Voormalig profvoetballer Tom Beugelsdijk staat voor de gemeenteraadsverkiezingen van volgend jaar op de lijst voor Hart voor Den Haag. Volgens lijsttrekker Richard de Mos wordt de 34-jarige oud-speler van Sparta Rotterdam en ADO Den Haag de 'sportambassadeur' van de partij.
Bij de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag van 2018 zou Beugelsdijk ook al op de lijst komen. Toen stak ADO Den Haag daar een stokje voor. "ADO vindt dat voetballers alle aandacht moeten hebben voor de competitie, daar passen politieke activiteiten niet bij", zei toenmalig directeur Mattijs Manders daarover. Lijstduwer Beugelsdijk trok zich daarom terug.
Bij diezelfde verkiezingen wist De Mos wel darter Raymond van Barneveld te strikken als lijstduwer op zijn lijst. Eerder deed ook voormalig profvoetballer Lex Immers een keer namens de grootste partij van Den Haag mee.
Beugelsdijk werd jaren geleden een hit op sociale media door een uitspraak na een wedstrijd van ADO Den Haag tegen FC Utrecht. Toen de verslaggever van Omroep West opmerkte dat de verhitte Beugelsdijk eruitzag als "een tomaat", reageerde hij in plat Haags met "rustâg":
Hoewel Van Barneveld en Immers vooral lijstduwers waren, ziet Beugelsdijk bij de komende verkiezingen een grotere rol voor zichzelf weggelegd, zegt hij tegen Omroep West. "Ik ben ervan overtuigd dat ik volgend jaar de nieuwe Hart voor Den Haag-woordvoerder Sport ben", zegt hij in een eerste reactie. "In die hoedanigheid wil ik ervoor zorgen dat jonge sporters dezelfde kansen krijgen als ik destijds."
De Mos denkt dat Beugelsdijk geknipt is voor zijn taak. Het is dan ook de bedoeling dat hij na de verkiezingen in de raad komt, aldus De Mos. "Hij zal sportclubs bezoeken. Samen met hen zal hij in kaart brengen wat er beter moet én kan op het gebied van onder andere voldoende sportvoorzieningen, (kunstgras)velden en goed onderhouden accommodaties."
Bij gemeenteraadsverkiezingen zetten politieke partijen vaker bekende namen in als lijstduwer. Zo hoopt de partij dat ze op grond van hun reputatie of achtergrond veel stemmen zullen trekken. In de meeste gevallen is het niet de bedoeling dat ze echt zitting nemen. De bekenden verbinden dan wel hun naam aan een bepaalde groepering, maar zeggen van tevoren dat ze geen zetel zullen innemen.
Vier verdachten hebben gevangenisstraffen tot 12 weken gekregen voor het geweld in Amsterdam rond de voetbalwedstrijd tussen Ajax en Maccabi Tel Aviv in november.
Een 27-jarige man kreeg van de rechtbank Amsterdam de zwaarste straf voor hulp bij geweldpleging en groepsbelediging.
Twee mannen van 32 en 22 jaar hebben respectievelijk 6 weken en 1 maand gevangenisstraf opgelegd gekregen voor hulp bij geweldpleging via een WhatsAppgroep.
Een 26-jarige man is veroordeeld tot 30 dagen gevangenisstraf waarvan 19 dagen voorwaardelijk, met een proeftijd van twee jaar voor openlijke geweldpleging.
De rechtbank wees erop dat de eerste drie verdachten zich in een Whatsappgroep genaamd "Buurthuis2" met ongeveer 900 leden beledigend hebben uitgelaten over Joden. Zo schreef de man die 12 weken cel kreeg opgelegd "Dooie jood beter dan een levende jood" en "Vieze kanker joden" en "Hamas Hamas alle joden aan het gas".
'Jagen jagen jagen'Ook deelde hij een afbeelding van Anne Frank met de tekst "lachgas is voor losers. Ik gebruik Zyklon B". Zyklon B is een pesticide die door de nazi's in de gaskamers van vernietigingskampen werd gebruikt om massaal Joden te vermoorden.
Het is volgens de wet expliciet verboden om de Holocaust te ontkennen, bagatelliseren of goed te praten. Dit vrij nieuwe wetsartikel is voorafgaand aan deze rechtszaak nog maar één keer eerder toegepast.
De verdachte die 1 maand gevangenisstraf opgelegd kreeg, vroeg in dezelfde WhatsAppgroep of iemand een vrachtwagen had "die vol in ze kan rijden". Hij gebruikte de groep ook om locaties te delen van beoogde slachtoffers en de ME en riep mensen op om naar verschillende locaties in de stad te gaan en te "jagen jagen jagen".
Ook de andere verdachten die vandaag straffen opgelegd hebben gekregen voor "hulp bij geweldpleging" deelden locaties en riepen op tot geweld in de groepsapp. De strafbepaling hiervoor is vastgelegd in het wetboek van strafrecht om te kunnen optreden tegen groepen (voetbal)vandalen die elkaar opzoeken om geweld te plegen.
