De nabestaanden van het echtpaar uit het Drentse Weiteveen dat vorig jaar werd doodgeschoten, hebben gebruikgemaakt van hun spreekrecht in het proces tegen Richard K.
De ouders van Ineke richtten zich tot de schutter. "Was het het allemaal waard? Wat jij gedaan hebt, is onomkeerbaar. Denk aan de vreselijk lange pijn die je hebt aangedaan bij de twee kindertjes. Dat ze nooit meer kunnen terugvallen op hun vader en moeder. Wat een loser ben je."
Ze vervolgden: "Jij hebt levens van deze kinderen en de hele familie geruïneerd. Jij wordt in de gevangenis in leven gehouden. Dat zit ons dwars, iedereen in Nederland betaalt mee om jou in leven te houden."
Richard K. werd ook meermaals "een beest" genoemd door de nabestaanden. De familie van Sam zei dat ze nog steeds aangeslagen zijn door wat er gebeurd is. Ook zeiden ze de politie kwalijk te nemen dat er niet is ingegrepen toen het nog kon.
De minderjarige zoon en dochter hadden gevraagd om een exemplaar van hun verklaring aan K. te geven. Toen hem gevraagd werd of hij die in ontvangst wilde nemen, reageerde hij met "100 procent".
Beide kinderen zeiden ze dat ze hun ouders heel erg missen. "Door jouw misdaden kan ik niks meer met mijn ouders doen. Door jouw misdaden heb ik trauma's opgelopen", zei de zoon die erbij was toen zijn vader werd omgebracht. "Ik kan niet meer met mijn vader het weiland verzorgen en met mijn moeder paarden verzorgen. Ik kan niet meer met mijn ouders lachen, op vakantie gaan, stoeien."
De jongen noemde de moord "echt gestoord gedrag", en zei: "Ga maar lekker terug naar je cel."
'Hun leed veel groter dan dat van mij'Zijn jongere zusje richtte eerst het woord aan haar ouders: "Lieve mama en papa, ik mis jullie heel erg. Met mama ging ik paardrijden, met papa ging ik grasmaaien en op de trekker rijden. Ik vind het heel erg wat er is gebeurd. Hoe kan iemand het in zijn hoofd halen om dat met mama en papa te doen. Het raakt me echt heel erg."
De nabestaanden spraken zelf niet in de rechtbank in Assen. Ze lieten hun verklaringen voorlezen door een advocaat en een vertegenwoordiger van Slachtofferhulp.
Richard K. reageerde emotioneel op de verklaringen en zei dat "niemand hun leed kan verzachten of begrijpen wat ze voelen". Hij zei dat hij vaak dacht aan het terugdraaien van de feiten. "Dat ik op 16 januari in bed was blijven liggen. Ik kan het niet goedmaken. De familie heeft levenslang, ik ook."
Hierop reageerde de voorzitter van de rechtbank dat het leek alsof K. toch alles weer terug leek te brengen naar zijn eigen leed. Daarop gaf hij K. de gelegenheid dat te corrigeren. K. zei dat hij dat niet zo bedoelde. "Hun leed is veel groter dan dat van mij. Dat kan niemand zich voorstellen."
Vanmiddag komt de officier van justitie met de strafeis.
Bij de rioolwaterzuiveringsinstallatie op Vlieland zijn verhoogde concentraties PFAS aangetroffen. De giftige combinatie van chemische stoffen zat zowel in het binnenkomende als het 'gezuiverde' water, blijkt uit metingen van het Wetterskip Fryslân. Waar de vervuiling vandaan komt, wordt nu onderzocht.
Het waterschap heeft vorig jaar het instromende rioolwater bij alle 27 rioolwaterzuiveringen in Friesland gecontroleerd. Daarbij werden niet alleen op Vlieland maar ook bij de rioolwaterzuiveringsinstallaties in Heerenveen en Sneek "verhoogde en/of afwijkende PFAS-concentraties" aangetroffen, meldt Omrop Fryslân. Ook in het geloosde water van de drie rioolwaterzuiveringen waren de PFAS-concentraties verhoogd.
