositiepartij GroenLinks-PvdA zou net als Paternotte graag zien dat het kabinet nog duidelijker afstand neemt. "De machtigste man van de wereld roept gewoon op tot etnische zuivering."
Paternotte vermoedt dat er een reden is dat de reactie niet steviger is: "Ik vrees dat Wilders een hypotheek legt op het kabinetsbeleid en dat Nederland daardoor nu geen impact heeft en erachteraan hobbelt." Ook Piri vermoedt dat onderlinge verdeeldheid in het kabinet ertoe leidt dat er niet vaker stevige standpunten te horen zijn.
Veldkamp relativeert het belang van een stevigere reactie: "Elkaar aanspreken is een term die we graag horen in de Haagse kaasstolp. Wat we doen is het gesprek aangaan en daar zijn we op allerlei niveaus mee bezig." VVD-Kamerlid Van der Burg wijst er nog op dat waar het gaat om Gaza een overgrote parlementsmeerderheid achter het kabinet staat, niet achter PVV-leider Wilders.
Wat anders bereikenNiet alles wat Trump zegt is overigens verrassend, relativeert Kahraman van NSC. Veel van wat Trump doet, had hij al aangekondigd. Ook Van der Burg zegt dat Trump zich op grote thema's opstelt zoals te verwachten was, "al banjert hij soms als een olifant door de porseleinkast, die de kast gelijk omgooit."
Hij gaat ervan uit dat veel van wat Trump doet proefballonnen zijn, waarmee hij andere doelen hoopt te bereiken. Hij wijst erop dat bij zowel Mexico als Canada dreigende handelstarieven direct tot afspraken leidden over de grensbewaking. Net zoals Denemarken meer geld voor defensie uittrok nadat Trump had gedreigd met inname van Groenland.
Als het gaat om Gaza, gaat Van der Burg er daarom van uit dat Trump hiermee ook een ander doel hoopt te bereiken. "1,8 miljoen mensen verhuizen tegen hun wil kan niet volgens het internationaal recht en daar zitten de Amerikanen ook niet op te wachten. Het kan bijvoorbeeld dat hij wil dat wat hij noemt rijke buurlanden meebetalen aan de wederopbouw of de hulpverlening."
Ook Piri wijst op hoe Trump in deals denkt, bijvoorbeeld als het gaat om uitspraken over mineralen uit Oekraïne in ruil voor wapens. Maar zij waarschuwt juist dat Trump uiterst serieus genomen moet worden "Hij meent het echt. Politiek die uitgaat van het recht van de sterkste is voor ons allemaal een gevaar. Dat is een politiek waar alleen de allerrijksten van profiteren terwijl wij met zijn allen achterblijven."
OnafhankelijkerAls het gaat om Nederland zijn er in Den Haag zorgen te horen over dreigende handelstarieven en onze afhankelijkheid van de VS op het gebied van defensie en software.
Piri zegt dat het daarbij van belang is om samen op te trekken met andere landen, "maar daar zie ik dit kabinet niet het voortouw in nemen". Kahraman denkt dat we ons niet gek moeten laten maken. Maar hij zegt ook dat het belangrijk is dat Europese landen elkaar meer vasthouden om samen meer op eigen benen te staan.
Volgens Paternotte is het belangrijk dat er een duidelijk plan ligt, zodat er snel en helder gereageerd kan worden op bijvoorbeeld nieuwe importheffingen. Ook vindt hij dat er stevige reacties moeten komen als Elon Musk zich in Europese verkiezingen mengt, zoals in Duitsland en het Verenigd Koninkrijk.
Van der Burg zegt dat ook los van de huidige situatie het belangrijk is dat Europa minder afhankelijk wordt van de Amerikanen. Maar hij wijst er wel op dat Europa simpelweg niet zonder de VS kan, zeker met de huidige agressie uit Rusland. Minister Veldkamp merkt daarover nog op: "We werken niet samen met een persoon, maar met een heel land. Dat is ongelofelijk belangrijk voor onze veiligheid en onze economie, en ons streven blijft om goed samen te werken. "