122 verdachtenTegen de verdachten waren door het OM celstraffen tot 1 jaar cel (waarvan 4 maanden voorwaardelijk) geëist. De verdachten en het OM hebben 14 dagen om in beroep te gaan.
Dit is niet de eerste uitspraak tegen verdachten die betrokken waren bij de rellen. Op 24 december werden vijf mannen veroordeeld tot cel- en taakstraffen. Het OM heeft aan de NOS gemeld dat het inmiddels 122 verdachten in beeld heeft, veel meer dan tot nu toe bekend was.
Eerder spraken de opsporingsdiensten van enkele tientallen verdachten, inmiddels blijkt het totaal aantal dus aanzienlijk hoger te liggen. De 122 verdachten zijn volgens justitie betrokken geweest bij gewelddadige incidenten op 6, 7 en 8 november, dus zowel voorafgaand als na afloop van de voetbalwedstrijd.
Elk jaar krijgen naar schatting zeker 7000 Nederlanders kanker door het werk dat ze doen. Uit nieuw onderzoek van KWF Kankerbestrijding blijkt dat het gaat om mensen die werken met schadelijke stoffen, maar de meeste kankerdiagnoses waren bij mensen die in de zon werken en daar huidkanker aan overhielden.
Bij twee derde van de diagnoses gaat het om huidkanker. Bij longkanker speelt de blootstelling aan schadelijke stoffen op het werk een duidelijke rol. Ruim 1 op de tien gevallen van longkanker is daarnaar te herleiden.
"Het zijn vooral mensen die veel buiten werken", zegt KWF-directeur Dorine Manson. "Denk aan mensen in de bouw, dakdekkers, postbodes en daarnaast mensen die worden blootgesteld aan schadelijke stoffen. Lassers, schilders, maar ook mensen in de transportsector."
Uv-stralingDe onderzoekers gebruikten een model dat banen indeelt in verschillende categorieën. Hoe hoger de categorie, hoe groter de kans op blootstelling aan uv-straling. Zo staat een politieagent in een lagere categorie dan een dakdekker, legt een van de onderzoekers uit. Wat iemand verder in zijn vrije tijd doet, is buiten beschouwing gelaten.
Ruim 4800 mensen kregen kanker door de uv-straling van zonlicht op hun werk. Het gaat om meer dan 1720 gevallen van plaveiselcelcarcinoom en om ruim 3100 gevallen van basaalcelcarcinoom. Die laatste is een minder ernstige en zelden dodelijk type huidkanker, maar wel een veelvoorkomende vorm.
Asbest en uitlaatgassenOnderzoeksinstituut TNO deed het onderzoek in opdracht van KWF Kankerbestrijding. Daarvoor gebruikte TNO de kankerdiagnoses uit 2021.
Er zijn zes risicofactoren onderzocht. Het ging om blootstelling aan asbest, kwartsdeeltjes, beide veel gebruikt in de bouw. Ook ging het om uitlaatgassen van dieselmotoren en uv-straling door de zon. Daarnaast werden twee beroepen met een hoger risico onderzocht: schilders en lassers.
Voor deze zes factoren schatten de onderzoekers in hoeveel risico mensen mensen lopen die hieraan blootgesteld worden. Van de kankerdiagnoses in 2021 kwamen er 1406 door blootstelling aan asbest op het werk, 233 door kwartsdeeltjes en 187 door uitstoot van dieselmotoren. Schilderwerk telde 239 diagnoses en laswerk 212.
Er werd ook vastgesteld dat mannen duidelijk een hoger risico lopen om kanker te krijgen op hun werk. Zij hebben vaker beroepen waarbij ze worden blootgesteld aan schadelijke stoffen en aan de zon. 5,4 procent van de kankerdiagnoses bij Nederlandse mannen is werkgerelateerd. Bij vrouwen is dat 0,5 procent.
Overlevingskansen gestegenVorig jaar bleek dat de overlevingskansen van kankerpatiënten de afgelopen twintig jaar zijn gestegen. Wel werd toen ook duidelijk dat bij 125 Nederlandse bedrijven de uitstoot van één of meer zeer giftige stoffen tussen 2015 en 2022 ook is gestegen. Bedrijven mogen sinds 2016 juist minder ziekmakende stoffen uitstoten.
"Werkgevers moeten nog meer doen om hun werknemers te beschermen tegen de blootstelling", zegt Manson. Ook de Arbeidsinspectie concludeerde dat vorig jaar. Verder is goede voorlichting belangrijk om het aantal kankerdiagnoses te verlagen. "Beleidsmakers en overheden moeten, zodra je weet dat een stof bewezen kankerverwekkend is, niet te lang te wachten met het maken van scherpe wet- en regelgeving en zorgen dat die wordt nageleefd."
De Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek (NWO) wil een programma opzetten waarmee Nederlandse wetenschappers uit de VS terug kunnen keren naar hier. Dat bevestigt de NWO na berichtgeving in het Financieele Dagblad. In de VS staan onderzoeksinstituten en universiteiten onder druk doordat president Trump miljarden aan financiering wil schrappen.