Omdat dit water direct na lozing sterk verdund wordt in het oppervlaktewater, zijn er volgens GGD Fryslân geen risico's voor de volksgezondheid, meldt het waterschap. Ook het drinkwater in Friesland is schoon: waterleidingbedrijf Vitens gebruikt op het Friese vasteland en Vlieland geen oppervlaktewater voor drinkwater.
ImmuunsysteemPFAS is een verzamelnaam voor een combinatie van chemische stoffen die onder meer zijn terug te vinden in anti-aanbaklagen van pannen, maar ook in regenjassen en verf. PFAS breken niet tot nauwelijks af. Wel zijn ze over het algemeen giftig. Ze binden zich aan dierlijk en menselijk weefsel, stapelen zich op in de voedselketen en tasten het immuunsysteem aan. Sommige types zijn bij langdurige blootstelling kankerverwekkend.
De afgelopen jaren zijn PFAS op allerlei plekken aangetroffen, maar meestal was de herkomst dan snel duidelijk. Bekende voorbeelden zijn de verhoogde concentraties PFAS die in 2023 werden gevonden in sloten en (zwem)plassen in de wijde omtrek van chemisch bedrijf Chemours in Dordrecht.
Vorig jaar mei bleek uit metingen van het Wetterskip Fryslân dat het ook mis was bij de vliegbasis Leeuwarden. Op de basis was bij oefeningen gebruikgemaakt van blusschuim met PFAS. De gevolgen waren duidelijk: vorig voorjaar werd de officiële norm meer dan 2000 keer overschreden. De vliegbasis is die vervuiling nu aan het opruimen.
MonstersWaar de 'nieuwe' vervuiling met PFAS op Vlieland en in Heerenveen en Sneek vandaan komt, is onduidelijk. Samen met de drie betrokken gemeenten en de provinciale milieudienst gaat het waterschap dat nu onderzoeken. Daarvoor worden monsters genomen bij de rioolgemalen en de verschillende 'instromen'. Op grond daarvan kunnen de gemeenten dan verder onderzoek doen naar de mogelijke herkomst. Dat kan er toe leiden dat de bedrijven die de stoffen hebben geloosd, worden verplicht om ze op te ruimen.
In november zei staatssecretaris Jansen ook al dat alle bedrijven die PFAS lozen de uitstoot zouden moeten aanpakken.
"Geen afval ingooien alleen bewoners" is gekozen als Taalvout van 2024. De tekst stond op een bord boven op afvalcontainers ergens in Nederland. Een duidelijke boodschap, dacht de maker waarschijnlijk, maar door een missend woordje kreeg het bord een heel andere betekenis.
"Een goede buur is beter dan een verre vriend. Maar die vlieger gaat niet op voor de mensen die in de buurt wonen van de Taalvout van 2024," schrijft de organisatie van het ludieke taalplatform. De vrijwilligers achter Taalvoutjes onthulden de winnaar op de dertiende verjaardag van de website.
De afgelopen weken konden mensen stemmen op de grappigste taalfouten van het afgelopen jaar. Het bord boven de afvalcontainer kreeg met 35 procent de meeste stemmen.
Op de tweede plek kwam een vraag op een forum van een bekend datingplatform: "Oeps! Ik heb iemand gelikt die ik niet wilde liken!" en op de derde plek stond de kop van een artikel van RTV Drenthe: "Drentse darter zonder benen doet mee aan Dutch Open Darts: Als ik één leg win, mag ik blij zijn."
De winnaar van 2023 was een oproep aan hondeneigenaren om zakjes voor hondenpoep mee te nemen: "Vergeet ook de tassen voor het stoffelijk overschot van de hond niet."
Hij wilde nog een laatste poging doen om met Ineke te praten. Enkele seconden later schoot hij haar dood in haar auto. Schutter Richard K. wordt vandaag opnieuw ondervraagd over de dubbele moord in Weiteveen begin vorig jaar. Het is de tweede en laatste dag van het proces tegen hem.
K. heeft bekend het echtpaar Sam (38) en Ineke (44) te hebben gedood. Hij had met de slachtoffers een conflict over de verkoop van zijn ouderlijk huis. Geëmotioneerd zei K. in de rechtszaal dat "het nooit te laat is om te praten".