"De vrijheid van wetenschap staat enorm onder druk in de VS", zegt NWO-voorzitter Marcel Levi. "Er worden op dit moment veel wetenschappelijke subsidies geblokkeerd. Veel wetenschappers voelen zich in de VS erg ongemakkelijk."
In eerste instantie wil de NWO zich alleen richten op Nederlanders in de VS. "Er zitten daar ongelooflijk veel Nederlandse wetenschappers, er is al jaren een braindrain vanuit Europa naar de VS. En het is natuurlijk helemaal niet zo makkelijk voor hen om zomaar terug te komen, want er wordt hier enorm bezuinigd op de universiteiten. Wij denken heel goed na of we ze niet op een of andere manier kunnen ondersteunen, zeker als het gaat om toponderzoekers."
FinancieringDe NWO wil snel met een voorstel komen over financiering van zo'n programma, samen met onder meer universiteiten en hogescholen. "We zijn in gesprek met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen om te kijken of er mogelijkheden zijn. En we kijken ook goed in onze eigen portemonnee en reserves."
Er zijn volgens het FD meer wetenschappelijke instellingen hiermee bezig. Zo heeft onderzoeksinstituut Nias in Amsterdam het zogeheten Safe Haven Fellowship opengesteld voor wetenschappers uit de VS. Dat is een fonds waarmee normaliter wetenschappers uit conflictgebieden zoals Gaza en Oekraïne een jaar lang hun werk kunnen voortzetten in Nederland. De Technische Universiteit Eindhoven overweegt ook om mensen te gaan werven in de VS.
Ook in andere Europese landen willen instellingen wetenschappers uit Amerika aantrekken. Zo startte een universiteit in Marseille in Frankrijk deze maand een 'Veilige Plek voor Wetenschap'-programma. "In een context waarin sommige wetenschappers in de VS zich bedreigd of gehinderd voelen, verwelkomen wij wetenschappers om hun werk voort te zetten", aldus de Aix-Marseille Université.
De patiëntveiligheid in ziekenhuizen staat steeds meer onder druk doordat de uitwisseling van medische gegevens vaak onmogelijk is. Dat komt naar voren in een enquête van de Federatie Medisch Specialisten (FMS) onder 1100 artsen.
Vrijwel alle medisch-specialisten (97 procent) zeggen dat patiënten risico's lopen omdat de elektronische patiëntendossiers van ziekenhuizen, huisartsen en soms zelfs van verschillende afdelingen binnen hetzelfde ziekenhuis niet met elkaar communiceren. 300 van hen zeggen die risico's dagelijks terug te zien.
Vijf jaar geleden bleek uit soortgelijk onderzoek dat 80 procent van de ondervraagde medisch-specialisten vreesde voor de patiëntveiligheid. Ook een verontrustend cijfer, maar beduidend lager dan in de huidige enquête.
'Bijna hartstilstand'Het gaat volgens de artsen geregeld mis bij het voorschrijven van medicatie. Specialisten weten vanwege de gebrekkige gegevensuitwisseling niet dat een patiënt bijvoorbeeld een allergie heeft waardoor bepaalde middelen gevaarlijk zijn.
Voor Marion Landman was het afgelopen zomer kantje boord. Ze liet bloed prikken in het ziekenhuis waarna haar wondje werd ontsmet met alcohol. "Maar ik ben allergisch voor alcohol. Dat staat in mijn dossier. Ik had nadrukkelijk aangevinkt dat deze info gedeeld moet worden. Maar de techniek bleek tekort te schieten."
Haar ademhaling kwam bijna tot stilstand. "Gelukkig had ik zelf medicatie bij me. Maar dat gaat via de maag en het duurde even voordat het aansloeg. Het scheelde weinig of ze moesten me reanimeren vanwege een hartstilstand."
Haast gebodenVolgens Iris Verberk, internist-nefroloog en bestuurslid bij FMS, zullen de risico's op dit soort fouten alleen maar toenemen als er niets verandert. Ze wijst op de dubbele vergrijzing die nu gaande is. Mensen worden ouder én leven langer dan voorheen, maar niet per se gezonder. Ze zullen zelfs vaker tegelijkertijd meer ziekten hebben. "Dat betekent dat ze méér verschillende artsen nodig hebben. Informatie uitwisselen tussen artsen zal alleen maar crucialer worden en vaker voorkomen."
Een andere ontwikkeling die de risico's, met de huidige kwaliteit van de digitale patiëntengegevensuitwisseling, voor patiënten groter kan maken is de trend dat patiënten in meerdere ziekenhuizen tegelijkertijd worden behandeld. Dat vergroot het aantal momenten dat gegevens tussen artsen moeten worden gedeeld.
"De patiëntengegevens die we krijgen moeten dus compleet worden, en snel", zegt Verberk. "We hebben de afgelopen jaren diverse afspraken onderling en met de minister gemaakt om die informatie compleet beschikbaar te krijgen. Maar er is sindsdien niets verbeterd, integendeel."