Op dashcambeelden is te zien dat K. en Ineke elkaar tegenkomen op de weg in de buurt van het ouderlijk huis van K. Eerst lijkt hij haar te laten passeren. Dan verspert hij haar de weg, waarop Ineke begint te toeteren. Niet lang daarna schiet K. vier keer door het raam van haar auto. Twee kogels raken Ineke, in het hoofd en in de hals.
Op het moment dat Ineke begon te toeteren, knapte er volgens K. iets. "Dat was heel groot voor mij." Waarom Ineke dood moest, weet hij zelf niet. "Dat blijft de vraag", zei hij. Daarom sprak hij naar eigen zeggen ook met deskundigen in het Pieter Baan Centrum, om erachter te komen.
Zoon probeert te helpenDe ondervraging van K. werd gisteren onderbroken nadat hij had geklaagd over vermoeidheid en hoofdpijn. De onderbreking kwam vlak voordat er camerabeelden van de moord zouden worden getoond. De advocaat van de verdachte wees in zijn verzoek om de ondervraging te staken op het feit dat K. vorige week nog een tia heeft gehad.
Nadat K. Ineke had doodgeschoten, reed hij met zijn auto het erf bij haar man Sam op. Op camera's die buiten hangen is te zien en horen dat hij tegen de zoon des huizes roept dat er een ongeluk is gebeurd met zijn moeder en dat hij zijn vader moet halen. De rechter merkte daarbij op dat het leek dat K. Sam naar buiten wilde lokken.
De jongen loopt naar binnen en roept zijn vader, die in bed ligt. Richard K. loopt de slaapkamer binnen en schiet. Sam probeert te vluchten, zijn zoon probeert hem te helpen. Als Sam weer buiten is, wordt hij ook neergestoken met een mes dat K. op zak had. De jongen heeft ook nog geprobeerd om K. neer te steken met een mes uit de keuken, maar volgens de rechter was het een klein mesje dat ook snel kapotging.
Daarop rent Sam bloedend het huis uit. K. rent niet achter hem aan, maar loopt terug naar zijn auto om zijn vuurbuks te pakken. Dan loopt hij terug naar Sam. Zijn zoon belt in paniek de politie. Dan klinken er opnieuw schoten. De zoon rent naar binnen.
'Sorry'De rechter sprak in de rechtszaal van twee executies. Sam en Ineke hadden geen enkele kans, zei hij. Daarbij sloeg Richard K. de vuurbuks nagenoeg kapot op het hoofd van Sam en stak hij meermaals op hem in. Dat gebeurde nadat hij Sam al meerdere keren van dichtbij had beschoten met het geweer.
Geconfronteerd met de beelden, zei K. niet precies te weten wat er op dat moment door zijn hoofd ging. "Misschien 'het moet stoppen, het moet stoppen'". K. zei ook meermaals dat hij zich niet alles van zijn daad kon herinneren, dat hij bepaalde "fragmenten" had onthouden. Eén moment zei hij nooit te zullen vergeten. Dat de zoon van Sam en Ineke "sorry" tegen hem zei. "Die jongen hoeft toch geen sorry tegen mij te zeggen? Ik heb net zijn vader en moeder omgebracht."
Hierop reageerde de rechter dat de jongen dat waarschijnlijk zei omdat hij doodsbang was om ook te worden doodgemaakt door K. "Ik snap dat de jongen bang was", zei K. daarop. Hij noemde het "verschrikkelijk" wat er is gebeurd.
Later vandaag komen de nabestaanden aan het woord. Daarna komt het OM met de strafeis tegen K.
In de Zuid-Duitse stad München is een automobilist ingereden op een demonstratie. Daarbij zijn ten minste 28 mensen gewond geraakt, van wie er twee slecht aan toe zijn.
De bestuurder is volgens de politie een 24-jarige asielzoeker uit Afghanistan. Hij is aangehouden. De man is een bekende van de politie en is eerder opgepakt voor vergrijpen als winkeldiefstal en drugsbezit.
Volgens Duitse media is de asielaanvraag van de man afgewezen, maar kon hij door de autoriteiten niet worden uitgezet. De reden daarvoor is onduidelijk. De man staat in München ingeschreven, meldt de politie.
Onder de slachtoffers zijn ook kinderen, zegt burgemeester Dieter Reiter tegen de Beierse publieke omroep. Een van hen zou zijn gereanimeerd op straat. "Ik ben in shock", aldus Reiter.
'Vermoedelijk een aanslag'Volgens de Beierse deelstaatpremier Markus Söder gaat het om een vermoedelijke aanslag. Ook het Openbaar Ministerie houdt daar rekening mee. "Er zijn aanwijzingen voor een extremistische achtergrond", zegt een woordvoerder tegen weekblad Der Spiegel.
Het Duitse persbureau DPA en Der Spiegel melden dat de verdachte voor de aanval "vermoedelijk islamitische berichten" op sociale media heeft geplaatst.
Het incident komt tien dagen voor de parlementsverkiezingen in Duitsland, waarbij migratie een belangrijk thema is. Joachim Herrmann, de deelstaatminister van Binnenlandse Zaken, zegt dat hij er niet van uitgaat dat er een verband is met de grote jaarlijkse veiligheidsconferentie, die komend weekend in de stad plaatsvindt.
Dit zijn de beelden van de arrestatie en van kort na het incident:
Het incident gebeurde niet ver van het centraal station van München. In het gebied was een betoging aan de gang van Verdi, een van de grootste vakbonden van Duitsland. "Er ligt een persoon op straat en een jongeman is door de politie meegenomen. Mensen zitten op de grond, huilend en trillend", aldus een lokale journalist.
Volgens een woordvoerder van de politie reed de dader rond 10.30 uur achter de demonstratie aan en haalde hij politieauto's in die de groep begeleidden. Vervolgens reed hij de staart van de betoging in. Agenten schoten op de auto om de man tot stilstand te brengen. De verdachte werd meteen gearresteerd.
Duitsland werd recentelijk opgeschrikt door meer aanslagen: vlak voor Kerst afgelopen jaar reed een automobilist in op het publiek bij een kerstmarkt in Maagdenburg, waarbij zes mensen om het leven kwamen. De vermoedelijke dader was daar een Saudische man, die zich eerder profileerde met kritiek op de islam en op immigratie van moslims.
Vorige maand stak een Afghaanse man een 2-jarig kind en een 41-jarige man dood in een park in Aschaffenburg, ook in Beieren. Deze man was al eerder veroordeeld voor een geweldsdelict, en had eigenlijk niet vrij mogen rondlopen, zo bleek later.
Minister Keijzer van Volkshuisvesting wil dat het makkelijker wordt om op een erf een woning bij te bouwen, met de bedoeling om daar kinderen of ouders te laten wonen. Dat voornemen had ze al eerder bekendgemaakt, maar ze dient vandaag een wetsvoorstel in waarvan het een onderdeel is.
Nu is voor zo'n familiewoning nog een vergunning nodig, maar daar wil de minister vanaf. Hoe de voorwaarden voor zo'n extra woning er precies uit moeten zien, moet Keijzer nog uitwerken. Zo is onduidelijk wat er met het huis gebeurt als er geen directe familie meer woont.
Op dit moment mag je zonder vergunning een mantelzorgwoning voor iemand op het erf plaatsen. Maar daarvoor zijn wel regels: zo moet je aantonen dat er sprake is van intensieve mantelzorg. Als de mantelzorg stopt, mag er niemand anders in de woning gaan wonen.
Twee derde betaalbare huurHet plan is een opmerkelijk detail in het langverwachte wetsvoorstel van de minister. Belangrijkste speerpunt van die wet is de verplichting voor gemeenten dat twee derde van de nieuwbouwwoningen betaalbaar moet zijn.
Het wetsvoorstel is vorig jaar door haar voorganger Hugo de Jonge ingediend en heeft sindsdien op de plank gelegen.
Nu dient Keijzer de wet met aanpassingen opnieuw in. De belangrijkste wijziging is dat de doelen niet meer op gemeentelijk niveau hoeven te worden gehaald, maar op regioniveau. Daardoor kunnen individuele gemeenten van de percentages afwijken.