De medisch-specialisten eisen daarom actie van minister Agema van Volksgezondheid. Ze willen dat haar ministerie de regie neemt om de knelpunten op te lossen.
'In volle vaart mee bezig'Agema erkent de problemen en wijt die onder meer aan het feit dat het ministerie zich jarenlang om privacy-redenen niet met het patiëntendossier mocht bezighouden. Nu mag dat wettelijk wel en is de minister "in volle vaart" bezig met een inhaalslag, zegt ze. "Ik pak de regie."
Ze zegt dat het ministerie onder meer bezig is met een "eenheid van taal", zodat computersystemen goed op elkaar aansluiten. Het gaat nog wel een tijd duren voor dit geregeld is, aldus Agema. "Dit kan zeker nog een paar jaar duren, dit is niet zomaar te fixen."
Hels karweiBij het afstemmen van de computersystemen doen zich veel knelpunten voor. In 2011 sneuvelde het plan voor één landelijk elektronisch patiëntendossier in de Eerste Kamer vanwege zorgen over de privacy. Sindsdien hebben de ruim zeventig ziekenhuizen, de vele verpleeghuizen en duizenden huisartsen hun eigen digitale systemen, die weer niet op elkaar aansluiten omdat ze verschillende ICT-leveranciers hebben.
Dat er de afgelopen jaren niets is gebeurd om al die systemen met elkaar te verbinden, spreekt de woordvoerder van het ministerie tegen. Zo is er inmiddels een online portal voor burgers om toestemming te geven voor het inzien hun medische gegevens.
Ook is er een overkoepelend inlogsysteem voor zorgverleners gebouwd en loopt er een pilot om bijvoorbeeld röntgenfoto's en MRI-scans voor elke gemachtigde arts beschikbaar te krijgen. Daarnaast is een wetsvoorstel in voorbereiding om het snel digitaal uitwisselen van patiëntengegevens in noodsituaties mogelijk te maken.
'Bal bij de minister'De medische specialisten roepen op om meer vaart te maken. "De plannen liggen al een tijd klaar. Met andere woorden, de bal ligt op de stip te wachten op het ministerie om hem in het doel te schieten", aldus Verberk. "Over vijf jaar is het echt niet meer uit te leggen als er wederom niet veel in de praktijk is veranderd."
De Federatie Medisch Specialisten wil dat het ministerie een kwartiermaker aanstelt die desnoods ook alle zorgaanbieders en ICT-leveranciers kan dwingen de afspraken na te komen.
Gegevens van meer dan duizend militairen zijn nog steeds in te zien doordat zij gebruikmaken van de app Strava. Dat is een sportapp waarmee je prestaties kunt bijhouden. Omdat militairen dat doen op militaire bases, zijn in een paar kliks hun profielfoto en woonplaats te vinden.
Dat blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland. De omroep achterhaalde namen van zo'n 2000 militairen die de afgelopen twee jaar actief waren in de provincies Gelderland, Brabant en Drenthe.
Op Strava delen sporters hun prestaties; bijvoorbeeld van een rondje wandelen of hardlopen. De app heeft de optie om een ranglijst aan te maken met de snelste tijden op een bepaalde route. Alle sporters die deze route afleggen, komen op die ranglijst terecht. Het blijkt dat routes op beveiligde terreinen van Defensie ook terug te vinden zijn in de ranglijsten.
In veel gevallen stond bij de naam op de ranglijst ook een profielfoto en in de helft van de gevallen zelfs de woonplaats, schrijft de omroep. Op sommige profielfoto's is duidelijk te zien dat iemand militair is; iets wat Defensie liever niet heeft.
Radar van de vijand"Het is echt wel erg", zegt Matthijs Koot, expert digitale gegevensbescherming en privacy. Volgens hem is het eenvoudig om de namen van militairen die via Strava gevonden zijn, te combineren met informatie die verkregen is via een datalek van bijvoorbeeld een webshop.
"Dan weet de vijand dus ook je e-mailadres, telefoonnummer en woonadres." En dat kan gevaarlijk zijn, zegt hij. "Je hebt als militair toegang tot gebouwen, personen en systemen waar de vijand interesse in kan hebben."
Privé-accountGebuikers van Strava hebben verschillende opties om te bepalen in hoeverre ze hun account en activiteiten willen afschermen. Zelfs als een account is afgeschermd, kunnen gebruikers voorkomen in de ranglijsten die Strava laat zien, tenzij de instellingen hier specifiek voor zijn aangepast. Ook van een afgeschermd account is nog steeds de naam, profielfoto en eventueel de woonplaats zichtbaar, blijkt uit onderzoek van Omroep Gelderland.
In Gelderland heeft een kwart van de militairen zo'n privéaccount. Van de overige driekwart is dus alles te bekijken - ook vastgelegde sportieve activiteiten in het buitenland en op gevoelige locaties.
Nationale veiligheidEen woordvoerder van Defensie erkent dat de vijand dat soort informatie inderdaad kan misbruiken. "Het publiek delen van data kan leiden tot situaties waarin militairen onder druk worden gezet, met alle mogelijke gevolgen van dien. Voor henzelf, hun familie, maar ook voor de nationale veiligheid."
Defensie waarschuwt militairen daarom al jaren om voorzichtig te zijn bij het gebruik van sociale media en geen gegevens te delen waaruit blijkt dat ze voor defensie werkzaam zijn.
Op werktelefoons van Defensie zijn apps zoals Strava niet te gebruiken, zegt de woordvoerder. "Maar Defensiepersoneel moet zich er wel bewust van zijn dat zij via het gebruik van privé-devices en bepaalde apps informatie over zichzelf en over Defensie in de openbaarheid kunnen brengen, terwijl dat niet wenselijk is."
"Waar nodig volgen mogelijk verscherpte maatregelen", aldus de woordvoerder. Over die eventuele extra beveiligingsmaatregelen wordt verder geen uitspraak gedaan.
Eerdere ophefHet is niet de eerste keer dat het gebruik van sportapps onder militairen onderwerp van gesprek is. The Guardian onthulde in 2022 dat locaties van geheime bases van het Israëlische leger vindbaar waren via Strava.
En in 2018 kwamen Bellingcat en De Correspondent via fitness-app Polar achter persoonlijke informatie van ruim 6000 mensen.
De Turkse politie heeft de burgemeester van Istanbul, Ekrem Imamoglu, opgepakt op verdenking van omkoping, fraude, leidinggeven aan een criminele organisatie en hulp bieden aan een terroristische organisatie.
Imamoglu is een belangrijke tegenstander van de Turkse president Erdogan. Naast de burgemeester zijn nog ongeveer honderd anderen opgepakt. Volgens CNN waren er tientallen politieagenten bij het huis van de burgemeester om de arrestatie te verrichten.
Later deze week kiest de grootste Turkse oppositiepartij CHP de nieuwe presidentskandidaat. Verwacht werd dat Imamoglu die verkiezing zou winnen. De oppositie spreekt dan ook van politiek gemotiveerde repressie.
In een videoboodschap op X zegt Imamoglu dat hij niet zal opgeven en dat hij zal "blijven opstaan tegen onderdrukking".
Özgür Özel, de leider van Imamoglu's partij, noemt de arrestatie een "couppoging tegen de volgende president" en roept andere oppositiepartijen op zich te verenigen. Hij zegt dat Imamoglu zondag alsnog zal worden verkozen als leider van de CHP, ondanks de arrestatie.
De toegang tot sociale media wordt sinds de arrestaties beperkt en vertraagd door Turkse autoriteiten, meldt de onafhankelijke internetwaakhond NetBlocks. In het verleden heeft het land al vaker de toegang tot sociale media geblokkeerd.
UniversiteitsdiplomaGisteren werd het universiteitsdiploma van Imamoglu al onwettig verklaard door de Universiteit van Istanbul vanwege "onvolkomenheden". Zonder universiteitsdiploma kunnen kandidaten zich niet verkiesbaar stellen tot president. Imamoglu noemde het afpakken van zijn bul illegaal.
De autoriteiten hebben enkele wegen rondom Istanbul afgesloten en de komende vier dagen zijn demonstraties in de stad verboden. De Nederlandse ambassade in Ankara verwacht dat er toch demonstraties plaats zullen vinden en dat de politie hiertegen optreedt. De ambassade adviseert Nederlanders in Turkije om uit de buurt te blijven van demonstraties en om instructies van lokale autoriteiten op te volgen.
Imamoglu is sinds 2019 burgemeester van Istanbul. Vorig jaar maart versloeg hij in lokale verkiezingen in Istanbul de AK-partij van Erdogan. Ook in de hoofdstad Ankara won Imamoglu's CHP.
De volgende presidentsverkiezingen staan gepland in 2028.
Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch veroordeelt de arrestatie van de burgemeester en zijn medewerkers. Volgens de organisatie wordt het rechtssysteem misbruikt en zijn de arrestaties onderdeel van een "patroon aan politiek gemotiveerde onderzoeken", bedoeld om de oppositie te ondermijnen.
Erdogans bondgenoot Devlet Bahceli, de leider van de nationalistische partij MHP, zegt dat de rechterlijke macht in Turkije onafhankelijk opereert.
Lira daaltDe Turkse munt de lira is inmiddels gedaald tot het laagste niveau ooit. Gisteren stond 1 Amerikaanse dollar gelijk aan 36 lira, vandaag aan 40.
De Turkse munt reageert vaker negatief op binnenlandse economische en politieke gebeurtenissen. Na de mislukte staatsgreep in 2016 daalde de lira in waarde, net als bij de verkiezingsnederlaag van Erdogans partij vorig jaar.
Goedemorgen! Vandaag praat de Tweede Kamer over het nieuwe Wetboek van Strafvordering en koning Willem-Alexander en koningin Máxima beginnen aan de tweede dag van hun staatsbezoek in Kenia.
Eerst het weer: het is vandaag zonnig en droog en het wordt maximaal tussen de 13 en 18 graden. Het waait zwak tot matig. Vanavond en vannacht verandert er weinig en koelt het af naar 1 tot 5 graden. Ook morgen en vrijdag veel zon.