"Dit geeft gemeenten de ruimte om bij de verdeling van de twee derde betaalbare woningen te kijken naar wat nodig is en passend bij iedere afzonderlijke gemeente", schrijft de woningbouw-minister in een brief aan de Tweede Kamer.
Aedes, de koepelorganisatie van woningcorporaties, waarschuwde eerder dat gemeenten door deze wijziging te veel ruimte krijgen om geen haast te maken met het bouwen van sociale huurwoningen.
"Ik heb de zorg dat dit geitenpaadje een olifantenpad wordt", zei toenmalig Aedes-voorzitter Martin van Rijn tegen het FD. "Je moet oppassen dat er discussie in de regio ontstaat over wie wat moet doen."
'Straatje erbij'Een andere wijziging in Keijzers wetsvoorstel is dat gemeenten niet meer uitgebreid hoeven uit te leggen waarom ze buiten de bebouwde kom willen bouwen. Daardoor wordt het nog makkelijker om bijvoorbeeld 'het straatje erbij' te bouwen.
Het gaat om de zogeheten 'ladder voor duurzame verstedelijking'. De afschaffing ervan was een wens van de meerderheid van de Tweede Kamer en ook bouwers en projectontwikkelaars zijn er blij mee.
Het College van Rijksbouwmeester en Rijksadviseurs is juist tegen de afschaffing. Volgens het adviesorgaan werkte de 'ladder' goed en zorgde het in de praktijk niet echt voor vertraging bij bouwprojecten.
Ook waarschuwt het college ervoor dat beleggers zullen voorsorteren op de afschaffing ervan door grond te kopen aan randen van steden en dorpen. Dat kan uiteindelijk de grondprijs op die plekken opdrijven.
Het is onrustig in België door een landelijke staking en een grote protestmars in Brussel. De politie heeft een waterkanon ingezet en traangas gebruikt tegen demonstranten. Er is flinke onvrede over de geplande bezuinigingen van de nieuwe regering.
Demonstranten verzamelden zich voor het partijkantoor van de politieke partij MR en bekogelden de politie. Er zou zijn gegooid met verf, appels, citroenen, stenen en glazen flessen.
Christelijke vakbond ACV zegt dat er zo'n 100.000 betogers op de been zijn, maar de politie houdt het op 60.000.
Drie grote vakbonden en andere maatschappelijke organisaties demonstreren tegen de plannen van het nieuwe kabinet, dat begin deze maand werd beëdigd. De actievoerders zijn boos over geplande bezuinigingen op openbaar vervoer en de gezondheidszorg, maar ook over plannen voor hervormingen van het pensioenstelsel.
De nieuwe regering wil pensioenregelingen voor ambtenaren versoberen, en ervoor zorgen dat eerder met pensioen gaan minder aantrekkelijk wordt. Volgens veel actievoerders worden vooral minder vermogende Belgen getroffen door de plannen van de regering.
Openbare leven verstoordEen van de ingrijpendste gevolgen van de landelijke staking is dat er de hele dag geen vluchten zullen opstijgen of landen vanaf Belgische luchthavens. Ook ligt het openbaar vervoer voor een groot deel plat: in Wallonië verwacht vervoersmaatschappij TEC "ernstige verstoringen". De Vlaamse maatschappij De Lijn denkt dat de helft van de trams en bussen in dat gebied zullen rijden: in de grote steden waarschijnlijk nog minder.
Ook bij de postbezorging en afvalinzameling in grote steden wordt door de staking hinder verwacht. Een op de drie scholen in Antwerpen is vanwege de staking gesloten. Leerkrachten demonstreren tegen de nieuwe pensioenplannen.
Rond 10.30 uur vertrok de protestmars vanaf treinstation Brussel-Noord naar Brussel-Zuid. De nationale treinmaatschappij NMBS rijdt wel als normaal, deels ook om actievoerders te kunnen af- en aanvoeren. In de stad is vandaag ook een NAVO-top, en zijn er al veel voetbalsupporters in aantocht voor de wedstrijd Union-Ajax in de Europa League. De Brusselse politie waarschuwt dan ook voor een "verkeerschaos".
In de komende maanden worden er nog veel meer stakingen verwacht, onder meer op het Belgische spoor.