Ga je vandaag op pad? Dit is het overzicht van de files en wegwerkzaamheden en hier lees je over de situatie op het spoor.
Wat kan je vandaag verwachten? Wat heb je gemist?Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels 122 verdachten in beeld voor de ongeregeldheden en het geweld rond de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv, afgelopen november. Dat meldt het OM na vragen van de NOS.
Het gaat om veel meer verdachten dan tot nu toe bekend was. Van het grootste deel van de verdachten is nog niet duidelijk wie zij zijn. Onder de verdachten zijn ongeveer tien vermoedelijke Maccabi-aanhangers, de rest lijkt te bestaan uit Palestina-sympathisanten en relschoppers.
Ander nieuws uit de nacht: En dan nog even dit:Astronauten Suni Williams en Barry Wilmore zijn na een verblijf van negen maanden in de ruimte weer terug op aarde. De missie zou eigenlijk een week duren.
Volgens astronaut André Kuipers is het niet erg dat het lang duurde, want 'een astronaut wil graag in de ruimte zijn':
Fijne dag!
Nederlandse gemeenten zien zich door een gebrek aan opvangplekken genoodzaakt Oekraïense vluchtelingen weg te sturen. "We zijn op het trieste punt aangekomen dat we in Nederland geen vluchteling uit Oekraïne meer kunnen opvangen en we het Oekraïense volk in de steek laten", zegt de Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink.
De gemeentelijke opvangcentra voor Oekraïners zitten al maanden helemaal vol. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) schreef onlangs een bezorgde brief aan premier Schoof, de wethouders van de vier grootste steden vroegen het ministerie van Asiel en Migratie recent om regie en ook Vluchtelingenwerk en de gemeente Amsterdam trekken deze week aan de bel.
"We hebben in Amsterdam deze week tientallen mensen moeten wegsturen zonder opvangplek, net als de week ervoor", vertelt Groot Wassink. "Doorverwijzen naar opvangplekken in andere steden kan niet, want ook landelijk zijn er inmiddels minder dan 35 bedden beschikbaar en is de bezettingsgraad 99,8 procent."
Er staan momenteel 120.820 Oekraïners geregistreerd in Nederland. Van hen verblijven er 93.770 in de gemeentelijke opvang. Per juli zouden daar in totaal 107.000 opvangplekken moeten zijn, maar momenteel staat de teller op 93.970 bedden. De bezettingsgraad van de gemeentelijke opvangplekken is al maanden nagenoeg 100 procent.
Landelijk probleemGemeenten schreven vrijdag aan de Tweede Kamer "weinig steun vanuit het kabinet" te ervaren en hebben kritiek op de in hun ogen te lage vergoeding voor de opvang. Het leidt ertoe "dat men huiverig is om nog extra opvangplekken te organiseren", aldus de VNG. Ook houdt de vereniging er rekening mee dat er nog meer Oekraïners naar Nederland zullen komen door de "onzekere geopolitieke situatie".
Oekraïners die voor de oorlog in hun land zijn gevlucht vallen onder de Europese Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) en hebben daarom recht op onderdak en onderwijs in Nederland. Die regeling geldt nog tot 4 maart 2026. Gemeenten moeten, naar draagkracht en grootte, voor opvangplekken zorgen en krijgen daarvoor een geldbedrag per vluchteling.
Ruim 27.000 van de in Nederland geregistreerde Oekraïners verblijven niet in de gemeentelijke opvang; zij huren een zelfstandige woning of verblijven bij vrienden of een gastgezin. Ook niet-geregistreerde Oekraïners kunnen in Nederland zelfstandig een woning betrekken en werken, maar zij kunnen dan geen aanspraak maken op bijvoorbeeld zorg, onderwijs en leefgeld.
"Een deel kan zich redden", beaamt een woordvoerder van Groot Wassink. "Maar doordat gemeenten in heel Nederland Oekraïense ontheemden niet meer kunnen opvangen, verdwijnt deze kwetsbare groep uit beeld."
Gemeenten krijgen minder geldDe vergoeding die gemeenten krijgen voor een opvangplek ging begin dit jaar omlaag van 61 naar 44 euro per dag. Daarmee is het met name voor kleinere gemeenten vrijwel onmogelijk om nog opvangplekken te realiseren zonder er zelf geld op toe te moeten leggen, zeggen lokale bestuurders.
Voor driekwart van de deelnemende gemeenten liggen de werkelijke kosten per opvangplek tussen de 55 en 60 euro per dag, schrijven de vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag) in hun brief. "Voor een stad als Den Haag betekent dit een tekort van 4 miljoen euro per jaar. Het Rijk schendt daarmee bewust en onwettig de afspraak dat gemeenten afdoende bekostigd worden voor de taken die zij krijgen."
Verdubbeling hulpvragenHet Rode Kruis Nederland ziet dat vluchtelingen uit Oekraïne steeds vaker een beroep doen op de hulporganisatie. In december en januari klopten meer dan 200 Oekraïners aan voor hulp bij opvang. In februari waren dat er meer dan 400.
"Daarvan gaven achttien mensen aan dat ze minimaal een nacht op straat hebben doorgebracht", zegt woordvoerder Daniëlle Brouwer. "Dat is ook echt een stijging ten opzichte van de maanden daarvoor."
Het Rode Kruis kan mensen in een zeer kwetsbare positie een hotelovernachting bieden voor maximaal drie nachten. "Maar dat is natuurlijk niet de oplossing", zegt Brouwer. "Dat is aan de landelijke overheid."
Amsterdam deed tot voor kort nog zijn best om "op zijn Van der Burgs" Oekraïners onder te brengen bij andere gemeenten, zegt Groot Wassink, verwijzend naar de aanpak van de staatssecretaris van Asiel in het vorige kabinet. Maar dat is sinds 5 maart vrijwel onmogelijk geworden, omdat er nergens meer vrije plekken zijn, zegt de wethouder.
Doorstroombedden bezetAmsterdam heeft 24 'doorstroombedden' voor vluchtelingen die net in Nederland zijn aangekomen. Zij kunnen die gebruiken in afwachting van een plek in een andere gemeente. De bedden zijn sinds 4 maart allemaal bezet en het is volgens de gemeente onwaarschijnlijk dat er op korte termijn bedden vrijkomen.
"We kijken wat we kunnen doen voor de meest kwetsbaren, maar we zien vaak geen andere mogelijkheid dan mensen die zich melden te weigeren met de boodschap dat zij zelf moeten zorgen voor onderdak", zegt wethouder Groot Wassink.
Morgen debatteert de Tweede Kamer over de opvang van Oekraïners.
Als het aan de Europese Commissie ligt sneuvelt nog een taboe als het gaat om Europees defensiebeleid. Vandaag komt de Commissie met een nieuw plan voor de toekomst van de Europese defensie. Meest opvallende onderdeel: de Europese Commissie wil centraal wapens gaan inkopen.
Tot nu toe is dat onbespreekbaar. Defensiebeleid is een nationale bevoegdheid, daar gaan de regeringen in de hoofdsteden over, niet de Europese Commissie. Maar gezien de dreiging vanuit Rusland, en daarbij opgeteld het reële risico dat dat de Amerikanen hun handen van Europa aftrekken, is de haast groot en wordt wat eerst onmogelijk was nu misschien toch mogelijk.
WitboekHet 'Witboek voor de toekomst van de Europese defensie', zoals de Europese Commissie het plan zelf noemt, is geschreven door Andrius Kubilius. De Litouwse oud-premier is de eerste Eurocommissaris van Defensie. Dat die functie is gecreëerd, is op zich al een teken dat de EU meer gezamenlijk wil optrekken als het gaat om de veiligheid van het grondgebied. De inhoud van zijn plan maakt dat nog duidelijker.
Het plan volgt op het voorstel van de Europese Commissie om 800 miljard euro vrij te maken voor de herbewapening van Europa. Twee weken geleden stelde Commissievoorzitter Von der Leyen voor om in EU-verband geld te lenen en daarnaast de begrotingsregels te laten vieren: andere taboes die al sneuvelden.
VersnipperingPremier Schoof gaf daar ook namens Nederland groen licht voor. Dat kwam hem later op forse kritiek te staan van drie regeringspartijen, de VVD uitgezonderd, maar het verzet kwam te laat om het plan van Von der Leyen tegen te houden.
Het nieuwe Commissieplan richt zich vooral op de vraag hoe die honderden miljarden verstandig te besteden. De Belgische krant De Standaard rekende deze week voor dat Europese landen samen 178 wapensystemen hebben, tegenover 30 van de VS. Die versnippering wil het plan tegengaan. "We moeten beter, gezamenlijk en Europees uitgeven", is de conclusie van Eurocommissaris Kubilius. "Alleen samen kunnen de lidstaten het verschil maken."
Geld moet worden uitgegeven aan zaken waar het nu nog aan ontbreekt. Een raketschild dat beschermt tegen aanvallen uit de lucht, een grotere voorraad munitie en een uitgebreide dronevloot zijn een paar voorbeelden uit de lange opsomming van wat nodig is.
En het plan stelt voor dat de Europese Commissie "op verzoek van de lidstaten" als centrale inkooporganisatie kan optreden. Met als argument dat sommige wapens duidelijk een gedeeld belang hebben, denk aan het raketschild.
Gezamenlijke inkoop garandeert volgens de Europese Commissie ook een betere afstemming over wat landen kopen. En, benadrukt het plan, door samen in te kopen valt een betere prijs te bedingen.
Binnen EuropaBij voorkeur zou de Commissie zien dat wapens in Europa worden gekocht. Afhankelijkheid van landen buiten de Europa is onwenselijk, stelt het plan. Maar lang niet alle wapensystemen die op het verlanglijstje van de EU staan kunnen hier nu al worden geproduceerd en gekocht. Dat moet veranderen, maar voorlopig zullen ook nog wapens buiten de EU moeten worden gekocht, constateert de Commissie.
Het plan pleit weliswaar niet voor een Europees leger en benadrukt ook dat de NAVO "de hoeksteun van de collectieve verdediging in Europa" zal blijven. Maar toch is de koers die de EU volgens de Europese Commissie moet varen duidelijk: richting een Europese Defensie Unie waarin veel nauwer wordt samengewerkt als het gaat om de verdediging van Europees grondgebied.
Het is nu aan de regeringsleiders van alle EU-landen om te beslissen of ze ook dat volgende taboe willen doorbreken. De eerste kans om dat te doen krijgen ze morgen, als ze elkaar in Brussel ontmoeten voor een EU-top.
Het Openbaar Ministerie heeft inmiddels 122 verdachten in beeld voor de ongeregeldheden rond de wedstrijd Ajax-Maccabi Tel Aviv, afgelopen november. Dat meldt het OM na vragen van de NOS.
Het gaat om veel meer verdachten dan tot nu toe bekend was. Van het grootste deel van de verdachten is nog niet duidelijk wie zij zijn. Onder de verdachten zijn ongeveer tien vermoedelijke Maccabi-aanhangers, de rest lijkt te bestaan uit Palestina-sympathisanten en relschoppers.
"Het onderzoek loopt nog steeds, maar we gaan ervan uit dat we nu alle personen die de zwaarste geweldsincidenten hebben gepleegd in beeld hebben", zegt Mara van den Berg, persofficier van justitie bij het OM in Amsterdam.
IdentificerenEerder spraken de opsporingsdiensten van enkele tientallen verdachten, inmiddels blijkt het totaal aantal dus aanzienlijk hoger te liggen.
De 122 verdachten zijn volgens justitie betrokken geweest bij gewelddadige incidenten op 6, 7 en 8 november, dus zowel voorafgaand als na afloop van de voetbalwedstrijd. Toen werden meerdere mensen op straat aangevallen en mishandeld. Ook zijn er spullen kapotgemaakt en discriminerende teksten geuit.
Tot nu toe zijn 36 van de 122 mensen geïdentificeerd. Op dit moment focust de politie op het achterhalen van de identiteit van de mensen die het zwaarste geweld hebben gebruikt.
Hulp van IsraëlVan de Maccabi-aanhangers is zeer recent één iemand met hulp van Israël geïdentificeerd. "We hebben een naam gekregen van de politie daar", zegt Van den Berg. "Die naam wordt op dit moment geverifieerd."
Volgens het OM is er intensief contact tussen de Nederlandse en Israëlische politie. Zo zijn er 250 getuigenverklaringen en aangiften opgenomen in Israël, die gaan over openlijk geweld en discriminatie. Het vertalen van de stukken uit het Hebreeuws is bijna klaar, zodat de verklaringen in Nederland gebruikt kunnen worden.
In Nederland zijn ongeveer vijftig aangiften gedaan, zowel gericht tegen Palestina-sympathisanten als tegen aanhangers van Maccabi-Tel Aviv. Acht aangiften gaan over discriminerende teksten van de Israëlische supporters, de rest heeft vooral te maken met het vernielen van spullen.
Vandaag uitspraakVan de geïdentificeerde verdachten zijn tot nu toe tien mensen voor de rechter gebracht. Vijf van hen kregen straffen, variërend van honderd uur taakstraf tot zes maanden cel.
Vandaag doet de rechtbank in Amsterdam uitspraak in nog eens vier zaken. Naast het oproepen tot geweld wordt een van de verdachten ook het vergoelijken van de Holocaust ten laste gelegd. Dit is een vrij nieuw wetsartikel, dat nog maar één keer eerder is toegepast.
Binnenkort worden nog eens twee meerderjarige en twee minderjarige verdachten voor de rechter gebracht. In de toekomst volgen mogelijk nog meer zaken. Een aantal anderen krijgt een OM-strafbeschikking. Dit kan een geldboete of een taakstraf zijn, die door het Openbaar Ministerie zelf mag worden opgelegd.
Tienduizenden uren beeldHet politieonderzoek naar de rellen in Amsterdam gaat nog lange tijd duren, zegt het OM. "We hebben tienduizenden uren beeldmateriaal vanuit meer dan honderd cameraposities", legt persofficier Van den Berg uit. "We moeten al die beelden met elkaar vergelijken."
In de enorme hoeveelheid beelden gaat de politie na welke verdachte welke strafbare feiten pleegt. "We moeten precies in kaart brengen of verdachten bijvoorbeeld dezelfde schoenen of dezelfde jas dragen en dan opschrijven wat voor handelingen ze verrichten. Dat kost ongelooflijk veel politiewerk."
Vorige week maakte het Openbaar Ministerie beelden van ruim twintig relschoppers openbaar, onder wie ook enkele vermoedelijke Maccabi-supporters. Dat heeft een aantal anonieme tips opgeleverd, maar nog geen nieuwe aanhoudingen.
Een terugblik op de ongeregeldheden die nacht:
